TWEE CURSUSSEN
ROME-REFORMATIE
^^v^-A KUMER
stemmen uit
eiland van
heiligen en
ruïnes
Zaterdag 24 september "66
Twee oecumenische cursussen maar
liefst dit winterseizoen: in Goes
en Middelburg. In Goes kwam
het initiatief van drie ambtsdragers:
een hervormde en een gereformeer
de predikant, alsmede een kapelaan.
In Middelburg tekent ei-voor de Oe
cumenische Jeugdraad. Centraal
staan in beide cursussen de essen
tiële verschillen tussen Rome en Re
formatie. Goes heeft de cursus .Ver
deelde christenheid' genoemd: Mid
delburg noemt het gewoon een .oe
cumenische cursus'.
In Goes is het zó gegaan: .oecumene
is geen luxe meer, het is bittere
noodzaak. Wij, ds W. Janssen, her
vormd, ds G. de Bruijne, gerefor
meerd, en ik, zijn mede geïnspireerd
door wat de jongerengroepen hier In
Goes deden. Als .service' van de ker
ken, en tegelijk als opdracht, als
taak, is er nu de oecumenische cur
sus gekomen. De kerken nemen de
kosten op zich. De kerkeraden en het
parochiebestuur staan volledig ach
ter de cursus, wij hebben onder an
dere gereformeerde, hervormde en
rooms-katholieke deelnemers. De eer
ste avond was 15 september. Toen
waren er ruim vijftig mensen. Met
dat aantal zijn we erg blij. Vijftig
tot zestig man is voldoende, omdat
anders de gespreksgroepen weer te
groot worden of omdat er teveel ge
spreksgroepen moeten worden ge
vormd naar aanleiding van de lezin
gen'. Dat zegt kapelaan A. Vermunt
in Goes over de cursus.
De cursus .Verdeelde christenheid' in
Goes bestaat uit zeven avonden in de
zaal van de gereformeerde Ooster-
kerlt aan de Bergweg. De eerste
avond gaf mgr dr Pr. Thijssen, lid
van het Vaticaanse secretariaat van
de eenheid het secretariaat van
kardinaal Bea een schets van de
ontwikkeling in de R-K Kerk, Mgr
Thijssen werkte zelf mee aan het
schema over het oecumenlsme van
het concilie, vertelde over de waar
nemers en hun invloed tijdens de
conciliebesprekingen en over de hui
dige stand van zaken. Op 20 oktober
spreekt ds W. Janssen over het the
ma van mgr Thijssen. Die bijeen
komst is tevens gëspreksavond. Op
17 november komt kapelaan Ver
munt aan het woord (eveneens ge-
spreksavondWie 15 december
komt is nog niet bekend. Op 19 ja
nuari is de beurt aan ds Dë Bruijna
over Kerk en wereld (onderling ge
sprek op die avond) en op 16 fe
bruari komt dr C. A. de Ridder (her
vormd) praten over de bronnen van
openbaiing. Zestien maart is de slui
tingsavond met forum en het uitstip- -
pelen van plannen voor de toekomst.
Wat voor plannen? ,De opzet is
wel, dat er praktische conse
quenties uit moeten komen.
Langzamerhand eens iets gezamen
lijk gaan doen, niet meer de zuilen
steeds meer versterken om nog
machtiger tegenover elkaar te kun
nen staan. Wat er samen gedaan
kón worden móet toch eigenlijk ook
samen worden gedaan', zegt kape
laan Vermunt. De Goese cursus heeft
voorts contactavonden op de derde
donderdag van elke maand.
De cursisten krijgen de tekst van de
lezingen. .Verdeelde christenheid' is
ook het motto voor een oecumeni
sche dag waarover hiernaast
waar onder andere spreekt professor
drs J. C. Dekkers van het semina
rium Bovendonk in Hoeven.
Professor Dekkers, die in het bis
dom Breda zich speciaal bezig
houdt met de oecumenische con
tacten, is de man die de cursus voor
de Oecumenische Jeugdraad in Mid
delburg heeft samengesteld. Deze
cursus omvat tien lezingen op tien
avonden: 7 oktober is de eerste.
