Herhaalde toezegging: Goes kan op
soepel industriebeleid rekenen
Drastische verhoging
secretarieleges Goes
Terneuzense werf en directeur
De Klerk vieren 40-jarig jubileum
Gunstig weer had stijging aantal
werklozen in Zeeland tot gev
Voldoende geld voor
infrastructuur
TROUWEN
WORDT VEEL
DUURDER!
Woonwagen
bewoners
op roof in
Zuid-Beveland
Flamingo op schor
hij Kamperland
Vier coasters voor
India op stapel
In Hulst nieuw type
hoogspanningstation
MET 200
TOT 939
B B U IT 6 3 C O C n A n j
vrocnvau/vii 9 DKCEMBER 1964
STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN
(Van een onzer redacteuren)
Goes kan als industriekern blijven
rekenen op een soepele behandeling
in het regionaal industrialisatie
beleid. Dat bleek gisteravond op
nieuw toen de Tweede Kanter zich
bezighield inet de begroting van
economische zaken. Men weet het:
Goes behoorde tot de vijf primaire
kernen, waarvoor de faciliteiten nu
een aflopend karakter zo'n storm
gen. Enkele weken geleden reeds
veroorzaakte de mededeling over
een aflopend karakter zo"n s torm
van protesten met name in de
vaste commissie uit de Tweede Ka
mer voor economische zaken
dat de staatssecretaris van econo
mische zaken, drs. J. A. Rakker,
een nieuwe toezegging deed: met
name de vijf primaire kernen oude
stijl zouden een her-kansing krij
gen. Met nadruk bevestigde de
heer Bakker dit dinsdag nog eens
en hij voegde eraan toe, dat juist
deze vijf primaire kernen soepel
behandeld zullen worden.
Alle woordvoerders hadden opnieuw op
deze soepele behandeling aangedrongen.
Het vraagstuk van de vijf omstreden
kernen-oude stijl achtte met name de
heer J Reehorst (D.v.d.a.) een actuele
zaak. Hij meende, dat het primaire be
leid voor deze vijf niet reeds opgeschort
mag worden. „Is er reeds gepraat met
de betrokken provinciale besturen", zo
wilde hii weten. „In de afgelopen vier
weken heb ik nog geen kans gezien
overleg te plegen met de colleges van
Gedeputeerde Staten", moest de staats
secretaris bekennen. „Dat overleg zal in
de loop van 1965 gevoerd worden". Bo
vendien achtte hij het niet juist als dit
overleg nu reeds achter de rug zou zijn
geweest Eerst moest deze zaak ook nóg
in de plenaire zitting van de Tweede Ka
mer behandeld worden, zo meende de
staatssecretaris.
Tekort
Men wees met name op de belangrijk
heid van de continuïteit in het indus
triebeleid. Een periode van vier jaar
is tekort om voldoende inzicht t*
hebben, zo werd in het algemeen gt
steld. En juist voor de vijf omstreden
primaire kernen achtte de kamerle
den continuïteit belangrijk, omdat de
ontwikkelingsplannen van deze plaat
sen gebaseerd zijn op de aanwijzing
tot primaire kern. De staatssecreta-
dat
te
Op net punt van dit regionale industria
lisatiebeleid waren de debatten in de
Tweede Kamer gisteren overigens wei
nig meer dan een herhaling in ae discus
sies in de vaste commissie voor econo
mische zaken enkele weken geleden.
Eén van de eerste sprekers, de heer B.
Roolvink (a.r.) zei het al: „Dit onder
werp is voorlopig nu toch wel uitge
praat!" En de staatssecretaris voegde
eraan toe: „Ik heb er geen behoefte aan
weer omstandig in te gaan op deze on
derwerpen".
Niettemin ging hij toch wat dieper in op
het vraagstuk van de verbetering van
het accent moet vallen op deze verbete
ring. En drs. L. J. M. van Son (k.v.p.)
stelde, dat men de industriegebieden De-
ter moei „stofferen" met allerlei voor
zieningen. waarbij hij met name een
lans brak voor het technisch onderwijs.
De heer Th. H. Joekes (v.v.d.) lanceer
de opnieuw het idee om de prijs- en re-
ductiei egeling geheel af te schaffen ten
einde meer geld te krijgen voor de in
frastructuur Mèt hem verbaasden de he
ren J Reehorst en drs. D. F. van der
Mei (c.h.) er zich over. dat 165 miljoen
voldoende zouden zijn voor verbetering
van de infrastructuur in de komende
vier iaren.
