SHAPE GAAT NAAR
BRUSSEL
Werken in ruimte was
bijzonder inspannend'
Wolphaartsdijk - Kortgene: watersport
J
Over NAVO-raad
wordt in
oktober beslist
Robert Kennedy
veroordeelt
de apartheid
Portefeuilles
,DE VEERTIEN' EENSGEZIND TEGENOVER PARIJS
(Van een speciale verslaggever)
BRUSSEL Voorspoediger dan aanvankelijk aller wegen was ver
acht, is het ééndaags overleg tussen de veertien' gisteren afge-
Tot de concrete resultaten waartoe deze voorconferentie
wam behoort in de eerste plaats de overplaatsing van het centrale
lilitaire hoofdkwartier van de NAVO te Roquencourt bij Parijs naar
Brussel. Officieel is nog slechts besloten ,een uitnodiging te richten
san de Beneluxlanden om vestiging van SHAPE te willen over
igen'. Maar in conferentiekringen viel te vernemen dat deze invi-
ie niet gedaan zou zijn als van te voren niet vast had gestaan,
jat België tot gastvrijheid bereid was. Genoemd wordt als vesti-
jingsgebied de streek ten zuiden van Brussel in de buurt van Waver.
De merkwaardige vorm van het
lerzoek, dat niet aan België, maar
de Benelux gericht was. werd
rerklaard met het feit dat deze
ine landen tot nu toe inzake het
onderbrengen van een militair
hoofdkwartier als eenheid zijn op-
jetreden.
Bovendien wil de Belgische regering,
ilvorens officieel in te gaan op de uit-
wdiging van de veertien, het Belgische
srlement van omvang en draagwijdte
Tin het besluit op de hoogte stellen,
ivei heeft de regering geen formele
pfdkeuring van de volksvertegenwoor-
illing nodig, maar het wordt gezien
precaire politieke situatie waarin
kt land zich bevindt onwijs geoordeeld
'"ie belangrijke kwestie het parle-
te passeren. De Belgische rege
ling gaf er daarom de voorkeur aan
veertien zich nog niet recht-
tot België zouden richten.
Raadszelel
Moeilijker verliep het met de vraag
rf de NAVO-raad, het hoogste poli-
xke orgaan van het Atlantische
bndgenootschap, uit Frankrijk moet
verdwijnen. De Franse regering heeft
tot nu toe nog niet te kennen ge
geven daartoe de noodzaak te zien.
Vele delegaties waren echter van me
ning dat het een onhoudbare situatie
zou zijn, indien het militaire en het
politieke hoofd van de alliantie on
der zo verschillende omstandigheden
zou moeten werken.
Namens de veertien verklaarde minis
ter Luns na afloop dat een definitief be
sluit over de raadszetel tot oktober was
uitgesteld. De veertien denken dan,
waarschijnlijk weer te Brussel, bijeen
te komen 0111 een beslissing te nemen.
Intussen zal in een studiegroep onder
zocht worden welke alternatieven es
voor Parijs bestaan,
in feite heeft echter de mening dat ver
trek uit Parijs onvermijdelijk onder de
veertien de overhand gekregen. Er was
enige weerstand tegen deze gedachte,
maar veel minder dan verwacht werd.
Met natne Italië dat aanvankeltfk wei
nig geneigd was de Fransen meer dan
noodzakelijk voor het hoofd te stoten
toonde gisteren meer begrip voor ver
trek uit Parijs. Canada dat met een
frote Franse minderheid rekening moet
ouden en veruit de zwakste schakel
onder de veertien vormde, heeft het
het zwaarst gehad.
Parijs onder druk
Minister Luns* stelde zeer duidelijk in
zijn toelichtende verklaring op de geno
men besluiten dat veel nog kon afhan
gen van ,de oplossing van hangende
kwesties'. Frankrijk blijft zodoende on
der een zekere druk. Anderzijds lijkt
het er veel op dat slechts een totale
koerswijziging van president De Gaulle
voorkomen kan dat in oktober het be
sluit valt ook de NAVO-raad uit Frank
rijk te laten vertrekken.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Dean Rusk, hield een
door vele gedelegeerden als sterk ge
kwalificeerd pleidooi voor verhuizing
van de raad. Hij bracht naar voren dat
niet gehandeld moet worden uit een ge
voel van wraakneming tegenover Frank
rijk, maar uit praktische overwegingen.
