PROVINCIALE ZEEOWSE COURANT
VOLGENDE MAAND OVERLEG IN DEN HAAG
OVER INDONESISCHE SCHADEVERGOEDING
Spoedig benoeming van
ambassadeur verwacht
BEVRIJDERS WALCHEREN GEARRIVEERD
r
ZEELAND BIJ
GASLICHT
Premie verplichte
ziekenfonds
verzekering
gaat omhoog
Meer delegaties
communisten
naar Moskou
FRANSEN STELDEN E.E.G. VOLGENS
GERSTENMAIER GEEN ULTIMATUM
WEEKEND MET
GURE BUIEN
Antwoord '64
Vlucht naar het
westen door
fabrieksmuur
Zaterdag 24 oktober 1964
Bevrijders in
Zeeland
Pag. 7
207e jaargang - no. 221
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Directie: P. van de Velde, P. B. den Boer en W. de Pagter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok Abonnementsprijs 75 cent per week. ƒ9,75 per kw. franco per post ƒ10.— p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureau»: Vlbwlngen:
Walstraat 68-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508, adv. 364773643): Middelburg: Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2. tel. 6140 (b. g.g. red. 7853. adv. 6213); Oostbura: tel. 2295; Terneuxen: Arsenaalstriiat 2. U-I
2425. adm. tel. 2094 9 Adv. pr. 32 ct. p. mm. Min. p. adv. 7 4,80. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 32 ct. p. regel min. ƒ1,60). ..Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 3593CO P.Z.C., Middelburg.
2911: Zierlzee: red. I
8 regels) 32 ct. p. regel min. ƒ1,60). ..Brieven b
INDONESISCHE DELEGATIES NAAR ONS LAND
Volgende week besprekingen over verdeling kredietgarantie
(Van onze Haagse redactie)
Naar wij vernemen zal de gemengde Nederlands-Indonesische
commissie, die een definitieve regeling moet voorbereiden van de
hangende financiële vraagstukken, zoals de kwestie van de scha
devergoedingen, reeds begin november in Den Haag bijeenkomen.
De Indonesische missie, die onder meer met hoge ambtenaren van
buitenlandse zaken, financiën en economische zaken overleg zal ple
gen, staat onder leiding van de heer Ponsen, een financieel expert
van het ministerie van buitenlandse zaken in Djakarta. Tot de Indo
nesische deskundigen behoren ook vertegenwoordigers van de Bank
Indonesia. De Nederlandse delegatie wordt geleid door mr. N. S. Blom,
regeringscommissaris voor Indonesische aangelegenheden.
In Indonesische kringen wordt met de
mogelijkheid rekening gehouden dat de
Nederlandse regering op korte termijn
agreement in Djakarta 7-al vragen voor
de benoeming van mr. E L. C. Schiff tot
ambassadeur in Djakarta. De Indonesi
sche regering heeft laten weten, dat de
uitwisseling van ambassadeurs niet ge
lijktijdig behoeft plaats te hebben en dat
men het zelfs op prijs zou stellen indien
Nederland reeds eenzijdig tot benoeming
zou overgaan.
Daarmee zou een duidelijk blijk eegeven
worden van het belang dat Nederland
hecht aan goede en ruime betrekkingen
met Indonesië. De diplomaat, die door
Djakarta naar voren is gebracht als kan
didaat voor de post in Den Haag, zou
nog steeds niet vrijgemaakt kunnen wor
den van zijn huidige functie
„Zeeland bij gaslicht" is het
eerste verhaal in een nieuwe
serie, die gewijd zal zijn aan
het Zeeland uit de negenti
ger jaren. De eerste afleve
ring is een impressie uit Mid
delburg, „Een Middelburgse
kaai vóór 1900". Op pagina
15 in het zaterdagnummer.
Voorts op
Pag. 2. Goesenaar terroriseerde
buurt.
Pag. 3. Clandestiene slachting
door politie ontdekt.
