Commandowisseling bij de marine
TWEE
„WINNERS"
UIT DE
RITMEESTER
STAL
RITMEESTER
Nieuwe overlegsbasis
landbouwvoorlichting
Financiële
berichten
BEVELANDSE „VERONTRUSTEN"
IN WERELDRAAD VAN KERKEN
HERVORMDE SYNODE VERVOLGT DISCUSSIE OVER KERNWAPENS
De bezetting
WOENSDAG 18 NOVEMBER 1964
PROVINCIALS ZEEUWSE COURANT
Kapitein ter zee H. J. Hagdorn, com
mandant maritieme middelen te Vlis
singen heeft dinsdagmorgen zijn
commando overgedragen aan kapi
tein ter zee E. W. H. Niemvenhuijsen.
De plechtigheid vond plaats aan
boord van Hr. Ms. „Jacob van
Heemskerk" in de eerste binnenhaven
te Vlissingen.
Kolonel Hagdorn wordt in december
50 jaar. in verband waarmee hij per
1 januari de dienst met pensioen ver
laat. Zijn opvolger was voorheen
souschef staf commandant zeemacht
te Den Helder. Om kwart over negen
stonden officieren, onderofficieren en
manschappen van de Koninklijke Ma
rine te Vlissingen voor de commando-
overdracht aangetreden op het ach
terdek van Hr. Ms. ..Jacob van
Heemskerk". Daarvoor hadde n de
oude en de nieuwe commandant het
op de kade aangetreden personeel
geïnspecteerd.
Alvorens het commando over te dra
gen hield kolonel Hagdorn een korte
toespraak. Hij memoreerde, dat hij
vorig jaar maart bij het aanvaarden
van het commando gezegd had op
een goede samenwerking te hopen.
Hij gaf de verzekering, dat hij die
goede samenwerking ook had gekre
gen.
De scheidende commandant zei. dat
er sinds hij in 1931 bij de ma
kwam. veel is veranderd. „Niet alleen
op materieel gebied maar ook op per-
soneelgebied. Wat niet veranderd is.
is het marinepersoneel. Weliswaar is
de mentaliteit van het personeel ge
wijzigd. maar de kern. namelijk het
potentieel, is precies dezelfde geble
ven. Tussen de marineman van 30
jaar geleden en die van nu is in feite
geen verschil", aldus kolonel Hag
dorn. Hij merkte verder op, dat er
zonder een goede personeelskern niets
te bereiken is.
Kolonel Nieuwenhuijsen nam vervol
gens met. een korte toespraak -
waarin hij zijn beste wensen richtte
tot kolonel Hagdorn het comman
do over.
Op de foto: een beeld van de com
mando-overdracht; links van de
katheder kolonel Nieuwenhuijsen,
rechts kolonel Hagdorn.
(Foto P.Z.C.)
Geen Britse wapens
naar Zuid-Afrika
Premier Wilson van Engeland heeft
meegedeeld dat zijn regering besloten1
heeft de uitvoer Min wapens naar Zuid-
Afrika te verbieden.
De door het ministerie van defensie aan
gegane verplichtingen zullen worden na
gekomen. doch er zullen geen nieuwe
contracten worden gesloten voor de leve
ring van militaire uitrusting.
Uitvoervergunningen voor sportwagei
en munitie zullen worden ingetrokke
terwijl de aflevering ervan inmiddellijk
ingaand wordt gestaakt.
DR. H. G. CANNEGIETER
OVERLEDEN
In Utrecht is overleden dr. H. G Can-
negieter (85). van 1938-1945 hoofddirec
teur van het K.N.M.I.
Hendrik Gerrit Cannegleter werd 19 juli
1879 in Den Haag geboren. Hij studeerde
wis- en natuurkunde aan de rijksuniver
siteit te Utrecht. Van 1906-1911 was hij
assistent in de natuurkunde en in laatst-
Hij werd vervolgens wetenschappelijk
assistent oij het K.N.M.I. en in 1916 ad
junct-directeur. In 1937 werd hij be
noemd tot directeur van de afdeling
weer- en luchtvaartmeteorologie van het
K.N.M I. en een jaar later tot hoofd
directeur.