Het zou immers niet onmogelijk zijn dat
SHAPE, los van de raad optredend, de
ze in belang zou kunnen gaan overtref
fen. Ook zou het voor de talloze bijeen
komsten waarbij NAVO-militairen aan
wezig zouden moeten zijn, bijzonder on
gelukkig zyn deze in Parijs, in een voor
.geïntegreerde' militairen zo onvriende
lijk klimaat, te moeten houden.
Permanent comité
Van de overige besluiten kan nog
genoemd worden dat in Rome de ho
gere NAVO-defensieschool gevestigd
zal worden. Het zgn. permanente
comité, gevestigd te Washington en
samengesteld uit militaire vertegen
woordigers van Frankrijk, Engeland
en de VS zal worden ontbonden.
In de plaats komt een. zoals minister
Luns aankondigde, geïntegreerde mili
taire planning staf. Naar verluidt bete
kent dit dat een reeds bestaande werk
groep onder de militaire commissie van
vijftien NAVO-generaals in Washington
belangrijk versterkt zal worden om het
bondgenootschap op militair-technisch
terrein beter van voorlichting te kun
nen dienen. Als vaststaand mag worden
aangenomen dat de commissie, als on
derdeel van een uitgebreid stroomlij
ningsproces, van Washington naar de
nieuwe zetel van SHAPE zullen wor
den overgebracht.
Ook het Centraal Europese Commando,
het Afcent, met de twee bijbehorende
staven voor land- en voor luchtstrijd
krachten in het Middeneuropese gebied
zullen'in dit proces worden opgenomen.
Minister Luns sprak voorzichtig van
enige vereenvoudiging' die deze drie
hoofdkwartieren zouden ondergaan.
Het is bekend dat vooral van militaire
zijde weerstand bestaat tegen de ver
gaande maatregelen op dit gebied. On-
(Zie slot pag. 3 kol. 2)
Aan boord van het vliegdekschip vaart van astronauten Stafford en naar het ruimteschip gevaren en be-
WaspDe Gemini-9-cabine dobbert Cernan is ten einde. Een legertje gint voorbereidingen le treffen om
veilig in de oceaan en de ruimte- kikvorsmannen van tiet Amerikaan- de cabine aan boord te hijsen,
se vliegdelcschip is met rubberboten
ASTRONAUT CERNAN NA BEHOUDEN LANDING
IN ATLANTISCHE OCEAAN:
Inspanning
KAAP KENNEDY (Reuter, UPI)
De bemanning van de Gemi
ni 9, Stafford en Cernan, is gis
teren na een ruimtevlucht van
drie dagen veilig geland in het
westelijke deel van de Atlanti
sche Oceaan op nog geen 3 km
van het .bergingsschip', het
vliegdekschip Wasp. Zij landden
op de oceaan om 15 uur Neder
landse tijd en bevonden zich 54
minuten later op het dek van
de Wasp. Zij gaven niet de in
druk een vermoeiende taak ach
ter de rug te hebben. Zij liepen
energiek naar de ziekenboeg
van het schip om zich daar te
laten onderzoeken en relaas te
doen van hun bevindingen. Met
een en ander zullen dagen ge
moeid zijn.
Tijdens hun 45 omlopen om de aarde in
72 uur en 21 minuten hebben Staf
ford en Cernan drie .ontmoetingen'
met de op 31 mei gelanceerde doel-
raket gehad. Doordat het bescher
mende omhulsel van deze raket niet
werd afgestoten kon het vastkop
pelen aan de doelraket niet verricht
worden. Ook het experiment met de
.vliegende stoel' bleek de krachten
van de betrokken astronaut, Cernan.
te boven te gaan. Al met al heeft
Cernan zich twee uur en vier minu
ten buiten de Gemini in de ruimte
bevonden. (De eerste .ruimtewande
ling' van 10 minuten werd 14
maanden geleden door de Russische
astronaut Leonov gemaakt).
Aan boord van het vliegdekschip
Wasp: De twee Amerikaanse astro
nauten Cernan (l) en Stafford zijn
behouden teruggekeerd vam hun
ruimtevaart. Hier verlaten zij de
ruimtecabine, nadat deze op het dek
win de Wasp was gehesen.
