CENTRIFUGE-
►de MUL
Het differentieel
Kaar KRAMER
PHILIPS HANDMIXER
ÉÉN AVOND IN HET JAAR
WOEDEN DE SUNDERKLAZEN
Oliemannen
kijken toe gf
ST. NICOLAASACTIE MET
GESCHENKEN IN OOSTBURG
RIJKSTE LANDENTER WERELD
KLEINE VLEKJES OP DE KAART
Uit de
wondere
wereld
van de
techniek
GRAFMONUMENTEN
FERKET EN REIJNS
J. F. Rouw,
Vereniging „Het Groene Kruis"
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1964
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
jrdonoï
Op overeenkomstige wijze
maken, bij een auto in de
bocht, de wielen aan de bui
tenkant meer omwentelin
gen dan die aan de binnenzijde.
Bij dit bekende kinderspel
letje moet het jongetje
aan de buitenkant heel wat
harder lopen dan het meis
je aan de binnenkant.
AMELAND ZIET UIT NAAR 5 DECEMBER
(Van een onzer verslaggevers)
^melanders laten zich niet
ge-
makkelijk gaan. Het zijn wat
stugge, wat gesloten mensen.
Maar één avond per jaar komen
zij los. Dan \ieren zij Sinterklaas
hartstochtelijker dan waar ook.
Op Ameland is sinterklaas geen
kinderfeest zoals op de vaste wal,
maar vooral een feest voor vol
wassenen. Op 5 december verkle
den en vermommen vrijwel alle
mannen van het eiland zich. Ze
hullen zich in eigenaardige pakken
en doen maskers voor, die „maan-
gezichten" worden genoemd. Daar
na begint het spel. Het speelt zich
voornamelijk af in de donkere
straten van de vier kleine dorpjes
van het eiland.
De sinterklazen loeren naar elkaar
èn meten de kracht van elkanders
spieren. Ze geven elkaar een hand,
knijpen dan zo lang en zo hard
mogelijk en proberen elkaar van
de plaats te duwen. Sinterklazen,
die klein van stuk zijn, worden
zeer vaak gedwongen tot een duel.
Zij verkeren in een moeilijke posi
tie. Voortdurend moeten zij door
middel van hun spierkracht bewij
zen in werkelijkheid geen vrouwen
of jongens te zijn. Want vrouwen
en kinderen onder de achttien mo
gen onder geen voorwaarde aan
dit spel meedoen.
Het gebeurt zelden, dat een vrouw of
een jongen de stoute schoenen aantrekt
en zich ook verkleedt en vermomt. De
risico's daarvan zijn te groot. Vooral in
Hollum en Ballum. de twee dorpen op
het westelijk deel van het eiland, ken
nen de sinterklazen, ook wel „sunder-
klazen" of „omes" genoemd, geen gena
de. Wie ten onrechte meespeelt en ont
maskerd wordt, kan rekenen op een ver
schrikkelijk pak rammel.
Het handen-knijpen is een sinister onder
deel van het feest. De sinterklazen, die
niet bfl een duel zijn betrokken, stoten
door lange hoonrs vreemde, angstaanja
gende klanken uit. Hun vaak afschuw
wekkende maskers contrasteren vreemd
met hun uitbundige, fraaie kostuums.
Die pakken bestaan meestal uit een wit
overhemd en een witte broek. Daarover
heen wordt een tob de grond hangende
cape gedragene die met crépe-papier is
beplakt. Op het hoofd dragen de sinter
klazen bizarre, hoge mutsen.
In Hollum en Ballum zijn de pakken veel
mooier dan het oostelijk deel van het
eiland, waar het feest een beetje verwa
terd is. Vrij vee> mannen huren daar
kostuums. Zij zijn geen echte sinter
klazen.
Want een echte sinterklaas draagt een
zelfgemaakt pak. Hij heeft daar in vol
strekte afzondering weken aangewerkt.
Niemand heeft het mogen zien. Een sin
terklaas mag namelijk zelfs niet door
zijn eigen vrouw en zijn eigen kinderen
herkend worden.
