P.Z.C.
bij héérlijke
California soep
Neem vandaag
nog een
abonnement
op de
CADEAU?
Ruimteraketten moeten
plasmamotoren hebben
ja, écht cadeau 5
10
G. J. Wilbrink
M. v. d Kreeke
26,75
Fa. A. Joziasse Zn.,
BEZOEK AAN WESTERSCHOUWEN
IN 1963: MET KWART OMHOOG
Driekwart verkeersmisdrijven
in Zeeland door alcohol
voor l
slechts
vlaggetjes'
De heer en mevrouw
CORNELISSE-
VAN OFFENBEEK
geven met blijdschap ken
nis van de geboorte van
hun dochter
JACOBA WILHELMINA
CORNELIA.
Nieuw- en Sint-Joosland,
15 oktober 1964.
Oude Rijksweg 29.
CORRY GOEDEGEBURE
hebben het genoegen, mede
namens wederzijdse ouders,
kennis te geven van hun
voorgenomen huwelijk,
waarvan de voltrekking zal
plaatshebben op vrijdag 23
oktober 1964, om 2 uur. in
het gemeentehuis te 's-H.-
Arendslcerke.
Nieuwdorp, okt. 1964.
Havenweg 35, N.W. Kra,ay-
ertseweg 9.
Gelegenheid tot feliciteren
van 4.45 uur6 uur in het
verenigingsgebouw te
Nieuwdorp.
Toekomstig adres:
N.W. Kraayertseweg
Nieuwdorp.
16,
Donderdag 22 oktober
hopen onze gelief-
ouders, behuwd-,
groot- en overgroot
ouders
G. MAR ANUS
en
Z. MARANCS-
BEVIMEL
„Der Boede", Koude- j
kerke, de dag te ge- j
denken dat zij 55 jaar j
geleden in het huwelijk
traden.
Wij hopen dat zij nog
lang gespaard mogen
blijven. Dit is de wens
van de kinderen, be
huwd-, klein- en ach-
terkleinkinderen.
Domburg, okt. 1964.
Gelegenheid tot felici
teren in het ver.ge
bouw „Amicitia" te
Aagtekerke van 16.00-
17.30 uur.
Hiermede geven wij
kennis, dat heden is
overleden, na een lang
durig, geduldig gedra
gen lijden, mijn lieve
wouw, onze moeder,
behuwd- en grootmoe
der,
MARIA JANNA
GOETHEER
geboren Jeremiasse,
in de ouderdom van 65
jaar en 10 maanden.
W. Goetheer.
J. W. Goetheer.
S. Goetheer-
Nieuwenhuyze.
Wim.
Ellewoutsdijk,
15 oktober 1964.
Kapellestraat 2.
De begrafenis zal
plaatshebben op zater
dag 17 oktober 1964 op
de algemene begraaf
plaats te Ellewoutsdijk
om 12 uur.
Tandarts
Van der Veen
zaterdag 17 oktober
AFWEZIG.
Heden overleed, na een
langdurig, geduldig ge
dragen lijden, onze ge
liefde vader, behuwd-
en grootvader,
JACOBUS BOONE,
weduwnaar van
Adriana van Noppen,
in de ouderdom van 72
jaar.
C. N. de Nooyer-
Boone.
F. de Nooyer.
Frans.
Addie.
Ina.
O.- en W.-Souburg,
15 oktober 1964.
Middelburgsestraat 73.
De teraardebestelling
zal plaatshebben op
zaterdag 17 oktober
a.s. Vertrek 12.30 uur
vanaf het sterfhuis.
Vraag inlichtingen en demonstratie bij de
OFFICIAL-DEALERS
GOES
Tel. 0 1100 6221
I Hartelijk dank, ook namens
onze kinderen, voor de gro
te belangstelling bij ons 40-
jarig huwelijk.
L. Maas.
J. Maas-
Schoonenboom
Hierbij zegt ondergetekende
hartelijk dank voor de vele
blijken van belangstelling
bij zijn 40-jarig jubileum
ondervonden. In het bijzon
der dank aan de fa. Oggel,
die deze dag voor hem tot
een onvergetelijke heeft
gemaakt.
I. Meesen
Axel, fi oktober 1964.
Van de Velde
uw drukker °kt°ber. \lSi-
Nieuwe Kerkstraat 47.
Voor de zeer vele bewijzen
van deelneming, ontvangen
na het plotseling overlijden
van onze lieve man, vader,
behuwd- en grootvader
JOOST
VAN SPARRENTAK,
betuigen wij onze oprechte
dank.
