PREMIER CALS ZAL KONINGIN
VANDAAG ONTSLAG AANBIEDEN
PvdA wil nu
de handen
vrij hebben
Zuidwesten wil naar één deltahaven
Motie-Schmelzer biedt
het kabinet geen
enkele andere consequentie
ONTSLAGLIJST
WERKSPOOR
VERNIETIGD
Vandaag
in de
krant...
Felle brand bij
Estec in Noordwijk
Hitier had kind
in Italië volgens
bejaarde priester
Met schone lei beginnen
Havendag
Meningsvorming
en studie
BEGIN VAN SAMENWERKING TUSSEN ZEELANDROTTERDAM EN BRABANT
CONFERENTIE;
OPVALLENDE
MANIFESTATIE
209e jaargang - no. 242
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 15 oktober 1966
r. «n d« Velde. F. g. den Boer en W. de Pejler. Hoofdr.dict.uri O. A. de Kok.
3S08. adv. 3647/3643), Middelburg, Markt 51, lal. 3B41. (b.3,9. red. 2078/31697 a
prlja 35 cent per mm. Minimum per adv f 5.25 Ingei med. a lerief. Kleine adv
Imln. 1,75). .Brie
DBS SCHMELZER
ga] de stoot
Geen oplossing
HET KABINET-CALS heeft gis
teren uren beraadslaagd, maar
heeft geen oplossing gevonden om
de crisis te bezweren. In Den
Haag werd gisteravond aangeno
men dat er voor mr Cals niets
anders opzit dan vandaag de ko
ningin zijn ontslag aanbieden
pagina 1.
Ontslaglijst
DE OMSTREDEN ONTSLAG-
LIJST van Werkspoor is opzij ge
legd. Directie (van hogerhand
daartoe aangezet) en vakbonden
hebben zich opnieuw aan de on
derhandelingstafel geschaard
pagina 1.
Valkenisse
Valkenisses nieuwe ubrgemeester
H. Koevocts wethouder in Zie-
rikzee is bijzonder ingenomen
met zyn benoeming, waarvan h(j
gisteren op de hoogte werd ge
steld (pagina 2).
Rijbewijs
De Zierikzeeënaar H. J. Landman,
88 jaar, zag zijn rijbewijs voor 'vijf
jaar verlengd. De heer Landman
dankt hetaan zijn vitaliteit hij
is een uitzondering (pagina 8).
Warwinkel
SCHULDEISERS VAN TEIXEI-
RA DE MATTOS waren in Am
sterdam bijeen om te horen dat de
zaak nog lang niet rond is en de
chaos in de boeken nog altijd
groot. Weinigen van hen verzetten
zich tegen het idee van een defi
nitieve surséance van betaling
Strafzaken
DE KNVB ziet zich in de afdeling
Zeeland tegenover een sterke toe
neming van het aantal strafzaken
geplaatst. De straf commissie geeft
er uiteraard maar de voorkeur aan
preventief te werken, en stelt nu
zwaardere straffen in het voor
uitzicht (Pagina II).
Schmidt wil
eerherstel
Vandaag opent het
zatérdagriummer
met een exclusieve reporta
ge, die een van onze redac
teuren schreef naar aanlei
ding van een gesprek, dat hij
dezer dagen had met de ge
wezen KNIL-k apitein
Schmidt, die tien jaar gele
den in een geruchtmakend
proces te Djakarta ter dood
werd veroordeeld.
Verder:
op pagina 17: JZingening', een
KBÖ-radioprogramma, dat deze
week in Goes toerd opgenomen.
