Noordrijn-Wesfalen
harde strijd tegen
luchtverontreiniging
RIANT
Bij Stikstof mij:
arsenicum via
regenwaterafvoer
RITMEESTER
Sunil
INSTRUCTIEF VOORBEELD VOC?, ZEELAND
dUITSE NORMEN
IN PRAKTIJK
Gezondheid
Schade
Eerste successen
Wettelijk
Zeeland
Proef in Sneeh
werd opvallend succes
FLINKE BRAND
IN DEN HAAG
SPRINGT ER VER BOVEN UIT»
Twee elftallen
vielen 56 kilo af
Export van vlees
herstelt zich
Specialisatie en coördinatie
TRANSPORT ADVIESGROEP WIL
DE VERVOERDERS VOORLICHTEN
STATIONSGEBOUW SAS VAN GENT WORDT GESLOOPT
JJONDEP.DAG 16 JUNI 1966
PROVINCIALE ZEEUW SE COURANT
11
(ADVERTENTIE)
Noordryn-Westfalen, deelstaat
van West-Buitsland waarin ooit
het Ruin-gebied ligt, heeft de strijd
aangebonden met de luchtveront
reiniging. Daar bij de vestiging van
chemische industrieën als Dow en
,Hoechst' naar voren is gebracht
dat deze aan Duitse normen' zul
len of moeten voldoen is het inte
ressant iets te weten over de
Duitse ervaringen. Onder andere
een recente uitgave van de Volks
krant biedt ons de gelegenheid
daartoe.
In Noordrijn-Westfalen (NRW) staat 80
vet van de staalfabrieken van de bonds
republiek, 50 pot van de traditionele
elektrische centrales, 50 pet van de
chemische industrie, 40 pet van de aard-
olieraffinaderijen en 30 pet van de ce-
mentindustrie. Door de sterk gestegen
levensstandaard, waarin de Verenigde
Staten 10 a 20 jaar voorsprong hebben,
stelt de bevolking aan het woomnilieu
hoge eisen. In Pittsburgh blijkt het
steeds meer moeite te kosten gekwa-i
lificeerde arbeidskrachten aan te trek
ken. Het Ruhrgebied komt geleidelijk
aan in ontwikkeling achter bij het re
creatief aantrekkelijke Zuid-Duitsland.
Zo gezien is milieu-hygiëne niet alleen
gezondheids- en sociale politiek, maar
ook economische structuurpolitiek. Ook
de industriëlen zien dit in.
enz. is stofvrijdom te bereiken. De laat
ste jaren is de situatie niet verergerd,
maar ook niet verbeterd, waaraan de
verkeersdragers en de huishoudingen ze
ker evenveel schuld hebben. Ten aanzien
van de gasontwikkeling is een groot on
derzoekprogramma aan de gang, waar
aan NRW jaarlijks 7 miljoen mark bij
draagt. Zeer belangrijk is de verminde
ring van zwaveldioxyde, die voor 85 pot
uit verbranding van kolen en olie ont
staan. Het gehele programma verkeert
nog in een beginstadium.
De lucht wordt verontreinigd door
vaste stoffen en gassen (zwavelver-
bindingen, koolwaterstoffen enz). De
vervuiling wordt veroorzaakt door
industrieën, het verkeer en de huis
houdingen. Zij bedreigt mensen, die
ren, piauten en constructies. In NRW
bedroeg de schade in de agrarische
bedrijfstak alleen al 100 mij mark.
De industrieën groter dan 100 ar
beidskrachten hebben van 1958 tot
met 1964 1,2 miljard mark voor
bestrijding geïnvesteerd. Ongeveer
dezelfde tyd werd voor 314 miljoen
mark aan fiscale tegemoetkomingen
voor dit doel toegékend, dat wil zeg
gen ten behoeve van verbeteringen
(exclusief nieuwbouw). Maatregelen
bij nieuwbouw zjjn minder kostbaar.