Op 5 december, 's avonds tegen acht
uur, trekt hy zijn kostuums aan. Z(jn ge
zin is dan niet thuis. Dat wacht In cafés
of in de woningen van bejaarde echt
paren (de „open huisjes") op de dingen
die zullen komen. Voor twaalf aur mo
gen de vrouwen en kinderen niet meer
buiten komen.
Om de kou te kunnen trotseren, drinken
de sinterklazen eerst een paar borrels.
Daarna gaan ze de deur uit.
De sinterklazen dolen door hun dorp.
Als figuren uit een andere wereld rijzen
zij op uit het duister om even snel weer
in het niets te verdwenen. In de door
geen andere geluiden verstoorde stilte
klinkt het geloei van hun hoorns,
weer hier, dan weer daar. Het is
bang van te worden.
Maar de kinderen van Ameland zijn
niet bang. Zij zijn gewend aan dit feest
en ondergaan er de vreemde bekoring
van.
's Nachts tegen een uur of één krijgen
sommige sinterklazen het te benauwd
achter hun „maangezichten". De eerste
maskers gaan af. Vroeger werden na
dit demasqué wel eens vetes uitgevoch
ten. Oude vijanden, verhit door de drank,
gingen elkaar te lijf. Er vloeide wel eens
wat bloed. Doden zijn er, voor zover be
kend, nooit gevallen.
Ameland leeft toe naar sinterklaas. In
het najaar, als de vakantiegangers zijn
verdwenen en de 2.600 bewoners weet
onder elkaar zijn. beginnen de voorbe
reidingen al. Het feest en de voorpret
breken de winter, die anders op dit
eiland wel heel lang en heel saai zou
zijn.
Vorig jaar vreesden de Amelanders, dat
de mannen van de benzlne-maatschap-
pijen, die op het eiland koortsachtig naar
olie en gas zochten, het feest zonden
verstoren. Het viel enorm mee. De
vreemdelingen hielden zich geheel af
zijdig en keken alleen maar toe.
De „oliemannen" zagen ook het voor
spel tot het feest. Dat begon des mid
dags om een uur of vijf. Mannen met
lakens om en stokken in de hand kwa
men te voorschijn om alles wat vrouw of
te jong was van de straat te veriagen.
„Baanvegen" heet dit gebruik.
Tussen zeven en acht waren de straten
weer vrij om de vrouwen en de kinde
ren de gelegenheid te geven naar de
cafés en d e„open huisjes" te gaan.
De dag tevoren was er een soort gene
rale repetitie geweest. Jongens onder de
achttien jaar mochten zich toen oefenen
in het spel, dat zij, eenmaal volwassen,
op 5 december zullen spelen. Een spel,
dat de moeite waard is om te gaan zien.
Oertijd
Het sinterklaasfeest is waarschijnlijk
bijna net zo oud als het eiland zelf. De
oorsprong ervan is niet meer te achter
halen. Maar de betekenis liikt duide
lijk. De mannen, ln het keurslijf /an de
beschaving geperst, draaien de klok één
avond per jaar terug tot de oertijd om
net als hun verre voorvaderen heerlijk
de baas te spelen over de vrouwen en
kinderen, die niets te vertellen hebben
en zich nergens mee mogen bemoeien.
De meeste mannen voelen zich sterker,
als zij onherkenbaar zijn. Vandaar ver
moedelijk de maskerade. Ook tegenover
hun mede-sinterklazen doen de mannen
alles om hun ware identiteit geheim te
houden. Ze spreken met verdraaide
stemmen of praten door hun hoorns. Ze
lopen anders en hebben een andere hou
ding dan normaal. Het „maangezicht"
doen zij niet af. ook niet om een borrel
te drinken. De drank gaat, als net niet
anders kan, door een netje naar binnen.
._3l eedroi
sinterklazen
herhaaldelijk voor een bezoek aan
café of een „open huisje". Ze vinden
daar tot de rand gevulde glaasjes met
jenever of met het lokale drankje „Be
renburger".
De mannen winden er geen doekjes om,
dat ze alles te vertellen hebben. Ze la
ten vrouwen en kinderen over versierde
stokken springen en geven heel duide
lijk te kennen, dat de aanwezigheid van
niet-sinterklazen geduld wordt, maar
dat daarmee ook alles ophoudt.
