HOFNAR
Ir. Bosma: ik zou me kunnen voorstellen, dat
de geleide loonpolitiek voorlopig blijft
Tweede kamer akkoord
met dekkingsplae
Nederlands ^hulpfonds Simon Wiesenthal'
Als kabinet van mening is, dat versnelling programma noodzakelijk is
Geen wraak, maar
gerechtigheid
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1965
OOUSANT
8
ALGEMENE VERGADERING
CSIVV IN SCHEVENINGEN
Met gaat bij de financiering van de
meerdere overheidsuitgaven
niet alleen om of men de middelen
in voldoende mate beschikbaar
krijgt, maar dat van bijzonder be
lang is aan welke bronnen deze
middelen worden onttrokken opdat
de economische ontwikekling niet
wordt afgeremd en de stijging van1
de welvaart op langer zicht niet in
het gedrang komt. In een dergelij
ke gedachtengang is geen plaats
voor het vrije spel van krachten
als deze krachten elkaar niet in
evenwicht houden.
Indien derhalve het kabinet tot het in
zicht is gekomen dat een versnelling van
het programma noodzakelijk is. dan
dient men in het licht van de huidige
situatie een strakke lijn ten aanzien van
de verdeling der lasten te volgen.
.Daarbij zou ik mij zeer goed kunnen
voorstellen dat men van de zijde van de
overheid duidelijk zou uitspreken dat
men de wensen die zyn gericht op een
vrijere loonpolitiek wensen die uit het
bedrijfsleven opkomen zeer goed be
grijpt, maar dat, gezien het regerings
programma, de uitvoering van die wen
sen naar een later tijdstip moet worden
verschoven en dat voorlopig een geleide
loonpolitiek door het bedrijfsleven zou
moeten worden aanvaard'.
Diit heeft de voorzïter van het Centraal
Sociaal Werkgevers Verbond, ir J. Bos
ma uit Bom©, gistea'ochtend verklaard
in een rede voor de algemene ledenver
gadering van dat verbond. Die vergade
ring werd gisteren in het Kurhaus te
Scheveningen gehouden. (De heer Bos
ma is werkgeversvoorzitter van het be
stuur van de Stichting van. de Arbeid en
plaatsvervangend werkgeversvoorzitter
van de Sociaal-Economische Raad).
De heer Bosma heeft in zijn rede enige
keren opgemerkt dat hij het inzicht van
het kabinet, diat een versnelling van het
porgramma noodzakelijk is. zeker niet
wil bestrijden.
Bij het gesprek tussen werkgevers en
werknemers in de toekomst in de Stich
ting van de Arbeid zal naar de mening
van ir Bosma het zwaartepunt veel
meer moeten liggen bij een praktische
aanpak dan op theoretische construc
ties waarvan de draagwijdte in de aan
vang vaak niet is te overzien, hetgeen
een positieve benadering in de weg kan
staan.
Over de oorzaak van het falen van het
huidige loonpolitieke systeem behoeft
men volgens ir Bosma niet lang te pra
ten: het is naar zijn mening volkomen
duidelijk dat onder de druk van een
overspannen arbeidsmarkt de verant
woordelijkheid voor de loonontwikkeling
niet kan worden gelegd bij de centrale
organisaties van het bedrijfsleven. ,Als
werkgevers ondervinden wij van een der
gelijke verantwoordelijkheid al moeilijk
heden, maar des te meer ondervinden dit
de werknemersorganisaties'.
De spanningen in de werknemersorga
nisaties opgeroepen door én de houding
Verre van populair
De heer Bosma heeft aan de passage
over de duidelijke uitspraak van de kant
van de overheid toegevoegd dat een der
gelijke uitspraak verre van populair zou
zijn en dat ook bij een dergelijk uit
gangspunt maatregelen passen die de
werkgever wellicht weinig zullen aan
spreken. z
,Br zullen van vele zijden dan ook be
zwaren en protesten komen, maat- impo
pulaire maatregelen zijn vaak nodig als
men de juiste keuze maakt om een goed
plan voor de ontwikkeling op langer
zicht te laten prevaleren boven voorde
len die zich uitsluitend tot kort zicht be
perken. Men zal er daarbij niet komen
door enkel maar het plan te ontvouwen
en de maatregelen af te kondigen.
moet begrip voor worden gevonden
brede lagen der bevolking. Maar juist
zoals een goed produkt waarvoor nog
geen vraag bestaaft, bij een goede sales
promotion zijn markt weet te vinden, zq
zal ook een goed plan moeten worden
begeleid door zijn eigen sales ..promotion
op een wijze die het doét verstaan bij
degenen die de lasten ervan moeten
dragen', zo zed ir Bosma.