Uit aller naam,
J. G. van Sparrentak-
Dronkers.
Elegante rok met
sportief accent; in
modieuze kleuren.
Nieuwe Burg 33-37
MIDDELBURG
Schitterende, zware roestvrij stalen soeplepel met levenslange garantie
Modern en sierlijk van vorm. Nü gratis, zonder één cent bijbetaling bij
heerlijke California soep! Haal vandaag nog een spaarfolder bij uw
winkelier. Er is een vlaggetje op alle California soepen en -bouillonproducten!
UITSLUITEND OM ONZE CLIËNTEN TE GERIEVEN KUNT U OOK GESCHENKEN ONTVANGEN MET BIJBETALING.
VRAAG HIERVOOR NADERE INLICHTINGEN BIJCALIFORNIA - HARDERWIJK, afd. CLIËNTENSERVICE.
100 KILOMETER PER SECONDE
Geen science-fiction
maar technische
werkelijkheid
De snelheid waarmee raketten
zich door de lucht en de ruimte
spoeden, hangt in eerste instan
tie af van de uitstroomsnelheid van
het expanderende gas aan de ach
terzijde. Deze uitstroomsnelheid
wordt op haar beurt bepaald door
de temperatuur van de gassen in de
verbrandingskamers. Bij raketten
van het thans gebruikelijke type is
de voortstuwingsstof van een che
mische samenstelling: daardoor is de
hitte van de chemische reactie in de
verbrandingskamers hoewel zeer
groot toch aan beperkingen gebon
den en het is duidelijk dat hiervan
een beperkte uitstroomsnelheid het
gevolg is.
Al van te voren laat zich dus bij ie
der nieuw-ontworpen rakettype dat
op conventionele brandstof werkt
aanzien, dat de snelheid een zeker
plafond heeft. Dit is dan ook de re
den, dat men tot dusverre voor het
overwinnen van de aantrekkings
kracht van de aarde en dus voor het
bereiken van een omloopsnelheid
van acht kilometer per seconde
steeds zijn toevlucht heeft moeten
nemen tot twee- of drietrapsraket
ten. De eerste trap is nagenoeg al
leen al nodig om los te komen van
de aarde en een zekere aanvangs-
snelheid te behalen, waarna de ove
rige trappen raketten op zich
met hun stuwkracht op de eenmaal
behaalde snelheid kunnen voortbou
wen, echter bevrijd van de grote
massa van de eerste trap en derhal
ve in mindere mate door de aarde
aangetrokken.
De uitslroomsneiheid van raketmo
toren, die op synthetische brandstof
lopen, zal wel nooit boven de 4'i
kilometer per seconde komen. Daar
mee zijn ten enenmale de projecten
voor de interplanetaire ruimtevaart
niet te verwezenlijken. Daarvoor
heeft men Immers snelheden nodig
van tien tot honderd kilometer per
seconde.
terminologie van de natuurkunde
verstaat men er een geïoniseerd gas
onder Wanneer men bijvoorbeeld
waterstof tot 5000 graden Celsius
verhit, vallen de H-moleculen uiteen
in atomen. Voert men de tempera
tuur nog hoger op. dan komt men in
het plasmastadium. Daarin botsen
de atomen zo driftig op elkaar dat
er elektronen uit geslingerd worden.
Deze uitgeschoten elektronen „ioni
seren" het gas, hechten zich namelijk
aan de gasmoleculen. Het gas krijgt
dan elektriciteitgeleidende eigen
schappen.
Dit is voor gebruik in raketten een
zeer belangrijke eigenschap. Ook bij
booglampen en elektrische lasappa
raten werkt men al lang trou
wens met dergelijke in plasma
toestand gebrachte geleidende gas
sen. Dit soort lichtbogen wil men nu
ook in de verbrandingskamers van
raketten als aandrijving gebruiken;
men moet dan uiteraard de licht-
boog wel eerst tot stand brengen.
Dat kan, door normaal gebruik te
maken van elektrische energie.
Gastenstatistiek nu verschenen
Onbegrensd
lonenmotoren
In het oog springt hierbij dat in te
genstelling tot hetgeen bij de warm
te van chemische reacties het geval
is de hitte van een lichtboog
theoretisch geen grens kent. Hoe
hoger de stroom, des tc groter hitte.
Men heeft al lichtbogen laten wer
ken die het tot 50.000 graden C.
brachten.