Van 1923 tot 1945 heeft ds. Cannegieter
Nederland op verscheidene internatio
nale luchtvaartconferenties vertegen
woordigd. Hij was lid van vele commis
sies der internationale meteorologische
organisaties en van 1936-1946 bestuurs
lid van deze organisatie. Van 1932 tot
1933 was dr. Cannegieter leider van een
Nederlands studieteam voor waarnemin
gen op de basis Reykjavik op IJsland.
Niet alleen door z(jn aörologische waar
nemingen verkreeg hH internationale be
kendheid, maar ook aoor zijn bemoeiin
gen om een internationale samenwerking
op het gebied der meteorologie in het
leven te roepen en in stand te houden.
Dr. Cannegieter is altijd actief lid ge
weest van de vereniging van weer- en
sterrenkunde.
Na zijn pensionering als hoofddirecteur
van het K.N.M.I. heeft dr. Cannegieter
enige boeken geschreven en een „wolken-
kalender" samengesteld.
Dr. Cannegieter was ridder in de Orde
van Oranje-Nassau en drager van enige
buitenlandse onderscheidingen.
f Advertentie/
MINISTER STELT NIEUWE REGELEN VAST
Samenstelling en
taak raden herzien
De minister van landbouw en visserij
heeft nieuwe regelen vastgesteld voor
het overleg en de samenwerking tus
sen de overheid en het bedrijfsleven
op de verschillende terreinen van de
landbouwvoorlichting. Deze samen
werking gaat tot dusver uit van de se
dert 1953 werkzame landelijke land-
bouwvoorlichtingsraad en van de na
dien successievelijk ingestelde provin
ciale raden voor de landbouwvoorlich
ting. Met onmiddellijke ingang is de
samenstelling van deze raden herzien
c- zijn hun taken ruimer bepaald.
Een en ander blijkt uit twee ministe
riële beschikkingen, waarin reglemen
ten zijn vastgesteld voor de landelijke
raad voor de landbouwvoorlichting en
voor de provinciale raden voor de be
drijfsontwikkeling in de landbouw.
Overlegorgaan
De landelijke landbouwvoorlich-
tingsraad heet voortaan landelijke
raad voor landbouwvoorlichting en
verandert van een adviesorgaan in
een overlegorgaan. De landelijke
raad heeft tot taak een goede ont
wikkeling, coördinatie en samen
werking te bevorderen op het ge
bied van de landbouwvoorlichting
in al haar facetten.
Over het beleid v.n de programme
ring van de landbouwvoorlichting
dient de raad overleg te plegen. Dit
overleg kan de raad ook uitbreiden tot
organisaties, die niet in de raad zijn
vertegenwoordigd. Voorts zal de raad
een goede samenwerking moeten be
vorderen met handel en industrie, die
landbouwtechnische en bedrijfsecono
mische voorlichting verschaffen. De
landelijke raad kan op het gebied van
de landbouwvoorlichting richtlijnen
geven aan de provinciale raden voor
de bedrijfsontwikkeling in de land
bouw.
Advertentie i
Provinciale raden
De provinciale raden voor de bedrijfs
ontwikkeling in de landbouw, waarin
de provinciale raden voor de land
bouwvoorlichting zijn omgezet, zijn ir
de provincie orgaan van overleg en
samenwerking tussen overheid en be
drijfsleven ten behoeve van de ont
wikkeling van de landbouwbedrijven.
De bredere taak van de nieuwe pro
vinciale raden treedt voor een groot
deel reeds uit de gewijzigde naam
naar voren.