Genoeg
„Dat is inderdaad voldoende", stelde de
staassecretaris en hjj zette uiteen: „Uit
voering van de wensprogramma's van
de verschillende provincies zal een be
drag van 400 miljoen vergen. Ongeveer
de helft van deze werken is echter tech
nisch uitvoerbaar binnen de komende
vier iaar. De andere werken vragen té
veel voorbereiding, studie, enzovoort
om realisering binnen vier jaar moge
lijk te maken. Dan kunnen w ijmet 165
miljoen een programma uitvoeren van
200 a 250 miljoen omdat de subsidies
van de provincies en de gemeenten er
nog bij komen".
Ter geruststelling voegde de heer Bak
ker er nog aan toe: „Indien mocht blji-
ken. dat net bedrag werkelijk onvol
doende is, dan zullen wij er naar stre
ven een grotere bijdrage ter beschikking
te stellen".
De heer Reehorst vroeg zich echter af of
ook de provinciale besturen van mening
waren, aat maar de helft van het wens-
programma in de komende vier jaar ge
realiseerd kan worden.
Drs. Bakker repliceerde, dat niet in
alle gevallen de provinciale besturen
voldoende Inzicht hebben van de tech
nische moeilijkheden en van de sa
menhang tussen verschillende wer
ken in het land om te kunnen bepa
len of inderdaad het volledige pro
gramma kan worden uitgevoerd. Hij
wees er op. dat verschillende werken
elkaar bovendien zullen overlappen
in verschillende perioden.
Met de heer Joekes was de staatssecre
taris het eens, dat het verbeteren van
de infrastructuur van meer wezenlijk
belang is dan een prijs- en reductierege
ling. „Maar dat komt al tot uiting in "de
bedragen", aldus de staatssecretaris:
„165 miljoen voor de infrastructuur er.
50 h 60 miljoen voor de prijs- en reduc
tieregeling in vier jaar". De tijd voor af
schaffing voor deze regeling achtte hij
echter nóg niet rijp. Bovendien, zo zei hij
nog eens, is het bedrag voor infrastruc
tuur redelijk.
De heer Van Son zag liever een garan
tielening dan een prijs- en reductiere
geling. „Met mogelijk andere beleidsin
strumenten maakte dit deel uit van een
nader onderzoek", zo liet drs Bakker
weten.
Steun
Veel woordvoerders drongen er ook
op aan in zo ruim mogelijke mate
incidentele steun te verlenen aan dié
febieden waarvoor het stimulerings-
eleid geldt. Vele gebieden werden
als voorbeeld genoemd en de heer
Van der Mei noemde daarbij „Zee
land, voor zover het betrokken is bij
de Deltawerken en West-Brabant".
Voorzover daartoe ruimte is zal de
ze incidentele stimulering zeker
beuren", aldus drs. Bakker. Hij liet
weten, daarover gesproken te heb
ben met enkele provinciale besturen.
De heer Joekes meende, dat een volge
bouwd industrieterrein toch niet altijd
aanleiding kan zijn het stimulerings
beleid voor een bepaalde kern te beëin
digen „Dat is ook niet de enige maat
staf, maar het kan toch wel het goede
moment zijn om samen met het pro
vinciaal en het gemeentelijk bestuur de
hele situatie van de betrokken plaats in
ogenschouw te nemen", zo antwoordde
de staatssecretaris.
NIEUWE VERORDENING
Zeeuwse
ALMANAK
Herindeling
Hoe sou het er toch met de her
indeling van Walcheren voor
staan t Zo nu en dan lees je er
eens mat over Nieuw- en St.
■Joosland komt bij Middelburg,
Nieuw- en St. Joosland komt bij
Vlissingen, Nieuw- en St. Joosland
komt bij MiddelburgNieuw- en
St.. Joosland komt bij Vlissingen,
enfin, zo kan het óók niet door
gaan.
Er moet ten slotte iets gebeuren.
Of moet er eigenlijk wel iets ge
beuren f
Ja, er moet iets gebeuren.
Yes, this is a joke.
Is this a joke T
Yes, it is.