ESnd 1967 zal meer dan twee derde van
de capaciteit voor Thomasstaai voldoen
de stofvrij zijn. Voor de centrales daal
de de stof verspreiding van 1950 tot 1963
met 66 pot, voor cementfabrieken met
29 pot (ondanks produktie-uitbreiding
met 250 pot). Ook bij cokesfabrieken
STUDENTENFLATGEBOUW
IN DELFT GEOPEND
DELFT (ANP) De Krakeelhof, het
grote studentenflatgebouw in Delft dat
583 kamers telt, is gistermiddag op
feestelijke en uiteraard studentikoze
wjjze geopend.
Dit geschiedde in aanwezigheid van vele
genodigden onder wie de rector-magni-
ficus der technische hogeschool, ir H. J.
de Wijs, en de burgemeester van Delft,
mr J. M. Ravesloot, door de voorzitter
van het college van curatoren der tech
nische hogeschool, ir L. Schepers. Deze
haalde een handle over waardoor een
bom ontplofte en op het gebouw de va
derlandse driekleur zich ontplooide en
alsof dit nog niet mooi genoeg was, ar
riveerden daarna twee heel bijzondere
gasten uit de grijze oudheid, namelijk
Jacoba. van Beieren en Frank van Bor-
selen. Kennelijk was de gravin zeer
nieuwsgierig naar het moderne complex
dat aan de naar haar genoemde laan
Delftse Krakeelpolder is verrezen.
Ir, 1955 legde NRW het probleem aan
het publiek voor. De bondsrepubliek
kwam in 1959 met een luchtverontreini-
gingswot en in 1965 met een wet die
voorzorgsmaatregelen behelst. De deel
staat NRW vaardigde ïn 1962 een be
sehermende wet uit, die de nationale be
palingen voor het eigen concentratie
gebied iM>g aanvulde. Deze wet regelt
onder andere de metingen. Een ,lucht-
verontreinigingsschap' werd overwogen
maar niet opgericht.
Voor de steden werd een .smog'-plan
opgesteld dat de verplichting oplegt
maatregelen te nemen overeenkomstig
de stand der techniek (filters, schoor
stenen). Hierop geënt is een selectie
van vestigingen, zodat niet een enkele
industrie de draagbaarheidsgrens te
dicht bij brengt. Per branche zijn er
verbeteringsplannen opgesteld.
van de eerste stappen die de Raad van
Europa heeft genomen om tot een Euro
pese couventie te komen. Alhoewel Zee
land en NRW natuurlijk niet vergelijk
baar zijn ls de aanpak daar toch in
structief. By de nieuwe vestigingen
krijgt or.ze provincie kansen de zaak
direct aan te pakken. Dan is er het dui
delijke eigen belang van de industrieën
bij een goed leefklimaat. Men is be
reid veel geld te investeren. Aan de an
dere kant moet men durven selecteren
op grond van branche-ervaringen een
wat zou men denken van de .schap'?
Het reëel betrekken van de bevolking
bij dit vraagstuk is in ieder geval van
onschatliaar psychologisch belang.
DRS. NL C. VERBURG
Staatssecretaris antwoordt op vragen
IN PLAATS VAN
LOZING OP AFVOER
VOOR GEVAARLIJKE
STOFFEN
Staatssecretaris Bartels van sociale za
ken en volksgezondheid heeft mede na
mens zyn collega De Meyer schriftelijk
geantwoord op vragen van het tweede
kamerlid mejuffrouw Kessel (kvp) over
het ongeval bij de Nederlandse Stik
stofmaatschappij in Sluiskil. Uit deze
beantwoording blijkt onder meer, dat
men het water, waarmee de installatie
en het omringende fabrieksterrein na
het ongeval werd schoongespoeld, op de
regenwaterafvoer heeft geloosd inplaatf
van op de afvoer voor gevaarlijke stof
fen.