Problemen
Ir Bosma, onderscheidde op de algemene
ledenvergadering de problemen die er
thans liggen tussen de werkgevers- en
werknemersorganisaties in twee groe
pen. Een groep bestaat uit de eisen ge
steld aan de voet van de werknemers
organisaties die door de centrale leiding
(moeten) worden overgenomen omdat
die eisen vaak aan de voet realiseerbear
zijn door toegevendheid van de werk
gevers. De andere groep wordt gevormd
door de eisen gesteld in do centrale or
ganisaties, veelal niet als zodanig ge
voeld aan de voet maar tot uiting ko
mende op grond van een maatschappij
hervorming die men voor ogey heeft.
Wat de eisen uit de eerste groep aan
gaat zullen de werkgevers volgens de
heer Bosma de hand in eigen boezem
moeten steken. Het blijft voor hem de
grote vraag, zo zei hij o m, of, zelfs
dingen, de betrachte toegevendheid wel
dingen, de betrachtte toegevendheid wel
in alle geva-llen gemotiveerd en nood
zakelijk is. Onder andere op het gebied
van de zwarte loonvorming kan men
zich afvragen, of nu werkelijk het doel
wordt bereikt dat men er mee beoogt of
niet veel meer het loonniveau onnodig
wordt: opgeschroefd terwijl als nevenef
fect een goed overleg met de werkne
mersorganisaties wordt bemoeilijkt.
Rentabiliteit
Ook straits bij de vrijere loonvorming
zal men zich zijns inziens beslist niet
alleen moeten laten leiden door wat zijn
buurman vermoedelijk zal gaan betalen,
maar za.l men de rentabiliteit van de
eigen onderneming terdege in het oog
moeten houden De heer Bosma zei te
weten dat dit allemaal gemakkelijk»
is gezegd dan gedaan. Toch Zal uo»
een' zekere coördinatie en zelfdicipliue
een zeker matigend effect kunnen wor
den bereikt. Aan de a.ndere karnt leidt
de overspannen arbeidsmarkt, niet tot
een evenwicht van krachten. .Da-ar-waar
door hot ontbreken va-n dit evenwicht
het algemene belang in gevaar dreigt
te komen, zullen voldoende waarborgen
van overheidswege moeten worden gey
schapen om een dergelijke ontwikkeling
te keren, Dit blijft ons uitgangspunt bij
de bepaling van' de te volgen loonpoli
tiek'.
De eisen van de twee groep, die uit
de boezem der besturen van de werk
nemersorganisaties schijnen le ko
men, zijn van veel fundamentelere
aard. Het gesprek hierover zullen de
werkgevers nii-ot moeten ontwijken.
culiere onderneming vraagt een goed
loon, plezier in zijn werk, af en toe een
stukje waardering en verantwoordelijk
heid in de mate die hij kan dragen. De
heer Bosma zei niet te aarzelen uit te
spreken dat de werkgevers op dit punt
nog heel veel kunnen doen.
En als de vakbeweging bereid is hierbij
mede te denken en hieraan mee te wer
ken dan lean hij dat alleen maar toe
juichen. Hij hoopt dat dit één van de on
derwerpen kan zijn waarover in de
Stichting van de Arbeid zal kunnen wor
den gesproken zodra dit orgaan van de
last der loonpolitiek goeddeels zal zijn
bevrijd.
Praktische eisen
van de individuele werknemers én de
houding van verscheiden individuele
werkgevers maken het voor de vakbe
weging noodzakelijk deze verantwoorde-
lijluieid af te wijzen.
Met de huidige arbeidsmarktsituatie
is het volkomen duidelijk dat de
werknemersorganisaties de sterkste
partij zijn in het krachtenspel en als
men dit krachtenspel zichzelf nu
maar laat uitleven dan zal er ergens
wel weer een evenwicht komen waar
bij de wal het schip keert, zo kan
men eenvoudig redeneren. Dat wil
dan zeggen dat moet worden over
gegaan tot een volledig vrije loonpo
litiek. Het standpunt van de werk
gevers wordt ingegeven door de ver
wachtingen over de economische ont
wikkeling en de beduchtheid voor een
te snel voortschrijdende inflatie. Niet
uit een eng werkgeversbelang, maar
uit hoofde van belangen die op lan
gere termijn allen in Nederland ra-
Prof Witteveen
Prof dr H. J. Witteveen, hoogleraar aam
de Nederlandse Economische Hogeschool
te Rotterdam en oud-minister van fi
nanciën heeft op de algemene leden
vergadering van het Centraal Sociaal
Werkgeversverbond een toespraak ge
houden over de begrotingspolitiek in het
spanningsveld van onze sociaal-econo
mische ontwikkeling.