De provinciale raden zullen de uitvoe
ring van bepaalde taken in het kader
van bedrijfsontwikkeling en praktijk
onderzoek aan een op te richten stich
ting opdragen.
Elke provinciale raad zal uit 17 leden
zijn samengesteld. De voorzitter
wordt uit het midden van de negen
vertegenwoordigers van de provin
ciale werkgevers- en werknemersor
ganisaties in de landbouw gekozen.
De noofdingenieur-directeur van de
rijkslandbouwvoorlichting in de pro
vincie is lid-secretaris. Verder is een
plaats ingeruimd voor een lid van Ge
deputeerde Staten, de directeur van
de provinciale gezondheidsdienst voor
dieren en hoogstens vier rijksland-
bouwconsulenten uit de provincie. Ad
viserende leden zijn de secretaris van
de gewestelijke raad van het land
bouwschap en de provinciale voedsel-
commissaris.
De Noordoost polder en Oost-Flevo
land verkrijgen een eigen raad, die
aan de provinciale raden is gelijk ge
steld.
Prof. dr. S. U. Zuidema sprak voor
„Toetreding geref.
kerken zou als een
splijtzwam werken"
„Dc gereformeerde synode heeft in
haar laatste vergadering duidelyk
gesteld, dat er geen doorslaggevend
beletsel meer is om toe te treden tot
de Wereldraad van Kerken. Maar ik
acht dit theologisch onaanvaardbaar.
Het besluit tot toetreding zou in de
gereformeerde gezindte, nationaal,
maar vooral ook internationaal, wer
ken als een splijtzwam. De meeste
synodeleden wisten namelijk niet tot
welke Wereldraad van Kerken zij
wilden toetreden. Zij dachten dat het
die van vyftien jaar terug was, die
met de protestantse voedingsbodem.
Maar zij vergisten zich deerlyk".
Voor een gehoor van ongeveer 75
belangstellenden in Goes heeft prof.
dr. S. U. Zuidema uit Amstelveen
zelf gereformeerd en gericht op de
Y.C.C.C. dinsdagavond krachtig
geschud aan de grondvesten van deze
Wereldraad van Kerken.
De hoogleraar sprak er op uitnodi
ging van een Zuidbevelands comité
van „verontrusten" over de positie
van de Wereldraad van Kerken. Een
comité, dat zich tevoren met deze
opmerkingen voorstelde: „Het gaat
ons er niet om eens flink af te geven
op deze wereldraad, een scheldpartij
op touw te zetten. Het gaat ons om
een duidelijk beeld van een kwestie,
die door vele lidmaten van eenzelfde
kerk tegenovergesteld wordt beoor
deeld. Wij kunnen om Christus' wil
geen erkenning opbrengen voor een
wereldraad, waarin maar plaats is
voor ieders eigen interpretatie". Als
inleidende tekst van deze in zaal Krij
ger te Goes belegde bijeenkomst werd
van de kant van het comité onder
meer dit bijbelwoord uit Galaten 1
gehanteerd: indien iemand U een
evangelie predikt, afwijkend van het
geen gij ontvangen hebt. die zij ver
vloekt".
Professor Zuidema maakte scnerpe
opmerkingen over de positie van de
Wereldraad van Kerken op dit ogen
blik. Met name viel hij de pretentie
van de wereldraad aan zoals die
ook door de gereformeerde synode
werd geformuleerd dat deze een
poging is „om de vervallen en ver
scheurde kerk van Christus weer aan
haar wezen en roeping te laten be
antwoorden". Duidelijk demonstreerde
hij grote bezwaren tegen toetreding
van Nederlandse gereformeerde zijde.
