Commandowisseling bij de marine TWEE „WINNERS" UIT DE RITMEESTER STAL RITMEESTER Nieuwe overlegsbasis landbouwvoorlichting Financiële berichten BEVELANDSE „VERONTRUSTEN" IN WERELDRAAD VAN KERKEN HERVORMDE SYNODE VERVOLGT DISCUSSIE OVER KERNWAPENS De bezetting WOENSDAG 18 NOVEMBER 1964 PROVINCIALS ZEEUWSE COURANT Kapitein ter zee H. J. Hagdorn, com mandant maritieme middelen te Vlis singen heeft dinsdagmorgen zijn commando overgedragen aan kapi tein ter zee E. W. H. Niemvenhuijsen. De plechtigheid vond plaats aan boord van Hr. Ms. „Jacob van Heemskerk" in de eerste binnenhaven te Vlissingen. Kolonel Hagdorn wordt in december 50 jaar. in verband waarmee hij per 1 januari de dienst met pensioen ver laat. Zijn opvolger was voorheen souschef staf commandant zeemacht te Den Helder. Om kwart over negen stonden officieren, onderofficieren en manschappen van de Koninklijke Ma rine te Vlissingen voor de commando- overdracht aangetreden op het ach terdek van Hr. Ms. ..Jacob van Heemskerk". Daarvoor hadde n de oude en de nieuwe commandant het op de kade aangetreden personeel geïnspecteerd. Alvorens het commando over te dra gen hield kolonel Hagdorn een korte toespraak. Hij memoreerde, dat hij vorig jaar maart bij het aanvaarden van het commando gezegd had op een goede samenwerking te hopen. Hij gaf de verzekering, dat hij die goede samenwerking ook had gekre gen. De scheidende commandant zei. dat er sinds hij in 1931 bij de ma kwam. veel is veranderd. „Niet alleen op materieel gebied maar ook op per- soneelgebied. Wat niet veranderd is. is het marinepersoneel. Weliswaar is de mentaliteit van het personeel ge wijzigd. maar de kern. namelijk het potentieel, is precies dezelfde geble ven. Tussen de marineman van 30 jaar geleden en die van nu is in feite geen verschil", aldus kolonel Hag dorn. Hij merkte verder op, dat er zonder een goede personeelskern niets te bereiken is. Kolonel Nieuwenhuijsen nam vervol gens met. een korte toespraak - waarin hij zijn beste wensen richtte tot kolonel Hagdorn het comman do over. Op de foto: een beeld van de com mando-overdracht; links van de katheder kolonel Nieuwenhuijsen, rechts kolonel Hagdorn. (Foto P.Z.C.) Geen Britse wapens naar Zuid-Afrika Premier Wilson van Engeland heeft meegedeeld dat zijn regering besloten1 heeft de uitvoer Min wapens naar Zuid- Afrika te verbieden. De door het ministerie van defensie aan gegane verplichtingen zullen worden na gekomen. doch er zullen geen nieuwe contracten worden gesloten voor de leve ring van militaire uitrusting. Uitvoervergunningen voor sportwagei en munitie zullen worden ingetrokke terwijl de aflevering ervan inmiddellijk ingaand wordt gestaakt. DR. H. G. CANNEGIETER OVERLEDEN In Utrecht is overleden dr. H. G Can- negieter (85). van 1938-1945 hoofddirec teur van het K.N.M.I. Hendrik Gerrit Cannegleter werd 19 juli 1879 in Den Haag geboren. Hij studeerde wis- en natuurkunde aan de rijksuniver siteit te Utrecht. Van 1906-1911 was hij assistent in de natuurkunde en in laatst- Hij werd vervolgens wetenschappelijk assistent oij het K.N.M.I. en in 1916 ad junct-directeur. In 1937 werd hij be noemd tot directeur van de afdeling weer- en luchtvaartmeteorologie van het K.N.M I. en een jaar later tot hoofd directeur. Van 1923 tot 1945 heeft ds. Cannegieter Nederland op verscheidene internatio nale luchtvaartconferenties vertegen woordigd. Hij was lid van vele commis sies der internationale meteorologische organisaties en van 1936-1946 bestuurs lid van deze organisatie. Van 1932 tot 1933 was dr. Cannegieter leider van een Nederlands studieteam voor waarnemin gen op de basis Reykjavik op IJsland. Niet alleen door z(jn aörologische waar nemingen verkreeg hH internationale be