In zijn beschouwing heeft prof Witte
veen opgemerkt dat de sociaal-econo
mische ontwikkeling de afgelopen pe
riode gekenmerkt is geweest door een
dubbel aanpassingsproces: een tussen
Nederland en de Europese Economische
Gemeenschap en een tussen de EEG en
de Verenigde Staten. Dit proces heeft
echter nog niet geleid tot ontspanning
op de arbeidsmarkt omdat de uitvoer
tot nu toe ononderbroken is blijven stij
gen, omdat ook de investeringen nog
blijven stijgen en omdat de Inkrimping
van marginale bedrijven een langzaam
proces is.
Er is nu behoefte aan een voorzichtig
evenwichtsbeleld dat is gericht op het
afremmen van een verdere overmatige
loonstijging. Daar de loonpolitiek zich
in de richting van grotere vryheid ont
wikkelt en de bouvvpolltiek moest, wor
den gericht op het inhalen van de nog
bestaande tekorten, zou de begrotings
politiek hierbij een centrale rol moeten
spelen.
Alleen door een zeer beheerste
loonspolitiek zou, naar de mening
van prof Witteveen, kunnen worden
verzekerd dot de ruimte voox
het ambitieuze programma van het ka-
binet-Cals zonder inflatie wordt vrij
gemaakt en dat de extra lasten door
de gehele bevolking worden gedragen en
niet worden afgewenteld op de zelf
standigen en de vergeten groepen. In
die zin heeft het kabinet echter geen
enkele uitspraak gedaan.
De wind die ons voortblaast, de span
ning op de arbeidsmarkt, lijkt te zullen
aanhouden tot tenslotte de wal het schip
zal keren, maar een stevige botsing
zal niet te vermijden zijn. Ter beperking
van de dan ontstaande schade moet zijns
inziens alles worden gedaan wat nog
mogelijk is om de loonstijging af te
remmen en de produktiviteit te stimu
leren. Tegelijk dient het beleid er op te
worden gericht produktie en arbeidsbe-
zebting in onrendabele sectoren tijdig in
te krimpen. Door een spoedige ont
spanning kunnen de gevaren van een
vrijere loonpolitiek het beste worden
gedamd.
het fijne
rokertje
van...
SüliliBBBMB
SENORITAS SPECIAL
uitsluitend tabak
(Slot van pag. 1
antwoording van de kamer met geen
enkel woord hadden gereageerd op
de suggestie van de heer Kieft, die
in de loop van het debat de naam van
,plan' had gekregen. De heer Kieft
had zijn suggestie in geen enkele
vorm, ook niet in een motie gegoten
en de bewindslieden waren van plan
geweest, zo zeiden zij later, er iets
over te zeggen bij de artikelsgewijze
behandeling van de wetsontwerpen.
De heer Kieft vond het hoogst ernstig,
zo verklaarde hij gistermiddag, geen
antwoord, geen enkele reactie, ja zelfs
geen vingerwijzing te hebben gehad op
het plan, dat hij namens zijn fractie had
ingediend. Zijn plan hield in, dat voor
textiel de vrijstelling van omzetbelasting
per 1 januari 1966 voor eenderde zo
worden opgeheven en vervolgens op
januari 1967 en op 1 januari 1968 telkens
weer eenderde. Op deze manier zou het
kabinet elk jaar 80 miljoen gulden meer
ter beschikking krijgen en was de hef-
~j op de benzineprijs helemaal niet
fig geweest, zo meende de heer Kieft.
gezien', gelijk had met zijn kritiek. Maar
het voorstel wees de minister toch van
de hand. In de eerste plaats wilde de
minister nu de opbrengst van de omzet
belasting op textiel op jaarbasis kennen
en vervolgens merkte de bewindsman op,
idat bij de voorbereiding van het gewij
zigde dekkingsplan in de eerste plaats
was gelet op de kosten van levensonder
houd in 1966, mede met het oog op het
rapport van de SER. Een verhoging met
eenderde zou in 1966 de kosten van le
vensonderhoud toch met enkele tienden
van een procent verhogen.
t Advertentie)
Sinterklaasje bonne-bonne-bonne,
Fijn ideetje: platebonne!
