PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
CONRAD EN COOPER BLIJVEN WAARSCHIJNLIJK
Fokker-directeur voor
onderdelen naar v.s.
TOCH 8 DAGEN IN DE RUIMTE
Astronauten krijgen
maar weinig rust
„Moot" van Zelzate ligt nu op zuigers te wachten
NA VLOTTE LANCERING MOEILIJKHEDEN MET NIEUW SOORT BAHERIJ
Gemini-bemanning vroeg noodlanding zo lang mogelijk uit te stellen
Hoop dat de
Britse regering
verbod intrekt
Labour-politicus overleden
MEERDERHEID VAN WILSON IN
LAGERHUIS TOT TWEE GESLONKEN
VIER DODEN
BIJ BOTSING
Twee gewonden van
explosie Den Bosch
overleden
Russen menen:
Amerikanen nemen
teveel risico
BETOGING IN
OOSTENDE
208e jaargang - no. 212
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
F. ran Ja Velde. F. B. deD Boer en W. de Paoter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en C. A. de Kok 0 Abonnementiprij» 83 cent per week, 10,75 per kwartaal, franco per port
t 58-60, tal. 2355 (b.g.g. rad. 3508. adv. 3647/3643), Middelburg. Markt 51. tal. 3841. (b-g.g. red. 2078/3169, adv. 2375). Goer, Crote Markt 2. tel. 6140 (b.g.g. red. 7853.
2425. adm. tel. 2094. 0 Adv. pri]j 34 cent per mm. Minimum per adv. 5.10. Ingezonden mededelingen 2J£ a tarief. Kleine adv. (mar. 8 regel») 34 ceot per regel. (min. 1.75).
Maandag 23 augustus '65
P.Z.C.-sport
Pag. 7, 8, 9
en 10
De Friendship-leverantie
Al vormden na dit afgelopen weekeinde de voor
uitzichten wat betreft uiteindelijk wetenschappe
lijk en experimenteel resultaat van de vlucht der
Amerikaanse Gemini-5 tweelingsruimtecabine en
ook de duur ervan nog een vraagteken, een suc
ces uit publicistisch oogpunt zoal niet aldus
door de NASA bedoeld moest het in elk geval
genoemd worden. Het gehele weekeinde lang heb
ben de kansen van de astronauten Gordon Cooper
en Charles Conrad het radio- en televisiepubliek in
Amerika en de overige wereld in spanning gehou
den. Zouden ze wel of niet gedwongen zijn tot een
overhaast afbreken van de, na het aanvankelijke
uitstel van 48 uur, zo vlot begonnen achtdaagse
om de aardbol, zouden ze het toch nog althans een
of enkele dagen volhouden?
Dat was de onzekerheid, door het niet goed functioneren van de
nieuwsoortige zuurstof-waterstofbatterij opgeroepen. Na de aanvan
kelijke mededeling van zaterdagavond, dat overwogen werd het ruim
tevaartuig in de zesde ronde, kort na middernacht Nederlandse tijd
te laten terugkeren, kwam het latere bericht dat de terugkeer voor
alsnog tot zondagavond 18.18 uur was uitgesteld. De ruimtevaarders
zelf zouden hierop aangedrongen hebben. De aanwijzingen die daar
na in de loop van zondag binnenkwamen over de werking van de
batterijen gaven aanleiding tot stijgend optimisme over de kansen
op een voortgezette vlucht. Nu de elektriciteitsvoorziening aan boord
weer vrijwel normaal is geworden, zal de reis waarschijnlijk toch
acht dagen duren, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. Hoewel
van dag tot dag zal worden besloten, of de vlucht wordt voortgezet
zoals gebruikelijk bij alle lange ruimtevluchten deelde vlucht-
leider Christopher Kraft gisteravond mee, dat hij verwachtte dat de
cabine de volle vastgestelde tijd in de ruimte kon blijven. „Ik zie op
dit ogenblik niets, wat ons van die acht dagen af zou houden", zo zei
Kraft.
Volgens plan
king in de baan verholpen om
Gemini-5 in een gunstige stand te
krijgen voor het rendez-vous dat en
kele uren daarna moest worden on
dernomen.