Ach, je groeit met zo'n plan op. Je
bent al een oude boom, als ze je
gaan verplanten. Want het lijkt
wel of er niets verandert, maar
toch word je op een morgen tn je
eigen, vertrouwde huis wakker en
je voelt het: je bent geen Nieuw-
lander meer, maar Middelburger,
Vlissinger of, in het ergste geval,
hélemaal niets meer. Ja, dat komt
ook voor Dan vergeten ze zo
maar een stukje her-xn-te-delen.
De bakker komt nog wel aan de
deur en de melkboer zegt nog wel
goejemorgen, maar toch voel je
het: dit grijpt dieper. En dan, in
eens, komt de klap hard aan.
Zo heb ik enkele jaren geleden op
Schouwen, amper een week na de
herindeling, in de omgeving van
het gehucht Beddewaarde eens bi)
een boerderijbrand gestaan, waar
twee brandweerkorpsen op afge
stoven waren. Omdat, het de ge
troffene met geheel duidelijk was
waar Beddewaarde de laatste tijd
bijhoorde, had hij twee korpsen
gealarmeerd. Nou, de brandweer
mensen. die bij het hofhek bijna
op elkaar inreden, wisten het ook
niet. En reken maar. dat die boer
derij, terwijl net overleg voort
ging, goed afbrandde.
Daarom: vóór het zover is. voor
lichting.
Een onderw\)zer op een Middel
burgse school had dit goed aange
voeld.
Voor zijn jéinteresseerde leerlin
gen, onder wie een meisje uit
Nieuwland. zette hij doortimmerd
uiteen, welke hond of kat hen in
de. toekomst zou bijten.
Enleidde hij, zich tot het meis
je wendend, de discussie in, „hoe
zou jij het nu vinden als Niéuw-
land. bij Middelburg komtf'
„Oh", zei ze, „ik vind het wel
goed, dan hoef 1 k niet meer zo ver
te fietsen
De secretarieleges in Goes moeten
drastisch omhoog. B. en w. hebben de
raad tegen zijn vergadering van vol
gende week woensdagavond een voor
stel aangeboden, dat er niet „om
liegt". Een paar voorbeelden: Trou
wen zal in Goes heel wat meer geld
gaan kosten. Moest men voor een
echtverbintenis ten stadhuize tot op
heden op dinsdag en donderdag 10
neertellen en op maandag, woensdag,
vrijdag en zaterdag 25 de nieuwe
tarieven zien er als volgt uit: maan
dag. donderdag en vrijdag 75, dins
dag en woensdag 50 en zaterdag
150. Kosteloze huwelijksvoltrekking'
zal nog mogelijk zijn op dinsdag om
9 uur en woensdag om 14 uur. Verder
achten b. en w. het wenselijk een ta
rief op te nemen voor de voltrekking
van een huwelijk buiten het raadhuis:
75.
De gemeentelijke leges voor een
paspoort zouden volgens de nieuwe
verordening worden verhoogd van
2 tot ƒ3, voor een toeristenkaart-
A van ƒ1 tot 2. Oefenvergunnin-
gen voor motorfietsen en scooters
gaan ook flink omhoog, van 1 tot
5. De leges voor rijbewijzen zul
len 2,50 inplaats van 1 gaan kos
ten.
Dansvergunningen zullen ook het dub
bele van thans gaan kosten en voor
het maken van muziek in horecabe
drijven is een tarief van 50 opge
voerd. Het recht voor een ventvergun
ning voor één dag wordt vervijfvou
digd: van 30 cent naar 1,50.
Ziehier een paar puntjes uit de lijst
van legesverhogingen, die b. en w. bij
het voorstel hebben gevoegd. De
meeropbrengst aan leges per jaar valt
moeilijk te schatten, zo voegt het col
lege eraan toe. Dit hangt uiteraard
geheel af van de omvang der verleen
de diensten. Volgens een zeer globale
raming verwachten b. en w., gelet op
de opbrengst in 1964, toch een ver
meerdering van inkomsten van
20.000
De thans geldende verordening op de
heffing van leges ter secretarie en
van rechten wegens verrichtingen van
de ambtenaren van de burgerlijke
stand in Goes zijn vastgesteld bij
raadsbesluit van 10 mei 1948. De ver
ordening is sedertdien wel op enkele
punten gewijzigd, maar de tarieven
hebben over net algemeen geen ver
hoging ondergaan. Sinds 1948 zijn de
kosten van materiaal, drukwerk,
schrijf- en bureaubehoeften, salaris
sen en dergelijke wel steeds omhoog
gegaan. Daarom achten b. en w. het
nu tijd voor een aanpassing. Derhalve
is nu een geheel nieuwe verordening
ontworpen, waarin de nodige verho
gingen zijn verwerkt De heffing
wordt afgemeten naar de kosten en de
omvang van de arbeid, die voor de
gemeente aan de dienstverlening ver
bonden zijn.