Daarna zijn de avonden 28 oktober',
18 november, 6 januari, 20 januari,
3 en 24 februari, 17 maart, alsmede
7 en 28 april. Drie van deze avonden
worden verzorgd door professor Dek
kers en drie door ds N. K. v. d. Ak
ker, hervormd predikant in Den
Bosch, die het Vaticaans concilie van
nabij heeft meegemaakt en als één
van de specialisten op het gebied
Rome-Reformatie geldt in ons land.
De heren Dekkers en v. d. Akker
zullen voorts twee avonden samen
verzorgen en op twee avonden ko
men gastdocenten. De deelnemers
krijgen een map stencils aan het be
gin van de cursus.
,Het is wel eens goed de werkelijk
essentiële verschillen te weten van
Rome en de Reformatie. We hebben
speciaal lezingavonden gekozen, om
dat de vorm van gespreksavonden
dikwijls leidt tot wel praten, maar
waar men niet tot de kern door
dringt', aldus de motivering van me
juffrouw L. Jellema, penningmees-
teresse van Middelburgs OJR. De
cursus telt thans reeds dertig deel
nemers en er worden er nog meer
verwacht. Die deelnemers komen uit
diverse kerken, uiteraard hoopt men
bij de OJR, dat ook niet-lcerkelijk
meelevenden zich aanmelden. Het is
de bedoeling, dat de cursisten zelf
het stencil doornemen, op de lezing
avonden kunnen vragen worden ge
steld en zal een gedachtenwisseling
plaatsvinden, Professor Dekkers is
de auteur van de cursus, ds v. d. Ak
ker heeft deze cursus .overgenomen'.
Ze hebben samen al in diverse plaat
sen in ons land inleidingen gehouden
op cursusavonden.
Ds v. d. Akker zal zijn eigen re
formatorische visie geven op de
te behandelen stof, wat eveneens
wordt verwacht van de gastdocenten.
Slot van de door professor Dekkers
samengestelde cursus vormen di
verse vragen, die aan de katho
lieke en aan de protestantse leer en
praktijk kunnen worden gesteld naar
zijn mening. Hij komt hiertoe na een
uitvoerige en duidelijke uiteenzetting
van woord en sacrament bij de Re
formatie. die begint met de .pro
bleemstelling vanuit enkele, zij het
ook vrij sterk anti-katholieke tek
sten'. Zijn keus viel daarbij op pas
sages uit het herderlijk schrijven van
de generale synode der Nederlands
Hervormde Kerk betreffende de R-K
Kerk, dat werd verhaald en bekrach
tigd in het geschrift ,De reformato
rische houding jegens de R-K Kerk
en haar - leden', richtlijnen aanvaard
door de synode. Professor Dekkers
meent, dat het hier gaat om .uitin
gen van reformatorisch belijden en
van reformatorisch zicht ook op het
katholicisme, zoals ze feitelijk ty
pisch en symptomatisch zijn voor de
verhouding tussen Reformatie en
Rome'. Vervolgens komt hij tot een
beschrijving van de voornaamste
theologische thema's en tot slot be
spreekt hy concrete antithesen op
het terrein van de sacramenten:
twee sacramenten tegenover zeven
sacramenten: offerkarakter van de
Mis; afgodische devoties en het
ambt.
De twee initiatieven in Goes en
Middelburg verdienen ten volle
de aandacht, ten eerste omdat
de oecumene moet beginnen op het
plaatselijk vlak, en ten tweede, om
dat oecumene zowel betekent samen
werken bijvoorbeeld in weekeind-
hulp voor de .gehele bewoonde
wereld', als samendénken studie,
verdieping. De kansen zijn er nu.
Het komende winterseizoen
geeft diverse nieuvje activitei
ten op oecumenisch gebied, op
Walcheren en Beveland te enen.
Er zijn maar liefst twee oecu
menische cursussenin Goes en
in Middelburg, die beide veel
belovend en beide bijzonder in
structief en dus nuttig lijken.
Tussen de cursusavonden door
zijn er de programma's van de
Oecumenische Jeugdraad in
Middelburg en de Oecumeni
sche groepen in Goes. In Goes
wordt het seizoen geopend
met een oecumenische dag.
Men heeft er in het kort al
over kunnen lezen in ons blad.