„De poging van de wereldraad is ee-
doemd te mislukken, omdat die we
reldraad in zichzelf verdeeld is. Dat
is het begin van het einde van de
oecumenische gedachte. Zoals de We
reldraad van Kerken er nu uitziet,
accepteert hij tegenkanting tegen
zending en evangelisatie. Eist hij, dat
er confessionele wereldbonden moe
ten verdwijnen, zelfs dat de kerken
moeten verdwijnen. Uit de as daarvan
zal dan de oecumenische kerk op
staan. Waaruit men dat weet? Uit
een nieuw oecumenisch geloof. Niet
uit de Bijbei. Het is een wonder in
onze ogen. We zien 't nog niet. maar
we geloven 't wel. Maar ik zie niet.
waarom ik dat zou geloven", aldus
professor Zuidema
„Misverstanden"
Voordat de hoogleraar tot deze uit
spraken kwam. had hij al een aantal
„misverstanden" uit de weg ge
ruimd. „Als we spreken over oecu
menische gezindheid en oecumenisch
denken beginnen we zo vaak met
een gezichtsverenging. We betrekken
dat zo vaak alleen op de Wereldraad
van Kerken, maar laten we niet ver
geten dat de rooms-katholieke oecu
menische beweging ook vele miljoe
nen omvat".
Prof. Zuidema haalde de voorbeelden
aan van twee protestantse theologen,
die zijn overgegaan naar de R.-K.
Kerk. Onder hen dr. Van der Linde,
vroeger te Middelburg. „De rooms-
katholieke oecumenische beweging
gaat er van uit. dat men bij deze
moederkerk moet uitkomen. Er is
ruimte gekomen voor de protestantse
waarden binnen de R.-K. Kerk. Zo
zijn er twee richtingen die oecume-
niseren en elkaar tegelijk uitsluiten.
Men ligt met elkaar overhoop en de
verdeeldheid blijft bestaan. Het enige
wat men gemeen heeft: het woord
oecumene".
Een duidelijk gevaar bij toetreding
tot de Wereldraad van Kerken vond
prof. Zuidema vooral ook de entree
van de oosters orthodoxe kerken in
dit verband. „Die erkennen doodeen
voudig andere kerken niet en dat
standpunt wordt geaccepteerd. De
oosters orthodoxe kerken gebruiken
de wereldraad als een jachtterrein en
als een propaganda-apparaat van hun
denkbeelden over wereldvrede, die
onaantastbaar worden beschouwd.
De hoogleraar kwam vervolgens
tot deze conclusie: „Van dit al
les weten wij zo goed als niets.
Wij denken niet verder dan een
poging om bijvoorbeeld gerefor
meerden en christelijk gerefor
meerden wat dichter bfj elkaar te
brengen. Laten we daar toch voor
oppassen. De Wereldraad van
Kerken heeft nu al iets tragisch
in zich".
Ras is onmiskenbaar.
Ras zit niet
in het formaat.
U herkent het in
de heerlijke Pikeur,
maar ook
in de geurige Riant.
Twee „volbloed"
Ritmeesters.
Egyptnaren in
Rome probeerden
man te ontvoeren
De Italiaanse politie heeft gisteren na
een achtervolging per auto twee func
tionarissen van de ambassade van de
Verenigde Arabische Republiek gearres
teerd. die op het vliegveld Fiumincino
an Rome een kist hadden afgegeven
aarin een geboeide en verdoofde Ma
rokkaan werd aangetroffen.
De politie deelde mee. dat de Marokkaan
de 30-jarige Joseph Dahan, naar zijn
zeggen maandag op de Via Veneto in
Rome was ontvoerd.
Van betrouwbare zijde werd vernomen
dat de kist het opschrift „diplomatieke
zending" droeg en geadresseerd was aan
het Egyptische ministerie van buiten
landse zaken.
De ambassadeefunctionarissen nadden
de vlucht genomen toen douanebeamb
ten. wier aandacht werd getrokken door
een doordringend gesteun uit de kist, na-
derby kwamen.
Weer paginaruil
tussen „Trouw"
en Die Burger"
Het dagblad „Trouw" en de Zuidafri-
kaanse krant „Die Burger" verschijnen
op donderdag 26 november weer gelijk
tijdig met twee pagina's waarvan beider
redacties er een hebben samengesteld.