Maar toen kwam het bericht dat die
ontmoetingspoging een half uur was
uitgesteld omdat de batterij een ha
pering vertoonde. Een van de twee ele
menten van de zuurstof-waterstofbat-
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
GEMINI-CAPSULE
MAAKT 22STE OMLOOP
Het Amerikaanse ruimteschip Gemini-5
is maandag te 0029 uur onze tijd begon
nen aan zijn 22ste omwenteling rond de
aarde. Het bevond zich op dat tijdstip
boven het noorden van Zuid-Amerika.
Kr nogmaals de nadruk op leggend dat
de vervanging van de Rolls Royce mo
toren, het Britse landingsgestel, het
eveneens door Engeland geleverde pneu-
matische systeem en in mindere mate;
ook de vervanging van de Dunlop ban
den, de produktie van de F 27 zullen
vertragen en de kosten aanzienlijk zul
len verhogen, is gistermiddag Fokkers
technisch directeur, ir. H. C. van Meer-
ten, van Schiphol naar New York ver
trokken. Hij gaat zich in de komende
3 dagen met de Faïrchild-directie en
vertegenwoordigers van de Amerikaan
se motorenfabriek General Electric be
raden over de mogelijkheid al deze on
derdelen voortaan in Amerika te kopen.
Fokker verspilt dus geen tijd, nu de
Britse regering aflevering der onderde
len, voor zover die bestemd zijn voor
Indonesische Friendships, heeft verbo
den, terwijl de Britse overheid een ver
zoek van de Nederlandse regering het
verbod in te trekken bestudeert, gaat ir.
Van Meerten zekerheidshalve toch plan
nen smeden voor de vervanging, hetgeen
overigens niet inhoudt, dat hij uitgespro
ken pessimistisch is over het resultaat
van het verzoek.
„Zeker niet", zo zei hij bij zijn vertrek.
„Ik hoop van harte dat bij mijn terug
komst donderdag blijkt, dat ik de reis
voor niets gemaakt heb en dat de Brit-
se regering haar beslissing wijzigt- Dat
zou een hoop kosten en moeite sparen
Tegenzet
Er werd aan toegevoegd dat de
batterij van de Gemini al weer vol
doende stroom leverde om de
ruimtevaarders eventueel toch hun
acht dagen vol te' laten maken.
Van pogingen om alsnog een ren
dez-vous te bewerkstelligen met
„Little Rascal", het zaterdag vol
gens plan tijdens de tweede ronde
door de Gemini-5 uitgestoten
kunstmaantje van 34 kilo, moet
echter definitief worden afgezien.
Het radarbaken van „Schelmpje" was
overigens reeds stom geworden want de
elektrische voeding daarvoor was
slechts voor een zestal uren berekend.
Na de mislukking van de „toenaderings
poging" va.n Gemini-vier tot de uitge
brande laatste trap van diens draagra-
ket is dit annuleren van net experiment
met „Little Rascal" waarbij van een
nieuw soort radarbaken in combinatie
met een elektronisch brein gebruik zou
worden gemaakt, wel een ernstige te
genslag voor het Amerikaanse maan-
reisproject in zijn geheel. Gezegd is im
mers, dat het beheersen van de ente
ringstechniek in de ruimte een onmis
bare voorwaarde is voor het uitvoeren
bemande
van de tegen 1970
reis naar de maan en terug.
Over de gezondheidstoestand van de 2
kosmonauten waren de dokters op de
grond gisteren over het algemeen zeer
tevreden, al baarde het wel enige zorg
dat de mannen zo slecht aan hun rust
konden toekomen „omdat er telkens iets
te doen viel" zoals het commentaar uit
de ruimtecabine luidde. Zij hadden in
een etmaal tijds niet meer dan twee
uren kunnen slapen.
De chef-arts van de ruimtevaarders,
Charles Berry, vond het ook niet zo
prettig dat Cooper en Conrad zo weinig
eetlust toonden.