Vandaag meer over al deze
oecumenische activiteiten.
Links op deze pagina de cur
sussen, rechts de oecumenische
dag en overige gebeurlijkheden.
Ook ouders met kleine kinderen
kunnen naar de oecumenische dag
van de natuurlijk oecumeni
sche groepen in Goes. Die dag,
zaterdag 1 oktober in de Ooster-
kerk (gereformeerd) en de r-k Ma
ria Magdalenakerk, zorgen de oe
cumenische groepen voor een kin
dercrèche en een oppasdienst. De
leden van de groepen hopen, dat
er veel kleine kinderen komen
Die oecumenische dag vormt het
begin van een reeks oecumeni
sche activiteiten, die feitelijk al re
gelmaat zijn geworden in Goes. Het
programma begint om twee uur. Er
is eerst samenzang van de bekende
oecumenische liederen, die men kan
vinden in een onlangs door de Sja-
loomgroep In Odijk uitgegeven boek
je, het eerste op dit gebied in ons
land. Leiding van de zang hebben
kapelaan A. Vermunt en rector De
Jong, van het christelijk lyceum voor
Zeeland. Omstreeks kwart voor drie
beginnen twee inleidingen over het
thema van de dag: ,De kerlc binnenste
buiten'. Dat thema is ontleend aan
één van de geschriften van professor
Hoekendijk, de befaamde theoloog,
die zich intens bezighoudt met de
vernieuwing van de kerk en die en
kele maanden geleden van Utrecht
naar de Verenigde Staten vertrok.
De inleidingen: korte signalementen
van oecumene verweg en dichtbij
door ds H. Scheeper, secretaris van
de landelijke Oecumenische Jeugd
raad en door de r-k professor drs
J. C. Dekkers, die zich in het bis
dom Breda speciaal met de oecumene
bezighoudt. Na informeel contact
volgt een wisselprogramma van zang
en discussie en om zes uur een agapè,
een oecumenisch liefdemaal onder
leiding van ds A. Klamer van het
oecumenisch radiopastoraat (IKOR).
Hij zorgt ook voor een overdenking
in de zangdienst in de r-k Maria
Magdalenakerk. Liturg is kapelaan
Vermut. Het hele middagprogram
ma tot en met het agapè is in de
Oosterkerk.
De oecumenische groepen in Goes
bestaan nu vijf jaar. Ze ontstonden
na het bekende congres in Utrecht
,Vijf broden en twee vissen'. De groe
pen zelf formuleren het zo: ,Ook
in Goes werden de hoofden bijeenge
stoken om een oecumenische groep
te formeren. Even groot als het en
thousiasme van velen, was echter het
wantrouwen bij anderen, en dat voor
al uit bezorgdheid voor eigen kerk.
Er ontstond veel misverstand over
het werk en de bedoeling van de oe
cumenische groepen. Men dacht en
denkt, dat alle kerken moeten wor
den opgeruimd en afgebroken en dat
daarvoor in de plaats één grote, al
gemene christelijke kerk zou moeten
worden gesticht. Deze wens, deze
belijdenis ook, is echter momenteel
(nog?) niet haalbaar. Daarom stelt
de oecumenische groep zich primair
tot doel door gesprek en gezamenlijk
dienstbetoon, dat wil zeggen de leden
der verschillende kerken, te leren
kennen, waarderen en verdragen.'
In de oecumenische groepen zijn
thans, zo vertelt ons Hans Sinke
(22, vertegenwoordiger van de jon-
gerengespreksgroep in de contact
groep) onder andere leden te vinden
uit r-k, hervormde, gereformeerde en
doopsgezinde kring. De vrije-evange-
lische gemeente en het Leger des
Heils staan niet afwijzend. Er is thans
een discussiegroep van ruim tien le
den, die zich bezighoudt met de oecu
menische leergang (Sjaloom onder
andere), er is een jongerengroep
(middelbaar onderwijs) van gelijke
grootte en voorts een weekeindhulp-
groep van ongeveer tien jongeren.