Iets meer over het programma
en de maker ervan, Leo Nélissen
vertelt onze rtv-redacteur op deze
pagina, die voorts de letterkun
dige kroniek van Hans Warren
herbergt;
op pagina 19: Jezus is daar waar
de rotzooi ts', een gesprek met
ds Herman Scheeper, secretaris
van de oecumenische jeugdraad
en in .Stemmen uit de kerken':
fle bijbel als huiswerk?';
op pagina 81: ,Tholen werkt aan
een zwembad' en Lusttuin werd
bolbaan';
op pagina 83: gezagsverhoudin
gen in Indonesië geheel zoek', een
artikel van Andries Ekker vit
Djakarta; ,De zware jongens en
de dreun', een kijkje achter de
schermen van deze roerige poli
tieke week in onze rubriek Na
schrift van het Binnenhof' en de
voornaamste perscommentaren op
de kabinetscrisis en de tweede-
kamerescapades van H. Koekoek;
op pagina 25: wordt in de rubriek
.Auto en verkeer' aandacht be
steed aan ingebouwde veilighe
den' en de nieiinoe Oost-West-ver-
btnding voor Noord-Beveland;
.Kunstacademie voor Zeeuwsch-
Vlaanderen' maakt deze pagina
vol;
Op pagina 87: Nieuws voor de
vrouw en een gesprekje met een
ziekenhuisziister, die vandaag een
bijzonder feest viert.
De heer Schmelzer wees er gisteren na
het KVP-beraad op, dat van verdeeld
heid in z(jn fractie niet mag worden
gesproken naar aanleiding van de stem
ming van gisterochtend. De vier tegen
stemmers waren het immers wel met
de zakelijke inhoud van zijn motie eens,
zo zei hij, doch schrokken voor de con
sequenties die het kabinet aan aan
vaarding wenste te verbinden terug.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Voorlopig heeft het kabinet-Cals nog geen andere
consequenties getrokken uit de motie-Schmelzer dan een besluit
koningin Juliana vandaag zijn ontslag aan te bieden, aldus vernemen
wij in welingelichte kringen. De algemene teneur van het kabinets-
overleg van gisteren was tamelijk negatief tegenover het denkbeeld
in de een of andere vorm tijdelijk aan te blijven. Maar na twee uur
vergaderen waren ministers en staatssecretarissen nog niet tot een
duidelijk omlijnd beeld gekomen van wat hen te doen stond. Het
beraad zal maandag worden voortgezet.
Intussen zal vanmorgen behalve minis
ter-president Cals ook de gebruikelijke
groep ambtsdragers en politici door
Hare Majesteit de Koningin op Huis
ten Bosch in audiëntie ontvangen wor
den. Het gaat hier zoals bekend om de
vice-voorzitter van de raad van state
dr L. J. N. Beel, de voorzitters van de
eerste en tweede kamer, de heren Ma-
zure en Van Thiel, en de fractie-voor
zitters in de tweede kamer.
In politieke kring vond gisteren druk
overleg plaats. De KVP-fractie kwam
evenals de fractie van de VVD in het
kamergebouw bijeen voor een eerste
bestandopname. Kamervoorzitter Van
Thiel beriedde zich voor op zijn onder
houd met koningin Juliana door rich te
oriënteren met name binnen de eigen
party. Het werd echter in het algemeen
als voorbarig gekenmerkt reeds nu te
veronderstellen dat de heer Schmelzer
als de man die voor de val van het ka
binet-Cals de meeste verantwoordelijk
heid draagt, op korte termijn als infor
mateur zou gaan optreden.
Om precies tien minuten over half vijf
gisterochtend viel het kabinet na een
urenlang debat. Op dat tijdstip aan
vaardde de kamer een motie van de
KVP-fractie Schmelzer, waarin de rege
ring werd uitgenodigd voorstellen te
doen Inzake verbetering van de dekking
1967 en maatregelen te nemen ter voor
koming van extra uitgavensstjjging in
1968. De heer Cals had gewaarschuwd
aanvaarding van de motie te beschou
wen als .gebrek aan vertrouwen in het
financieel-economisch beleid van de re
gering*. De uitslag van de stemming
was 75 vóór en 62 tegen. Direct daar-
p vroeg minister-president Cals schor
ing van de zitting, waarmee de val
van het kabinet-Cals een feit was.
'r over de val van het kabinet-Cals
merontbinding op rich wenst te ne
men. Erkend wordt dat de moeilijk
heden die zich in de Boerenpartij
hebben voorgedaan het voor bepaal
de partijen aantrekkelijk zal maken
spoedig de kiezers te laten spreken.
In het bijzonder geldt dit voor de
Party van de Arbeid die tydens de
jongste verkiezingen voor de provin
ciale staten en gemeenteraden veel
stemmen aan de Boerenparty kwijt
raakte.
