WAARSCHUWING VAN DE GAULLE AAN DE
SPAAK
WINT
TERREIN
REGERING IN BONN
Druk op de Westduitse
regering niet deel te
nemen aan M.L.F.
ornaat" Laport kreeg afscheidsreis naar
„Dipl
Israël van chr. V.H.M.0.
Beraad in Leopoldstad over het
inzetten van de Belgische para's
„EUROPA VERANTWOORDELIJK VOOR EIGEN DEFENSIE"
Druk op minister
Luns verwacht
V.V.D.
MOORD OP
KENNEDY
HERDACHT
„DENKEND HOOFD EN KLOPPEND HART"
Scheepje gezonken
na aanvaring met
de „De Ruyter"
Vliegtuig véin
V.S. boven Laos
neergeschoten
ACHTTIEN JAAR
VOORZITTER VAN
VERENIGING
OPWINDING IN OOSTENRIJK
OVER NAAM VAN EEN SCHIP
207e jaargang - no. 245
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKEN SE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 23 nov. 1964
Alles over het
Zeeuws dialect
Pagina 2
Directie: F. van de Velde, P, B. den Boer en W. de Paeter Hoofdredactie W Leertouwer en O. A. de Kok Abonnementsprijs 75 cent per week. 9.75 per kw franco per post 10.— p. kw. Losse nummer» IS c*. Bureaus VU-sl:
Walstraat 68-60. tel. 2355 (b.g.?. red. 3508. adv. 3647/3643); Middelburg Markt 51. tel. 8841 <b.g.g red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr Markt 2. tel. 6140 <b ge. red. 7853. adv. 5213». Ooslburg tel. 2»5; Terneuzen: ArsenaaUtraat J, tel
"J~ *-*- •»»-»-Min. p. adv /4.80. Ingex med. S tarief Kleine adv. (ma*. 8 regels) 32 ct. p regel mm. ƒ1.60). .Brieven bur van dit blad" 25 ct rr.eer Giro 3SÖ3G0 P.Z.C.. Middelburg
2911; Zienzee- red. tel. 2425 adm. tel. 2094 Adv. pr. 32 c
(Van onze Haagse redactie)
Politieke waarnemers verwach
ten dat in de komende weken de
druk op minister Luns zal toene
men om een positievere houding
aan te nemen ten opzichte van de
bemiddelingsactie van de Belgi
sche minister Spaak in de zich
toespitsende Europese crisis.
De belangrijkste aanwijzingen daarvoor
acht men:
de invloed van de rede van mr. Stik
ker voor de Teldersstichting, waarin de
liberale oud-minister van buitenlandse
zaken, donderdag pleitte voor Neder
landse initiatieven die het plan-Spaak
ais uitgangspunt moeten nemen;
berichten, dat de Tweede-Kamerfrac
tie van de Partij van de Arbeid vrijdag
in meerderheid is gaan staan achter de
eerde, door fractieleider Vondeling be
pleitte steun voor een bemiddelingsactie
van Spaak in de Europese crisis;
betrouwbaar lijkende informaties die
wjjzen op tegenkanting in het kabinet
voor de Nederlandse politiek, die de
kloof tussen Frankrijk en de andere vijf
onnodig verder zouden verdiepen.
Conferentie
Het voornaamste aspect van de activi
teiten van Spaak wordt genoemd een
voorstel om zo spoedig mogelijk, bij
voorkeur nog voor het eind van dit jaar,
een conferentie van regeringsleiders
van de zes bijeen te roepen, als inlei
ding tot een geregeld politiek overleg,
zoals Frankrijk sinds jaren voorstaat.
De voorstellen, die mr. Stikker don
derdag in Den Haag deed, worden
in Nederlandse politieke kringen op
twee, zeer essentiële punten gezien
als een poging minister Luns te be
wegen tot een verandering van zijn
beleid.
Ten eerste omdat hjj aanbeval het plan-
Spaak als uitgangspunt te nemen,
waardoor de weg naar een regelmatig
(buitenlands) politiek beraad van de
zes zou worden geopend. In de tweede
plaats omdat de oud-secretaris-generaal
van de N.A.V.O. niet het door minister
Luns steeds aangehangen uitgangspunt
bleek te aanvaarden, dat elk overleg
van die aard in het kader van bereid
heid tot supernationallteit zou moeten
worden geplaatst. Dat kader was voor
Frankrijk tot nu toe steeds onaanvaard
baar.