Oostelijk, in Nes en Buren, gaat het ge
moedelijker toe. Daar dansen de sinter
klazen. daar kunnen de vrouwen en kin
deren 's avonds zonder veel gevaar over
straat.
AXEL
Blikschade bij
aanrijding
Dinsdagmiddag omstreeks 4 uur ver
leende een Belgische personenauto, be
stuurd door de heer L. M. uit Aelst, die
uit de richting Zuiddorpe kwam, geen
voorrang aan een personenauto, be
stuurd door de heer A. W. de R. uit
Axel, die over de kanaalkade te Axel
reed. Het gevolg was een botsing, waar
bij ernstige materiële schade ontstond.
In Hollum en Ballum is daar geen spra
ke van. De vrouwen en kinderen wach
ten zich er in die dorpen wel voor de
straat op te gaan. Want zij weten, dat
zij zwaar zullen worden gestraft.
Toch zijn de vrouwen niet helemaal vo
gelvrij. Als een sinterklaas handtastelijk
wordt, mogen zij het masker wegtrel
ken en hem een harde klap in het g-
zicht geven. Wee de sinterklaas, die wat
terugdoet. Hij krijgt onherroepelijk al
zijn mede-sinterklazen tegen zich.
Zelden komt het tot zo'n incident. De
mannen van Ameland kennen de regels
van het spel en houden zich er aan, zelfs
ze zeer veel hebben gedronken.
„Industrial Gazette", een Brits maandblad
dat zich bezig houdt met brandbeveiliging, mis
daadbestrijding en industriële veiligheid, heeft
becijferd dat de misdaad Engeland jaarlijks op
225 miljoen pond sterling komt te staan. Vorig
Jaar bedroeg de schade als gevolg van grote
treinberovingen, 2.S miljoen pond, andere bero
vingen en diefstallen 13 miljoen pond, kruimel
diefstallen bij zaken en fabrieken 70 miljoen
pond, kosten voor opsporing en voorkoming
misdaad, en kosten voor het gevangeniswezen
125 miljoen pond sterling.
In Syrië is een algemene amnestie voor
politieke gevangenen afgekondigd, uitgezon
derd degenen die zich aan verraad of dood
slag hebben schuldig gemaakt.
De veelbesproken bungalow van bonds-
kanscUer Erhard. prijs ruim 2 miljoen mark.
is gereed. De minister voor economisch
staatsbezit, Dollinger. overhandigde Erhard
onlangs de sleutels. Het huis ligt in het park
van het Schaumburgpaleis. biedt uitzicht op
de Rijn en bestaat uit een vleugel voor ont
vangst. een woongedeelte en een huishou
delijk gedeelte. Er is ook een zwembad,
hetgeen de Duitse belastingbetaler niet
lekker zit. De bungalow is namelijk voor
rekening van de schatkist.
Zeven vooraanstaande communisten zijn
uit de Nieuwzeelandse partij getreden omdat
de partijleiding te zeer op de hand van China
zou zijn.
Na de officiële intocht van St.-Nicolaas in Oostburg op za
terdag 21 november, op initiatief van een plaatselijk co
mité, besstaande uit de hoofden van 3 lagere scholen, t.w.
de heren J. B. Fondse, H. H. de Lozanne en P. C. M. Roo-
zen, met een ontvangst door het gemeentebestuur op het
gemeentehuis, komt de sint ook op verzoek van de winke
liersvereniging „Oostburg" op de daaropvolgende zaterdag
naar het West-Zeeuws-Vlaamse winkelcentrum.
Deze ontvangst draagt een meer onofficieel karakter, ook al
omdat hieraan geen rondrit door de gemeente gekoppeld is.
De sint valt dan geen ontvangst op het gemeentehuis te beurt.
Wel zal hij de kinderen 's middags ontvangen in het Ned. herv.
kerkcentrum
Vanaf zaterdag 21 november is er een verkoopactie van de
Oostburgse middenstand, die duurt tot zaterdag 5 december.