WOLPHAARTSDIJK. WOL
PHAARTSDIJK en KORTGENE:
twee steunpunten voor de Zeeuwse
watersport aan het Veerse Meer. Op
de plaats waar het meer een smalle
3trook water Is geworden, is ruim
haan gemaakt om de jachtjes en an
dere pleziervaartuigen te ontvangen.
Deze foto geeft daarvan een over
zicht. Links boven .Delta Marina', de
jachthaven van Kortgene, die aan
honderden scheepjes Ligplaats kan
bieden. En daaronder, over vrijwel de
gehele lengte van de foto de moge
lijkheden, die de watersport ln Wol
phaartsdijk heeft.
Links beneden de oudste jachthavens
van Wolphaartsdijk, waar zo'n 150
plezierbootjes ligplaats kunnen vin
den. Op de kop van het tweede pla
teau van links het clubgebouw van
de watersportvereniging .Wol
phaartsdijk.' De haven daarnaast is
de landbouwhaven. Aan de oostzijde
wordt nu gewerkt aan een uitbrei
ding van de jachthavenaccommoda
tie. waarvoor de schorhaven wordt
aangepakt. De inham rechts beneden
la de plaats, waar de sportvissers te
recht kunnen, sinds het in de land
bouwhaven te druk werd en de ge
meente inging op het verzoek van de
visserij- en hengelsportvereniging
.De Zandkreek' om een dergelijke
haven aan te leggen.
De foto toont ook andere recreatie-
aspecten van Kortgene en Wol
phaartsdijk. Links onder de jachtha
vens bijvoorbeeld het kampeerterrein
en ten oosten van .Delta Marina' het
bungalowterrein van Kortgene. In de
uiterste linkerbovenhoek nog een
beeld van een deel va/n de kom vam
Kortgene en daarnaast het Noordbe-
velandse land, recht-toe, recht-aan.
(Luchtfoto Peetere en Slagboom)
Het eerste commentaar van Cernan,
aan boord van de Wasp, was, dat hij
tot de ontdekking is gekomen, dat
het werken in de ruimte iets meer
inspanning vergt dan hij had ge
dacht. Niettemin had hij heel veel
geleerd.
Intussen bereidt het Amerikaanse
bureau voor lucht- en ruimtevaart
(NASA) reeds de volgende Gemini-
vluchten voor: de Gemini 10 op 18 ju
li, de Gemini 11 in september en de
Gemini 12 in november. Hiermee is
het Geminiprogram afgesloten,
voorafgaat aan de eindfase van het
Apolloproject, dat men met een lan
ding van een mens op de maan hoopt
te bekronen.
Promotie
Spoedig nadat Stafford en Cernan aan
boord van het vliegdekschip Wasp
waren gekomen, werden zij door pre
sident Johnson opgebeld vanuit zijn
ranch bij Johnson City in Texas. De
president had goed nieuws voor Cer
nan: promotie van commander in de
marine tot lieutenant-commander.
Stafford had die rang al in de lucht
macht gekregen na zijn reis met de
Gemini 6 samen met Walter Schir-
ra.
.Jullie hebt er ons allen meer var
doordrongen waar bet om gaat als er
onder druk prestaties moeten worden
geleverd. Moed behoort daar ook
toe*, zei de president.
Weer aardschok
geregistreerd
MOSKOU (UPI) Een aardbeving niet
kracht zeven heeft gisteren, om 08.52
uur onze tjjd een gebied getroffen ten
zuiden van de Russisch-Afghaane grens,
aldus meldde het persbureau Tass.
Het persbureau zei dat het epicentrum
van de aardbeving lag nabij de stad Fai-
zabad. In Tasjkent werd deze aardbe
ving geregistreerd met kracht vijf.
Er zijn geen meldingen ontvangen
slachtoffers of schade.
REDE IN KAAPSTAD
KAAPSTAD (RTR) De Amerikaan
se senator Robert Kennedy heeft giste
ren in een rede voor studenten van de
universiteit van Kaapstad apartheid een
kwaad genoemd en drong erby zijn ge
hoor op aan zich te ontdoen van de .illu
sie' van verschillen op grond van huids
kleur. De Amerikaanse senator pleitte
krachtig voor gelijkheid en recht voor
de neger. Kennedy wekte zijn toehoor
ders op tot het tonen van morele moed.