Pag. 5. Kerkdiensten.
Pag. 6. Olympische Spelen.
Pag. 7. Gesprekken met onze be
vrijders.
En in !i"t
Pag. 18: IV eerst and lort Prede-
rik Hendrik gebroken" en ,JHet
Tarzan door de linies", het vervolg
van de serie reportages rond Zee-
lands bevrijding, ditmaal de week
van 18 tot 21, oktober 191,1,
Pag. 15: ..Zeeland bij gaslicht".
Pag. 11: Letterkundige kroniek,
Terugblik op dokumenta 111" en
„Stadshal en wereldmuziekcon-
Pag. 19: Pagina voor de vrouw
viet o.m. „F older kolder",.T assen
mode met goede modellen" en de
kinderkrant
Pag. 21: „De kcrlccn en de maat
schappij" met o.m. „Gereformeer
de kerken in beweging", Concilie
door het oog van een naald" en
„Stemmen uit de kerken":
Pag. 2.1: Zeven dagen televisie"
met. „Documentaires bij de vleet"
en een interview met Jack van
Kollenburg.
Technische steun
De Indonesische delegatie, die met
Nederland onderhandelingen zal voe
ren over de technische steun die ons
land aan Indonesië zal geven, arri
veert vandaag op Schiphol. In Den
Haag zullen ae komende week be
sprekingen worden gevoerd op de mi
nisteries van buitenlandse en econo
mische zaken over de verdeling van
de kredietgarantie van 100 miljoen,
die minister Luns tijdens zijn bezoek
aan Indonesië heeft toegezegd.
Het overleg vindt plaats in het kader
van de overeenkomst over technische sa
menwerking, die begin van dit jaar bij
het bezoek van minister Soebandrio in
Den Haag is gesloten. Aan het hoofd
van de Indonesische delegatie staan de
onderminister voor buitenlandse handel
Oemarjadi en generaal Joesoef, die vorig
iaar met een groep deskundigen handels
besprekingen in Nederland voerde.
De Nederlandse judoreus An
ton Geesink heeft gisteren
in Tokio het aantal gouden
medailles voor ons land op
de Olympische Spelen op
twee gebracht. „Hercules"
Geesink „speelde" acht mi
nuten met zijn Japanse te
genstander Akio Kaminaga,
vóór hij hem op de mat vloer
de. De beloning was een gou
den plak, hier bewonderd
door twee lieftallige geisha's.
(Voor verslag zie
6)
De Ziekenfondsraad heeft de minister
van sociale zaken en volksgezondheid
geadviseerd de premie voor de ver
plichte ziekenfondsverzekering voor
1965 vast te stellen op 5.4 procent.
Deze bedraagt thans 5 procent. De
voornaamste oorzaken van de kosten
stijging, welke tot de voorgestelde
premieverhoging aanleiding heeft ge
geven, zijn gelegen in de verlengde
duur van de verstrekking ziekenhuis-
verpleging en de verhoging der ver-
pleegtarieven.
Na de bekendmaking van het aan
staande bezoek van de Italiaanse
communistische delegatie aan Mos
kou om de achtergronden van
Kroesjtsjews val te vernemen is
gisteren door de communistische par
tijen van Frankrijk en Oostenrijk mee
gedeeld dat vandaag een Franse en
maandag een Oostenrijkse delegatie
naar de Russische hoofdstad gaat.
In de Russische hoofdstad is gister
morgen weer een „opmerkelijke af
wezigheid" geconstateerd, ditmaal
van de theoreticus Michail Soesiow.
Hij ontbrak bij „het laatste afscheid"
van maarschalk Birioezow en de an
dere slachtofers van de vliegramp
bij Belgrado, een plechtigheid die in
het vak verenigingsgebouw en in het
huis van het Rode Leger is gehouden.