„Een grote moeilijkheid hierbij is, dat
deze kosten niet gemakkelijk zuiver
zijn te bepalen, zodat ze veelal op glo
bale ramingen berusten. Verder kan
doorberekening van alle kosten in het
tarief niet altijd gerechtvaardigd wor
den geacht, omdat bijvoorbeeld door
het eisen van een vergunning voor be
paalde doeleinden vaak ook algemene'
belangen worden gediend en in die ge
vallen de Insten niet ten volle op de
belastingplichtige behoren te druk
ken", zo schrijven b. en w. nog ter toe
lichting.
Overigens hebben wij bij de vaststel
ling van de hoogte der tarieven in de
nieuwe legesverordening rekening ge
houden met de in verschillende andere
gemeenten geheven rechten. Zoals ge
zegd is bij het voorstel een overzicht
van de meest saillante verhogingen
gevoegd. De overige bepalingen van
de verordening voorzover gewijzigd
ten opzichte van de oude zijn van
belastingtechnische aard en behoeven
volgens b. en w. geen nadere toelich
ting.
DAMESKOOR IS
UITGEZONGEN
Het dameskoor „Eendracht
Maakt Macht" te Oostkapelle is
uitgezongen. Dezer dagen werd
tot ontbinding besloten. Er was
niet voldoende stemmenmateriaal
meer voorhanden. E. M. M. is 55
jaar oud geworden. Twaalf jaar
geleden werd het koor bij gebrek
aan belangstelling van de zijde
van de heren in Oostkapelle om
gezet in een dameskoor. Dit koor
zat al geruime tijd met een on
derbezetting. De heer A. W. Louws
hanteerde ruim 32 jaar de diri
geerstok. Bij de opheffing kreeg
hij een geschenk aangeboden. Ook
de heer W. Mesu, die 37 Jaar het
voorzitterschap bekleedde kreeg
een attentie. De inhoud van de
kas werd aan de zondagsschool en
aan de kerkvoogdij van de de Ned
hervormde gemeente toever
trouwd.
HET BEGON MET EEN KRAAN DEKSCHUIT
Op de schorren bij Kamperland is
in deze zo mild begonnen decem
bermaand een flamingo gesigna
leerd een in Nederland zeld
zaam voorkomende vogel. De vo
gel hield zich op in de omgeving
van de landbouwgronden bij het
Veerse Meer, op de voormalige
Spieringschorren en werd waarge
nomen door de heer J. Remeijnse
uit Kamperland. De vogel was
niet schuw en liet zich tot op on
geveer dertig meter naderen. De
beschrijving van de heer Remeijnse
komt. nauwkeurig overeen met het
uiterlijk van de flamingo, zoals
dat in de ..vogelgids" beschreven
staat. Daarbij wordt vermeld, dat
deze vogel in deze streken zeer
zeldzaam wordt gesignaleerd.
i de zaak van de diefstallen die zich
enkele weken geleden op diverse
plaatsen op Zuid-Beveland hebben
voorgedaan, heeft de politie thans
enige klaarheid kunnen brengen
Ofschoon nog niet alles is opgehel
derd, staat vast, dat de benzine
motor in de bedrijfsschuur van G.
J. Berman uit Biezelinge is ont
vreemd door twee woonwagenbe
woners, P. de V. en F.
beiden zonder domicilie.
De tweede verdachten, die zijn inge
sloten in het huis van bewaring te
Dordrecht, hebben bekend de ben
zinemotor te hebben gestolen. Ook
hebben ze bekend in de Hoekse-
waard, waar de zaak aan het rollen
is gebracht, inbraken te hebben ge
pleegd en zich voorwerpen te heb
ben toegeëigend.