Vorig jaar december vond op initiatief
van „Trouw" de eerste paginaruil tussen
de twee bladen plaats. Het experiment
trok sterk de aandacht. „Die Burger"
kondigde zaterdag de nieuwe ruil op de
voorpagina aan met onder meer de op
merking: „Die tweede bladsijeruil belo-
we om ewe belangwekkend te wees"
Brochure „Woord en Wederwoord"
Nu ook de politieke
verantwoordelij kheid
der kerk in gesprek
C'"41W",<elier
C'öft Dolyether bti^
96 Sarantie. 2A
Van één onzer redacteuren)
De hervormde sy node wil het gesprek
over de kernwapenen, dat zjj in het her
derlijk schrijven van 1962 (met hot ra
dicale „Neen" tegen de kernwapens) is
begonnen, voortzetten. Daarom is nu
verschenen de brochure oord en we
derwoord", die dinsdagmiddag op een
persbijeenkomst in Den Haag is gepre
senteerd, gelijktijdig met liet verschij
nen van een brochure „Overwegingen"
;n) met
'erantwoor-
idoiykheid van de kérk" „Woord en we
derwoord" is een voortzetting en toe
lichting op het- herderlijk schrijven van
11962 „Het vraagstuk van de kernwape-
Inen", dat veel stof heeft doen opwaaien
en tot uitgebreide discussies aanleiding
heeft, gegeven. In deze brochure wordt
niet ingegaan op actuele vraagstukken,
als de Atlantische kernvloot de inulti
I lateral force.
Uitdrukkelijk wordt al in het begin van
„Woord en wederwoord" gesteld dat
men een herderlijk schrijven moet on
derscheiden van een belijdenisgeschrift
Een herderlijk schrijven is ontstaan „in
confrontatie met (een onderdeel van)
de gecompliceerde werkelijkheid van het
menselijk leven. Men moet het. zoals dr.
F. H. Landsman het stelde, zien als een
„preek". Een herderlijk schrijven heeft
geen bindend gezag, maar „kan (en
moet) wel beslissingen treffen of voor
bereiden.
Omdat hel geen bindend gezag heeft,
„gaat het niet aan, hen. die beslis
singen van een herderlijk schrijven
niet kunnen aanvaarden, terstond te
bestempelen als mensen die het be
lijden van de kerk aantasten. Daar
voor draagt het herderlijk schrijven
te zeer het karakter van menselijke
keuze", aldus „Woord en Weder
woord".
Toch belijdend
Er wordt echter op gewezen, dat het
spreken van dc synode niet alleen een
ambtelijk spreken was, maar ook een
belqdend spreken. En wel een spreken
vanuit een confrontatie „met het ver
schrikkelijke en verschrikkelijk moeilijk
vraagstuk van de kernbewapening".
In „Woord en Wedei'woord" handhaaft
de synode het „neen" tegenover de
kernwapenen. Op de vraag of dit radica
le neen de veiligheid en de vrede niet in
gevaar brengt wordt gesteld, dat dit
neen primair tegen het gebruik van de
kernwapen is gericht. Het strekt zich
in zoverre ook tot hun aanwezigheid uit.
als zij in hel perspectief moet worden
gezien van hun eventuele gebruik. De
synode onderscheidt dus de aanwezig
heid van de kernwapenen en het gebruil
ervan.
De eerste voorwaarde om te komen tot
het met gebruiken van kernwapenen is
dat de volkeren en hun geesteiyKe. poli
tieke en militaire leiders tot het inzicht
komen, dat de kernwapenen niet kun
nen en niet mógen worden gebruikt, zo
stelt het geschrift.
Het synodaal geschrift wil hiertoe bij
dragen. wat echter niet wil zeggen, dat
het geschrift een pleidooi is voor eer"
dige ontwapening, noch voor mas
dienstweigering.