Volgens berichten in de Italiaanse
pers waarin Roemeente zegslieden in
Moskou werden aangehaald, zal Soes
iow naar Peking gaan om een bestand
in de oude oorlog met communistïsch-
China tot stand te brengen.
llllllllllllllllllllllllillllllUlllllllllllllilllllllilllllllllllllllllllll
Gratieverzoeken
oorlogsmisdadigers
afgewezen
Dezer dagen heeft de minister van
justitie na verkregen koninklijke mach
tiging afwijzend beschikt op de verschil-1
lende verzoeken om gratie, die de laat-
ste jaren zijn Ingediend door en ten be-
hoeve van W. P. F. Lages, F. II. Aus der i
Fünten, F. Fischer en J. J. Kotalla, allen
levenslang gedetineerd.
UITSPRAAK NA OVERLEG IN PARIJS
Westduitse boeren j
tegen verlaging sident de Gaulle,
graanprijs
De voorzitter van de Westduitse
Bondsdag Eugen Gerstenmaierj
heeft in Parijs verklaard dat de
Franse regering hem ervan j
heeft verzekerd de gemeen-,
schappelijke markt geen ulti
matum te hebben gesteld. Ger-
bliek de indruk heeft gegeven dat
een dergelijk dreigement zou zijn ge
uit door minister van voorlichting
Peyrefitte namens president de
Gaulle.
,Maar", zo voegde hij eraan toe, „na
een bespreking van een uur met pre
mier Pompidou, twee uur met minis
ter van buitenlandse zaken Couve
de Murville en een uur met de Gaulle
hebben wij erkend dat wij duidelijk
onder ogen moeten zien, dat wanneer
de zaken op dit punt niet geregeld I
worden, de gemeenschappelijke markt i
eraan zal sterven"
„Het is mij nu duidelijk dat de Fransen 1
alleen willen dat de besprekingen te
gen 15 december kunnen worden af-
gesloten voor wat betreft de opeen-1
volgende fasen van tieze politiek", al
dus Gerstenmaier. „Er is helemaal
geen ultimatum, geen dreigement van
welke soort dan ook, alleen maar een
onderkenning van de feiten"
Duitse boeren
DWestduitse boerenfederatie heeft zich
gisteren in Bonn krachtig uitgespro- j
ken tegen elke verlaging van de
Westduitse graanprijs. Hèt bestuur
van de federatie zegt. dat alle pogin
gen om politieke druk uit te oefehen
in verband met Europese landbouw-
besluiten van de hand gewezen moe
ten worden.
Slachtoffer van
schietpartij Muiden
vrijgelaten
De week begon rustig door de
aanwezigheid van sterke hoge-
drukgebieden. Donderdag en vrij
dag is de barometer snel gedaald
en nam de wind voor de Zeeuwse
kust tot stormachtig toe. Uit het
poolgebied stroomde koude lucht
via Schotland naar onze omgeving.
Hierin komen gure buien voor ver
gezeld van hagel en onweer. Ook
de bovenlucht is koud geworden,
waarbij de vorstgrens tot onge
veer achthonderd meter is ge
daald. Hierdoor gingen in Schot
land enkele buien al van natte
sneeuw vergezeld. De temperatuur
blijft beneden de tien graden, zo
dat het weekeinde bij de kachel
nog het meest aangenaam zal zijn.
„ZUIVERING" IN BRITSE
CONSERVATIEVE PARTIJ
Na dertien jaar van regeringsverant
woordelijkheid. is de Britse Conserva
tieve Partij schoonmaak in eigen huis
begonnen.