Het is juist in deze hoek dat de
stand om als deel van een demissionair
kabinet nog verdere zy het beperkte
verantwoordelijkheid te dragen het
grootst is. Men wil in deze kring nu
eindeiyk de handen vrij hebben om na
het voor de partij zo ongelukkige ver
loop van zaken gedurende dit jaar de
gelederen te kunnen sluiten en nieuwe
wegen in te slaan.
Verfeiezingcn
Het probleem van vervroegde verkie
zingen gaat, zo mag aangenomen
worden, een belangrijke rol spelen.
De kernvraag is daarby of het hui
dige kabinet de verantwoordelijkheid
voor de daarvoor noodzakelijke ka-
Ook de anderen
Maar ook van de rittende KVP-minis-
ters die al was de motie-Schmelzer
misschien wel voornamelijk tegen de
minister-president gericht toch niet
ongeschonden uit de strijd tevoorschijn
zyn gekomen kan nauwelijks een an
dere houding verwacht worden dan die
van hun socialistische collega's. Het
zelfde kan men zeggen van de drie
anti-revolutionaire bewindslieden.
De val
NOORDWIJK (ANP) In vier houten
noodgebouwen, die in gebruik zijn by
de Estec, het Europees Centrum voor
Ruimtevaarttechniek, in Noordwijk
woedt een feUe uitslaande brand, die ge
paard gaat met ontploffingen. Het ter
rein is door de politie afgezet. Het vuur
wordt bestreden door de brandweren
ge-
CELSTRAFFEN GEËIST
IN PROCES BEN BARKA
PARIJS (RTR) De openbare ai
klager in het Ben-Barkaproces heeft gis
teren twintig jaar gevangenisstraf geëist
tegen de ,Air France*-fanctionaris An-
toine Lopez, die tevens voor de Franse
geheime dienst werkte, en de Journalist
Pliilippe Bender, die met zyn verhaal
tje over een film over de kolonisatie de
ontvoerde Marokkaanse oppositieleider
Ben Borka in de val lokte, zoals de aan
klager opmerkte.
Vijftien jaar werd geëist tegen Louis
aouchon van de Franse narcotica-bri
gade, die Ben Barka op die bewuste 29e
oktober van het vorig jaar in Parijs op
vertoon van zyn politiekaart in een
auto liet stappen. Tegen Marcel Leroy-
Finville van de contraspionage, die er
van beschuldigd wordt gegevens over de
ontvoering, die hij van zijn agent Lopez
ontvangen had, niet aan zijn superieuren
te hebben doorgegeven, werd de maxi
mumstraf van drie jaar geëist De aan-
student El Gbali El Mahi en Souchons
assistent, Roger Voitot.
TREVISO (AFP) Hitler heeft een
kind gehad bij een Italiaanse boerin, het
werd in 1918 geboren. Dit heeft Giovan
ni Pasin, die veertig jaar aartspriester
van Soligo by Venetië is geweest, gis
teren verklaard.
De priester zei, dat Hitler in de laatste
maanden van de eerste wereldoorlog
met Oostenrijkse troepen ln Soligo was
en dat foto's van hem en nog andere
Oostenrijkse soldaten zich ln de archie
ven van het Italiaanse ministerie van
defensie bevinden.
De voormalige priester, die 85 jaar oud
is, wist echter niet de naam van de
boerin. Wel zei hij nog, dat hij destijds
in briefwisseling met Hitler had ge
staan, maar dat de brieven, die hij van
de toekomstige dictator had gekregen,
bij de bombardementen in de laatste we
reldoorlog vernietigd zijn
AMSTERDAM (ANP) De lijst met namen van kandidaten voor
ontslag bq Werkspoor ligt niet meer op de onderhandelingstafel,
waar de vertegenwoordigers van de Werkspoordirectie en de vak
bonden elkaar gisterochtend wederom hebben ontmoet. Beide par
tijen zijn met een schone lei begonnen, althans de klok is terugge
draaid tot vorige week zaterdag vóór de eerste bespreking tussen
beide partijen.
Dit heeft de directeur van de Ver
enigde Machinefabrieken NV, ir J.
M. G. D. baron van Slingelandt,
gistermiddag tijdens een persbij
eenkomst in Amsterdam medege
deeld.