Socialer'
Bedrijfskleding
Het Wereldgebeuren
gen een uidujetnamese militair, die
zvjare verwondingen heeft opgeto
gen een Zuidvietnamese militair, die
aanval op een post van regerings
troepen langs de hoofdweg.
verschil tussen de te verwachten grotere
geldomzet en de hogere belastingop
brengst van sigaretten. De heer Kieft
vond een verdeling van deze som op ba
sis van de verhouding van 50 tot 50 tus
sen industrie en handel geen redelijk
evenwicht voor de betrokkenen. De mo
tie verzocht daarom de regering een
verdeling te bevorderen, waardoor het
aandeel van de handel op een hoger per
centage dan 50 zou worden gebracht.
De AR-fractie had voor deze motie zelfs
de staatssecretaris van economische za
ken, drs J. A. Bakker, naar de kamer
laten komen. De staatssecretaris zegde
de heer Kieft toe, dat bij de beoordeling
van de resultaten van het onderzoek,
dat door de accountantsdienst wordt in
gesteld, de regering in sterke mate reke
ning zal houden met de moeilijk weeg
bare factoren, die de heer Kieft tot ae
indiening van deze motie hadden bewo
gen. Op grond van deze toezegging trok
de heer Kieft zijn motie in.
Over de situatie in de textielindustrie
zei staatssecretaris Bakker, dat deze in
vergelijking met het buitenland niet zo
ongunstig is. Er wordt thans nog een
onderzoek ingesteld en. de uitkomsten
daarvan zulien bepalend zijn voor dé
vraag of de regering maatregelen zal
moeten overwegen. Wat de schoenindus
trie betreft wordt overwogen een subsi
die toe te kennen aan de lederinstituten
TNO, aldus de staatssecretaris van eco
nomische zaken.
Man neergeschoten
bij de ,muur'
Oostduïtse grenswachten hebben gister
ochtend vroeg bij de ,muur' in Berlijn
een man neergeschoten. Het slachtoffer
dat vermoedelijk één van hun collega's
was, lieten zij een half uur liggen, voor
dat zij hem op een brancard met een
vrachtauto wegvoerden. Het is niet be
kend of de man gedood dan wel ernstig
gewond was.
Sinterklaasje bonne-bonne-bonne,
Fijn ideetje: platebonne!
(kvp) zei tegen deze motie te zijn
nu de regering heeft' toegezegd alles
te zullen doen om te bezuinigen. De
kamer verwierp de motie met 95
tegen 31 stemmen. Voor de motie
waren de V\ D. de CHU, de SGP, de
Boerenpartij en de heer Jongeling
van het Gereformeerd Politiek Ver
bond.
Ellebogenwerk
De B5-jarige opperbevelhebber van het
Kongolese leger, generaal Molwetoe
heeft als een soort revolutionaire om
budsman de krakelende politici In zijn
land naar huis gestuurd en zichzelf voor
de eerste vijf jaar tot president uitge
roepen. Dit is de tweede maal dat Mo-
boetoe een eind maakt aan politieke pro
blemen. De eerste maal bracht hij Kasa
voeboe aan het bewind, nu heeft hij Ka
savoeboe aan de kant gezet, daarmee
heel goed illustrerend dat hij. Moboctoe,
feitelijk de sterke man is in Kongo.
,Er moest een eind gemaakt worden aan
het ellebogenwerk om naar de top te
komen', verklaarde de nieuwe leider van
Kongo. Dat Moboetoe zich tot president
heeft verklaard is minder verrassend
dan de staatsgreep zelf. Moboetoe moet
van politici heel weinig hebben, hij heeft
veel meer op met figuren als kolonel
Moelamba, een echte iniiltair die nu de
nieuwe regering zal vormen. Als presi
dent behoeft Moboetoe alleen maar toe
zicht uit te oefenen en kan hij het poli
tieke spelletje aan anderen overlaten.
Het is trouwens heel goed mogelijk dat
hij te zijner tijd ook het presidentschap
er aan zal geven zodra hij een geschikte
figuur heeft gevonden om hern op te
vólgen. Belangrijk moet in dit verband
het telegram van Tsjombe worden ge
acht. Tsjombe was de eerste die Moboe
toe feliciteerde. Tsjombe die in het par
lement een overwinning behaalde maar
door Kasavoeboe als premier aan de dijk
werd gezet. Het zou best kunnen dat
Tsjombe graag president wil zijn.