P.V.A.A.
Daar komt bij dat het steeds minder
zekei wordt dat de minister van buiten
landse zaken, wiens beleid in de tweede
week van december in de Tweede Ka
mer bjj de behandeling van zijn begro
ting In discussie komt, in die Kamer
zal mogen rekenen op de steun van de
Partij van de Arbeid. En althans een
deel van de V.V.D. voor Nederlandse
deelneming aan een multilaterale kern-
vloot. Er is op het punt van de M.L.F.
nog steeds verdeeldheid in de P.v.d.A.
doch er is een aanzienlijke groep die
een beslissing op korte termijn uitgeslo
ten oordeelt.
De Tweede-Kamerfractie zou vrijdag in
een afzonderlijke vergadering conclu
sies hebben getrokken, dat thans een
ernstige poging dient te worden gedaan
om in een gesprek met Frankrijk te
onderzoeken wat Parijs, en speciaal de
Gaulle, wel en niet beoogt. Daarvoor
wordt het initiatief-Spaak als een ge
schikt middel beschouwd.
De Gaulle bedoelt hier naar alle
waarschijnlijkheid mee dat een over
eenkomst betreffende de M.L.F. zo
wel de Europese eenwording als het
Frans-Duitse vriendschapsverdrag
van 22 januari 1963 geweld zou aan
doen. De Franse president richtte
zich op zijn 74e verjaardag tot een
grote menigte ter gelegenheid van de
20e verjaardag van de bevrijding
Straatsburg.
De Gaulle scheen zijn rede geheel
te hebbvn ontworpen om druk uit te
oefenen op de Westduitse regering
zich te verenigen met de landbouw
prijzen in de E.E.G. tegen het aflopen
van het Franse ultimatum in deze
kwestie en geen deel te nemen aan
de M.L.F.
De Gaulle verklaarde dat Frankrijk
President Charles de Gaulle heeft gisteren met zijn in Straatsburg
uitgesproken rede kennelijk een laatste beroep op de Westduitse
bondsrepubliek willen doen een keuze te maken tussen een ver
enigd Europa of een „bondgenoot" van de Verenigde Staten te
worden. Tevens hief de Gaulle de vinger waarschuwend op tegen
de regering in Bonn.
In dikwijls wat bedekte termen waarschuwde hij dat wanneer West-
Duitsland zich aansluit bij het door de V.S. uitgedachte M.L.F.-
plan dit „ernstige schade zal toebrengen aan een grote verwach
ting".
ficeerd van die welke Europa heeft
dit alles zou grote schade toebren
gen aan een grote verwachting".
Tegen het einde van zijn rede ging
de Gaulle nog even in op zijn oude
droom van een samengaan tussen
het vrije West-Europa en het com
munistische oostelijk deel van Europa
De Gaulle zou inplaats van deze bei
de blokken één Europa willen zien dat
zich uitstrekt van de Atlantische
Oceaan tot de Oeral. Van dit ideaal
repte hij voor het eerst in zijn ge-
denkschrifen die hij kort na de twee
de wereldoorlog schreef.
Hij zette echter uiteen aat verwerke
lijking van een dergelijk visioen af
hankelijk is van de vorming van een
verenigd West-Europa op dit ogen
blik.
Druk op Bonn
een overeenstemming met betrekking
tot de landbouwtarieven van „vitaal
belang" acht voor de toekomst van
de gemeenschappelijke markt zowel
als voor de vooruitzichten op een po
litiek verenigd West-Europa.
Hij waarschuwde ook dat West-
Europa verantwoordelijk moet blij
ven voor zijn eigen defensie zelfs
al blijft het verbonden met de
Verenigde Staten.
„Hulpje
In een sleutelpassage van de rede,
kennelijk alleen bedoeld als waarschu
wing aan het adres van Bonn niet deel
te nemen aan de M.L.F., zei de Gaul
le dat wanneer een van de Westeuro-
pese landen „zou toetreden tot deze
unie, daarmee de rol van „hulpje"
aanvaardend, daarmee zijn leven in
handen zou geven van een mogend
heid, die, hoewel zeker vriendschap
pelijk gezind, desondanks in een an
dere wereld staat en wier bestemming
aangegeven door haar aard en door
de historie, niet kan worden geïdenti-
Duizenden Amerikanen zijn gisteren
naar het militaire kerkhof van Arling
ton hij Washington gestroomd, waar pre
sident Kennedy ligt begraven. Minister
Schroder van West-Duitsland, diploma
tieke vertegenwoordigers en de zuster
van premier Castro van Cuba, -Juanita,
legden kransen.