Het partijbestuur maakte donderdag
avond in een bericht van 13 regels
bekend, dat de oud-minister van bui
tenlandse zaken Richard A. Butler,
I als vice-voorzitter was vervangen
door de 49-jarige Sir Michael Fraser.
t Fraser neemt van Butler ook de func-
De rechter-conimissarïs heeft de 21-ja- tie van hoofd van de afdeling research
rige zoon van een Utrechtse advocaat van het Conservatieve Partij-apparaat
Ton N. A. V., vrijgelaten, die bij een over. Dit werd sinds 1955 door oud-
schietpartij op een jacht in de haven van ®u"er Seleid-
Muiden in de hand werd geraakt on la- ls voorafgegaan dïïïr hrt aftreden van
ter op beschuldiging een Amsterdamse de financier Lord -'oole en Dame
prostitué onder bedreiging met een:Barbara Brooke, vrouw van de oud
stiletto-mes tien gulden te hebben af-1minister van binnenlandse zaken Hen-
geperst werd gearresteerd 1"^ Brooke, als vice-voorziIters van de
partij.
De 27-jarige kelner Max V. die op Ton Politieke kringen in Londen verwach-
V. heeft geschoten en de 32-jarige1 ten nog meer gevechten om de macht
sportschoolhouder J. C. B. en de 22-ja-jin de Conservatieve Partij, waaron-
rige kelner-portier J. W. S.. die verdacht i der een over het leiderschan. Dit is
worden van heling of diefstal van sïe-|sinds een jaar in handen van'oud-pre-
raden en een lap stof zijn nog in pre-; mier Sir Alec Douglas-Home, die het
ventieve hechtenis. jerfde van Harold Macmillan.
Een foto genomen in de loods op het
haventerrein te Vlissingen, waar de j
militairen een papiertje met de
naam van het gastgezin ontvingen. J
(Foto P.Z.C.) J
Doedelzakspeler
stoorde zich
niet aan regen
„Scotland the brave". De tonen
an dit lied klonken vrijdag laat
in de middag over het. water in
de Vlissingse buitenhaven. Zij
werden ontlokt aan de doedel-
zal» van een eenzame Scotsman
vóór op de boeg van de Engel
se destroyer HMS „Carystort".
Onverstoorbaar stond hij daar
te spelen, terwijl de windvla
gen en de regen de mensen aan
de wal een beschut plaatsje de
den zoeken. De regen en wind
deerden hem niet en evenmin
liet hij zich van de wijs bren
gen door de drukte van het af
meren.
Het was een beeld, dat bij velen aan
de wal herinneringen opriep aan de
vroege ochtenduren van 1 november
1944. Zó moeten zy ooli ten strijde
zijn getrokken om Walcheren te be
vrijden. Zó moeten zij ook aan land
zijn gegaan bij Westkapelle en Vlis
singen: begeleid door de fascineren
de muziek van de doedelzak.
Vrijdag waren zij er weer: de man
nen van de 52 (Lowland) Division.
Maar nu kwamen zij onder heel wat
vreedzamer omstandigheden. Aan
de wal wachtten hen slechts mensen
die hun vriendelijk gezind waren.
Walchrenaren die hen begroetten om
samen met hen de bevrijding van dit
eiland, nu twintig jaar geleden, te
herdenken. Omstreeks half zes arri
veerde de HMS „Caryfort" met aan
boord omstreeks 120 militairen van
de Lowland Division in actieve dienst
bij de handelskade te Vlissingen. Zij
waren in Harwich aan boord gegaan
en hadden een zeer ruwe overtocht
gehad. De veteraneD van de divisie,
„the old comrades", waren in Dover
op de mailboot naar Oostende ge
stapt en zouden vandaar met auto
bussen naar Vlissingen rijden Zij
zouden echter pas om ongeveer kwart
voor zeven in de Scheldestad arrive
ren. Aan de wal waren ter begroe
ting aanwezig major-general H.L.E.
C. Leask DSO. OBE. de huidige com
mandant van de Lowland Division,
brigadier J. C. Monteith MC. de com
mandant van de 155 Infantery Briga
de. de brigade die in Vlissingen is
geland. Namens de marinecomman
dant in Vlissingen was ter verwel
koming aanwezig de officier van pi
ket. de luitenant ter zee Rouffaer.