Van Moboetoe. een kordate militair met
sympathie voor het wc-sten, behoeft men
in ieder geval geen politiek spel te ver
wachten. Zijn optreden betekent een
overgangsfase die misschien wel gunstig
voor Kongo zal zijn en die naar een
echte democratische situatie kan leiden,
voorzover die althans in een Afrikaans
land te verwezenlijken is.
Generaal Joseph Moboetoe is sergeant
en journalist geweest voordat hij in
1960 de muiterij in het Kongolese leger
bedwong. Op 29-jarige leeftijd werd hij
een dergenen die Kongo tot een eenheid
maakten nadat het land onafhankelijk
was geworden.
In 1950 begon Moboetoe te schrijven
voor Kongolese bladen. Hij verliet het
leger in 1956 en werd redacteur bij een
krant in Leopoldstad. In 1958 werd hij
lid van de Kongolese nationalistische be
weging van Loemoemba. Hij ging in
1959 voor studie naar België maar keer
de naar Kongo terug als lid van een
werkgroep die de Belgische overdracht
moest uitvoeren. Onder Loemoemba
werd hij benoemd tot staatssecretaris
van de president. Bij het uitbreken van
de muiterij in het Kongolese leger in
juli 1960 werd Moboetoe benoemd tot
stafchef van het leger met de rang van
kolonel onder generaal Victor Loendoe-
la. In de politieke chaos begon de ver
houding met Loemoemba slechter te wor
den. Moboetoe nam het bevel over het
leger op zich na arrestatie van generaal
Loendoela en deed zijn eerste staats
greep. Hij maakte bekend dat het leger
besloten had alle politieke activiteit te
.neutraliseren' en dat een .college van
commissarissen' het land zou besturen.
Al gauw droeg hij echter de macht over
aan president Kasavoeboe, nadat een le
gerofficier een aanslag op hem had ge
pleegd. In 1961 benoemde Kasavoeboe
hem tot opperbevelhebber van het Kon
golese leger met de rang van generaaL
Moboetoe wijdde zich aan de reorgani
satie van het Kongolese leger. Om daar
bij hulp te verkrijgen reisde hij enige
malen naar Europa en de Verenigde
Staten.
Moboetoe is gehuwd en heeft vijf kin
deren. In maart dit jaar verbleef hrj een
maand in een ziekenhuis te Lausanne.
Waarvoor hij behandeld werd is niet be
kend.
De dividenden
,Ons plan is duidelijk geboren om het
plan van het kabinet wat sociaal-econo
misch evenwichtiger te maken', betoogde
de boze heer Kieft. Een etappegewijze
invoering van de omzetbelasting op tex
tiel was volgens hem veel evenwichti-!
ger en socialer dan een extra verhoging!
van de vennootschapsbelasting en de
extra verhoging (een tweede cent) van
de benzineprijs. Maatregelen die leiden
tot doorberekening in de prijzen en
daarom de consument treffen. Ook
klaagde hij er over, dat de fracties ook
niets van zich hadden laten horen over
het AR-plan. Voorts nam de heer Kieft
er akte van, dat de bewindslieden alleen
de fracties van KVP en PvdA hadden
bedankt voor hun steun aan het dek
kingsplan, hoewel ook de AR-fractie
haar steun had toegezegd.
Minister Vondeling ei-kende, dat de heer
Kieft, die, ,ik hier nog nooit boos heb
Het zat de Anti-Revolutionairen niet
mee gisteren. De heer Kieft had bij
de replieken ook een motie ingediend, i
waarin de regering wordt uitgenodigd
werk- en bedrijfskleding van omzet
belasting vrij te stellen. Deze motie
werd bij zitten en opstaan verworpen.
Vóór de motie stemden behalve de
AR, de CPN en de PSP. De overige
fracties, ook de liberalen en christe-
lijk-historischen, waren overtuigd
door de argumenten van de minister
en van de staatssecretaris, die tech
nische bezwaren tegen deze vrijstel
ling hadden ontwikkeld.