Dit laatste werk in het bejaarden
tehuis Schild en Hof en in het alge
meen verzorgingstehuis aan de Bees
tenmarkt gaat samen met het
Jeugd Rode Kruis in Goes. Uit deze
groepen is een actiegroep gevormd,
die de activiteiten coördineert. Op
het prografpma staan verder onder
andere een paasnaehttocht, gebeds
diensten in de week van gebed voor
de eenheid der christenen, in januari
en voorts, na de oecumenische dag,
met een groep diverse kerken bezoe
ken en na de kerkdiensten proberen
gesprekjes te krijgen met
mm
javrtS Sn
Buur 'Za*\§tJietyst m Ue R.K,
5- KatK v.H. Oac,uvYvtn»\tK
rac\»op3thj<
1tiWCB Mt. y,.
ng met het Goese volkskerstzang-
comité weer de jaarlijkse zangbijeen
komst. Als er genoeg belangstelling
is wil men komen tot een jongeren-
sociëteit (18 tot ongeveer dertig
jaar). Een enquête hierover wordt
1 oktober gehouden onder de aanwe
zigen. Er zijn contacten met de OJR
in Middelburg, mogelijk zal er in de
toekomst eens iets samen worden ge
organiseerd.
We willen laten zien, dat er ook
onder de mensen, die niet in een
kerkeraad bijvoorbeeld zitten, iets
Jeeft, dat er beweging is van onderaf.
Vooral de gereformeerde, hervormde
en rooms-katholieke Kerk staan posi
tief tegenover ons werk. Er komen
Hierboven: ,De kerk binnenste
buiten' is het thema voor de
oecumenische dag in Goes. Dit
is het op dit thema geïmprovi
seerde affiche. Linksonder de
r-k Maria Magdalenakerk,
rechts de gereformeerde. Oos
terkerk, de twee polen waarin
en waartussen zich de oecume
nische dag in Goes afspeelt.
(Foto's PZC)
steeds meer mensen op gang. Men
gaat inzien, dat we meer deze kant
uitmoeten wil de kerk niet los van
de maatschappij komen te staan ais
een instituut, dat bij de gewone mens
geen plaats meer heeft.'
SABBATH
,Het Christendom is een volkomen
foute, niet met de menselijke na
tuur overeenkomende filosofie.' Zo
zei het de fotograaf Van der Els-
kens in een pas gepubliceerd in
terview.
Nu is het alvast onjuist het Chris
tendom een filosofie te noemen,
tenminste als men met Christen
domhet Evangelie van Jezus
Christus en het geloof in dat
Evangelie bedoelt. Geloof in het
Evangelie is gehoor geven aan
een Woord, dat van buiten af tot
ons komtdwars door alle filoso
fie heen, en dat ons in ons mens
zijn aanspreekt en ingrijpt in ons
denken en doen.
Gaat het Evangelie tegen de men
selijke natuur in, en is het daar
om als fout, als schadelijk voor het
leven te beschouwen
De sabbath is gemaakt om de
mens, heeft Jezus gezegd. Dat
slaat op meer dan alleen de Is
raëlitische rustdag. Het Evangelie
zet het gehele leven in hot telten
van de sabbath. De sabbath is er
om de mens, het Evangelie is er
om de mens. Het is er ten bate
van ons mens-zijn, het is er ter be
vordering van het leven.
Gaat het dan niet tegen de men
selijke natuur in? Laten wij eens
luisteren naar wat paus Paulus
VI zo juist in zijn nieuwste ency
cliek (zie PZC van f.0 septem
ber jij heeft gezegd over wat zich
in de wereld voordoet zoals de
toenemende kernwapenwedloop, de
onscrupuleuze pogingen om het
eigen land uit te breiden, de bui
tensporige ophemeling van het
eigen ras, het streven naar revo
lutie, de aan eigen burgers opge
drongen rassenscheiding, het on
gerechtvaardigde samenzweren,
het vermoorden van onschuldig en,
allemaal potentiële stof voor de
grootst mogelijke tragedie.' De
paus heeft het speciaal over oor
log en vrede en dus is wat hij aan
snijdt nog maar een enkele moot
uit het ook verder weinig smake
lijke balcsél dat het menselijke
streven op aarde heeft opgeleverd.
Daar zien we de mens, die zich
snijdt in eigen vlees, zijn eigen
natuur, die zich tegen de menselij
ke natuur zelf keert.