Op de vraag naar de toedracht van het
ongeval deelt de staatssecretaris het
volgende mee:
,De Nederlandse Stikstofmij. te Sluiskil
heeft sinds kort een installatie in ge
bruik om uit aardgas een mengsel van
stikstof en waterstof te bereiden, ge
schikt voor ammoniaksynthese. Bij het
gevolgde procédé ontstaat een onder
meer kooldioxyde bevattend gasmeng
sel, waaruit de kooldioxyde wordt ver
wijderd door deze stof te laten reageren
met kaliumarseniet. Daarna wordt de
kooldioxyde wederom vrijgemaakt door
een bewerking met onder meer stoom.
Door het meevoeren van water in de
stoomtoevoer is de arseenhoudende
vloeistof in de zogenaamde regenera
tiekolom sterk opgekookt, waardoor
drukverhoging optrad, met als gevolg,
dait een deel van deze vloeistof vla de
afvoerpijp voor kooldioxyde kon ont
snappen en in de omgeving neerkwam.
Van de zijde van het bedrijf te aanvan
kelijk de mogelijkheid van verspreiding
buiten het fabrieksterrein niet veronder
steld, zodat alleen is overgegaan tot het
schoonspoelen van de installatie en het
omringende fabrieksterrein. Daarbij
heeft men het spoelwater op de regen
waterafvoer geloosd lnplaats van op de
afvoer voor gevaarlijke stoffen. Dit wa
ter kwam terecht in de Otheense Kreek,
hetgeen schade aan de visstadn ten ge
volge had. Later, toen berichten werden
ontvangen omtrent schade aan dieren en
gewassen, bleek clat er ook in wildere
omtrek besmetting was opgetreden'.
(ADVERTENTIE)
S%L
en in gebruik nemen van de nieuwe
stilts tof toren in liet bedryf speciale
vergunningen van de hierbij betrok
ken overheidsinstanties nodig waren
ja, of dan bij het verlenen van
lïgïng van de gezondheid
mensen zowel in als buiten het be
drijf deelt de staatssecretaris mede:
Voor de ammonïakfabriek werden hin
derwetvergunningen verleend in res
pectievelijk 1929, 1959 en 1963. Voor het
plaatsen en in gebruik nemen en hou
den van de nieuwe .stikstoftorens' was
een vergunning tot uitbreiding vereist.
De door het bedrijf hiervoor in juni 1965
aangevraagde vergunning is nog in be
handeling. Bij het verlenen van deze ver
gunning zullen de voorwaarden worden
gesteld, welke ten doel hebben gevaar,
schade en hinder, ook in noodsituaties te
voorkomen. Betwijfeld moet overigens
worden of, zou reeds vergunning zijn
verleend, met een gebeurtenis als deze
zich thans heeft voorgedaan, rekening
zou zijn gehouden.
ongeval maatregelen getroffen, gericht
op het voorkomen van herhaling. Voor
de bescherming van mensen in het be
drijf zijn veiligheidsvoorschriften neer
gelegd in de veiligheidswet en zijn uit
voeringsbesluiten', aldus het antwoord.
Op de vruag wat de reden is dat eerst op
de vierde dag na liet ongeval daaraan
bkendheid is gegeven en dat ook toen
eerst begonnen is met de bestryding
van de kwade gevolgen van het onge
val voor de gezondheid van mens en dier
buiten het bedrijf en of hier sprake kan
zijn van schuldige nalatigheid deelt de
staatssecretaris het volgende mede:
,De reden, dat eerst op de vierde dag na
het ongeval daaraan bekendheid is gege
ven is hierin gelegen, dat van de zijde
van het bedrijf aanvankelijk de moge
lijkheid van verspreiding van de schade
lijke stoffen in de omgeving buiten he
richt waren op het schoonspoelen van
de overgekookte installatie en het om
ringende fabrieksterrein.
Pas de melding op 31 mei van de scha-
deverschijnselen bij gewas en dieren in
het meest nabij het bedrijf gelegen ge
troffen gebied deed een wijdere omvang
van de besmetting vermoeden.