Een tweede motie van de heer Kieft,
eveneens gisteren ingediend, werd inge
trokken. Deze motie betrof de verdeling
van de som van 19,5 miljoen gulden als
Bij het begin van de middagvergadering
leek het debat een meer scherp politiek
karakter te krijgen toen de heer Lucas,
de financiële specialist van de KVP-
fractie, op hoge toon stelling nam tegen
de fractie van de PvdA, waarvan de
woordvoerder, drs Peschar, enige gere
serveerde geluiden had laten horen tegen
de in het gewijzigde dekkingsplan opge
nomen verrekening van de dividendbe
lasting van 16 punten met de inkomsten
belasting. Voor de KVP-fractie was dt
voorgestelde extra verhoging van de
vennootschapsbelasting alleen aanvaard
baar indien deze hogere verrekening van
de dividendbelasting, waarvoor nog een
wetsontwerp moet worden ingediend,
verzekerd was. De heer Lucas diende
.daarom een amendement in, waarbij de
I voorgestelde extra verhoging met één
punt van de vennootschapsbelasting
slechts voor één jaar zou gelden. De
PvdA-fractie verklaarde 's avonds bij
monde van drs Nederhorst dit amende
ment redelijk te achten en zou daarom
voor het amendement stemmen, dat
werd aangenomen met alleen de stem
men van CPN, PSP en van de Boeren
partij tegen.
Sinterklaasje bonne-bonne-bonne,
rijn ideetje: platebonne!
De kamer verwierp met 85 tegen 41
stemmen een amendement van mr W.
Scholten (cfi), dat tot strekking had de
herinvoering van de omzetbelasting op
textiel en schoeisel uit het wetsontwerp
te lichten. De CHU vond het niet juist
nu al een beslissing te nemen over een
herinvoering van deze belasting per 1
januari 1967.
Onder de 41 vóórstemmers van de
tie bevonden zich ook vijf leden van de
PvdA-fractie, de heren Baart, Roemers,
Kieywegt. Wieldraaier en Scheps. Bij
monde van de heer Baart distantieerden
deze socialisten zich echter van de ar
gumenten van de heer Scholten. Hun
vóórstemmen hield verband met de ver-
rekeningsvoorstellen van de dividendbe
lasting met de inkomstenbelasting.
Een ander amendement-Scholten werd
eveneens verworpen. Dit amendement,
dat voor de regering budgettair niet
aanvaardbaar was, wilde ue minerale
oliën, die in belangrijke mate als hulp
stof zijn gebruikt bij de voortbrenging
van uitgevoerde goederen, van de ac
cijnsverhoging vrijstellen. Tegen dit
amendement stemden de fracties van
K V P, P v d A en A R.
Een derde amendement-Scholten,
beoogde de verhoging van de vennoot
schapsbelasting overeenkomstig het oor
spronkelijke dekkingsplan te beperken
tot één punt, werd hij zitten en opstaan
verworpen. Het amendement kreeg de
steun van de CHU, de VVD, de'A
en van de Boerenpartij.
VVD-motie
Mr Portheine had een motie inge
diend, waarin er bij de regering
wordt op aangedrongen tot een ver
dere verlaging van het uitgaventot-
taal voor 1966 te komen. Dr Lucas
Eisen
Laten we eens aannemen, aldus zei ir
Bosma verder o m, dal. de eisen der vak
beweging alle zouden worden verwezen
lijkt: medezeg genschap dooi' middel van
commissarissen door de vakbeweging be
noemd, medezeggenschap in iedere be
drijfstak door de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie met wetgevende be
voegdheid, aanzienlijke belangen in de
individuele ondernemingen via sociale
beleggingsgemeenschappen. Is er dan in
de ondernemingen een sfeer geschapen
die tot een Id et ere samenwerking leidt?
Ontstaat hierdoor een klimaatsverbete
ring die tot meer voldoening in het
werk voert?
De gemiddelde werknemer in de parti-
Advertentie)
Sinterklaasje bonne-bonne-bonne,
Fijn ideetje: platebonne!
NAZI-MISDADIGERS DREIGEN TE ONTKOMEN
DOORDAT HET VERVOLGERS AAN GELD ONTBREEKT
(Van onze Amsterdamse redacteur)
Geldgebrek bedreigt het docu
mentatiecentrum van ir Simon
Wiesenthal, dat zich zoals
men weet bezighoudt met de
opsporing van oorlogsmisdadi
gers in de hele wereld. Ook in
ons land is nu een nationaal co
mité gesticht, dat zich ten doel
stelt bijdragen in te zamelen
om dat werk toch in elk geval
draaiende te kunnen houden.
Gistermiddag heeft deze vrien
denkring' zich gepresenteerd in
Amsterdam. Er zitten vertegen
woordigers in van alle richtin
gen en gezindten, uit het hele
land.