kendheid, maar ook aoor zijn bemoeiin gen om een internationale samenwerking op het gebied der meteorologie in het leven te roepen en in stand te houden. Dr. Cannegieter is altijd actief lid ge weest van de vereniging van weer- en sterrenkunde. Na zijn pensionering als hoofddirecteur van het K.N.M.I. heeft dr. Cannegieter enige boeken geschreven en een „wolken- kalender" samengesteld. Dr. Cannegieter was ridder in de Orde van Oranje-Nassau en drager van enige buitenlandse onderscheidingen. f Advertentie/ MINISTER STELT NIEUWE REGELEN VAST Samenstelling en taak raden herzien De minister van landbouw en visserij heeft nieuwe regelen vastgesteld voor het overleg en de samenwerking tus sen de overheid en het bedrijfsleven op de verschillende terreinen van de landbouwvoorlichting. Deze samen werking gaat tot dusver uit van de se dert 1953 werkzame landelijke land- bouwvoorlichtingsraad en van de na dien successievelijk ingestelde provin ciale raden voor de landbouwvoorlich ting. Met onmiddellijke ingang is de samenstelling van deze raden herzien c- zijn hun taken ruimer bepaald. Een en ander blijkt uit twee ministe riële beschikkingen, waarin reglemen ten zijn vastgesteld voor de landelijke raad voor de landbouwvoorlichting en voor de provinciale raden voor de be drijfsontwikkeling in de landbouw. Overlegorgaan De landelijke landbouwvoorlich- tingsraad heet voortaan landelijke raad voor landbouwvoorlichting en verandert van een adviesorgaan in een overlegorgaan. De landelijke raad heeft tot taak een goede ont wikkeling, coördinatie en samen werking te bevorderen op het ge bied van de landbouwvoorlichting in al haar facetten. Over het beleid v.n de programme ring van de landbouwvoorlichting dient de raad overleg te plegen. Dit overleg kan de raad ook uitbreiden tot organisaties, die niet in de raad zijn vertegenwoordigd. Voorts zal de raad een goede samenwerking moeten be vorderen met handel en industrie, die landbouwtechnische en bedrijfsecono mische voorlichting verschaffen. De landelijke raad kan op het gebied van de landbouwvoorlichting richtlijnen geven aan de provinciale raden voor de bedrijfsontwikkeling in de land bouw. Advertentie i Provinciale raden De provinciale raden voor de bedrijfs ontwikkeling in de landbouw, waarin de provinciale raden voor de land bouwvoorlichting zijn omgezet, zijn ir de provincie orgaan van overleg en samenwerking tussen overheid en be drijfsleven ten behoeve van de ont wikkeling van de landbouwbedrijven. De bredere taak van de nieuwe pro vinciale raden treedt voor een groot deel reeds uit de gewijzigde naam naar voren. De provinciale raden zullen de uitvoe ring van bepaalde taken in het kader van bedrijfsontwikkeling en praktijk onderzoek aan een op te richten stich ting opdragen. Elke provinciale raad zal uit 17 leden zijn samengesteld. De voorzitter wordt uit het midden van de negen vertegenwoordigers van de provin ciale werkgevers- en werknemersor ganisaties in de landbouw gekozen. De noofdingenieur-directeur van de rijkslandbouwvoorlichting in de pro vincie is lid-secretaris. Verder is een plaats ingeruimd voor een lid van Ge deputeerde Staten, de directeur van de provinciale gezondheidsdienst voor dieren en hoogstens vier rijksland- bouwconsulenten uit de provincie. Ad viserende leden zijn de secretaris van de gewestelijke raad van het land bouwschap en de provinciale voedsel- commissaris. De Noordoost polder en Oost-Flevo land verkrijgen een eigen raad, die aan de provinciale raden is gelijk ge steld. Prof. dr. S. U. Zuidema sprak voor „Toetreding geref. kerken zou als een splijtzwam werken" „Dc gereformeerde synode heeft in haar laatste vergadering duidelyk gesteld, dat er geen doorslaggevend