Eigenlijk is het helemaal geen
kunst dit soort lichtbogen over te
planten op een raket. De kathode
kan zo worden overgenomen. Men
gebruikt er alleen niet grafiet voor,
maar wolfraam. De anode de an
dere pool van de boog dus moet
de vorm van een straalpijp krijgen.
Bij de experimentele modellen be
stond deze uit koper, dat met water
werd gekoeld.
In Europa wordt aan dit soort proe
ven onder meer gewerkt in Stutt
gart, waar zich het Duitse Instituut
voor Plasmadynamiek bevindt. Men
heeft daar gas van de kathode in de
verbrandingskamer gevoerd. het
daar onder hoge druk verhit en het
vervolgens in de straalpijp gelegen
heid gegeven te expanderen. Dat
lukte. In 1963 werden er al demon
straties mee gegeven.
eenvoudig de weg van het geleiden
de metaal nemen. Maar men is aan I
het Duitse instituut thans zo ver, I
dat men inderdaad een proefmodel
aan het werk heeft.
men in de ruimte aan de
energie moet komen voor de verhit-
tig van het uitstroomgas. Er is na
tuurlijk wel een mogelijkheid, de
zelfde die in satellieten wordt ge
bruikt. Daar heeft men zonnebatte-
rijen om elektrische energie te pro
duceren. Maar het vermogen daar
van ongeveer 10 kW is veel te
klein om ruimteschepen voor inter
planetaire reizen te bevoorraden.
Een mogelijkheid: kleine kernreac
toren. Maar deze moeten zo gecon
strueerd worden, dat zij een uiterst
gunstige verhouding tussen gewicht
en elektrische produktie opleveren.
Dit is een terrein, waarop tot dus
ver nog onvoldoende research is ver
richt. Er wordt echter ook in
Stuttgart aan gewerkt.
Momenteel laat men hier echter dit
probleem maar even voor wat het
is. Ten slotte zijn er ook elders in
de wereld onderzoekingen met
ionenmotoren aan de gang en ook
daarbij in Rusland en in Ameri
ka i3 al behoefte aan een hand
zame kernreactor dringend geble
ken. Men is in de eerste plaats doen
de om de prestaties van de plasma
aandrijving op te voeren.
In Eindhoven is woensdagavond
een begin gemaakt met een reeks
experimentele kleurentolcvisicuit-
zendingen. De foto toont een ora-
roepster in een veelkleurig ge
waad met op de achtergrond een
kleurrijk bord.
Versnelling
De wetenschap heelt eerst theo
retisch. maar geleidelijk ook al met
proefmodellen aangetoond, dat
dergelijke enorme snelheden «el te
bereiken zijn. In de Verenigde Sta
ten is al geruime tijd geschreven
over zgn. „ionenmotoren", ook wel
plasniamotoren" genoemd. Men
heeft er zelfs al mee geëxperimen
teerd, waarbij is gebleken dat zjj
zeer bruikbaar zijn, tenminste wan-
meer men er de ruimte mee heeft
bereikt.
Maar voor de start is nog altyd een
trap denkbaar, die op conventionele
wijze zou kunnen worden aangedre-
Wat is „plasma" eigenlijk? In de
Maar er zitten een paar addertjes
onder het gras. Waterkoeling in een
ruimteraket is ondenkbaar. Derhal
ve werd bij een proefmodel in Stutt
gart ook de straalpijpanode van
wolfraam vervaardigd. Weliswaar
is dat een uiterst kostbaar kunstje,
maar het resultaat was bevredi
gend: de anode bleek te kunnen
werken met strallngskoeling. De
hitte van de verbrandingskamers
kon via de buitenkant van de motor
in de ruimte worden afgegeven.
Bijzonder moeilijk blijft het kathode
en anode bevredigend van elkaar te
isoleren, aangezien anders geen
lichtboog optreedt de stroom zou
Deskundigen hebben het gevoel, dat
de mogelijkheden van dit soort
voortstuwingsapparatuur nog lang
niet uitgeput zijn. Om er maar een
enkel aspect van aan te tippen: snel
heden van 100 kilometer per secon
de moeten binnen hel bereik liggen,
wanneer men elektrische verhitting
kan combineren met een langs elek
tromagnetische weg te bewerkstel
ligen versnelling van het plasma
een methode die ietwat raakt aan
het systeem van de cyclotrons.