Nederland heeft zich de laatste weken
beziggehouden met Antwoord '64,
een geldinzameling van negen kerken
ten dienste van de kerkbouw. Een ge
slaagde Inzameling wanneer men op het
financiële resultaat let: rond éénentwin
tig miljoen gulden. Over de methodiek
van de actie echter zijn hier en daar
nogal bedenkingen gerezen, bedenkingen
die het duidelijkst werden geformuleerd
in een open brief van de Sjaloomgroep.
Er werken in deze groep mensen van
verschillende kerken samen en met na
me de publiciteitsactie van Antwoord
'64 hebben zij aan de kaak gesteld:
„nergens aarzelend. bescheiden of
schuldbewust" (zo wordt de toon van
Ideze publiciteit genoemd) „doch zelfver
zekerd. stoer en dictatoriaal". Wij moe
ten bekennen het met de kritiek van de
Sjaloom-groep eens te zijn. Deze publi
citeitscampagne had hinderlijke accen
ten. zij droeg alle kenmerken van een
uitgekookte verkoopactie, zoals die ook
voor toiletzeep of televisietoestellen
wordt opgezet. Hier werden de metho
dieken van de „reclame-Jongens" ge
bruikt, met dien verstande, dat er geen
zeep werd verkocht, maar de Kerk. Wij
behoren tot diegenen, die zich daaraan
hebben gestoord.
Tot dusver was Antwoord '64 in deze
kolom niet aan de orde gesteld en
wel op grond van een „secundaire" over
weging. Het is ons namely k gebleken,
dat velen met hart en ziel aan deze
actie hebben meegewerkt. Ook de groep
Sjaloom heeft dit kennelijk overwogen,
want zij' ia pas néi de actie met haar
brief gekomen. Antwoord '64 is inder
daad uitgegroeid tot een zoals de
Sjaloomgroep terecht heeft opgemerkt
indrukwekkende „manifestatie van
toewijding". En zij
voegt er aan toe:
„Het zou bijzonder
on-evangellsch zijn
om de oprechtheid
van velen, die de
actie droegen, in twijfel te trekken".
Deze formulering; willen wij gaarne tot
de onze maken, zij geeft namelijk tevens
weer waarom wij tot dusver geen kriti
sche kanttekeningen rond Antwoord '64
hebben geplaatst. Maar inmiddels heb
ben ons enkele mededelingen van de or
ganisatoren bereikt, die onvermijdelijk
tot enige opmerkingen nopen. In de
eerste plaats het antwoord, dat van de
zijde der kerkbouwactie is gegeven op
de open brief van de Sjaloomgroep. De
1 vragen van deze groep „betreffen be-
1 leiosvragen". aldus het antwoord, „vra
gen die buiten de competentie van de
kerkbouwactie vallen. Antwoord '64
I heeft een beperkte opdracht van de ker-
ken gekregen: geld inzamelen voor de
.kerkbouw. Vragen over die opdracht
zullen de kerken zelf moeten beantwoor-
den". Een dergelijk antwoord vinden wij
zonder meer schokkend. Hier v.ordt in
feite gezegd onverbloemd en zéér ont
hullend dat er geld in het laatje moest
komen en dat nien aan de rest geen
boodschap had. Hier heeft men te maken
i met de ethiek 7van de verkoper, die
gisteren auto's aan de man bracht, mor
gen zich met tandpasta bemoeit en van-
daag op dezelfde manier geld inzamelt
j voor de kerk. We geloven dat de negen
j kerken met de keuze van deze midde
len bijzonder ongelukkig zijn geweest.
Er is nog een tweede punt, waarop hier
moet worden Ingegaan. Het bureau
I perszaken van de actie heeft een viertal
kranten een prijs toegekend, namelijk de
plaquette die ook aan de bouwvakkers
van de kerk Hoogvliet is uitgereikt.
Twee overwegingen voor de prijstoe
kenning willen we hier citeren:
De Nieuwe Rotterdamse Courant voor de
I meest geslaagde poging Antwoord '64 zo
veel mogelijk uit het nieuws Ie houden.