De havendag gisteren in Mid
delburg een dag geor-
ganiseerd door Zeeland. Re*.-
terdam, Zuid-Holland en
ggSj Noord-Brabant is een suc-
ïrÜ ces geworden. Met name de
Rotterdamse en de Zeeuwse in-
lingen van havendirecteur Posthuma
ETI-directeur Verburg) waren goed
op elkaar afgestemd, hadden concrete
inhoud en leverden voldoende stof tot
discussie en tot verdere studie. Och ja,
er was natuurlijk sprake van de bekende
Rotterdamse arrogantie ir Posthuma
liet het voorkomen, alsof de vesUgmg
van Hoechst in Vlissingen eigenlijk aan
Rotterdam was te danken .belec-.d.
m'neer Posthuma') maar ja. ieder
heeft zijn karakterfouten. Bij een ver
loving (en daarvan is op dit ogenbu*
tussen Rotterdam en Zeeland enigszins
sprake) moet men geven en nemen. We
wennen wel aan die Rotterdamse op-
snijerij. Een succes dus, deze dag. Nu
moet men zich daarvan ook weer niet
teveel voorstellen, althans niet in die
zin dat nu van de ene dag op de andere
sprake is van een volstrekt gezamenlijk
optrekken, van een gelijke ontwikkeling
van het zuidwesten als geheel. Maar wel
kan men zeggen, dat deze dag heeft uit
gewezen dat men elkaar de afgelopen
Jaren veel nader is gekomen. Dat is een
root winstpunt. Zo werd gisteren aan
..et debat deelgenomen door de Zudd-
hollandse gedeputeerde en eerste-kamer-
lid mr H. van Riel. Waar is de tijd naar
toe, dat bij de behandeling van de delta
wet in de eerste kamer deze senator
het blijken niet erg overtuigd te zijn
van de kansen van het Sloeplan Ja, ja.
leven snel, sneller dan de gedeputeer-
toen kan vermoeden.
TT Tanneer we nu de vraag trachten te
W beantwoorden wat het praktische
nut van deze havendag is. dan geloven
we twee woorden te moeten noemen; me
ningsvorming en studie Deze bijeenkomst
was zonder meer te beschouwen als een
mijlpaal in de meningsvorming over de
toekomst van het zuidwesten van Ne
derland. Er is hier balans opgemaakt,
er is voorzichtig afgetast welke ont
wikkelingen in de toekomst te verwach
ten en mogelijk zijn, er is daarover door
deskundigen en belangstellenden met
elkaar gesproken, vaak zeer diepgaand.
Voor de verdere meningsvorming over
de toekomst met name ook van Zeeland
is dit alles uiterst belangrijk. Het ging
hier om een proberen met elkaar het
antwoord te vinden op: .waar -
naar toe in het deltagebied?' I
is tegelijkertijd het vervolg aang<
namelijk de studie. Want het is
lijk dat het definitieve antwoord
Zeeland en het zuidwesten in de toe
komst gisteren niet kon worden gege
ven, er konden Slechts enkele globale
lijnen worden aangegeven, waarbij van
stonde af aan bleek dat nadere detail
lering nog heel wat studie zal vergen.
Daarmee werd deze dag tegelijkertijd
een aanduiding voor wat er in de toe
komst in de studeerkamers van beleid
en adviseurs verder moet worden be-
Hy benadrukte dat partyen geheel op
nieuw beginnen. Op tafel liggen uitslui
tend de problemen waarmee de directie
van Werkspoor in Utrecht te kampen
heeft en daarover zullen partijen op
nieuw gaan praten. Volgens baron Van
Slingelandt moet nog worden afgewacht
of uit dit gesprek ontslagen zullen voort
vloeien.
De heer R. Baarda, hoofdbestuurder
van de Algemene Nederlandse Me
taalbedrijf abond, verklaarde namens
de hoofdbesturen van de vakbonden
dat een kans moet worden gegeven
om opnieuw te kunnen beginnen. Hy
benadrukte dat het overleg een aan-
legenheid Is voor de plaatsely'ke- en
districtsbestuurders in Utrecht. De
hoofdbesturen van de bonden wensen
zich daar niet mee te bemoeien.