De beantwoording van ed vraag, of hier
eventueel spraka is van schunlaige nala
tigheid, behoort niet tot onze competen
tie', aldus de staatssecretaris.
,Bij een onlangs afgesloten, door het
rijksinstituut voor de volksgezondheid
ingesteld onderzoek naar de lucht- en
waterverontreiniging in het kanaalge-
bïed van Zeeuwsch-Vlaanderen is de in
druk verkregen, dat de lucht- en water
verontreiniging in het genoemde gebied
zeker niet groter is dan in sommige an
dere gebieden in Nederland. Dit neemt
niet weg, dat de toestand m dit gebied
nauwlettend in het oog zal worden ge
houden en dat zal worden toegezien op
oplegging van stringente hinderwetvoor-
waarden en op stipte naleving daarvan',1
aldus het antwoord op ed laatste vraag
van mejuffrouw Kessel of de lucht- en
waterverontreiniging in ed kanaalzone
van Zeeuwsch-Vlaanderen groter is dan
in andere industriegebieden van Neder
land.
„Komt u maandag maar", had
mevrouw J. de Vries, Troelstra-
kade 6 in Sneek, gezegd. En daar
waren zij dan, de dames van het
Sunil team, om te laten zien hoe
stralend wit Sunil wast. De be
wijzen kwamen snel... uit de was
machine van mevrouw De Vries,
uit het sop van Sunil: witter
katoen, linnen, nylon. Alles was zo
opvallend veel witter dat mevrouw
De Vries op slag beloofde een
trouwe Sunilgebruikster te worden.
Probeert u hel ook maar eens!
DEN HAAG (ANP) Ongeveer kwart
over drie gistermiddag brak in een
de voor afbraak bestemde kleine gashou
ders aan de Gaslaan in Den Haag brand
uit, doordat de olieafzetting aan de bin
nenkant van de gashouder vlam vatte
tijdens sloopwerkzaamheden.
De brandende olie in de pot van de te
slopen gashouder ontwikkelde zoveel
hitte, clat er gevaar ontstond dat de na
bijgelegen in gebruik zijnde gashouder
zou exploderen. Er was een enorme
walm en rookontwikkeling. Een zwarte
zuil rook steeg ten hemel en was tot
vei- buiten Den Haag te zien, Het ont
ploffingsgevaar kon spoedig worden
verminderd-door het gas uit de bedreig
de houder weg te pompen. De brand
trok veel bekijks. Het verkeer in de om
liggende straten stagneerde en moest
worden omgeleid.
Na ruim een uur was de brandweer, die
met veel materiaal grote hoeveelheden
water in de brandende ruimte had ge
spoten,'het vuur meester en waren de
allergrootste gevaren bezworen. Nadat
met bluspoeder de ergste rookontwikke
ling was bedwongen, begon men aan de
nablussing, die naar verwachting nog
I ettelijke uren in beslag zou nemen.
Niet voor niets
de meest verkochte sigaar
in zijn klasse...
geurig
licht
vól aroma
Riant:
de sigaar voor kenners
IN DE GROENE DOOS
Recordjaar voor het
Prins Bernhard Fonds
AMSTERDAM (ANP) Het Prins
Bernhard Fonds heeft gedurende 1965
zijn 25ste bestaansjaar voor een
bedrag van 1.858.278,44 aan subsidies
verleend. In het zojuist verschenen
jaarverslag wordt dit een by het jubi
leum pasensd record genoemd.
Over 1964 werd 1.578.908,08 aan sub
sidies beschikbaar gesteld. Van de toe
gekende subsidies was in procenten 5,6
(vorig jaar 4,3) bestemd voor weten
schap. 15,5 (25,S) voor kunst, 49,4 (46,7)
voor volksontwikkeling en jeugdzaken,
5,3 (8,2) voor overzeese rijksdelen en
buitenland en 24,2 (15,0) voor cultuur
reservering.