De Friese Koerier te Heerenveen voor de
minst gefundeerde en meest luidruchtige
hoofdredactionele afwijzing van Ant
woord '64.
En alweer: we vinden het schokkend.
Uit deze formuleringen spreken opnieuw
de door Sjaloom gesignaleerde karakter
trekken: „nergens aarzelend, beschei
den of schuldbewust, doch zelfverzekerd,
stoer en dictatoriaal". De ene krant
wordt in feite verweten dat zij te wei
nig aandacht aan de actie heeft besteed
(een typisch verwijt van de reclame
man). de ander krijgt te horen dat de
kritiek niet gefundeerd, maar wel luid
ruchtig zou zijn geweest. Zonder nadere
bewijsvoering wordt hier niet alleen een
slag in de lucht geslagen, maar boven
dien blijkt uit de formulering een hoog
hartigheid. die er blijkbaar van uitgaat,
dat kritiek op deze actie eenvoudig on
mogelijk was. bij voorbaat uitgesloten.
Wij zouden ons echter kunnen voorstel
len dat de organisatoren wat minder
zelfbewust zouden zijn geweest, dat zij
ernstige aandacht zouden hebben be
steed aan alle kritische opmerkingen
aan hun adres gemaakt, zodat zij zich
met enige deemoed konden afvragen:
„Hebben wij wel de rechte weg geko
zen?" Maar helaas, het doel heeft blijk
baar de middelen en methoden zo gehel-
I ligrd. dat men diegenen, die twijfelden
met kwasi-grapjes om de oren meende
te kunnen slaan.
Nu de organisatoren zich niet ver
waardigen op redelijke kritiek (zo
als bijvoorbeeld van de Sjaloomgroep) te
antwoorden, is het te hopen dat hun op
drachtgevers wel aan enige bezinning
toekomen. Niet zozeer op het doel dan
wel op de hier gebruikte methoden. Voor
eventuele toekomstige activiteiten kan
daaruit lering worden getrokken.
Fransen
Een half nuur eerder was aan de ma-
rinesteïger in de Vlissingse buiten
haven een Franse mijnenveger af
gemeerd. Aan boord van dit schip
bevonden zich een twintigtal Franse
oud-strijders, die eveneens waren
overgekomen ter herdenking van de
bevryding van Walcheren.
Het duurde echter nogal enige tijd
voordat zij in de gereedstaande bus
konden stappen. Zij moesten eerst
bekomen van de nare gevolgen van
de ruwe zeereis. Na de ontscheping
gingen allen naar een loods op het
haventerrein. Daar ontvingen zij een
Zie slot pag. 2 kol. 2)
Vier jonge Oostberlijnse arbeiders zyn
deze \»eek via hun fabriek, die een on
derdeel vormt van de muur die Oost- en
West-Berlijn van elkaar scheidt. n3ar het
westen gevlucht.
De mannen slaagden er in naar West-
Rprlijn uit te wijken nadat zij drie weken
lang bezig waren geweest om een klein
gat :n een der muren van de fabriek
te bikken.
;De mannen, in leeftijd variërend van 21
I tot 26 jaar. werkten in de Bergman-
Borsig Locomotief Fabriek die onmid
dellijk op de grens tussen Oost-Eerlijn
en het Westberlijnse district Reinicken-
|dorf in de Franse sector is gelegen.
In de afgelopen drie weken maakten zij
een gat van ongeveer een halve
meter hoog en een halve meter breed.
De losgemaakte stenen zetten zij steeds
op hun plaats terug, opdat niemand an
ders iets zou merken, tot het gat groot
genoeg was om er doorheen te kruipen.
Het werk nam zoveel tijd in beslag om
dat slechts één man onder de bank kon
werken terwijl de twee anderen voor
hem stonden om hem aan het oog der
andere arbeiders in de fabriek te ont
trekken.