Het gesprek, gisteren in Amsterdam,
tussen de hoofdbesturen van de vak
bonden en de directie van de Verenigde
Machinefabrieken NV had tot onderwerp
de moeiiykheden die ten gevolge van de
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
MIDDELBURG Zuidwest-
Nederland heeft een begin
gemaakt van samenwerking
voor de ontwikkeling van zee
havens in het deltagebied. Vrij
dag werd daarvan in de Middel
burgse schouwburg een opval
lende demonstratie gegeven:
enkele honderden bestuurders,
technici en ondernemers woon
den er een conferentie bij, waar
in duidelijke accenten werden
gezet bij het gezamenlijk optre
den van Zeeland, Zuid-Holland,
Rotterdam en Noord-Brabant.
In vier voordrachten en later een in
teressante forum discussie werd een
lijn uitgezet voor de toekomstige
ontwikkeling van de zeehavens. Nog
niet eerder werd zo duidelijk gezegd
dat de zeehavens in het deltagebied
en de Rijnmond op elkaar moeten
worden afgestemd; dat er een dui
delijke programmering moet komen
voor het Westerscheldebekken.
Vier kernachtige uitspraken op deze
zeehavenconferentie tekenen de al-
RUSSEN BEREIDEN BEMANDE
RUIMTEVLUCHT VOOR
.MADRID (AFP) ,In de Sowjet-Unie worden thans zeer belangrijke
voorliereidingen getroffen voor een nieuwe bemande ruimtevlueht.
Dit. lieeft professor Oleg Gazenko, hoofd van de medische faculteit
van de academie van wetenschappen in Moskou, gisteren gezegd op het
congres van de internationale federatie voor ruimtevaart in Madrid.
Professor Gazenko zei .ruimte-uitstapjes bij komende Russische ruimte-
proeven niet uit te sluiten'. Hij gaf geen bijzonderheden over het aantal
astronauten dat aan een volgende vlucht zal deelnemen.
Van ingelichte rijde werd gezegd dat de Russen aan een geweldig
ruimtestablon wenken dat wellicht nog voor het eind van het jaar zou
worden gelanceerd met verscheidene astronauten aan boord.
Het zou een grotere en sensationelere lancering zijn dan de Amerikaanse
welke tot nog toe hebben plaats gehad.
Men wilde geen nadere aanduidingen geven. De Russische lanceringen
zijn steeds geheim gehouden tot de ruimtevaarders veilig in een baan
om de aarde rijn.
De laatste bemande Russische ruimtevlueht was negentien maanden
geleden toen ruimtevaarder Alexei Leonov het eerste ruimte-uitstapje
maakte buiten de .Woschod 2'
gemene visie, zoals die daar voor
een bijzonder geïnteresseerd gehoor
werd ontwikkeld:
Mr J. van Aartsen, Zeelands com
missaris der koningin: ,Wy staan
mét elkaar voor een uitdaging
van een omvang, zoals wij enkele
decennia geleden ons niet konden
voorstellen. Deze uitdaging vraagt
van ons een adequate reactie. De
tijd is voorbij, dat wij, geheel on-
afhankeiyk van elkaar, vooruit
komen'.
Ir F. Posthuma, directeur van het
Rotterdams havenbedrijf: .Binnen
het kader van alle mogelijkheden
moet men tot de meest rationele
structurering van de delta gera
ken, om de grote nationale be
langen die hier op het spel staan
tot hun recht te doen komen. In
wezen betekent dit een gecoördi
neerde planning, exploitatie en
beheer. Dus alsof het één haven
gebied is: de deltahaven'.
Drs M. C. Verburg, directeur van
het ETI voor Zeeland: ,De ont
wikkeling van het Westerschelde
bekken op grotere schaal vereist
een tydige programmering. Het
bedrijfsleven ziet de delta als één
samenhangend complex. De over
heid moet dat ook gaan doen.
Noodzakeiyke investeringen moe
ten worden gecalculeerd. Op ba
sis van de tekorten zou een rijks
bijdrage moeten worden toege
kend'.