Van de overige inbraken waaronder
die te Kloetinge, 's-Heer-Arends-
kerke, Kruiningen, Krabbendijke
en Biezelinge, verklaren zü niets
af te weten. Bij de inbraken die
vooral des nachts in schuurtjes
werden gepleegd, had men het
vooral gemunt op voorwerpen
waar koper en lood in was ver
werkt, zoals accu's, gewichten, een
sproeier, gereedschappen enz.
Vanuit de Hoeksewaard leidde het
spoor naar Hoosendaal waar de
benzinemotor, die inmiddels al was
doorverkocht, in beslag kon worden
genomen.
DONDERDAG BEVESTIGING
ZIEKENHUISPREDIKANT
VAN „BERGZICHT" GOES
De eerste full-time ziekenhuispredikant
in Zeeland, ds. J. W. Slingenberg van
ziekenhuis „Bergzicht" te Goes, zal mor
gen donderdagavond als zodanig
bevestigd worden en zjjn intrede doen.
Zondag 13 december zal deze gerefor
meerde predikant, die namens verschil
lende kerken werkzaam zal zijn in het
nieuwe Goese ziekenhuis, zijn entree
maken in het ziekenhuis, na daartoe ln-
geleidt te zjjn in de kapel van „Berg
zicht". In de zaal achter de Westerkerk
zal men na afloop van de bevestiging
kennis kunnen maken met het gezin
Slingenberg.
De bevestigings- en intrededienst is don
derdagavond om hair acht in de gere
formeerde Westerkerk te Goes. Als be
vestiger treedt op ds. B. Slingenber;
godsdienstleraar te Renswoude, een
broer van de ziekenhuispredikant. Tn
dezelfde dienst doet ds. J. W. Slingen
berg, tot voor kort gereformeerd ->re-
dlkant te Oosterbeek. intrede. Zondag
morgen om tien uur wordt in een bijeen
komst in de kapel van „Bergzicht" ds.
Slingenberg ingeleid als ziekenhuispr?-
dikant door de hervormde predikant ds.
B. Zoodsma uit Wemeldinge, vice-voor-
zitter van het bestuur van „Bergzicht".
Film voor. door en
ovei 's-Gravenpolder
Dinsdag 15 dcember zal onder auspiciën
van de Nederlandse Blindenhond te 's-
Gravenpolder een aldaar opgenomen film
over het dorpsleven worden vertoond.
Het was in de winter van 1923
op 1924 toen in Terneuzen drie
heren rond een tafel gingen zit
ten voor een gesprek, waarin de
basis werd gelegd voor een be
langrijk besluit. Een van die
drie was de heer J. F. de Klerk,
zoon en kleinzoon van scheeps
bouwers, die naar Terneuzen
was gekomen om een plaatsje te
zoeken waarop hij een werfje
zou kunnen beginnen. De ande
re twee heren waren G. P.
van der Peijl en J. J. de Jager,
respectievelijk directeur en pre
sident-commissaris van de N.V.
„De Hoop", die in verband met
hun steeds groter wordende
vloot van schepen behoefte had
den aan een scheepswerf. Het
gesprek verliep kennelijk
vruchtbaar want reeds in de
cember 1924 werd de N.V. ..Ter
neuzense Scheepsbouw Maat
schappij" opgericht. Inmiddels
was reeds een begin gemaakt
met de voorbereidingen vooi de
bouw van de werf op het zoge
naamde separatiepunt nabij de
toenmalige „Hoeksebrug". De
eerste opdracht kwam ook van
„De Hoop", namelijk de houw
van een kraandeksehuit ter
grootte van 100 ton. Dit alles is
inmiddels veertig jaar geleden
en voor de huidige n.v. aanlei
ding een dubbel jubileum te Nie
ren, namelijk dat van het be
drijf en van directeur De Klerk
Traditie
In Hulst heeft de P.Z.E.M. dezer da-;
gen het nieuwe compactstation aan
de Gentse Poort in gebruik genomen.
Dit hoogspanningsstation is het eer
ste van dit type dat de P.Z.E.M
heeft geplaatst.
Het voedingsstation, compleet uitge
rust voor laagspannings- en met hoog-
spanningstransformator en hoogspan-
ningsruimte, is van binnen geheel met
plastic uitgerust Voldoet dit type aan
de gestelde eisen, dan zullen meer
dere van deze voedingsbronnen wor
den geplaatst.