Tijdens deze actie krijgen de kooplustigen in de deelnemende
winkels - die door. een raambiljet herkenbaar zullen zijn - bij elke
aankoop tot een waarde van 2,50 twee loten. Deze loterij is
mogelijk, doordat drie plaatselijke verenigingen, t.w. de wieler
sportvereniging „Luctor et Emergo", de Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer en de turnvereniging „O.T.V." een lote
rijvergunning op hun naam hebben gekregen, elk met een to
taal van 150.000 loten. In totaal kunnen dus 450.000 loten worden
uitgegeven. Omdat elk van deze drie loterijen geheel apart
staat en dus niet gecombineerd kunnen worden, is er kans op
het winnen van drie hoofdprijzen n.l. een koelkast, een brom
fiets en een wasmachine met daarnaast natuurlijk ook nog een
aantal kleinere prijzen. Gedurende het tijdvak van 28 november
tot 5 december zullen de winkels op werkdagen 's avonds ge
opend zijn tot 9 uur.
De trekking van de verlotingen vindt plaats op maandag 7 de
cember in hotel „De Eenhoorn".
Amerika pas op derde plaats
NEDERLAND VER
VAN EREPOSITIE
(Speciale medewerking)
LONDEN Wat Is het rUkste
land ter wereld? Niet de Verenig
de Staten, al zal iedereen geneigd
zijn dat te denken. Het is Koeweit,
het kleine Arabische oliestaatje.
Het op één na rijkste land dan?
Ook dat is niet de U.S.A., het is
Qatar, eveneens een Arabisch olie
landje. De Verenigde Staten van
Noord-Amerika komen eerst op de
derde plaats. Dit is de uitkomst
van een vergelijkend onderzoek,
waarbij men het bruto nationale
produkt (de totale waarde van alle
geleverde goederen en diensten)
uitdrukt per hoofd van de bevol
king.
Dit is uiteraard een zeer ongediffe
rentieerde manier van rekenen. Er
wordt geen rekening gehouden met
allerlei zaken die aan de levens
standaard raken. Geen rekening
bijvoorbeeld met de kosten van le
vensonderhoud, de consumptiege
woonten en de verdeling van het na
tionaal inkomen en dit zijn din
gen die iets over de reële rijkdom
van een land kunnen zeggen. De
bepaling, hoe grof ook, is echter
toch van betekenis. Koeweit en
Qatar staan al sinds de tweede we
reldoorlog boven aan de lijst van
„rijke" landen. Zij zijn nu zelfs
tweemaal zo rijk als de nummers
drie en vier. Wat meer is: zij zul
len deze positie voorlopig wel hou
den ook, want niemand ter wereld
heeft een zo gunstige combinatie
van factoren binnen ^ijn grenzen:
een massa olie en heel weinig men
sen.
Het zijn echter niet alleen Ameri
kanen die de rangorde op de lijst
langs al te simpele wegen berede
neerd vinden. Economen die wél
een aantal andere factoren in aan-
Maskers af
Als men 1 naar boven
beweegt, zul len 2 en 3
meegaan; het tand
wiel draait niet.
Men moet dus een inrichting
hebben die van twee, beide aan
gedreven, wielen het een zo
nodig automatisch harder doet
lopen ten koste van het andere.
Zo'n„differentieel"werd reeds
in 1756 uitgevonden door een...
horlogemaker en kort na 1800
toegepast op een stoomomnibus!
Als men 1 naar boven
beweegt en 3 vasthoudt,
zal het tandwiel draai
en en 2 over grotere
afstand naar boven be
wegen.
Deze inrichting om de kracht van de
motor door middel.van twee conische
tandwielen op de achteras over te
brengen, voldoet dus wel op de rechte I
weg, maar geeft in bochten wringen f
en slippen.
Op overeenkomstige wijze j
werkt het differentieel: 1 I
staat stil op de rechte
-naar draait in de I
op deze
jze uitgevoerd.
g-Li
LUXOR THEATER TERNEUZEN
Vanaf vrijdag 20 t.m. zondag 22 nov., aanv. 8 u.,
brengen wij:
Gert Fröbe - Peter Carsten - Helmut Schmld
in de nieuwste Centra-film:
HELDENCOMMANDO „CALAIS"
(Headquarters State Secret).