In zijn toespraak tot leden van de Na
tionale Unie van Zuidafrikaanse Studen
ten iNUSAS), rangschikte Kennedy
apartheid onder de huidige euvelen in de
wereld, waaronder discriminatie in New
York. de honger in India en gevangen
zetting vam intellectuelen in Rusland. De
Amerikaanse senator zei nog, dat landen
ten noorden van Zuid-Afrika hulp be
hoefden om hun armoede te overwinnen,
in een wereld, gezuiverd van haat en
vrees en kunstmatige slagbomen, zou
Zuid-Afrika een belangrijke ro! in dit op
zicht kunnen vervullen. Want Zuid-Afri
ka bezit op het Afrikaanse continent
het merendeel van de op de praktijk in
gestelde geleerden en ook het grootst
deel van de 3taalproduktie en die van
steenkool en elektrische energie. Maar
die hulp zou met aanvaard kunnen wor
den als de onschendbaarheid van het in
dividu en de mensheid als een gemeen
schappelijkheid niet erkend werden.
Robert Kennedy merkte tot besluit nog
op, dat bestrijding van het communisme
niet bestaat uit het nabootsen van de
communistische dictatuur maar uit ver
groting van de individuele menselijke I
vrijheid.
yWm E llng de verdeling af te
\&g(s>\ wachten van de portefeuil-
'<-s binnen het de vorige week
terde staten. CH-fractlevoorzlt-
ter Van der Peijl had - zoals
men zich zal herinneren vóór de stem
ming aangedrongen op een andere taak
verdeling dan vroeger het geval was,
voornamelijk op grond van de verkie
zingswinst, 'lie zijn partij bij de jongste
statenverkiezing had behaald. De CHf-
fractie wenste duidelijk voor haar lid in
het college A. J. Kaland een ,zwa
re' protefeuille, daar kwam het verzoek
van de heer v. d. Peijl op neer. Gisteren is
het lijstje met de portefeuilleverdeling
bekend gemaakt en het is dus nu mo
gelijk na te gaan of en zo ja in hoev<-rr<-
dit verzoek is ingewilligd. Er behoeft
immers niet meer te worden gedaan dan
de portefeuilles-vroeger en de portefeuil-
les-nu van gedeputeerde Kaland te ver
gelijken. Een leerzame vergelijking.
De heer Kaland had in het vorige col
lege o a .gas en elektriciteit'. Het
blijkt nu, dat er .water' is bijgeko
men. De .ontwikkelings-portefeuille' (in
het vorig college eveneens beheerd dooi
de heer Mes) ging al evenzeer naar de
heer Kaland. zij het dat nu de preciezere
uitdrukking .economische infrastruc
tuur' is gekozen. Tenslotte Is nog een
derde portefeuille van de heer Mes bij
de heer Kaland terechtgekomen, name
lijk .volksgezondheid', ditmaal zelfs
voorzien van de nadrukkelijke aanteke-
ning: .inclusief lucht- en waterveront
reiniging'. Wanneer men nu in aan
merking neemt, dat de CH-gedeputeerde
.volkshuisvesting' heeft behouden, dan
moet de conclusie onvermijdelijk zijn: de
heer Van der Peijl zal tevreden wezen.
Zijn fractie heeft via de bezetting van de
portefeuilles een belangrijker stem dan
voorheen In het college van gedeputeerde
staten. Het komt er in feite op neer. dat
een gewichtig deel van de (industriële*
ontwikkeling van Zeeland in eerste in
stantie voor rekening van de CH-gede
puteerde komt: het kernenbeleid, de
lucht- en waterverontreiniging, de ener
gievoorziening, vooral ook de steeds be
langrijker wordende zoetwaterhuishou
ding, dat alles is nu in één hand. Nee^ de
CHU heeft geen reden tot klagen.
Een opvallend punt in het lijstje is
voorts de toewijzing van de porte
feuille .Havenschap Vlissingen' aan
de commissaris der koningin. Opvallend
daarom, omdat tot nu toe de commis
saris der koningin in Zeeland geen enke
le portfeuille zo nadrukkelijk onder zijn
beheer had Over de wenselijkheid van
een dergelijk beheer zijn de meningen
nog wel eens verdeeld: sommigen beto
gen. dat het voor een commissaris dei-
koningin niet gewenst is een zo duidelijk
eigen aandeel te nemen in de werkzaam
heden van het college van gedeputeerden.