Het Evangelie gaat daar tegen in,
tegen die trend in de menselijke
natuur. Het is ,niet naar de mens',
maar dat juist, óm de mens zelf,
om hem van zich zelf te bevrijden
en zo eerst recht méns te maken.
■Wie niet los kan worden van zich
zelf, kan nooit geraken tot de wa
re humaniteit. Daarom is er het
Evangelie, zoals het door Jezus
Christus op de kruisvjeg is .ge
maakt'. Hij heeit de sabbath voor
ons vervuld door mens te zijn, mét
God tegen de mens in, mét God
vóór de mens.
Als het wordt omgekeerd tot: de
mens is er om het Evangelie, dan
gaan de Waarheid en de Wet de
natureren tot hun tegendeel. Zij
verworden tot vermeende waar
heden en taboes, die de humani
teit verdringen.(zie Z.-Afrika).Don-
is het Christendominderdaad- een
volkomen foute filosofie, erger:
een tyrannie, een dwa.ngneurose,
een onmenselijkheid, dan heeft
Van der Elsken volkomen gelijk.
Maar het echte Evangelie, het
Woord van de sabbath die geko
men is en komt, is zo niet. Het is
er om de mens, en daarom kan
het ook niet aan de mens of een
mens ontsproten zijn. Het komt
van God, van de Ander, die geen
mens is, maar mens is geworden,
om mensen voor zijn sabbath ge
reed te maken. En wcut die in
houdt, staat in Genesis. ,En God
rustte op de sabbath, en Hij zag
al het werk dat Hij gemaakt had,
en zie, het was zéér goed.'
VLISS1N GEN
F. S. KLOOSTERMAN
Dat Ierland net eiland van de heiligen is, is een veel aangehaald
gezegde. Ook tijdens een tamelijk kort verblijf raak je van de
waarheid van deze gemeenplaats toch wel overtuigd. Je loopt er op
alle wegen tegenaan. Maar dat het er zovele waren, al dan niet door
de pau3 gelegaliseerd, wisten we niet. Het lijkt wel of leder dorp zijn
eigen heilige heeft en het zou ons niet meer verbazen wanneer ver
teld werd dat Ierland alleen de kalender van een heel jaar met heiligen
kan vullen. En wanneer je iets meer induikt in de geschiedenis, dan
raak je er steeds meer van overtuigd dat deze mannen iets hebben
betekend voor West- en Noord-Europa. Ze hebben niet. alleen een
kerkelijke betekenis gehad, maar ook een culturele en wetenschappe
lijke. Niemand minder dan Karei de Grote zag het belang van de Ierse
monniken in en hij haalde ze naar zijn eigen rijk. Enkele namen zijn
ons bekend: natuurlijk die van Sint-Patrick, de nationale heilige van
Ierland bij uitstek en Columba, Oolumbanus en zo nog een enikele.
Maar dat er zovele mannen zijn geweest, uit het Ierse kloosterleven
voortgekomen, die van betekenis zijn geweest voor ons werelddeel, van
Noorwegen tot Italië, tot Wenen, ja zelfs tot Kiew in Rusland toe,
dat wisten we eigenlijk alleen maar in heel vage trekken. Niemand
minder dan Sint-WUM»rord, hoewel een Engelsman, iis uit het Ierse
kloosterleven voortgekomen.
Dat Ierland het eiland van de ruïnes is, ook daarvoor Is slechts een
vrij kort verblijf r.odig om dit uit eigen aanschouwing vast te
stellen. Ons is geen land bekend waar zoveel ruïnes zijn. Het is niet
mogelijk een weg te gaan door .dit land zonder dat je telkens op
ruïnes stuit, ruïres van ld oosters en kerken, ruïnes van versterkingen
en burchten waarvan de geschiedenis van memgeen terugvoert naar
de prae-historie, ruïres var landhuizen en fabrieken, Maar ook ruïnes
van huizen die voor enkele tientallen jaren nog bewoond waren en
waarvan de inwoners zijn vertrokken naar de steden of naar andere
.anden omdat het eigei land geen bestaan meer bood. Hun hulzen zijn
olijven staan en in vrij korte tijd zijn ze tot een ruïne geworden die
door niemand wordt opgeruimd. Die ruïnes hebben ook iets heiligs,
wat schijnt samen te hangen met een heel oud geloof van ver voor
de tijd dat Sint-Patrick hier het evangelie predikte.