Het spannende verhaal van de beruchte spionage-
zender tijdens de 2e wereldoorlog. Een blik ach
ter de coulissen van de oorlogsspionage in bezet
Parijs 1944. Een film, gemaakt naar de werkelijk
heid.
Maandag 23 en dinsdag 24 november, aanv. 8 u.,
brengen wij:
Conny Froboess - Hans Moser - Rudolf Prack -
Peter Weck in
„MARIANDL IS VERLOOFD"
Een fantastische kleurenfilm met veel humor,
muziek en romantiek rond een schattig meisje.
Geluk, liefde en wijn en kostelijke verwikkelin
gen zullen U laten schateren. Toegang alle leeft.
Zond.midd. 2.30 u.: Marlandl Is verloofd: alle leeft.
Zondjnidd. 5 u.:He!dencommando „Calais": 14 J.
In een voor de eisen des ttjds modern ingerichte
werkplaats zijn wij in staat U op het gebied van
grafmonumenten dat te brengen, wat U zeker
voldoening zal schenken.
Vrflblijvend wordt U op aanvrage de geïllustreer
de catalogus toegezonden. Op uw verzoek komen
wij ook by U aan huls.
STEENHOUWERIJ
STEENSEDIJK 100 HULST
Telefoon 01140-2906
Noordstraat 38 - Terneuzen Telefoon 2581
|TH KRAMER MAAKT O HET LEVEN COMFORTABEL
Bungalows
Bedrijfsgebouwen
Makelaarskantoor
Voltastraat 2,
Terneuzen. tel. 01150-3270.
laat de P.Z.C. uw
reisgenoot zijn
Laat nu door ons het chassis
van uw wagen tegen corrosie
U B C e r e n
Met „SHELL" U.B.C. behoeden wij de onderkant van
uw wagen tegen de funeste inwerking van water,
sneeuw, pekel, enz. Bel ons NU op om een afspraak
te maken I
Vroon's Automobielbedrijf
Official FORD-Dealer
Mercuriusstraat 1
Breskens
Tel. 01172-729
Weer of geen weer
weer is het altijd I
MIELE
PON
BICO
VlooswUkstraat 7—9 - Terneuzen - Telefoon 3060
RECTIFICATIE.
TERNEUZEN.
De algemene ledenvergadering welke zou worden ge
houden op 24 november a.s., moet wegens omstandig
heden verzet worden naar
dinsdag 1 december a.s.
HET BESTUUR.
1953
Koeweit
Qatar
U.S.A.
Canada
Zwitserland
Nieu w-Zeeland
Luxemburg
Zweden
Australië
Engeland
Noorwegen
Denemarken
Frankrijk
België
West-Duitsland
merking nemen, zetten de U.S.A.
met ongeveer 2500 dollar gemid
deld per hoofd der bevolking bo
venaan. En zij zeggen dat er geen
land ter wereld is, dat binnen de
eerste tien tot vijftien jaar deze po
sitie kan bedreigen.
In Engeland heeft de lijst, toen zij
in officiële publikaties verscheen,
een lichte schok teweeggebracht.
Toen men vóór de publikatie een
aantal goedgeïnfbrmeerde lieden
in dit land vroeg waar z(j dachten
dat het Verenigd Koninkrijk ergens
in de rangorde zou staan, was de
algemene mening: op de vierde of
vijfde plaats. Amerika beschouwde
men wel als lijsttrekker. Canada,
zo was de redenering, zou nog wel
iets rijker zijn dan Engeland. Zwe
den met 1900 dollar per hoofd
mogelijk ook en misschien zelfs
Australië met 1600 dollar. Maar
dan in ieder geval Engeland.
Niemand vermoedde, dat Zwitser
land, Luxemburg, Denemarken en
Nieuw-Zeeland hoger zouden staan,
in het gezelschap van Frankrijk en
West-Duitsland overigens. Enge-
lands plaats is: de dertiende, een
cijfer dat in het algemeen wordt
toegekend aan iemand wiens geluk
hem in de steek heeft gelaten
De 15 rijkste landen
De vijftien rijkste landen, gerekend
naar bruto nationaal inkomen per
hoofd van de bevolking, waren
en zijn'nu:
1962
Koeweit
Qatar
U.S.A.