Zaterdagmiddag om 3 uur Neder
landse tqd, op de seconde af volgens
plan, ging de Gemini-5 zeer vlot van
start bij prachtig weer boven de lan
ceerbasis van Kaap Kennedy en een
aftelling zonder haperingen. Wel
bleek de baan waarin het ruimte
voertuig terecht kwam niet helemaal
met de berekende overeen te stem
men, maar dat zou met enig ma
noeuvreren te verhelpen zijn. De
tweede trap van de draagraket volg
de de cabine in haar baan om af
aarde. Na de uitstoting van „Schelm
pje" met een iets grotere snelheid
Het overlijden van Labour parlementariër Norman Dodds heeft de meerderheid
van premier Wilson in het Britse Lagerhuis gisteren doen slinken van drie tot
twee.
Norman Dodds, die bekend stond als „de kampioen der zigeuners", overleed
zondag op 61-jarige leeftijd in een ziekenhuis te Dartford als gevolg van een
hartaanval. De parlementariër, die op 4 augustus in het ziekenhuis werd opge
nomen, vertegenwoordigde sedert 19ol het Kiesdistrict Eritli en Caryford, Kent
in het Lagerhuis.
Drie jaar geleden voerde hij met succes een campagne voor de inrichting van een
Dermanent zigeunerkamp in de buurt van zijn eigen district
an rouw hebben de zigeuners toen zij hoorden van zijn overlijden de
ren teken van r
630 plaatsen tellende parlement. De Conservatieven, die
bezitten 303 zetels terwijl de liberalen er 10 hebben. Voo
cant en heeft de „speaker", de voorzitter van het Lagerhuis, geen stemrecht.
Bij een tussentijdse verkiezing in het opengevallen district zal Labour nu moeten
trachten de zetel te herwinnen. Bii de laatste algemene verkiezingen behaalde de
partij van Wilson een meerderheid van 8855 stemmen in Erith en Caryford.
Astronaut Gordon Cooper brengt de.
technici een laatste groet voor de
start.
Zwolsman ziet
iets in toerisme
in Indonesië
De Nederlandse zakenman R. Zwols-
man heeft zaterdag in de Indonesische
hoofdstad verklaard, dat zijn groep ook
belangstelling heeft voor de financiering
van toeristische projecten in Indonesië,
waaronder de bouw van hotels. Volgens
het Indonesische persbureau Antara
heeft de heer Zwolsman gezegd, dat het
toerisme een grote toekomst heeft in
Indonesië.
De commerciële directeur van de Fok
kerfabrieken, F. Diepen, heeft vijftig
vrouwen van in Nederland tot technici
op te leiden Indonesiërs een retourbiljet
aangeboden voor een reis naar Neder
land. De heer Diepen zal zondag uit
Djakarta naar Nederland terugreizen.
Omstreeks half drie gistermiddag is de
33-jarige inkoper J. Teunïssen uit Weert
op de weg onder Meyel langs de N'oor-
dervaart tijdens een felle regenbui in
volle vaart met zijn auto tegen een boom
gereden.
De 28-jarige echtgenote van de bestuur
der en drie dochtertjes verloren hierbij
het leven. De vrouw en één kind wer
den vrijwel op slag gedood. Twee an
dere meisjes overleden op weg naar het
ziekenhuis. De bestuurder en het vierde
dochtertje van 8 jaar werden ernstig
gewond. De slachtoffers zijn naar dè
ziekenhuizen te Weert en Venlo overge
bracht.
De 22-jarige A. Sweers uit Babberich
en de 31-jarige medische student J. de
Jong uit Amstelveen zijn in het Groot-
ziekengasthuis in Den Bosch overleden
aan de verwondingen, die zij woensdag-1
avond opliepen bij een ontploffing in eer
lege benzinetank op het Esso-depot ir
Den Bosch.
Van de vjjf mensen, die bij deze ontplof
fing ernstig gewond werden, zijn er nu
drie aan de gevolgen overleden.
Zolang dat echter niet geschiedt
heeft Fokker een politieke en prak
tische tegenzet in petto. Ir. Van
Meerten gaat nl. bij de Fairchild-
fabrieken. die in Hagerstown. Ma
ryland, voor Fokker de F 27 al ja
ren in licentie bouwen, bespreken of
ook deze fabriek, die dit jaar niet
minder dan 30 bestellingen voor de
Friendship heeft ontvangen, ge
makshalve meteen ook maar op
Amerikaanse onderdelen zal over
schakelen. Dat zou de financiële
klap voor de Britse vliegtuigindustrie
uiteraard nog vergroten.