Solidariteit
Wat het begrip solidariteit betreft merkt
het geschrift onder andere op, dat de
conventionele bewapening zii net onder
restrictie wordt aanvaard. „Zij is daar
bij zelfs zover gegaan in haar positieve
waardering van conventionele wapenen,
dat zij het misverstand heeft gewekt als
zou zij niet weten hoe afschuwelijk vele
van deze conventionele wapenen in hun
uitwerking zouden zijn. Over de chemi
sche en bacteriologische wapenen die
even onaanvaardbaar zijn als kernwape
nen. omdat zij vermoedelijk dezelfde to
tale vernietigende kracht kunnen heb
ben. is zelfs gezwegen, omdat over hun
uitwerking veel minder objectieve gege
vens beschikbaar zijn".
Over de militaire dienst en de dienstwei
gering merkt het geschrift op, dat de
synode de legitimiteit van het militaire
apparaat erkent en tegelijk de dienst-
Veiling Meyerink
bracht ruim
1,5 miljoen op
De veiling van de onroerende goederen
van de N.V. Verenigde Nederlandse Tex
tielbedrijven J. W. Meyerink en Co te
Winterswijk in liquidatie, heeft gisteren
ruim anderhalf miljoen gulden opge
bracht.
Het hoofdgebouw van het grote fabrieks
complex te Winterswijk werd samen
met kantoren en dergelijke voor
1.151.056 gekocht door een Amster
damse makelaar in opdracht van een
niet met name genoemde gegadigde.
Het kleine fabrieksgebouw ging voor
151.962 over in eigendom van twee an
dere plaatselijke textielfabrieken, de
N.V. Haringen Kledingindustrie en de
N.V. Bontweveri] „De Batavier". Zes j
woningen en twee er bij behorende stuk
ken grond werden voor 154.671 ge-j
kocht door een inwoner van Winterwqk. j
Samen met enkele andere kleinere per-(
celen kwam de totale veilingsom op:
1.522.049.
Newyorkse beurs
De noteringen op de Newyorkse beurs
waren gisteren beneden de hoogste ni
veaus. doch bleven tegen sluiting wel
boven hun gemiddelden. Er was vrij veel
hsndel.
Dupont verloor een groot deel van zijn
oorspronkelijke winst van lO'-j, doch
bleef hoger Union Carbide boekte een
snelle winst van een punt, doch deze
ging weer bijna geheel verloren.
Chrysler en General Motors boekten
goede vooruitgang In de autohoek, maar
American Motors viel iets terug als ge
volg van berichten over lagere ver
diensten.
In A.K.U. ging evenals gisteren niets
om. Philips sloot op 46U (46-). Shell
onveranderd op 47'. en Unilever onver
anderd op 42'
De totale omzet beliep 5,920 000 aande
len. Van de 1399 verhandelde fondsen
gingen er 659 hoger en 42 lager van de
hand.
De omzet op de American exchange be
liep 1.740.000 aandelen. De handel ln
obligaties had een waarde van
10.870.000.
NOG 1 COMMISSARIS BIJ
VAN WIJK EN HERINGA
gisteren gehouden buitengewone alge
mene vergadering van aandeelhouders
mede, dat de heer P. van Cleeff twee we
ken geleden uit de raad van commissa
rissen is getreden, waardoor het aantal
leden tot een minimum is gereduceerd.
Deze mededeling baarde in de vergade
ring nogal wat opzien. Waarom, zo
vroeg de vergadering zich af. in aan dat
aftreden niet eerder ruchtbaarheid ge
geven. Een aandeelhouder zag hierin een
gebrek aan hommage tegenover de aan
deelhouders. De heer De Rooli verklaar
de nog. dat de heer Van Cleeff zijn func
tie als „handelscommissaris" heeft neer
gelegd. omdat het Leidse textielbedrijf
handelsbetrekkingen meer onder-
Van Wnk en Heringa is eig<
l«k een ontwikkelingsmaatschappij
onroerend goed geworden.
dat verband voor aandeelhouders nog
wel enkele mogelijkheden'
Aandeelhouders kregen de toezegging
dat er, indien enigszins mogelijk, eeri di
vidend zal worden uitgekeerd.