Canada
Zweden
Zwitserland
Luxemburg
Australië
Nieuw-Zeeland
Denemarken
West-Duitsland
Frankrijk
Engeland
Noorwegen
België
Nu is het waar, dat Denemarken,
Frankrijk en West-Duitsland eigen
lijk maar juist boven Engeland
staan. De Britten komen op 1480
dollar per hoofd per jaar en de drie
anderen zitten juist iets boven de
1500. Verder kan niet worden ont
kend, dat deze drie Engeland eerst
zeer onlangs zijn voorbijgestreefd;
West-Duitsland en Denemarken in
1961 en Frankrijk in 1962. Maar
daar staat tegenover dat het juist
deze drie landen zijn, die de snelste
economische groei te zien geven
van alle vijftien op de lijst; Dene
marken gaat ieder jaar zelfs met
6 pet vooruit. Zij zullen dus nog wel
wat klimmen.
Er zijn er trouwens meer, die 't de
laatste jaren niet zo best meer
doen. Noorwegeh bijvoorbeeld valt
terug, waarbij echter in aanmer
king moet worden genomen, dat
zijn economische groei in 1963 weer
wat opleving heeft gehad. Nieuw-
Zeeland is eveneens wat achterop
geraakt en zo staat het ook met
Zwitserland. België is eveneens uit
de lift geraakt. In 1962 was het
hoofdelijke nationale inkomen er
nog maar 1385 dollar.
Niet in de lijst komen Israël en Ve
nezuela voor, hoewel dit landen
zijn die achter Japan op de
tweede en derde plaats zouden
staan, wanneer er een lijst zou
worden opgemaakt van landen die
de snelste economische groei te
zien geven. Japan gaat de laatste
vier, vijf jaren met maar liefst ge
middeld tien percent vooruit. Dat
is zelfs merkwaardig wanneer men
in aanmerking neemt, dat het met
550 dollar inkomen per hoofd per
jaar ergens op de dertigste plaats
van de rijkste landen staat en dat
het eigenlijk op die lijst nog niet
zo lang geleden helemaal onderaan
heeft moeten beginnen.
En Nederland?
Op dat niveau vindt men overigens
nog heel wat landen die elkaar niet
zo vreselijk veel ontlopen. Dat zijn
bijvoorbeeld Argentinië, Zuid-Afri-
ka, Chili en Trinidad. Even daar
boven Italië met 800 dollar per
hoofd per jaar en dan verder Ier
land en steeds hoger op de lad
der naar rijkdom Finland, Ne
derland, IJsland en Oostenrijk. De
bescheiden plaats van Nederland
geeft aan, dat de nationale produk-
tie er niet zo florissant is als velen
geneigd zijn te menen.
Rond de 85ste plaats op de lust van
de rijken der aarde die in deze
regionen eerder arm dan rijk ge
noemd moeten worden staan In
dia en continentaal China. In 1960
hadden beide ongeveer 74 dollar
per hoofd der bevolking nationaal
produkt. Helemaal achteraan de
lijst van honderd landen staan In
donesië, Laos, Nepal, Ethiopië en
als hekkesluiter Cambodja.
En de Russen? In aanmerking
moet worden genomen dat de
schaarse gegevens die (met pijn)
nog zijn te krijgen, nauwelijks stof
tot vergelijking bieden. Maar de
beste Amerikaanse inlichtingen
plaatsen het bruto nationaal pro
dukt van de Sowjet-Unie op 47 pet
van het Amerikaanse. Wanneer
men hiervan uitgaat en rekent dat
Rusland 223 miljoen inwoners
heeft, is het cijfer voor Rusland
ongeveer 1170 dollar. Daarmee valt
het land juist buiten de rijkste 15,
op gelijke hoogte met Venezuela,
Tsjechoslowakije, Oost-Duitsland,
Polen, Hongarije, Roemenië en Bul
garije, die elkaar kort achter elk
aar opvolgen.
Veilig Verkeer-tip