Voorzitter is de journalist H. M. van
Randwijk. Hij kon ir Simon Wiesen
thal zelf ook op de eerste bijeen
komst verwelkomen. Van hem hoor
den we, dat er maandelijks door zijn
dienst een bedrag wordt uitgegeven
van rond 10.000 gulden de nog
aanwezige fondsen hiervoor reiken
nog tot begin volgend jaar. ,Ik kan
op het ogenblik nog mgar tien pro
cent van de informaties die we bin
nen krijgen inderdaad ook behande
len en verwerken. Er zou zeker drie
keer zoveel geld nodig zijn om deze
activiteiten tot de maximum capaci
teit te brengen. Het is ook daarom
zo rampzalig dat er geen geldmidde
len meer zyn aangezien over twee
jaar de verjaringstermijn voor oor
logsmisdrijven verloopt In Duits
land'.
Gesteld werd dat dit comité geen
anti-fascisitische groep is van ille
gale jongens die hun wraakgevoe
lens willen afreageren. ,Dan zou
prof dr W. P. J. Pompe niet in ons
midden thuishoren hij heeft nog
niet zo lang geleden, zoals bekend
gepleit voor gratieverlening aan de
vier oorlogsmisdadigers welke nu
nog gevangen zitten in Breda'.
'43 ruim 9000 Italiaanse krijgsge
vangenen waren doodgeschoten na
dat het kamp op de geallieerden was
heroverd door de Duitsers'.
Oost-Duitslani
lelfbeschermir
Tegenstand
Hierover was ook al gesproken tij
dens de introductie van net eigen
lijke comité. ,Het is noodzakelijk
ook in Nederland de publieke opinie
te mobiliseren. Al was het alleen
maar om de mensen die al dat werk
doen nog eens te stimuleren. En
daarbij denken we ook aan de re
chercheurs van het centrale instituut
der Duitse justitie in Ludwigburg.
Zij zitten met grote personeelstekor
ten en moeten ook daarom vaak
terugvallen op Inlichtingen van Wie
senthal. En vergeet ook niet. dat
deze staf bovendien te maken heeft
met veel tegenstand in de bondsre
publiek'.
Het gaat dit comité niet om de straf
maat. ,De opsporing staat boven
aan. Het is een zaak van moraal
fatsoen, zindelijkheid en zelfbescher
mlng dat oorlogsmisdadigers vooi
het gerecht worden gebracht. Wiesen
thai heeft getoond hierbij het doel
treffendst te kunnen helpen, omde
hij in feite beschikt over een nel
van relaties dat de hele werek
omspant. Hij heeft ook Rajakowitsc'
gevonden'.
Nog geregeld komen meldingen bin
nen van oorlogsmisdrijven waarvai
de experts nog nooit hebben gehoord
Wiesenthal gaf hiervan gistermid
dag zelf een voorbeeld. ,Ik wa>
laatst in Turijn. Daar werd ik aan
gesproken door een vrouw, die mij
vertelde dat haar zoon was vermoord
op een klein eiland bij Korfoe, ge
naamd Cefalonia. Wij onderzochten
tiaar beweringen en kwamen tot de
ontdekking, dat daar in september
De verbindingen van Wiesenthal lo-
peD ook naar de landen achter het
ijzeren gordijn. ,Ik weet, dat ook in
Oost-Duitsland diverse na.zimoorde-
naars thans op hoge posten zitten.
Maar het is me nooit gelukt, on
danks de vele bewijzen die door ons
zijn overlegd, daar een proces te
krijgen. Wel ontmaskeren we de oor-
ogsmisdadigers die komen vluchten
•an oost naar west want ook dat
omt voor',
ferder vertelde Wiesenthal, dat in
Darmstadt onlangs een oude man
acht en kalm is "overleden waarvan
ly twee dagen daarna pas aan de
reet kwam dat deze onder valse
lanm had geleefd en in werkelyk-
ïeid wel misschien de grootste mas-
amoordenaar is geweest van de he
le SS. ,Deze generaal Katzmann was
verantwoordelijk voor de dood van
zeker 800.000 mensen. Ik vind het
een schande, dat zo iemand te laat
werd ontmaskerd. Deze zaak confron
teert ons met het probleem van de
biologische factor: wij moeten ons
ook haasten omdat de meeste da
ders nu al op leeftijd zijn gekomen'.
Half miljoen
voor adres
van Bormann
Bormann is niet dood. Ik
weet zeker dat hij leeft'.