IN BOUW, LANDBOUW EN LOSSE ARBEIDERS
Examens
Aan de rijksuniversiteit te Utrecht is
geslaagd voor het kandidaatsexamen
?-neeskunde de heer C. W. Vette te'
erseke.
HET AANTATL werklozen in
Zeeland is in de afgelopen maand
met bijna 200 tot 939 gestegen.
Aldus blijkt uit het maandelijks
overzicht van het districtsbureau
voor de arbeidsvoorziening te Mid
delburg. Er waren eind november
16 werklozen per 1000 mannelijke
oontrekeknden, waarmee Zeeland
als gewoonlijk op de vierde plaats
in het landelijke beeld stond, na
Drente met 41, Groningen met 23,
en Friesland met 22. Het landelijk
promilage bedroeg eind november
9.
Evenals dat voor de landelijke cijfers
het geval is, wordt de stijging van
de Zeeuwse werkloosheid voorname
lijk teruggevonden in de beroeps
groepen bouwnijverheid, landbouw en
losse arbeiders. Het aantal werklozen
in de bouwnijverheid steeg van 47
eind oktober naar 101 eind november
(eind november 1963 waren 55 man
nen in de bouw werkloos), in de land
bouw was er een stijging van 7 naar
58 en in de groep losse arbeiders van
15 naar 85. In de sector hotelperso
neel was er een stijging van 92 naar
'02 (eind november 1963 waren in
leze sector 69 werklozen), waaruit
de groei van het toeristisch verkeer
afgeleid kan worden.
Gunstig weer
In de bouwnijverheid en in de landbouw
heeft het gunstige weer tot een vlot ver
loop van de werkzaamheden geleid,
waardoor de gebruikelijke seizoenstij
ging iets eerder optrad dan normaal het
geval is. In de bouwnijverheid heeft bo
vendien het feit. dat diverse objecten
gereedkwamen en nieuwe in verband
met de nadering van het winterseizoen
niet meer worden aangevangen, geleid
tot een lichte vermindering van de grote
spanning, die op deze arbeidsmarkt
heerste.
Deze situatie dient mede te worden
gezien in het licht van het huidige
bouwbeleid, dat er op gericht is de
|rote spanning op de bouwmarkt,
die in voorgaande jaren was ont
staan. weg te nemen. Voorts worden
geleidelijk de gevolgen merkbaar van
het onder controle brengen van de
ongesubsidieerde woningbouw, waar
mee men in 1962 begonnen is.
Afwachten
Overigens moet nog afgewacht worden
of alleen de seizoeninvloeden er oorzaak
van geweest zijn. dat het aanbod van
arbeidskrachten eerder dan normaal Is
vrijgekomen.
De meeste Zeeuwse rayons hebben het
hunne bijgedragen tot de verhoging van
het aantal werkloze mannen. Boven het
provinciaal promilage bewogen zich eind
vorige maand vooral Oostburg met 30,
Middelburg met 27 en Zterikzee met 25.
De andere rayons lagen ongeveer gelijk
of er aanmerkelijk onder.
Uit de analyse van het aantal werk
lozen blijkt, dat de seiv.o"nw'-k1oos-
heid steeg van 90 tot 240. de wrij
vingswerkloosheid van 160 naar 180,
de werkloosheid voor minder-ge-
schikten van 450 naar 460 en de
structuurwerkloosheid van 40 naar
60. Eind november 1963 waren er in
totaal 778 mannen werkloos.
De vraag naar mannelijke arbeidskrach
ten daalde in de afgelopen maand van
1029 naar 911. De belangrijkste daling
is terug te vinden in de bouw- en me
taalnijverheid. Belangrijk hierbij is, dat
by de grote werken in Zeeland het per
soneel praktisch zijn maximum bereikt
heeft, terwijl op de kleinere objecten
met de feestdagen In zicht, geen perso
neel nicer aangetrokken wordt, omdat
men pns tn het nieuwe iaar er nan be
gint.
Het grootste deel van de vraag is terug
te vinden in Zeeuwsch-VIaanderen. na
melijk 522 mannen, waarvan ongeveer
de helft al in Terneuzen. Hier doet zich
dus de invloed van de nieuwe industrieën
gelden.