Het is een stuk techniek, dat metho
den vereist en een taaltje heeft ge
schapen, die tien jaar geleden nog
nauwelijks te omvatten waren, zelfs
voor deskundigen. Maar de tijd gaal
snel en zal steeds sneller gaan.
En zeggen de mensen die eraan
werken wat is nu helemaal hon
derd kilometer per seconde? Het
licht gaat al sinds jaar en dag drie
duizend maal zo snel
Met motor geslipt
Mevrouw M. te Borssele kwam met haar
motor op het gladde wegdek te vallen,
waardoor ze een arm brak en enkele an
dere verwondingen opliep. Een ontboden
geneesheer achtte overbrenging naar een
ziekenhuis noodzakelijk.
Burgerlijk armbestuur
van Meliskerke zal na
100 jaar verdwijnen
In de raadsvergadering van de gemeen
te Meliskerke op dinsdag 20 oktober
's middags om half drie komt een voor
stel van b. en w. aan de orde tot ophef
fing van liet burgerlijk armbestuur.
Het bestuur van deze instelling, die da
teert vgn 26 augustus 1801, schrijft in
een brief aan de gemeenteraad van Me
liskerke, dat een verder voortbestaan
van het burgerlijk armbestuur na 1 ja
nuari 1965 geen zin meer heeft.
Men is tot deze concluisle gekomen,
omdat alle taken, die het burgerlijk
armbestuur vervult, na 1 januari 1965
binnen de competentie van het gemeen
tebestuur vallen. B. en w, schrijven in
hun toelichting, dat de burgerlijke in
stellingen door de ontwikkeling der
overdracht van woningwetwoningen
sociale zorg enerzijds en het financieel
afhankelijk zijn van de gemeente an
derzijds in de tegenwoordige tijd niet
meer de betekenis van voorheen heb-
ceeltje grond in het uitbreidingspl
verkoop van grond aan de Cornells Jas
persestraat en verhuur en verpachting
van gemeentegrond. Ook stellen b. en
w. voor een nieuwe verordening op de
begraafrechten vast te stellen en een
nieuwe kampeerverordening. Ten slotte
komt nog een voorstel aan de orde tot
aan de christelijke woningstichting te
Oost- en West-Souburg en een voorstel
tot het samenstellen van een ontwerp-
Iijst van beschermende monumenten in
de gemeente Meliskerke.
Toename uit
Duitsland het grootst
Westerschouwen heeft zijn gemeentelij
ke gastenstatistiek over 1963 binnen. Er
blijkt uit, dat er in het vakantieseizoen
van vorig jaar voor 25 procent meer „ge
boekt" is dan in 1962. De cijfers: er wer
den in 1963 41.000 gasten geregistreerd
en bijna 466.000 overnachtingen. Voor
1962 lagen deze aantallen op respectie
velijk 32.000 en 371.000. Deze cijfers ge
ven niet de „netto-winst" aan bezoekers
aan. De gastenstatistiek wijst erop, dat
de belangstelling voor de Sehouvvse
Westhoek niet werkelijk toegenomen is
met 25 procent, maar voor een klein deel
ook is toe te schrijven aan het feit, dat
de statistiekformulieren meer volledig
worden ingezonden.
„Zonder twijfel is de vakantierecrea
tie van buitenlanders te Westerschou
wen relatief sterker dan die van de
Nederlanders toegenomen. Dat heeft
in de totale toeristische belangstel
ling voor de gemeente een verschui
ving ten gunste van de buitenlanders
tot gevolg gehad", aldus de statistiek.
Lagen de percentages Nederlandse en
buitenlandse overnachtingen in 1962
respectievelijke op 81 en 10 procent
van het totaal, in 1963 waren ze 77 en
23. En dat beteken:, rlat het aantal
Nederlandse overnachtingen is geste
gen met 19 procent, het aantal bui
tenlandse daarentegen met 53 pro
cent. Van hot aantal buitenlanders
kwam één procent niet uit Duitsland.