Met die heiligen en ruïnes kom je in aanraking niet alleen door wat
rond te trekken, maar eveneens door het lezen van de krant. In
een van de eerste nummers van de .Irish Independent', die we tn
handen kregen, lozen we een verhaal over zes stenen die gegarandeerd
afkomstig waren van een kloosterruïne. In eerste instantie was dat
klooster aldaa»- door Sint-Patrick gesticht. Deze stenen waren voor
vijf Engelse ponden verkocht. Op vijf ex-van was een bod gedaan, na
tuurlijk van Amerikaanse zijde, voor niet minder dan vijftig pond,
ofwel 50C Of de koop was doorgegaan, wist het dagblad ons nog
niet te vertellen, maar wel -verd in duidelijke taal te kennen gegeven
dat dit toch een schandaal was. De ruïnes zijn wettelijk beschermd en
als het zo moest doorgaan bleef er geen steen meer over op de plaatsen
van een van oudsher geheiligde traditie. Men zou wel eens willen weten
Tijdens ons verblijf zijn Johny Ridgway en Charles Blyth op een
van de Araneilanden aangekomen. Vanaf Boston waren ze de
Atlantische Oceaan overgestoken; 3000 mijl in een roeiboot van 22
voet lengte. De dag daarop zijn ze naar Galway gegaan en de bisschop
van deze stad heeft gezorgd voor een officieel welkom, tezamen met
de burgemeester. Een hele menigte was er voor hun aankomst op de
Deen en natuur bik volgden er een aantal toespraken, waar-in ook werd
herinnerd aan ce reis van Sint-Brandaan, die met enige gezellen, zo
omstreeks het jaar 500, in een curragh, een Ierse vissersboot, oor
spronkelijk van huiden gemaakt, die over een geraamte van licht,
taai hout zijn getrokken, naar Amerika zou zijn gegaan en vandaar
was teruggekeerd. Hij was op zoele naar het eiland der gelukzaligen.
De hele reis, tot Florida toe, had 7 jaar geduurd. Een vage herinnering
Kwam bij ons op aan die reis van Sint-Brandaan, naar wie ons meest-
bekende vuurtoren de Brandaris is genoemd. Dat boek over die reis
is een ven de meest gelezen reisverhalen uit de middeleeuwen geweest.
Het zit vol fantasieën, maar er is nog altijd een strijd gaande of Sint-
Brandaan die reis inderdaad heeft gemaakt. Er staan ook dingen
in die op z'n minst het vermoeden wekken dat er enige werkelijke
kennis van het land aan de overzijde van de oceaan moet zijn geweest.
Natuurlijk kwam in de krant de oude strijdvraag opnieuw op de proppen
en we konden zo Iets lezen: Zie je nu wel dat het mogelijk is in een
roeiboot de oceaan over te steken!Die Sint-Brandaan is geboren aan
de westkust van Ierland. Toen we onze tocht voortzetten en op het
schiereiland van Dingle kwamen, de meest westelijke punt van Ier
land, bleek ons dat zijn naam aldaar nog een levend begrip is. Daar
heeft blijkbaar het grootste gedeelte van zijn werkzaamheid ge
legen. Vissersboten, hotels, bars, sieren zich met zijn naam. Een berg
is naar hem genoemd, waar men de rosten van zijn kapel vindt. Een
baai een kaap. een voorgebergte dragen er eveneens nog zijn naam eD
men toont er de haven, een nauw rotshaventje, waarin de Brandaans-
kreek uitmondt, vanwaar hij naar Amerika zou zijn vertrokken. Be
grijpelijk dat hi] de heilige is geworden van de zeevarenden
Ierland is een rooms katholiek land. Het is dit gebleven niettegen
staande alle dwang die op dit volk is uitgeoefend sinds koning
Hendrik VIII zichzelf en zijn land van Rome losmaakte. Ulster is
voor teieederde protestant. Ierland is zeker voor 85 procent rooms-
katholiek en hoe zuidelijker men komt, hoe meer dit percentage toe
neemt. LIet heeft voor een bevolking van 3 miljoen zielen 27 bisdom