beletsel meer is om toe te treden tot de Wereldraad van Kerken. Maar ik acht dit theologisch onaanvaardbaar. Het besluit tot toetreding zou in de gereformeerde gezindte, nationaal, maar vooral ook internationaal, wer ken als een splijtzwam. De meeste synodeleden wisten namelijk niet tot welke Wereldraad van Kerken zij wilden toetreden. Zij dachten dat het die van vyftien jaar terug was, die met de protestantse voedingsbodem. Maar zij vergisten zich deerlyk". Voor een gehoor van ongeveer 75 belangstellenden in Goes heeft prof. dr. S. U. Zuidema uit Amstelveen zelf gereformeerd en gericht op de Y.C.C.C. dinsdagavond krachtig geschud aan de grondvesten van deze Wereldraad van Kerken. De hoogleraar sprak er op uitnodi ging van een Zuidbevelands comité van „verontrusten" over de positie van de Wereldraad van Kerken. Een comité, dat zich tevoren met deze opmerkingen voorstelde: „Het gaat ons er niet om eens flink af te geven op deze wereldraad, een scheldpartij op touw te zetten. Het gaat ons om een duidelijk beeld van een kwestie, die door vele lidmaten van eenzelfde kerk tegenovergesteld wordt beoor deeld. Wij kunnen om Christus' wil geen erkenning opbrengen voor een wereldraad, waarin maar plaats is voor ieders eigen interpretatie". Als inleidende tekst van deze in zaal Krij ger te Goes belegde bijeenkomst werd van de kant van het comité onder meer dit bijbelwoord uit Galaten 1 gehanteerd: indien iemand U een evangelie predikt, afwijkend van het geen gij ontvangen hebt. die zij ver vloekt". Professor Zuidema maakte scnerpe opmerkingen over de positie van de Wereldraad van Kerken op dit ogen blik. Met name viel hij de pretentie van de wereldraad aan zoals die ook door de gereformeerde synode werd geformuleerd dat deze een poging is „om de vervallen en ver scheurde kerk van Christus weer aan haar wezen en roeping te laten be antwoorden". Duidelijk demonstreerde hij grote bezwaren tegen toetreding van Nederlandse gereformeerde zijde. „De poging van de wereldraad is ee- doemd te mislukken, omdat die we reldraad in zichzelf verdeeld is. Dat is het begin van het einde van de oecumenische gedachte. Zoals de We reldraad van Kerken er nu uitziet, accepteert hij tegenkanting tegen zending en evangelisatie. Eist hij, dat er confessionele wereldbonden moe ten verdwijnen, zelfs dat de kerken moeten verdwijnen. Uit de as daarvan zal dan de oecumenische kerk op staan. Waaruit men dat weet? Uit een nieuw oecumenisch geloof. Niet uit de Bijbei. Het is een wonder in onze ogen. We zien 't nog niet. maar we geloven 't wel. Maar ik zie niet. waarom ik dat zou geloven", aldus professor Zuidema „Misverstanden" Voordat de hoogleraar tot deze uit spraken kwam. had hij al een aantal „misverstanden" uit de weg ge ruimd. „Als we spreken over oecu menische gezindheid en oecumenisch denken beginnen we zo vaak met een gezichtsverenging. We betrekken dat zo vaak alleen op de Wereldraad van Kerken, maar laten we niet ver geten dat de rooms-katholieke oecu menische beweging ook vele miljoe nen omvat". Prof. Zuidema haalde de voorbeelden aan van twee protestantse theologen, die zijn overgegaan naar de R.-K. Kerk. Onder hen dr. Van der Linde, vroeger te Middelburg. „De rooms- katholieke oecumenische beweging gaat er van uit. dat men bij deze moederkerk moet uitkomen. Er is ruimte gekomen voor de protestantse waarden binnen de R.