De weduwe van de verleden jaar ver
moorde president bleef met haar twee
kinderen thuis en nam aan geen enkele
plechtigheid deel. Zij ontving uit alle
windstreken blijken van medeleven
Daarbij was ook een telegram van pre
sident de Gaulle.
In een groot aantal kerken hield men
herdenkingsdiensten. President Johnson
woonde in Austin een dienst bij. Robert
Kennedy, diplomaten, ministers, leden
van het Congres en vele andere hoge
persoonlijkheden herdachten John F.
Kennedy bij een requiemmis in de Mat-
theuskathedraal in Washington. Kardi
naal Cushing celebreerde gisteren een
requiemmis in Boston, de geboortestad
van Kennedy.
De Amerikaanse zaakgelastigde in Ne
derland, de heer Fisher Howe, heeft za
terdagmiddag op de President Kennedy-
laan in Amsterdam het Kennedy-monu
ment onthuld, waarvoor de gelden bijeen
gebracht zijn op initiatief van de Am
sterdammer W. Booker, de heer Howe
merkte op dat de uitvoering van het
programma van John F. Kennedy die
streed voor de vrijheid van zijn volk en
voor die van de gehele wereld, en voor
de gelijkheid van alle rassen, voortgezet
wordt.
Tijdens de plechtigheid speelde de Am
sterdamse politiekapel het Amerikaanse
en Nederlandse volkslied.
Na de onthulling legden tientallen Am
sterdammers voorafgegaan door het
achtjarige in de hoofdstad wonende
Amerikaanse meisje Mirjam Berger,
bloemen aan de voet van het monument.
Regeringstroepen rukken snel op
Blanken zouden uit
Stanleystad zijn
weggevoerd
Naar uit gisteren uit Leopoldstad
ontvangen berichten blijkt, worden
in de Kongolese hoofdstad onafge
broken besprekingen gevoerd tus
sen minister-president Tsjombe en
de ambassadeurs van België en de
Verenigde Staten over het inzet
ten van Belgische para-comman
do's voor de evacuatie van de
blanke gijzelaars uit Stanleystad,
het laatste bolwerk van de opstan
delingen in Kongo.
Een nieuwe moeilijkheid bij de be
slissing daarover wordt gevormd «loor
de berichten uit Stanleystad over de
overbrenging van de buitenlandse in
woners naar een plaats buiten de
stad. Indien dit inderdaad is gebeurd,
wordt vermoed, dat de gijzelaars
tussen de 1000 en 1500 buitenlanders
ivan 17 nationaliteiten, van wie dei
meesten Belgen zijn opgesloten in
een kamp te Osïo, 14 km ten zuiden
van Stanleystad. Dit kamp is na de
Kongolese onafhankelijkheid in 1960
ingericht als politieke gevangenis.
Veiligheidsmaatregelen
Inmiddels zijn op het eiland Ascen
sion, waar de Belgische paracomman
do's de vorige week zijn aangeko
men, strenge veiligheidsmaatregelen
genomen. De toegang tot de Ameri
kaanse basis op dit eiland, dat op 4000
km van Stanleystad in de Atlantische
Oceaan ligt, is streng verboden.
Gisteren werd verder uit Leopold
stad gemeld, dat een eerste gemo
toriseerde colonne van de Kongo
lese regeringsstrijdkrachten de 400
meter brede Lowaririvier is over
gestoken en nog 250 km van Stan-:
leystad is verwijderd. De tegen
stand zou volgens in Brussel ont
vangen berichten gering zijn en de
weg naar het bolwerk van de op
standelingen. gedeeltelijk geasfal
teerd en gedeeltelijk slechts aange
stampte aarde, zou in twee dagen
kunnen worden afgelegd. Bij de
Ook in de V.V.D schijnt volgens inge
wijden een grotere tegenkanting tegen
het koste wat het kost doordrijven van
de M.LF. te bestaan en dat wordt
slechts voor een deel toegeschreven
aan de stellingneming van mr. Stikker.