Anderzijds verheelde ir. Van Meerten
geenszins, dat zo'n overschakeling naast
enkele voordelen veel nadeel met zich
meebrengt.
De gedachten gaan voorlopig alleereerst
uit naar de T 64 turbine motor van Ge
neral Electric, waarmee het militaire
transporttoestel van De Havilland. de
Buffalo, is uitgerust. Deze motor heeft
met maximaal 2800 pk aanzienlijk meer
vermogen dan de 2000 pk Rolls Royce
motoren en biedt voorts het voordeel van
lager brandstofverbruik. Maar in de eer
ste plaats zijn deze motoren duurder en
aangezien ze nog weinig vlieguren heb
ben gemaakt moet voorts worden afge
wacht of ze wel even betrouwbaar zijn
als de Rolls Royce motoren. Tot slot is
er het nadeel, dat de periode tussen twee
revisies korter is.
Als tweede gegadigde is er nog de Ly
coming T 55, die tot dusver alleen als
turbine zonder propellers voor helikop
ters is gebruikt en die zou moeten wor
den omgebouwd.
Oude klanten
In het Belgische stadje Zelzate,
juist over de Nederlands-Belgi
sche grens, ligt een forse moot
grond met een lengte van een
paar duizend meter en een
breedte van twee honderd me
ter, te wachten om naar elders
te worden getransporteerd. Een
zware cutterzuiger van een Ant
werpse aannemingsmaatschap
pij zal zich binnenkort met dit
ingrijpend karwei belasten. De
moot grond moet verdwijnen,
om de eenvoudige reden dat de
scheepvaart van en naar Gent
straks niet meer door het be
trekkelijk smalle en bochtige
kanaalgedeelte kan worden ge
manoeuvreerd.
Zoals bekend is het kanaal thans be
vaarbaar voor zeeschepen tot maxi
maal 10.000 ton. Straks als de ver
ruimingswerkzaamheden geheel ge
reed zqn zullen schepen tot 50.000
ton (en wellicht nog groter) zonder
al te grote moeilijkheden naar Gen'
moeten kunnen opstomen. In Zelzate
stond men dus voor de keuze de boch
tige kanaalarm drastisch te verbre
den of een geheel nieuw kanaalge
deelte te graven. In beide gevallen
zouden enkele honderden woon-, win
kel- en andere panden aan de wer
ken moeten worden opgeofferd. Het
verruimen van de bocht betekende dat
bovendien een grote teerfabriek zou
moeten worden afgebroken, terwijl
uiteindelijk toch een lastige bocht zou
blijven bestaan. Men koos dus voor de
meest drastische oplossing, namelijk
het graven van een geheel nieuw
kanaalgedeelte, van noord naar zuid
en dwars door het ruim 10.000 zielen
tellende stadje.
De tracering van het nieuwe kanaal
wordt op de foto duidelijk aangege
ven door de voorbereidende werk
zaamheden, die nu vrijwel geheel zijn
voltooid. Ten zuiden en ten noorden
van de moot ziet men de reeds op
breedte gebrachte kanaalgedeelten,
respectievelijk even ten zuiden van
Zelzate c-n 'oost van Sas van Gent
De voorbereidingen voor deze dras
tische ingreep hebben ruim zes jaar
geduurd. Nadat het nieuwe tracé
vaststond, moesten bijna 500 panden
worden onteigend en afgebroken. Bij
na een vijfde deel van de bevolking
moest gedwongen verhuizen, waar
voor op korte termijn uitbreidings
plannen dienden te worden gereali
seerd. Ook de afbraak van de panden
heeft aanzienlijke tijd gevergd.