-K. Kerk. Zo zijn er twee richtingen die oecume- niseren en elkaar tegelijk uitsluiten. Men ligt met elkaar overhoop en de verdeeldheid blijft bestaan. Het enige wat men gemeen heeft: het woord oecumene". Een duidelijk gevaar bij toetreding tot de Wereldraad van Kerken vond prof. Zuidema vooral ook de entree van de oosters orthodoxe kerken in dit verband. „Die erkennen doodeen voudig andere kerken niet en dat standpunt wordt geaccepteerd. De oosters orthodoxe kerken gebruiken de wereldraad als een jachtterrein en als een propaganda-apparaat van hun denkbeelden over wereldvrede, die onaantastbaar worden beschouwd. De hoogleraar kwam vervolgens tot deze conclusie: „Van dit al les weten wij zo goed als niets. Wij denken niet verder dan een poging om bijvoorbeeld gerefor meerden en christelijk gerefor meerden wat dichter bfj elkaar te brengen. Laten we daar toch voor oppassen. De Wereldraad van Kerken heeft nu al iets tragisch in zich". Ras is onmiskenbaar. Ras zit niet in het formaat. U herkent het in de heerlijke Pikeur, maar ook in de geurige Riant. Twee „volbloed" Ritmeesters. Egyptnaren in Rome probeerden man te ontvoeren De Italiaanse politie heeft gisteren na een achtervolging per auto twee func tionarissen van de ambassade van de Verenigde Arabische Republiek gearres teerd. die op het vliegveld Fiumincino an Rome een kist hadden afgegeven aarin een geboeide en verdoofde Ma rokkaan werd aangetroffen. De politie deelde mee. dat de Marokkaan de 30-jarige Joseph Dahan, naar zijn zeggen maandag op de Via Veneto in Rome was ontvoerd. Van betrouwbare zijde werd vernomen dat de kist het opschrift „diplomatieke zending" droeg en geadresseerd was aan het Egyptische ministerie van buiten landse zaken. De ambassadeefunctionarissen nadden de vlucht genomen toen douanebeamb ten. wier aandacht werd getrokken door een doordringend gesteun uit de kist, na- derby kwamen. Weer paginaruil tussen „Trouw" en Die Burger" Het dagblad „Trouw" en de Zuidafri- kaanse krant „Die Burger" verschijnen op donderdag 26 november weer gelijk tijdig met twee pagina's waarvan beider redacties er een hebben samengesteld. Vorig jaar december vond op initiatief van „Trouw" de eerste paginaruil tussen de twee bladen plaats. Het experiment trok sterk de aandacht. „Die Burger" kondigde zaterdag de nieuwe ruil op de voorpagina aan met onder meer de op merking: „Die tweede bladsijeruil belo- we om ewe belangwekkend te wees" Brochure „Woord en Wederwoord" Nu ook de politieke verantwoordelij kheid der kerk in gesprek C'"41W",<elier C'öft Dolyether bti^ 96 Sarantie. 2A Van één onzer redacteuren) De hervormde sy node wil het gesprek over de kernwapenen, dat zjj in het her derlijk schrijven van 1962 (met hot ra dicale „Neen" tegen de kernwapens) is begonnen, voortzetten. Daarom is nu verschenen de brochure oord en we derwoord", die dinsdagmiddag op een persbijeenkomst in Den Haag is gepre senteerd, gelijktijdig met liet verschij nen van een brochure „Overwegingen" ;n) met 'erantwoor- idoiykheid van de kérk" „Woord en we derwoord" is een voortzetting en toe lichting op het- herderlijk schrijven van 11962 „Het vraagstuk van de kernwape- Inen", dat veel stof heeft doen opwaaien en tot uitgebreide discussies aanleiding heeft, gegeven. In deze brochure wordt niet ingegaan op actuele vraagstukken, als de Atlantische kernvloot de inulti I lateral force. Uitdrukkelijk wordt al in het begin van „Woord en wederwoord" gesteld dat men een herderlijk schrijven moet on derscheiden van een belijdenisgeschrift Een herderlijk schrijven is ontstaan „in confrontatie met (een onderdeel van) de gecompliceerde werkelijkheid van het menselijk leven. Men moet het. zoals dr. F. H. Landsman het stelde, zien als een „preek". Een herderlijk schrijven heeft geen bindend gezag, maar „kan (en moet) wel beslissingen treffen of voor bereiden. Omdat hel geen bindend gezag heeft, „gaat het niet aan, hen. die beslis singen van een herderlijk schrijven niet kunnen aanvaarden, terstond te bestempelen als mensen die het be lijden van de kerk aantasten. Daar voor