men, waarvan 4 aartsbisdommen. En de meeste van die bisdommen
zijn ook nog weer samenvoegingen van twee of meer die er vroeger
zijn geweest. Verscheidene van deze hebben een historie die teruggaat
tot in de 5e en 6e eeuw. Het zijn dus veelal kleine bisdommen, maar-
het kleinste kent per jaar een duizendtal priesterwijdingen, welk
getal niet wordt gehaald door bisdommen in West-Europa die ettelijke
malen groter zijn. Die priesters, tezamen met vrouwelijke religieuzen
het grootste uitvoerprodukt (het is niet oneerbiedig gezegd)
van dit land. We verkiezen in een ander land .bed and breakfast'
boven een hotel. Dat is in de meeste delen van Ierland heel goed
mogel'jk. Ook wannen- het duurder zou wezen, zouden we het nog
verkiezen omdat je dan meer gelegenheid hebt om met de mensen
van het land zelf in aanraking te komen. Telkens weer troffen we
in de huizen aingen aan uit Afrika, Japan, Australië, Zuid-Amerika,
welke dingen eer gf-rede aanleiding zijn om te horen van een zoon.
een broer, een zuster, die door de missie naar die landen is uitgezon
den. Men is er rap bij om te vertellen hoeveel uit de familie in verre
landen als priester, broeder, zuster werken. Overal vind je busjes
voor de missie of voor werk dat daarmee samenhang'.. Je vindt deze
ook in hotels, bars en winkels. In een hotel hebben we er zelfs een
zevental geteld Daarbij hebben we gedacht: er leeft nog iets van de
geest der oude monniken uit de 6e en 7e eeuw, die erop uittrokken in
zo'n vrij wankele boot en ergens aan land stapten, met hun boeken
als hun kostbaarste bezit in een leren zak om de hals gehangen, om
er het christendom te brengen.
Ierland is de laatste tijd nogal eens in onze kranten geweest door
die roerige dominee uit Belfast, die gevangen is gezet omdat hij
de hem opgelegde hoete niet wilde betalen. Hij maakte rumoer omdat
de premier van Ulster was gaan praten met zijn collega in Dublin.
Onze prins Willem UJ. is in Ulster nog altijd een gevierd man en onder
de Oranievlag vaart er een beweging die zeer anti-papistisch is, Daar
achter zit de politieke kwestie van het gedeelde Ierland, alleen om
godsdienstige redenen. Het is toch wel erg zoals we lazen dat
families gedwongen worden te verhuizen, alleen omdat ze in een pro
testantse buurt zijn gaan wonen. Daar tegenover staat de actie van
het Zuid-Ierse Republikeinse Leger (geen militairen, want die zie je
praktisch niet) dat met geweld de eenheid wil forceren. Deze bewe
ging krijgt natuurlijk voedsel uit toespraken als die van De Valera,
zoals hij er tijdens ons verblijf een gehouden heeft in het graafschap
dare en waarin hij profeteerde dat in de naaste toekomst Ierland
weer een eenheid za: zijn. In het noorden vreest men natuurlijk dat
aan proiestanten hetzelfde zal worden aangedaan wat zij zelf aan
roomsrit.-ithoUeken hebben gedaan We zijn bijna uitsluitend in Zuid-
Ierland geweest eu als we daar naar beide bewegingen vroegen, haalde
men all "en maar de schouders op. Dat deed men ook over de toespraak
van hun eigen president. Of men er niet over wilde praten, dan wel
of het hun onverschillig liet, hebben we niet kunnen vaststellen. In
Ierland zijn vele r-k kerken gebouwd sinds het in 1922 zelfstandig
is geworden maar bijna alle zijn opgetrokken in gothische of romaan-
se stijl
Blijkbaar leeft men nog teveel met z'n gedachten In de tijd toen de
kerk een allesbeheersende plaats innam en dan is het te begrijpen
dat men nog niet toe is aan een oecumenisch gesprek en dit temeer
als ook de gedachten van de protestanten teruggaan naar voorgaande
eeuwen H.