Weer dividendbetaling
bij De Meulemeester
in Yerseke
Het per 31 mei geëindigde boekjaar
1963-'64 van de N.V. Nederlandse
Maatschappij voor Oesterteelt De
Meulemeester en Co. beeft, de minder
gunstige omstandigheden in aanmer
king genomen, toch nog redelijke re
sultaten opgeleverd. Het winstsaido
bedraagt 16.864 'vorig jaar verlies
49.771). Voorgesteld wordt het divi
dend met tien procent te hervatten
Ir.j. nihil, over 1961-T962 12'i pro-
centl. Het geplaatste aandelenkapi
taal bleef onveranderd f 77.420.
De totale opbrengst van schaal- en
schelpdieren beliep 109.923
85.780). Aan diverse opdrachten
werd ontvangen 8081 f 8123).
De totale verzending vanuit Zeeland
bedroeg in het afgelopen seizoen
5.800.000 stuks oesters (21.207.000),
waarvan ook nu weer België de voor
naamste afnemer was met 4.480.000
stuks (13.065.000). De kreeftenhandel
is bevredigend verlopen
Exportsamenwerkin g
tussen bedrijven
Fit de enquêtes die de Centrale Kamer
van Handelsbevordering onder het be-
dryfsleven beeft gehouden is gebleken
dat een groot aantal bedryven (circa
1200) in beginsel voor samenwerking op
het gebied van de export voelt.
Op het ogenblik is de C.K.H. doende met
het vormen van een 18-tal groepen van
bedrijven die hun wens tot samenwer
king nader willen uitwerken. Een aantal
initiatieven leverde reeds concrete re
sultaten op. doordat twee cf drie fabri
kanten besloten hun export-inspannin
gen te bundelen. Een exportcombinatie
(schoenen) met zes deelnemende bedrij
ven kwam reeds tot stand. De C.K.H.
gaat bij deze pogingen tot combinatie-
vorming na or bepaalde bedrijven zin
vol bijeengebracht kunnen worden,
stelt een ontwerp voor de combinatie op
en blijft desgewenst de verdere ontwik
keling van ae combinatie steunen door
bijvoorbeeld marktverkenning, relatie-
onderzoek en verdere adviezen.
weigering als persoonlijke beslissing
aanvaard heeft. In de herderlijke zorg
(in militaire dienst) zal het. wat de
kernwapenen betreft, niet mogen gaan
om het „propageren"" van een stand
punt maar om net open en eerlijk spre
ken over de feiten, over de problematiek
die zij oproepen en over de overwegingen
die moeten gelden als het grootste
vraagstuk waarvoor de mensheid zich
geplaatst ziet. geconfronteerd wordt met
net evangelie".
Politiek
In de „overwegingen" over de politieke
verantwoordelijKheid van de kerk wordt
onder meer gesteld, dat op het terrein
van de politieke orde de tolerantie sterk
geldt. De kerk moet haar leden in de
keuze van de politieke partij vrij laten,
alsmede van de overwegingen tot die
keuze
Gewezen wordt op de mogelijkheid
tot samenwerking van christenen
met niet-christenen in het verband
van een algemene partij. Aan deze i
mogelijkheid zijn „onmiskenbaar be-|
langrijke voordelen verbonden". Op'
deze wijze laat men als christen de
anderen niet geheel aan hun ver
vreemding van het evangelie over"
aldus het geschrift.
blijven aan het inzicht, dat het politiek
handelen als zodanig zijn geestelijke ach
tergrond moet vinden in de Openbaring'
De grotendeels aan Zeeland ge
wijde uitzending van „De be
zetting" gisteravond was
vooral een menselijk document: dr.