draagt het herderlijk schrijven te zeer het karakter van menselijke keuze", aldus „Woord en Weder woord". Toch belijdend Er wordt echter op gewezen, dat het spreken van dc synode niet alleen een ambtelijk spreken was, maar ook een belqdend spreken. En wel een spreken vanuit een confrontatie „met het ver schrikkelijke en verschrikkelijk moeilijk vraagstuk van de kernbewapening". In „Woord en Wedei'woord" handhaaft de synode het „neen" tegenover de kernwapenen. Op de vraag of dit radica le neen de veiligheid en de vrede niet in gevaar brengt wordt gesteld, dat dit neen primair tegen het gebruik van de kernwapen is gericht. Het strekt zich in zoverre ook tot hun aanwezigheid uit. als zij in hel perspectief moet worden gezien van hun eventuele gebruik. De synode onderscheidt dus de aanwezig heid van de kernwapenen en het gebruil ervan. De eerste voorwaarde om te komen tot het met gebruiken van kernwapenen is dat de volkeren en hun geesteiyKe. poli tieke en militaire leiders tot het inzicht komen, dat de kernwapenen niet kun nen en niet mógen worden gebruikt, zo stelt het geschrift. Het synodaal geschrift wil hiertoe bij dragen. wat echter niet wil zeggen, dat het geschrift een pleidooi is voor eer" dige ontwapening, noch voor mas dienstweigering. Solidariteit Wat het begrip solidariteit betreft merkt het geschrift onder andere op, dat de conventionele bewapening zii net onder restrictie wordt aanvaard. „Zij is daar bij zelfs zover gegaan in haar positieve waardering van conventionele wapenen, dat zij het misverstand heeft gewekt als zou zij niet weten hoe afschuwelijk vele van deze conventionele wapenen in hun uitwerking zouden zijn. Over de chemi sche en bacteriologische wapenen die even onaanvaardbaar zijn als kernwape nen. omdat zij vermoedelijk dezelfde to tale vernietigende kracht kunnen heb ben. is zelfs gezwegen, omdat over hun uitwerking veel minder objectieve gege vens beschikbaar zijn". Over de militaire dienst en de dienstwei gering merkt het geschrift op, dat de synode de legitimiteit van het militaire apparaat erkent en tegelijk de dienst- Veiling Meyerink bracht ruim 1,5 miljoen op De veiling van de onroerende goederen van de N.V. Verenigde Nederlandse Tex tielbedrijven J. W. Meyerink en Co te Winterswijk in liquidatie, heeft gisteren ruim anderhalf miljoen gulden opge bracht. Het hoofdgebouw van het grote fabrieks complex te Winterswijk werd samen met kantoren en dergelijke voor 1.151.056 gekocht door een Amster damse makelaar in opdracht van een niet met name genoemde gegadigde. Het kleine fabrieksgebouw ging voor 151.962 over in eigendom van twee an dere plaatselijke textielfabrieken, de N.V. Haringen Kledingindustrie en de N.V. Bontweveri] „De Batavier". Zes j woningen en twee er bij behorende stuk ken grond werden voor 154.671 ge-j kocht door een inwoner van Winterwqk. j Samen met enkele andere kleinere per-( celen kwam de totale veilingsom op: 1.522.049. Newyorkse beurs De noteringen op de Newyorkse beurs waren gisteren beneden de hoogste ni veaus. doch bleven tegen sluiting wel boven hun gemiddelden. Er was vrij veel hsndel. Dupont verloor een groot deel van zijn oorspronkelijke winst van lO'-j, doch bleef hoger Union Carbide boekte een snelle winst van een punt, doch deze ging weer bijna geheel verloren. Chrysler en General Motors boekten goede vooruitgang In de autohoek, maar American Motors viel iets terug als ge volg van berichten over lagere ver diensten. In A.K.U. ging evenals gisteren niets om. Philips sloot op 46U (46-). Shell onveranderd op 47'. en Unilever onver anderd op 42' De totale omzet beliep 5,920 000 aande len. Van de 1399 verhandelde fondsen gingen er 659 hoger en 42 lager van de hand. De omzet