Vrouwen
Het aanbod van vrouwelijke arbeids
krachten bleef praktisch gelijk: 188 eind
november, 191 eind oktober en 181 eind
november 1963. Er waren enkele kleine
verschuivingen in de landbouw en in de
horecasector.
De vraag naar vrouwen bleef dit jaar
ook nagenoeg gelijk: eind november
was er een vraag van 693, eind ok-
'oher van 709. Eind november 1963
vas er een vraag van 585. een ver
schil, dat. voor het belangrijkste deel
is terug te vinden in de groep naai
sters, een gevolg van de grote vraag
in de foundation-industrie, en voor
een Mriner deel In de groep levens-
middelenberi'id.Htcrs.
Men kan moeilijk stellen dat de
heer De Klerk (nu 68) zich toen in
een vreemd en voor nem onbekend
avontuur stortte. Het bouwen van
schepen zij het .'an bescheidener
dan tegenwoordig zat in de fa
milie en waarschijnlijk toen reeds
langer dan een eeuw Precies weet
de huidige directeur het zelf niet
meer, maar wel is hij in het bezit
van een op 9 juli 1849 getekende
toestemming van Gedeputeerde
Staten van Zeeland voor het over
brengen van de scheepstimmer
werf van J. F de Klerk (grootva
der van de tegenwoordige direc
teur) uit de gemeente Boschkapelle
naar de Kruispoldersekaai. Hoe
lang' de scheepstimmerwerf aan
het langzaam verzandende en later
ingepolderde Hellegat heeft ge
staan, is niet meer te achterhalen.
Wei dat de oude heer De Klerk
en later diens zoon zich voor
namelijk bezighielden met de
bouw van „hoogaarzen' en „heng
sten" voor vissers.
De tegenwoordige directeur De
Klerk (geboren te Hontenisse op 23
september 1896) bleef tot zijn twin
tigste jaar oj de werf bij zijn va
der werken, diende de vier jaren
van de eerste wereldoorlog uit en
volgde daarna het scheepsbouw
kundig onderwys aan de m.t.s. in
Dordrecht, waar vele bekende
scheepsbouwers werden „klaarge
stoomd" voor hun beroep.
Kraande kschuit
De heer De Klerk was 28 jaar toen
hij startte met zijn nieuwe werf in
Terneuzen. De plaats aan het druk
bevaren kanaal van Terneuzen
naar Gent lag gunstig. Toen de kiel
werd gelegd voor de kraandek
schuit, beschikte de N V. over een
dertigtal werknemers. De eerste
opdracht was een goede scholing,
ook voor het personeel.
Andere opdrachten volgden spoedig
en het bescheiden opgezette be
drijfje begon al vrij vlug de allure
aan le nemen van een echte
scheepswerf. Er kwamen twee
langshellingen op het Separatie-
pont met daarnaast een reparatie
dok van ruim 100 meter lang X
meter breed. In 1930 bouwden de
mensen van „het werfje" zoals
het toen nog werd genoemd een
grote ponton om tot een drijvend
dok met een capaciteit van 700 ton
hefvermogen. Hiermee konden ook
grotere reparaties worden aange
trokken en uitgevoerd
In het begin van de dertiger jaren,
toen het bedrijf de beschikking had
over een negentigtal werknemers,
onderging de N.V ook de invloed
van de wereldcrisis De financieel
onafhankelijke positie was mede
oorzaak dat men het bedrijf draai
ende kon houden. In 1936 waren de
grootste moeilijkheden overwonnen
en begon een zeer regelmatige tijd.
die tot de meidagen van 1940 zou
duren.
De N.V. Terneuzense Scheepsbouw
maatschappij te Terneuzen bestaat
deze maand veertig jaar. Mét het
bedrijf jubileert directeur J. F.
Klerk, die niet ingang van 1 ja
nuari 1065 zijn functie neerlegt.
Op de foto: de werfdirecteur in de
grote, nieuwe werkhal, die onlangs
in gebruik is genomen.
(Foto P.Z.C)
belang in het redden van het eigen
vege lijf dan in het uitschakelen
van de scheepswerf Dc Terneu
zense scheepsbouwmaatschappij
kon vrijwel onmiddellijk na de be
vrijding van Zeeland worden inge
schakeld bij het bergen en repare
ren van tientallen schepen, die in
het kanaal en de haven van Ter
neuzen tot zinken waren gebracht.