De Jong heeft kans gezien om een
beeld te scheppen van de bewogen
dagen uit 1944 door middel van
sobere, vaak ook bewogen vertel
de herinneringen. Vooral de ge
beurtenissen m West-Zeeuwsch-
Vlaanderen kregen reliëf, niet al
leen door de keuze van de vertel
lers onder wie de oud-rector
van het Oostburgse lyceum Hool-
horst en gemeentesecretaris Pari-
daen van Aardenburg maar ook
door de wijze waarop deze ver
haalfragmenten waren gemon
teerd. Dank zij deze montage was
een bijzonder afwisselend geheel
verkregen. Wanneer wij toen eni
ge detailkritiek neerschrijven, dan
betreft zij met name het ontbre
ken van de beleidsachtergronden
uit die dagen. Slechts vaag zin
speelde dr. De Jong op de immen
se spanningen die juist rond en
na de val van Antwerpen in het
geallieerde kamp een rol hebben
ïespeeid. spanningen, die voor
Zeeland grote gevolgen hebben ge
had. Slechts uiterst summier ook
werd aangegeven dat de stnfhoof-
digheid van Montgomery destijds
de operaties hier noodzakelijk
neeft gemaakt.
..Het 15e Duitse leger had Zeeland
ast in handen", zei dr. De Jong.
Jawel, maar pas nadat de Duitse
reneraal Von Zangen zijn troepen
bad gereorganiseerd, een reorga
nisatie mogelijk omdat Montgo
mery alle aandacht op Arnhem
had gericht.
Een tweede punt van onze (onder-
geschikte) kritiek heeft betrek
king op het onvoldoende naar vo
ren komen van het totaalbeeld der
militaire operaties in Zeeland. De
verovering van dit gewest ge
schiedde volgens een weloverwo-
§en plan, opgesteld door de Cana-
ese generaal Simonds. Uit het
betoog van dr. De Jong echter zou
de conclusie kunnen worden ge
trokken. dat de strategie van inci
dentele operatie tot incidentele
operatie zou zijn bepaald. In wer
kelijkheid evenwel lag een door
dacht „patroon" aan het geheel
ten grondslag.
Opvallend was. dat de samenstel
ler wél inging op het omstreden
punt: was de inundatie van Wal
cheren nu nodig of niet. H.i koos
duidelijk stelling en verklaarde
dat naar zijn mening dit wel nood
zakelijk was geweest. Studie van
de Canadese literatuur hierover
had hem tot deze opvatting ge
bracht. Als bewijs voerde hij aan:
de befaamde Duitse stelling W. 13
tussen Zoute lande en Westkapelle
staakte op een kritiek moment
van de landing het vuren imdat
de munitie op was: bevoorrading
zou toen onmogelijk zijn geweest
ten gevolge van het water, daar
door slaagde de landing. Och. de
vraag of Walcherens inundatie al
dan niet noodzakelijk was. maakt
deel uit van een discussie zonder
eind. Dwingende eis voor het
doorgaan van deze onderwaterzet
ting zal wel zijn geweest dat het
geallieerde commando geen mi
nuut had te verliezen en geen en
kel risico wilde nemen, jmdat
door het talmen van Montgomery
reeds teveel tijd was verloren.
Maar Juist daarom zou een belich
ting in deze documentaire van de
commandocrisis rond Antwerpen
wellicht verhelderend hebben ge
werkt. Deze opmerkingen echter
vormen slechts een detailkritiek,
die niets afdoet aan het grote
respect voor de samensteller van
dit programma, die zulk een
menselijk document over Zeeland
in bewogen dagen heeft weten te
schetsen Bij de gebruikte films
waren diverse fragmenten uit de
opnamen van John Fernhout. die
thans op Walcheren circuleren.
de K.