De gastenstatistiek toont ook een onder
verdeling van de gasten per iogicsvorm,
In 1962 was de verdeling van de 371.156
gasten in procenten uitgedrukt zo: hotels
2; pensions 2; gemeubileerd 8: zomerwo
ningen 13; kamperen 10; huisjesterrei
nen 57; vakantieoorden 8. Voor 1963 la
gen de verschillende logiesvormen van
de 466.000 gasten als volgt (wee in pro
centen uitgedrukt): hotels 4; pensions 2:
gemeubileerd 10; zomerwoningen 8:
kamperen 13; huisjesterreinen 59; va
kantieoorden 4. Er blijkt uit, dat per
centsgewijs de hotels de grootste stijging
boekten: een verdubbeling. Met name
voor de gemeubileerde verblijven in Re-
nesse neemt de gastenstatistiek aan, dat
het voordelige verschil t.o.v. het over-
nachtingscijfer 1962 een gevolg is van
betere registratie. De toeneming van het
aantal gasten voor kampeerterreinen,
huisjesterreinen en pensions zijn groten
deels op rekening te schrijven van reëel
gestegen belangstelling Voor zomerwo
ningen en vakantieverblijven in 1963 dus
minder overnachtingen dan het jaar er
voor.
De statistiek toont ook aan. dat de gas
ten gemiddeld iets korter zijn gebleven
dan in het vorige jaar. Deze geringe te
ruggang is uitsluitend het gevolg van
een in vergelijking korter verblijf van
twee nachten van de Duitse gasten. De
Nederlandse bezoekers zijn ten opzichte
van 1962 even lang gebleven.
De spreiding over het seizoen was vrij
wel gelijk aan die van het vorig jaar: er
was alleen een wat sterkere concentratie
van vakantiegangers in de maand juli,
zowel van Nederlandse als buitenlandse
gasten. Wat de buitenlanders aangaat,
is er een verschuiving van augustus naar
juli te constateren.
Volgens de uitkomsten van de gastensta
tistiek over de jaren 1961-1963 blijkt
Renesse zich als vakantiegebied sterker
te ontwikkelen dan Burgh en Haamste
de. Vooral in internationaal opzicht
maakt Renesse een krachtige ontwikke
ling door. Het maatschappelijk patroon
van het bezoek is ten opzichte van 1962
praktisch niet veranderd: drie vijfde
deel van de toeristische bedrijvigheid
wordt veroorzaakt door recreanten uit
de kringen van arbeiders en lagere em
ployés. In toenemende mate wordt, pa
rallel aan het groeiend autobezit, ge
bruik gemaakt van de personenauto bij
naar Westerschouwen.
Eerste paal voor
ratiobouw in
■Zuid-Beveland
Maandag aanstaande gaat de eerste
paal de grond in als startsein voor de
gezamenlijke woningbouw van elf ge
meenten in Oost Zuid-Beveland.
Het is bekend: deze groep gemeen
ten wil proberen om door geza
menlijke ralioliouw meer woningen
te produceren dan op een andere ma
nier mogelijk is.
De hoofdingenieur-directeur van de
volkshuisvesting en bouwnijverheid in
Zeeland, ir. L. D. Huisman zal voor
dit doel de heimachine hanteren, die
de aannemer, het N.V. bouwbedrijf J.
M. J. Schrijver Zoon uit Goes op
het terrein bij de chr. uloschool in
aanbouw in bouwplan-zuid te Goes
heeft neergezet. Want Goes is de eer
ste gemeente, waar de fimderingen
voor het gezamenlijke ratiobouwplan
worden gelegd: in eerste instantie zal
er in de Ganzeslad een complex van
80 woningen worden gebouwd. Latei-
volgen er in Goes nog 240. In totaal
worden in 1964, 1965, 1966 en 1967 in
de deelnemende gemeenten 620 wo
ningen in ratiobouw neergezet. Het
officiële begin van de bouw is gesteld
op 2 uur 's middags.
HET ALCOHOLAAM DEEL( in VAN ONHÉRRÖEPËL'-JKE VER-
OORDELINGEN IN 1952 WEGENS MISDR'JVËN VOLLENS DE
WEGENVERKEERSWET 57
Landelijk'
gemiddelde
Uit een publikatie van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, getiteld
„Toepassing der Wegenverkeerswet
1962" is gebleken, dat Zeeland op
Overijsel na de provincie is met pro
centueel de meeste verkeersmisdrij
ven ten gevolge van alcohol.
Het is gebleken, dat in Zeeland 71,6
procent van het aantal onherroepe
lijke veroordelingen wegens verkeers
misdrijven het gevolg zijn van het ge
bruik van alcohol. Het hoogste per
centage had Overijsel in 1962 met 73,5
procent, het laagste Noord-Holland
met 54,9 procent. Het landelijk gemid
delde is met 0,1 procent gedaald tot
65 procent in 1962. Ondanks de vele
waarschuwingen en propaganda-ac-
ties blijkt dus, dat ruim tweederde der
ongelukken door of mede door alcohol
veroorzaakt wordt.
