PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KROESJTSJEW UIT DE REGERING LA RH IR WINT VERKIEZINGSSLAG I Breznjew en Kosygin tot opvolgers benoemd Kroesjtsjew was vooral geslepen politicus Vannacht om twee uur bleek: Sensationeel nieuws uit Moskou Uren van spanning rond Kremlin Westerse wereld verbaasd BREZNJEW: PARTIJ KOSYGIN: GEZIEN -„KROONPRINS", BIJ ARBEIDERS VOOR INGEWIJDE DIPLOMATEN VERRASSING 00K SCHOONZOON VAN HET TONEEL ssra jsarci?» g™« Kosygin ER KOMT NOG MEER NIEUWS Met eervol ontslag 207e jaargang - no. 214 WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Directie: F van de Velde, F. B. den Boer en W. de Pagter. HuoidredaclieW Leertouwer en G. A de Kok Abonnementsprijs 75 cent per week, ƒ9,75 per kw. rranco per post 10,— p. kw. Losse nummers 16 ct. Bureaus: Vliwlngen Walstraat 58-60, tel. 2355 'b.g.g. red 3508, adv 3847/3643): Middelburg: Markt 51. tel. 3841 (b.g.g red 2078/3169. adv. 2375): Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 <b.g.g. red. 7853. adv. 5213), Oostburtr tsi 23".',; Terneuy.en Ar-.cnaslV.raat 2, tri 2911; Zlerlzeered tel. 2425 adm. tel. 2094 Adv pr 32 ct p mm. Min. p adv /4.80 fngez med. 3 tarlet Kleine adv. <max. 8 regels) 32 ct. p regel min 1.60). .Brieven bur. van dit blad" 25 ct meer. Giro 369300 P.Z.C.. Middelburg. Vrijdag 16 oktober 1946 VANDAAG: Topnieuws uit Moskou en Londen BREZNJEW „nieuwe secretaris" Gisteravond kwam het meest onverwachte bericht van dit jaar via nieuwsagentschappen: geruchten dat Kroesjtsjew zou afgetreden zijn. Er kwamen echter aanvankelijk slechts vage bevestigingen uit Moskou, totdat in de loop van de avond inderdaad een officieel bericht afkwam: 0 NIKITA KROESJTSJEW, partijleider en premier van de Sowjet-Unie, is van zijn functies als eerste secretaris van het centrale comité van de communistische partij Rus land en voorzitter van de raad van ministers ontheven. Tot eerste secretaris van de partij is gekozen LEONID BREZJNEW. Tot voorzitter van de ministerraad ALEXEJ KOSYGIN. Het aftreden van Kroesjtsjew zou geschied zijn op eigen verzoek, zo viel uit het bericht af te leiden: de plenaire vergadering van het centrale comité van de communistische partij heeft op woens dag 14 oktober het verzoek van Kroesjtsjew in behandeling geno men om van zijn functies te worden ontheven ,,met het oog op zijn vergevorderde leeftijd en verslechtering van zijn gezondheid". Premier overleefde Nieuwe partijsecretaris vóór'60 naawelqks bekend Leonid Breznjef, de nieuwe Russische partijsecretaris, heeft in zeven jaar tijd een grote carrière opgebouwd in de hiërarchie van de Sowjet-Unie. In de afgelopen jaren werd hij be schouwd als de „kroonprins" van de partij en werd hij genoemd als Kroesjtsjews mogelijke opvolger als eerste secretaris van de Russische communistische partij, nadat hij op 15 juli van dit jaar werd benoemd tot eerste plaatsvervangend premier. Tot dan was Breznjef voorzitter van het presidium van de Opperste Sow- jet der Sowjet-Unie geweest. Ook is hij een tijd lang president van de Sowjet-Unie geweest; deze functie stelt overigens weinig voor, de post van president moet meer als repre sentatief worden beschouwd. „Stalin-zuivering" KOSYGIN „minister-president" Het moment waarop de ge beurtenissen plaatsgrepen kwam voor ingewijde diplo maten als een volkomen ver rassing. De keuze van Kroesjtsjews opvolgers heeft echter niemand verbaasd. Gedurende de laatste twee jaar heeft Kroesjtsjew het leiderschap voor Breznjef, de 58-jarige oud-president en politiek strateeg en Kosygin, de briljante 60-jarige rege ringsfunctionaris, voorbe reid. Indien het juist blijkt wat de Russen meegedeeld hebben is dit de eerste maal dat een Sowjetleider wordt opge volgd door zijn eigen advi seurs. De opvolging is naar het schijnt zonder bloedver gieten verlopen en heeft zich zelfs met minder moeilijkhe den voltrokken dan de uitsto ting van de z.g. „anti-partij- groep" in 1957. Tot deze groep behoorden o.a. Molo- tow, Malenkow en Kagano- witsj. Kroesjtsjew, die het centrale comité indertijd gebruikte om Molotow en de zijnen buiten spel te zetten, is waar schijnlijk nu zelf door de knieën gegaan van dit mach tige orgaan. Er is geen be roep mogelijk op de beslis sing vf»- cnmité. Deze berichten kwamen door na uren van spanning. Er was in Mos kou doorgesijpeld dat er „heel be langrijk nieuws" zou afkomen, donderdagavond. De communisti sche journalisten uit westelijke landen waren namelijk getipt dat zij naar de „radio moesten luis teren". Kort daarop ging het ge rucht door Moskou, dat