Deze zeer stellige verkla
ring werd ons gisteren gege
ven in Amsterdam door ir
Simon Wiesenthal uit We
nen. Hij kwam tot deze uit
spraak naar aanleiding
van vragen over recente
publikaties inzake het lot
van Hitlers plaatsvervan
ger, de bij verstek in Neu
renberg ter dood veroor
deelde Martin Bormann.
Een Duits geïllustreerd
weekblad bracht kortgele
den het verhaal, dat deze
topfiguur onomstotelijk was
omgekomen kort na zijn
vertrek in mei '45 uit Hit-
Iers bunker in Berlijn. Maar
Wiesenthal zei hierover:
,A1 die verhalen berusten op
een afleidingsmanoeuvre
van Bormann. Ik weet dat
hij leeft in Zuid-Amerika.
Zijn spoor heb ik kunnen
volgen tot verleden jaar
toen verloren we hem uit
het oog, en de middelen ont
braken ons om er iets aan
te doen. Kort geleden kreeg
ik uit Engeland echter een
brief van een advocaat, die
namens een anoniem ge
houden cliënt het voorstel
deed het adres van Bor
mann in Zuid-Amerika te
verstrekken tegen betaling
van 50.000 pond, oftewel
een half miljoen gulden. Wij
hebben geantwoord dat er
helaas geen middelen waren
om op dit aanbod in te
kunnen gaan'.
De Duitse justitie heeft
100.000 mark beloning uit
geloofd voor degene, die in
lichtingen geeft over de ver
blijfplaats van Bormann.
Joseph Kasavoeboe werd president van
Kongo kort nadat.het land in 1960
onafhankelijk was geworden. Hij nam
deze post op zich nadat hrj de strijd met
Patrice Loemoemba om het premier
schap had verloren. Later nam hij het
initiatief tot het ontslag van Loemoem
ba, die daarna in geheimzinnige omstan
digheden in Katanga het leven verloor.
Door de Bakangostam. waaruit hij voort
kwam, werd Kasavoeboe .koning' ge
noemd. Hij was openlijk voorstander van
onafhankclylcheid.
Kasavoeboe werd opgeleid door rooms-
katholieke missionarissen, studeerde
voor priester maar ging later naar een
kweekschool voor onderwijzers. Daarna
werd hij ambtenaar bij het Belgische re
geringsapparaat.
In 1955 werd Kasavoeboe voorzitter van
de Abako, destijds een culturele en so
ciale vereniging van Bakongostamleden.
De Abako eiste onmiddellijke onafhanke
lijkheid en behaalde in 1957 een grote
verkiezingsoverwinning in Leopoldstad.
Bij het aanvaarden van de functie van
burgemeester van Denadale, een
wijk in Leopoldstad. oefende Kasavoeboe
kritiek op de Belgische regering. Hij
kreeg een schrobbering en na een op
stand door zijn volgelingen werd hij be
gin 1959 twee maanden gevangen gezet.
In 1960 kwam Kasavoeboe naar voren
als voornaamste Kongolese leider by de
besprekingen met België, die later in dat
jaar tot onafhankelijkheid leidde. Bij de
verkiezingen in Amy, kort voor de on
afhankelijkheid, behaalde de nationale
Kongolese beweging van Loemoemba
echter meer stemmen dan de Abako
van Kasavoeboe. Na een machtsstrijd
werd Loemoemba premier en Kasavoe
boe president. Binnen een paar maanden
echter ontsloeg hrj Loemoemba met het
verwijt dat deze het land in een broe
derstrijd had geworpen. Loemoemba
werd door het leger van Moboetoe ge
arresteerd.
In maart 1961 besloten de Kongolese
leiders een conferentie te vormen met
Kasavoeboe als eerste president. Bij de
daarop gehouden verkiezingen behaalde
Antoine Gizenga, politiek erfgenfïam van
Loemoemba, enige zetels meer dan ae
aanhangers van Kasavoeboe. Het nieuwe
parlement benoemde eenstemmig:
Cyrille Adoeia, door Kasavoeboe
gekozen, tot premier tijdens de ver
gadering stond een VN-strijdmacht om
het gebouw.
Juli vorig jaar verzocht Kasavoeboe
Moise Tsjombe. destijds leider van het
afgescheiden Katanga, uit ballingschap
terug te keren om premier te worden.
GENERAAL MOBOETOE
...geen politicus...
Sinterklaasje bonne-bonne-bonne,
Fyn ideetje: platebonne!