Eerst daarna kon met de voorberei
ding van de feitelijke werken worden
begonnen. De aanleg van een nieu
we kanaahveg aan de westzijde, het
slaan van damwanden voor de nieu
we kanaaloever, aanpassing van rio
leringen .water- en elektriciteitslei
dingen etc. Voorts werd een
tweetal jaren geleden een begin ge
maakt met de bouw van een nieuwe
tunnel, die op een diepte van 24 me
ter in de droge wordt aangelegd on
der de nieuwe kanaalarm. Het trace
voor die tunnel Is op de foto te zien.
lopend van links naar rechts, vrijwel
midden op de foto.
Het oude kannalgedeeltc zal vrijwel
geheel worden gedempt. Rechts on-
op de foto is nog juist- een
dcelte te zien van de werkznamlie-
n aan het nieuwe hoogovenbedrijf
m Sidmar, «aar men over enkele
jaren als deze staalfabriek in \oi
bedrijf is tussen de 10.000 en 15.000
mensen denkt te werk te stellen.
(Luchtfoto Peeters en Slagboom)
Overigens gelooft ir. Van Meerten, dat
oude klanten bij nabestellingen beslist
weer Rolls Royce motoren willen heb
ben, omdat ze daarop zijn ingesteld voor
zover het de revisies en het onderhoud
aangaat. Nieuwe klanten zou dit moge
lijk minder kunnen schelen, al gaan dan
de hogere kosten meespreken en zal er
vrees zijn voor wat minder betrouw
baarheid van de motoren.
Anders ligt de situatie met de landings
gestellen en het pneumatische systeem.
Onderstellen zijn te kust en te keur te
krjjgen in Amerika en reeds heeft Fair-
child aan diverse fabrieken offertes ge
vraagd.
De Russen hebben gisteren de Ameri
kaanse rulmtevaartfunctïonarissen ver
weten, dat ze met de Geminlvlucht risi
co's nemen om „de Sowjet-Unie ten
koste van alles voorbij te streven".
Het was volgens de Newyorkse corres-
lent van het Russische persbureau
„opmerkelijk", dat het nieuwe sy
steem van energievoorziening dat nu
moeilijkheden heeft gegeven niet
eerder in de ruimte was beproefd. De
Installatie was „zo van de proefbank
op aarde" blootgesteld aan de omstan
digheden zoals die in de ruimte heersen,
aldus Tass. Deze „overhaaste" handel
wijze was o.a. het gevolg van het feit,
dat de leiders van net ruimtevaartpro
gramma „tot taak hadden gekregen, de
Sowjet-Unie tot elke prijs te slaan wat
de duur van de ruimtevlucht betreft",
zo werd gezegd.
Te Houston, in Texas, zei een Ameri
kaanse vluchtcontroleielder. John Hodge,
naar aanleiding van dit bericht dat he:
beslist niet zo was als daarin werd voor
gesteld. De moeilijkheden met de energie
voorziening waren „van die dingen die
met ieder onderdeel van de apparatuur
konden gebeuren", aldus Hodge.
Ongeveer 500 Vlaamse nationalis
ten hebben gisteren in Oostende
betoogd uit protest tegen het ge
bruik van de Franse taal in de ker
ken van deze badplaats. Een even
grote politiemacht, bewapend met
knuppels en geweren hield een
oogje in het zeil toen de luidruch
tige processie langs de kerk van
de H.H. Petrus en Paulus en het
stadhuis trok.
Er werden enkele arrestaties verricht,
maar niemand werd gewond. De bur
gemeester, Jan Piers, had de verleden
week aangekondigde betoging verboden,
maar de politie liet de demonstranten
rond het centrum trekken en beperkte
zich alleen tot het afsluiten van stra
ten waar kerken staan.
Aangezien vele Franssprekende Belgen
en buitenlanders in Oostende verblijven
worden de preken in de kerken gedeel
telijk in het Frans gehouden hoewei
Oostende wordt geacht te behoren tot
het Nederlands sprekende deel van Bel
gië.
Arbeiders. d;e restauratiewerkzaamheden
aan het gerechtsgebouw van de Britse plaats
York uitvoerden, constateerden dat de weeg
schaal niet meer in de Juist stand hing. Een
onderzoek wees uit dat iemand het geldstuk,
een halfpenny, dat voor deze stand in eer.
van de schalen was gelegd, had verdonker.