Men houdt liet hier niet voor waar
schijnlijk dat de rede van mr. Stikker
een aanwijzing zou zijn voor zijn terug
keer in de Nederlandse politiek. Wel
ziet men in zijn tot vrij vergaand in de
tails uitgewerkt betoog, dat een sterke
voorrang toekende aan nieuwe pogin
gen tot Europese eenwording, aanwij
zingen voor het feit dat mr. Stikker,
hoewel hij zich een half jaar geleden
moest terugtrekken als secretaris-gene
raal van de NAVO. zich in interna
tionaal verband zeer actief blijft bezig
houden met de Europese cn Atlantische
politiek.
colonne bevinden zich tussen de
200 en 300 buitenlandse huurlin-i
gen.
Geen bombardementen
Het afgelopen weekeinde heeft de
Belgische regering ontkend, dat bom
bardementen op Stanleystad zijn uit
gevoerd. Van de luchtaanvallen werd
melding gemaakt in een boodschap
van de Belgische en Amerikaanse
consuls in Stanleystad, die door de.
plaatselijke radio werden omgeroe-|
pen. In deze boodschappen, waarvan'
de echtheid wordt betwijfeld, wordt
ook bij de regeringen in Brussel en
Washington aangedrongen op strikte
neutraliteit in het conflict in Kongo.
Opstandelingenleider Gbenye heeft
een staakt het vuren als absolute
voorwaarde gesteld voor onderhande
lingen over de evacuatie van de bui
tenlandse gijzelaars
Hij wees ook een oproep van 13 lan
den, waaronder Nederland, af om een
vertegenwoordiger van het internatio
nale Rode Kruis tot Stanleystad toe
te laten. Hij voerde daarbij aan, dat
een ander bolwerk van de opstande
lingen, Albertstad, als gevolg van
„spionage" van een vertegenwoordi
ger van het internationale Rode Kruis
verloren is gegaan.
Terwijl in Brussel afwijzend werd ge
reageerd op het aanbod tot onderhan
delingen met de gijzelaars, onder wie
vrouwen en kinderen, als onderpand,
heeft ook het gesprek tussen een di
plomatieke vertegenwoordiger van de
Verenigde Staten en de „minister van
Luci flinks) en Lynda, dochters van j
president Lyndon Johnson, knielen j
bxj het graf van •president Kennedy j
op de begraafplaats Arlington in j
Washington.
buitenlandse zaken" van het Gbenve-
opstandelingenregime, Th. Kanza, nog
niet plaatsgehad. Kanza arriveerde
pas gisteren in Nairobi.
De Verenigde Staten en België deden
gisteren afzonderlijk een beroep op
alle landen die lid van de Verenigde
Naties zijn, aan '.e dringen op vrijla
ting van de blanke gijzelaars. In brie
ven aan de Veiligheidsraad noemden
zij de stiuatie „buitengewoon gevaar
lijk", zonder om een bijeenkomst van
de raad te vragen.
Hr. Ms. kruiser „De Ruyter"' is zater
dagmorgen om half acht bij mistig weer
voor de haven van Barcelona in aanva-
ring gekomen met een kleine Spaanse
kustvaarder.
Het houten scheepje, de ..Mallor Quin",
is snel gezonken. Van de 7 opvarenden
zijn zes gered. Het bij het smaldeel inge
deelde fregat Hr. Ms. Van Ewijck en 2
motorschouwen met een dulkploeg aan
boord hebben nog enkele uren naar de
zevende opvarende van het Spaanse
schip gezocht.
Het Amerikaanse ministerie van defen
sie heeft zaterdag bekendgemaakt, dat
in de nacht van vrijdag op zaterdag bo
ven midden-Laos een Amerikaans ver
kenningsvliegtuig met straalaandrijving
van het type „R.F.-L.O.L." is neerge
schoten. De gewonde vlieger kon worden
gered.
„De grote motor van onze ver
eniging, een man, die achter en
vóór de schermen werkte, een
geboren organisator, een be
kwaam financier en een handig
diplomaat" Met deze trerfendi
woorden karakteriseerde de
heer J. A. van Bennekom zater
dagmiddag tijdens de jaarver
gadering van de Vereniging
voor Christelijke Middelbaar en
Voorbereidend Hoger Onderwijf
voor Zeeland in de aula van de
chr. h.b.s. en m.m.s. te Middel
burg de scheidende voorzitter
van de vereniging, de heer J.