Burgemeester W. Thomassen van
Rotterdam: .Een natuurlijke in
tegratie en samenwerking van de
(Zie slot pag. 9 kol. 1
Een beeld van de conferentie zee
havenontwikkeling zuidwest-Neder
land. Aan bestuurstafel in het mid
den drie commissarissen der ko-
nmgm: mr J. Klaasesz van Zuid-
Holland, mr J. van Aartsen van
Zeeland en dr C. N. M. Kortman
van Noord-Brabant.
(FotoPZC).
studieprojecten kwamen gtsteren
direct al nader uit de verf. In de
eerste plaats hoe in de toekomst de ha
ven- en industrieontwikkeling in dit
deel van Nederland geprogrammeerd
moet worden. Ook in dit opricht sloten
de Inleidingen van Posthuma en Ver
burg uitstekend op elkaar aan. We moe
ten komen zei de eerste tot een
globale opstelling van economische plan
nen met voldoende speelruimte voor niet
voorzienbare ontwikkeling, het gaat
daarbij om een grote mate van flexibi
liteit om steeds op het juiste moment
het bel end aan de ontwikkelingen van
het ogenblik te kunnen aanpassen. Ver
burg zette vervolgens uiteen hoe dot
zou kunnen gebeuren,
dit opstellen van deze
plannen: een calcula
tie is nodig van de in
vesteringen voor toe
gangen, aanpassingen
van verbindingen, stadsontwikkeling, de
kosten van verzütlngsbestrijding enz.
Hiertegenover zou dan een prijsuitgifte-
beledd moeten staan dat voor gelijke
terreinen in Rotterdam, Vlissingen
of Terneuzen bv gelijke condities
vaststelt. Op basis van de tekorten bij
de investeringen zou een rijksbijdrage
moeten worden toegekend, waardoor
een totaal ander beleid, beter doordacht
ook, dan het huidige zou ontdaan. We
geloven dat hier sprake is van een
uiterst waardevolle bijdrage tot de .ont
wikkelingsdiscussie', daarom zo waarde
vol omdat zy de ontwikkeling van een
gebied in zijn totaliteit (ook met de as
pecten van gemeente- en provinciaal be
stuur) in één beleidsformule bijeen
brengt. Er zal hierop nader gestudeerd
moeten worden, maar het is de moeite
waard om er op het niveau van de drie
provinciale besturen en van de gemeente
Rotterdam mee te beginnen. Indien de
ze studie resultaat zou opleveren, zou
de landelijke overheid toepassing van
een dergelijke .programmasleutel' zeker
Het tweede studieproject, waarop
eigenlijk nog meer het accent werd
gd, betrof de vorming van een cen-
1 beheer van het havengebied in de
delta, een gedachte met name ontwik
keld door Rotterdams havendirecteur
Posthuma. Het Ujkt een logische ge-
Ttengang: we hebben in het verle
den, pogend tot een zelfde logica te ko
men, eens betoogd dat een gezamenlijk
havenbeheer voor Vlissingen en kanaal
zone, ja voor het gehele Westerscheide-
gebied eigenlijk vanzelfsprekend zou be
horen te zijn. Doorgeredeneerd kan men
zeggen: waarom dan het noordelijk del
tagebied er niet bij. Er zou een bunöe-
van kennis en mogelijkheden ont-
n., die uniek in de wereld zou zyn.
Nochtans: hoe aantrekkelijk de gedach
te ook moge rijn, rij zal zeer zorgvuldig
bestudeerd moeten worden. Zo meenden
we bij ir Posthuma een zekere voorkeur
te herkennen voor een privaatrechtelijke
vorm- hij noemde als voorbeeld een
naamloze vennootschap als b v SchiphoL
Met name ten aanzien van de rechts
vorm van zulk een beheer zal nog heel
wat studie nodig rijn: het gaat hier wel
heel sterk in de richting van een tech
nocratisch havenbeheer, waarbij het
openbaar bestuur alleen maar meer fun
geert als geldschieter. Het is echter te
vroeg om over zulk een centrale samen
werking opmerkingen te maken, die stuk
voor stuk houtsnijden: er zal ook op dit
punt gestudeerd moeten v
ven wij hierboven. Wy geloven in
bovenstaande regelen deze opvatting vot-
(Zie voor vervolg pag. 3
eerste kolom