Met dit werk is men bijna vier jaar
bezig geweest.
Daarna werd omgeschakeld op de
bouw van zeeschepen. De eerste
was de coaster „Egbert Wagen
borg", een 800-tons shelterdekker
voor een Groningse rederij. Vele
anderen volgden, zoals onder an
dere de „Gerrie en Pieter S.'\ de
City of Dublin en de „Bruneval".
In januari 1958 werd het grootste
tot nu toe in Terneuzen gebouwde
zeeschip opgeleverd, de 5377 tdw
..Olivia Winther", bestemd voor
een Deense rederij. Daarna volg
den nog de „Eva Winther", de
„Vaasan Provideren voor
Zeeuwse opdrachtgevers, de „Lau
ra". „Ria" cn „Jane". Daarnaast
werden tal van binnenschepen ge
bouwd, waaronder een zevental
motorrijnschepen van 1000 ton.
De uitbreiding van terreinen en
loodsen hield gelijke tred met de
andere activiteiten. Een loods van
GO X 30 meter, die vorig jaar ten
prooi viel aan een nachtelijke
brand, is nu vervangen door een
werkhal van 88 meter lengte, 57
meter breedte en 16 meter hoogte.
Tal van werkzaamheden kunnen nu
binnen worden uitgevoerd. In de
grote loods beschikt men over twee
grote liokkranen met een hijshoog
te van 10. een overspanning van
20 meter en een capaciteit van 5
ton. Voorts over twee kranen van
3 ton. Buiten rijden over een kraan-
baan twee hoge torenkranen van 4
en 16 ton.
India
Kortgeleden is in de nieuwe loods
een begin ge.naakt met de bouw
van vier kleine kustvaarders van
elk 330 ton. bestemd voor India.
Deze schepen krijgen een lengte
van ruim 37 meter, een breedte
van 8,5 meter en een holte van 2,40
meter. Zij zullen" in de Indiase wa
teren worden voortgestuwd door
twee motoren van 220 pk. Daar
naast worden tal van reparatie
werkzaamheden aan schepen en
constructiewerken voor fabrieken
en Voor de kanaalverruiming uitge
voerd. :n 1954 kreeg de N.V. er nog
de scheepswerf te Hansweert bij.
Op oeide werven werken momen
teel circa 300 mensen.
„Veel te weinig maar er is mo
menteel niet meer personeel aan te
trekken", aldus de werfdirecteur.
Directeur J. lr. de Klerk zal met
ingang van 1 januari aanstaande
zijn functie neerleggen. Na 40 jaar.
Maar een „T.S.M." zonder de heer
De Klerk kan men zich in Terneu
zen haast niet voorstellen. Dat
hoeft trouwens ook nog niet. omdat
hij in het vervolg zijn diensten zal
blijven geven als commissaris van
de N.V. „Ik zal dus in de toekomst
niet meer dagelijks op de werf te
zien zijn. maar ik zal er heus nog
wel eens een kijkje gaan i
aldus de heer De Klerk.
Opgeblazen
De Duitsers vielen Nederland bin
nen en evenals vele andere bedrij
ven langs de kanaalzone van
Zeeuwsch-VIaanderen viel ook de
Terneuzense scheepswerf ten prooi
aan de verschroaide-aardepolitiek
/an de terugtrekkende Franse en
Belgische troepen De werf werd
ipgeblazen en verbrand. Van het
geen overbleef, heeft de heer De
Clerk nog eer; serip (triestpt foto's
ioen ver vaardigen
•let man en mach. wera gewerkt
im de zwaai getroffen werf weer
ip te bouwen en voor zover de om-
Uandigheden het toelieten, in be
drijf te stellen Even vreesde men
in de septemberdagen van 1944
dat ook de terugtrekkende Duitsers
het bedrijf zouden vernietigen
maar zij stelden kennelijk meer
V EEL WIN».
Overwegend zwaar bewolkt nu t tijdelijk
enige regen of motregen. Matige tot
krachtige, aan dc kust harde of storm
achtige zuidwestelijke wind. Aanhou
dend zacht weer.
ZON EN MAAN
10 december
Zon op 08.37 onder 16.29
Maan op 13.03 onder 22.30