Laport uit Goes.
Zaterdag trad de heer Laport terug,
na het christelijk V.H.M.O. tientallen
jaren te hebben gediend. Ruim 34 jaar
maakte hy deel uit van de vereni
ging. waarvan 18 jaar als voorzitter.
Tijdens een receptie na afloop van
de jaarvergadering belichtte een lan
ge rjj sprekers de vele verdiensten
van de lieer Laport voor het christe
lijk Middelbaar en Voorbereidend Ho
ger Oniierwjjs. Vooral werden de „di
plomatieke gaven" van deze nnder-
wysvoornian geroemd. Het bestuur
van de vereniging drukte zijn dank
op bijzondere wijze uit: de heer La
port en zijn vrouw werden een reis
aangeboden naar de jonge staat Is
raël „Daar heb ik nu altijd van ge
droomd". was de spontane reactie van
een volkomen verraste heer Laport.
Het was tiidens de vergadering van
de vereniging, dat de heer zijn
afscheidsrede hield. „Ik wil dit af
scheidswoord zien als de laatste
bladzijde van de geschiedenis van on
ze scholen, waarbij ik was betrok
ken", drukte hij zich uit. Dank bracht
aan allen met wie hij al die jaren
heeft samengewerkt: het bestuur,
het curatorium, de commissie van
toezicht, de onderscheidene directeu
ren en rectoren van de beide scholen
van de vereniging, de docenten en
het personeel- Eveneens wees de heer
Laport op de goede contacten met
„Den Haag", Gedeputeerde Staten
van Zeeland, en de colleges van b. en
w. van Middelburg en Goes. Dank
bracht spreker aan God voor de
kracht, die Hij hem had geschonken
voor het verrichten van zijn werk
zaamheden ten dienste van het
V.H.M O Vervolgens droeg hij de
voorzittershamer symbolisch over
aan de heer Van Bennekom.
Deze laatste richtte zich met welge
kozen woorden tot de scheidende
voorzitter. Hij verklaarde, dat de ver
eniging haar preases slechts node
ziet vertrekken. Hij herinnerde er
aan, dat er in 1946 slechts enkele
christelijke uloscholen waren in Zee
land. „Thans, in 1964, bij het afscheid
van onze voorzitter, hebben we twee
bloeiende scholen voor christelijk
V.H.M.O. met totaal 840 leerlingen,
62 docenten en 12 man administra
tief en bedienend personeel". Belang
rijk noemde spreker het, dat. de heer
Laport er in geslaagd is het onder
wijs te democratiseren
Receptie
Na de vergadering volgde een druk
bezochte receptie, die o.a. werd bij
gewoond door de coördinerend inspec
teur V.H.M.O., dr. De Jong. namens
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
WERF BESTORMD. TEWATERLATING VERHINDERD
Twintigduizend betogers hebben zaterdag een scheepswerf aan een meer
bij Bregenz (Oostenrijk) bestormd en een plechtigheid waarbij een schip
te water gelaten zou worden in de war gestuurd uit protest tegen de naam
van het schip.
De demonstranten bezetten de scheepswerf en pakten de officiële geno
digden hardhandig aan of troffen hen met tomaten en rotte eieren. Ver
scheidene politiemannen werden onder de voet gelopen en gewond. De
socialistische Oostenrijkse minister van vervoer. Otto Probst, kon de
scheepswerf niet bereiken en moest de tewaterlating afgelasten. Het schip
werd later door de betogers zelf te water gelaten, waarbij de naam „Ren
ner" veranderd werd in „Vorarlberg".
De Oostenrijkse federale autoriteiten hadden namelijk besloten het schip
naar dr. Karl Renner, de eerste president van Oostenrijk na de oorlog, te
noemen, terwijl de autoriteiten van de provincie Vorarlberg de naam
..Vorarlberg" hadden gekozen-
Functionarissen van het provinciale bestuur van Vorarlberg hebben ge
zegd, dat de betoging niet gericht was tegen de socialist dr. Renner, maar
tegen inmenging van de federale regering leen coalitie van de R.-K
Volkspartij en de Socialistische partij) in de binnenlandse zaken van de
provincie.