op de American exchange be liep 1.740.000 aandelen. De handel ln obligaties had een waarde van 10.870.000. NOG 1 COMMISSARIS BIJ VAN WIJK EN HERINGA gisteren gehouden buitengewone alge mene vergadering van aandeelhouders mede, dat de heer P. van Cleeff twee we ken geleden uit de raad van commissa rissen is getreden, waardoor het aantal leden tot een minimum is gereduceerd. Deze mededeling baarde in de vergade ring nogal wat opzien. Waarom, zo vroeg de vergadering zich af. in aan dat aftreden niet eerder ruchtbaarheid ge geven. Een aandeelhouder zag hierin een gebrek aan hommage tegenover de aan deelhouders. De heer De Rooli verklaar de nog. dat de heer Van Cleeff zijn func tie als „handelscommissaris" heeft neer gelegd. omdat het Leidse textielbedrijf handelsbetrekkingen meer onder- Van Wnk en Heringa is eig< l«k een ontwikkelingsmaatschappij onroerend goed geworden. dat verband voor aandeelhouders nog wel enkele mogelijkheden' Aandeelhouders kregen de toezegging dat er, indien enigszins mogelijk, eeri di vidend zal worden uitgekeerd. Weer dividendbetaling bij De Meulemeester in Yerseke Het per 31 mei geëindigde boekjaar 1963-'64 van de N.V. Nederlandse Maatschappij voor Oesterteelt De Meulemeester en Co. beeft, de minder gunstige omstandigheden in aanmer king genomen, toch nog redelijke re sultaten opgeleverd. Het winstsaido bedraagt 16.864 'vorig jaar verlies 49.771). Voorgesteld wordt het divi dend met tien procent te hervatten Ir.j. nihil, over 1961-T962 12'i pro- centl. Het geplaatste aandelenkapi taal bleef onveranderd f 77.420. De totale opbrengst van schaal- en schelpdieren beliep 109.923 85.780). Aan diverse opdrachten werd ontvangen 8081 f 8123). De totale verzending vanuit Zeeland bedroeg in het afgelopen seizoen 5.800.000 stuks oesters (21.207.000), waarvan ook nu weer België de voor naamste afnemer was met 4.480.000 stuks (13.065.000). De kreeftenhandel is bevredigend verlopen Exportsamenwerkin g tussen bedrijven Fit de enquêtes die de Centrale Kamer van Handelsbevordering onder het be- dryfsleven beeft gehouden is gebleken dat een groot aantal bedryven (circa 1200) in beginsel voor samenwerking op het gebied van de export voelt. Op het ogenblik is de C.K.H. doende met het vormen van een 18-tal groepen van bedrijven die hun wens tot samenwer king nader willen uitwerken. Een aantal initiatieven leverde reeds concrete re sultaten op. doordat twee cf drie fabri kanten besloten hun export-inspannin gen te bundelen. Een exportcombinatie (schoenen) met zes deelnemende bedrij ven kwam reeds tot stand. De C.K.H. gaat bij deze pogingen tot combinatie- vorming na or bepaalde bedrijven zin vol bijeengebracht kunnen worden, stelt een ontwerp voor de combinatie op en blijft desgewenst de verdere ontwik keling van ae combinatie steunen door bijvoorbeeld marktverkenning, relatie- onderzoek en verdere adviezen. weigering als persoonlijke beslissing aanvaard heeft. In de herderlijke zorg (in militaire dienst) zal het. wat de kernwapenen betreft, niet mogen gaan om het „propageren"" van een stand punt maar om net open en eerlijk spre ken over de feiten, over de problematiek die zij oproepen en over de overwegingen die moeten gelden als het grootste vraagstuk waarvoor de mensheid zich geplaatst ziet. geconfronteerd wordt met net evangelie". Politiek In de „overwegingen" over de politieke verantwoordelijKheid van de kerk wordt onder meer gesteld, dat op het terrein van de politieke orde de tolerantie sterk geldt. De kerk moet haar leden in de keuze van de politieke partij vrij laten, alsmede van de overwegingen tot die keuze Gewezen wordt op de mogelijkheid tot samenwerking van christenen met niet-christenen in het verband van een algemene