Ook de baten stegen en wel tot
2.541.936,57. In 1964 beliepen deze
1.662.758,82. De hogere opbrengst is
voornamelijk te danken aan het aan
zienlijk grotere aandeel dat het fonds
uit de voetbalpool ontving, naimelijk
1.208.280,21 tegen 854.424,31 in 1964.
Ook de opbrengst van dc anjeractie
was hoger; deze bedroeg 545.662,09
tegen 428.478.38 in het vorige jaar.
BERGENTHEEVI De bekende
Rijssense zaterdagmiddag-voetbal
scheidsrechter dr D. Oosthoek,
heeft bij wijze van experiment al
le 22 voetbalspelers uit de vriend
schappelijke wedstriyd Bergent-
heim-ASV voor en na de wed
strijd gewogen. Het bleek, dat oa
twee keer een half uur voetballen
bij temperaturen van omstreeks
30 graden J beiden ploegen sa
men 56,5 kilogram aan gewicht
hadden verloren.
Bergentheim had zich klaarblij
kelijk met een verlies van 36.4
kg het meest ingespannen. Aan
leiding tot deze weegpartij was
een uitlating van de Leidse
scheidsrechter in het betaalde
voetbal, de heer Schalks, die on
langs tegen de heer Oosthoek had
beweerd, dat hij na een wedstrijd
2,5 kg was afgevallen. De heer
Oosüioek geloofde dat toen niet,
nu toch wel tot andere
gekomen. Het meeste
lies werd namelijk ge
constateerd bij de Bergentheim-
speler Jurriens, die 5 kg (van 80
tot 75 kg) was afgevallen.
UTRECHT (ANP) De export van vlees
herstelt zich na de periode \-an mond
en klauwzeer. De uitvoer van varkens
vlees naar Italië en Luxemburg bijvoor
beeld is weer geheel vrij, terwijl België
Frankryk openstaan voor alle var
kensvlees dat afkomstig ls uit ons land,
uitgezonderd de provincie Overïjsel. Voor
W.-Duitsland bestaat op het ogenblik
een gecompliceerd systeem ran voor
waarden, dat enigszins belemmerend
werkt op onze export-
Utrecht gehouden vergadering
produkfcschap. De fcotale export komt
weer op gang, maar er bestaat nog
een aanmerkelijk verschil tussen de hoe
veelheden vlees en vleeswaren die in
de eerste vijf maanden van het vorig
jaar werden uitgevoerd en onze export
in dezelfde periode van dit jaar. Vorig
jaar ging er 110.740 ton de grens over
tegen 60.252 ton dit jaar.
De Middelburgse Jlagisstraatwijk'
is in enkele daggen twee kleuter- j
scholen rijker geworden. Zaterdag
werd de christelijke kleuterschool
Klein Poortershof' geopend en
woensdag was 't de school J)e Wan-
tewevers' die officieel in gebruik
werd genomen. Wethouder J. P
Hoek van onderwijs verrichte c l
officiële opening. Wethouder Hoek i
zoekt hier in een door een kleuter i
aangeboden bloem naar de sleutel i
om de voordeur mee te opener.. Op
deze opening komen wij in de krant
van morgen terug.
Soekarno nodigt
paus Paulus uit
ROME (UPI) President Soekarno
van Indonesië heeft paus Paulus IT uil-
genodigd zijn land te bezoeken, zo heeft
de Indonesische ambassade in Rome
woensdag bekendgemaakt.
De uitnodiging is gedaan door de Indo
nesische minister van landbouw, Frans
Seda, die maandag in audiëntie door de
paus werd ontvangen.
Volgens Vaticaanse zegslieden heeft de
paus zijn dank voor de uitnodiging be
tuigd, maar niet gezegd of hij die zal
aanvaarden.