Hij behoort boven de partijen te staan
aldus deze mening en daarom moet
men vermijden, dat hr) in de staten een
stuk van het beleid moet verdedigen
met de kans dat dit beleid zal worden
afgekeurd. Anderen daarentegen menen,
dat er geen enkel bezwaar is" tegen een
dergelijk optreden, zeker niet nu de com
missaris steeds meer een provinciaal
functionaris is geworden. Bovendien:
ook burgemeesters beheren een porte
feuille, terwijl toch dit burgemeestertijk
optreden zelden aanleiding tot moeilijk
heden geeft, zo redeneren de aanhangers
van deze opvatting. Wij moeten beken
nen geneigd te zijn de eerste mening
zwaarder te Laten wegen dan de tweede,
maar erkennen tevens terugkerend tot
de praktijk dat het voorzitterschap
van het Havenschap (want daar zal het
op de duur wel op neerkomen) wel de
minst politieke functie is. die de com
missaris op zich kan nemen. Bovendien
is het van groot belang, dat deze functie
wordt bekleed door iemand met grote be
kwaamheden en beleidservaring. En ten
slotte moet worden
erkend, dat de com
missaris óók voorzit
ter is evenals zijn
voorganger dat de
jure was) van brj-
voorbeeld de Stichting Zeeland, zonder
dat dit tot moeilijkheden aanleiding
heeft gegeven of geeft. Niettemin: als
in de toekomst het beleid van het Haven
schap in de staten aan de orde komt,
dan wordt onvermijdelijk het beleid van
de voorzitter van dat Havenschap mede
in de beoordeling betrokken. Hét lijkt
ons echter beter geen oordeel uit te spre
ken: de praktijk zal uitwijzen in hoe
verre de lichte reserve, waarvan hier
sprake kan zijn, enige grond heeft ge
had. De commissaris kennende, nemen
wij aan dat zijn beleid er op gericht zal
zijn elk reserve hoe gering ook
in dit opzicht weg te nemen. Het
pleit in ieder geval voor hem, dat hij
door het beheer van een belangrijke por
tefeuille een wezenlijker aandeel in het
ontwikkelingsbeleid op zich wil nemen
dan tot nu toe mogelijk was.
Zien we het goed. dan is de industriële
ontwikkeling van Zeeland nu in eer
ste instantie een zaak geworden van
het triumviraat commissaris - Kaland -
Schorer. De heer Schorer heeft namelijk
de portefeuilles ruimtelijke ordening, ETI
en voorlichting. Overigens: men moet
aan deze portefeuilleverdeling nu ook
weer geen al te grote invloed toekennen.
Het beleid van gedeputeerde staten is
collegiaal, de portefeuille-toewijzing is
dan ook meer een aanduiding van een
globale werkverdeling dan een verdeling
in streng-afgebakende .departementen'.
Zij kreeg echter ditmaal een accent door
het optreden van de heer Van der Peijl.
Vandaar, dat wij er aandacht aan heb
ben geschonken. Er is echter geen enkele
reden voor de opvatting, dat deze taak
verdeling met zich mee zou brengen dal
de andere gedeputeerden zich niet met
de hier genoemde zaken zouden be
moeien. En evenmin kan worden gezegd,
dat de overige taken van het college
minder belangrijk zouden zijn. We be
hoeven hier slechts zaken als de boot
diensten. het Veerse Meer 1 Van Poelje),
recreatie en cultuur (Van Geesbergenj
alsmede de .oude' portefeuilles als fi
nanciën iVan den Bosi en waterstaat
,Van Dongen) te noemen. Ons betoog
vond echter zijn grond wij zeiden het
reeds in vragen, vorige week in de
staten gesteld.
3teeds is geen antwoord gegeven op de
vraag: welke eisen heeft met name het
Havenschap Vlissingen-Oost gesteld n;t-
^illiton en aan Hoeehst op het stuk v •-
ordt dat duidelijk gemaald.?.
De lucht- en waterverontreiniging is in
Zeeland plotseling vooral sinds
het gebeurde in" Sluiskil hard
nieuws geworden. In de staten zijn er
vragen over gesteld, gedeputeerden
noemden het bij hun portefeuilleverde
ling. een kamerfractie kwam op bezoek,
er is zelfs visite van staatssecretarissen
•-"ekondigd. Tjonge tjonge. Enfin, de
- :k heeft nu de aandacht. Maar nog
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISS1NGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 7 juni 1966
Prachtige reis
in ruimte
209e jaargang - no. 130