partij. Aan deze i mogelijkheid zijn „onmiskenbaar be-| langrijke voordelen verbonden". Op' deze wijze laat men als christen de anderen niet geheel aan hun ver vreemding van het evangelie over" aldus het geschrift. blijven aan het inzicht, dat het politiek handelen als zodanig zijn geestelijke ach tergrond moet vinden in de Openbaring' De grotendeels aan Zeeland ge wijde uitzending van „De be zetting" gisteravond was vooral een menselijk document: dr. De Jong heeft kans gezien om een beeld te scheppen van de bewogen dagen uit 1944 door middel van sobere, vaak ook bewogen vertel de herinneringen. Vooral de ge beurtenissen m West-Zeeuwsch- Vlaanderen kregen reliëf, niet al leen door de keuze van de vertel lers onder wie de oud-rector van het Oostburgse lyceum Hool- horst en gemeentesecretaris Pari- daen van Aardenburg maar ook door de wijze waarop deze ver haalfragmenten waren gemon teerd. Dank zij deze montage was een bijzonder afwisselend geheel verkregen. Wanneer wij toen eni ge detailkritiek neerschrijven, dan betreft zij met name het ontbre ken van de beleidsachtergronden uit die dagen. Slechts vaag zin speelde dr. De Jong op de immen se spanningen die juist rond en na de val van Antwerpen in het geallieerde kamp een rol hebben ïespeeid. spanningen, die voor Zeeland grote gevolgen hebben ge had. Slechts uiterst summier ook werd aangegeven dat de stnfhoof- digheid van Montgomery destijds de operaties hier noodzakelijk neeft gemaakt. ..Het 15e Duitse leger had Zeeland ast in handen", zei dr. De Jong. Jawel, maar pas nadat de Duitse reneraal Von Zangen zijn troepen bad gereorganiseerd, een reorga nisatie mogelijk omdat Montgo mery alle aandacht op Arnhem had gericht. Een tweede punt van onze (onder- geschikte) kritiek heeft betrek king op het onvoldoende naar vo ren komen van het totaalbeeld der militaire operaties in Zeeland. De verovering van dit gewest ge schiedde volgens een weloverwo- §en plan, opgesteld door de Cana- ese generaal Simonds. Uit het betoog van dr. De Jong echter zou de conclusie kunnen worden ge trokken. dat de strategie van inci dentele operatie tot incidentele operatie zou zijn bepaald. In wer kelijkheid evenwel lag een door dacht „patroon" aan het geheel ten grondslag. Opvallend was. dat de samenstel ler wél inging op het omstreden punt: was de inundatie van Wal cheren nu nodig of niet. H.i koos duidelijk stelling en verklaarde dat naar zijn mening dit wel nood zakelijk was geweest. Studie van de Canadese literatuur hierover had hem tot deze opvatting ge bracht. Als bewijs voerde hij aan: de befaamde Duitse stelling W. 13 tussen Zoute lande en Westkapelle staakte op een kritiek moment van de landing het vuren imdat de munitie op was: bevoorrading zou toen onmogelijk zijn geweest ten gevolge van het water, daar door slaagde de landing. Och. de vraag of Walcherens inundatie al dan niet noodzakelijk was. maakt deel uit van een discussie zonder eind. Dwingende eis voor het doorgaan van deze onderwaterzet ting zal wel zijn geweest dat het geallieerde commando geen mi nuut had te verliezen en geen en kel risico wilde nemen, jmdat door het talmen van Montgomery reeds teveel tijd was verloren. Maar Juist daarom zou een belich ting in deze documentaire van de commandocrisis rond Antwerpen wellicht verhelderend hebben ge werkt. Deze opmerkingen echter vormen slechts een detailkritiek, die niets afdoet aan het grote respect voor de samensteller van dit programma, die zulk een menselijk document over Zeeland in bewogen dagen heeft weten te schetsen Bij de gebruikte films waren diverse fragmenten uit de opnamen van John Fernhout. die thans op Walcheren circuleren. de K.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 9