Nieuwe technieken
nauwelijks meer
te volgen
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Onlangs is te Amster
dam in het leven geroepen de Transport
Advies Groep TRAG als één van de re
sultaten van het vorig jaar te Rotter
dam gehouden internationaal congres
over het Europese vervoersbeleid. Tij
dens dat congres kwam onder meer dui-
De heer F. C. van Dorsser, organisator
van het congres en de heer K. J. van Es
zijn de initiatiefnemers van de Transport
Advies Groep TRAG. Het doel daarvan
is het geven van voorlichting betreffen
de: het interne zowel als het externe
transport, nieuw materieel bij intern
transport, nieuwe vervoerstechnieken,
ontwikkelingen in nationale en interna
tionale vervoerswetgeving en voorschrif-
Deskaniige
Verder zullen adviezen worden uitge
bracht door bijvoorbeeld een advo
caat. een notaris, een belastingconsu
lent. ieder op zijn eigen gespeciali
seerd terrein. Ten behoeve van het
transport zullen kostenanalyses wor
den gemaakt. Die transportkosten
De TRAG zal zich alleen bepalen tot
het totale beeld van het transportpro
bleem. De onderdelen daarvan die speci
fiek behoren tot het werkterrein van de
erkende vervoert der )s-organisaties of
door overleg met of via die instanties.
Kostenstijging
Volgens de heer Van Dorsser tonen sta
tistieken aan, dat in de afgelopen tien
jaren de transportkosten in vergelijking
met de produktiekosten met twaalf pro
cent méér zijn gestegen. De welhaast
revolutionaire ontwikkeling van nieuwe
transporttechnieken en de .koortsachti
ge' ontwikkeling van het gebruik van
containers dwingen meer dan ooit tot
diepgaande studie en vragen uitgebreide
voorlichting-
Stadie
Degenen die met het totale bedrijfsbeleid
zijn belast kunnen zich nauwelijks meer
vertrouwd maken met de zich bijna da
gelijks wijzigende omstandigheden. Dn
Transport Advies Groep TRAG gaat zich
daarom geheel toeleggen op het bestu
deren en op de voet volgen van de ont
wikkelingen van het transport ïn al zijn
geledingen inclusief opslag, overslag,
laden, lossen, verpakking en dergelijke
en het analyseren van de daaraan
verbonden kosten.
SAS VAN GENT Enkele dagen gele
den zijn slopers begonnen met de af
braak van het NS-stationsgebouw in de
gemeente Sas van Gent. Het meer dan
100 jaar oude gebouw moet plaats ma
ken voor een meer zakelijk pre-fabri-
cated onderkomen (16x8 meter), dat
het ook estetisch beter zal doen aan het
met bomen, bloemen en veel groen .ge
stoffeerde' stationspleintje van Sas van
Gent, Men verwacht voor de sloop onge
veer twee maanden nodig te hebben.
Het nieuwe gebouw zal daarna zeer snel
kunnen worden gerealiseerd.
Het oude stationsgebouw van Sas van
Gent werd in 1948 door de Nederlandse
Spoorwegen overgenomen van de Belgi
sche maatschappij Meehelen-Terneuzen,
die tot dat jaar het spoorwegnet in
Zeeuwsch-Vlaanderen exploiteerde. Al
Spoedig raakte het gebouw gedeeltelijk
buiten gebruik, temeer omdat aan het
vervoer van passagiers per trein reeds 1
na enkele jaren een definitief einde I
kwam. De laatste jaren was meer dan
de helft van het Sasse station buiten ge
bruik. De NS acht het thans economi-
scher het meer en meer vervallen ge- i
bouw af te breken en te vervangen door j
een relatief goedkoop .tijdelijk' ge-1J
bouw. Dit zal op ongeveer dezelfde!]
plaats worden neergezet.
(Foto PZO)1
llappeners ruimden
rommel zelf op
UTRECHT (ANP) Twaalf
brooddronken studenten hebben in
de nacht van dinsdag op woens
dag omstreeks half drie een hap
pening gehouden bij het beeld van
Francois Villon in Utrecht. Ze sta
ken de vlam ïn een stapel onde
kranten. De politie maakte een
eind aan het nachtelijke gebeuren.
3Iet bezems van de politie veegden
de studenten de straat schoon,
waarna ze rustig naar huis gin
gen.