Kroesj tsjew zou aftreden. Westelijke correspondenten kregen echter geen bevestiging en gedurende enige uren gonsde met name diplo matiek Moskou van geruchten. Het regeringsorgaan Izwestia, kondigde vervolgens aan dat de gebruikelijke avondeditie niet zou verschijnen. Een vreemde erva ring had ook een Zwitsers foto persbureau in Zürich, dat in de sfeer van geruchten op zijn manier zekerheid wilde hebben en Tass in Moskou per telex opriep. Men kreeg per telex een raadselachtig antwoord„Adieu Kroesjtsjew" seinde de telexist in de RussischeI hoofdstad, waarop de verbinding werd verbroken. Kort daarop ech-j ter kwam het officiële nieuws. Tevens werd bekend in Moskou, dat ook de schoonzoon van Kroesjtsjew, de hoofdredacteur Adsjoebei van de Izwestia zijn functie met ingang van vandaag1 zou neerleggen. De gevolgen in Moskou waren opval lend; allereerst de stappen die overal in, totalitaire staten worden genomen als een regeringsleider valt, namelijk dei verwijdering van zijn portretten. Zij I werden van de regeringsgebouwen en van de kantoren verwijderd. Om half elf gisteravond werd terwijl groepjes! Russen toekeken van de gevel van het Moskwahotel bij het Kremlin het enorme portret van Kroesjtsjew verwij derd. Een eerder aspect van diens ver dwijning uit de top van Rusland: een nogal nadrukkelijk bericht van het persbureau Tass (en dergelijke berich-| ten hebben altijd een bepaalde politieke! KROESJTSJEW „met ontslag" achtergrond) dat Breznjew. de nieuwe partijsecretaris, aan het hoofd ging van de Sowjetleïders, die donderdagavond een diner bijwoonden ter ere van Cu- de Franse minister van wetenschappen ba's president Dorticos. Toen dit be-Gaston Palewsky, had ontvangen, drie richt in de vooravond bekend werd be- dagen geleden. Het bericht van zijn ont gonnen de eerste speculaties over het slag kwam niettemin onverwacht. vestigd dan een gerucht was, waren er al meer tekenen, dat er iets bijzonders aan de n mys- hand was. Zwarte limousines van - ..esterse het soort dat alleen door Kremlinleiders correspondenten in Moskou opgevallen wordt gebruikt reden af en aan bij rond de thans afgetreden regerings- het Kremlin, het gebouw waarin het leider. Er werd niets meer gehoord over centrale comité zetelt en anders belang- een ontvangst door hem van de drierijke gebouwen. nieuwe kosmonauten, bovendien was Radio Moskou zond het eerste nieuws het bekende telefoontje (met vertoninguit over het aftreden van premier te wijden aan zijn taak als ver vanger van Kroesjtsjew in de da gelijkse leiding van het partijbe stuur, meenden waarnemers, dat voor Breznjef het premierschap niet ver meer weg was. Sommige waarnemers vergeleken het optre den van Breznjef als president met het optreden van Richard Nixon als vice-president van de V.S. jef toch een energiek politic: grote indruk maakte op Amerikaan se autoriteiten, die met hem in con tact zijn geweest. In de Sowjet-Unie zelf staat hij bekend als de man met de brede glimlach en een nuchter ge voel voor humor. In de afgelopen 32 jaar heeft hij zich geheel ingezet voor de communistische partij. Leonid Breznjef is op 18 december 1906 in de Oekraïne geboren. In de jaren voor de oorlog werkte hij als technicus in de Oeral, daarna als ingenieur. Na zijn terugkeer in 1938 in de Oekraïne werd hg in het partij apparaat in Dnepropetrovsk opge nomen. Als chef van de politieke af deling van een legergroep en later van net vierde Oekrainse front nam Breznjef aan de tweede wereldoorlog deel. Hij werd bevorderd tot luitenant-ge neraal. Na de oorlog werd hij ach tereenvolgens: eerste secretaris van de partij in Moldavië, adjunct-hoofd van de politieke leiding van de strijdkrachten, eerste partijsecretaris van Kazakhstan. Na Stalin werd hij door het 19de partijcongres (oktober 1952) gekozen tot toegevoegd lid van het' presidium en secretaris van het centrale comité. Op het 20ste partijcongres, waarop de destalinisa tie begon, werd Breznjef in beide functies herkozen (februari 1956). Bij de verwijdering van de „anti- partljgroep" werd hij benoemd tot volledig lid van het presidium. Op 7 mei 1960 verving Breznjef de oude maarschalk Kliment Worosji- low. die betrokken was bij de acti viteiten van de ..anti-partijgroep" als voorzitter van het presidium van de opperste Sow jet (staatshoofd). Sinds dat ogenblik heeft hij getracht zijn functies van staatshoofd vereni gen met die in het partijapparaat, zonder daarin geheel te slagen. Op 16 juli 1960 werd hij ontheven van zijn functie van secretaris van het centrale comité. daarva op de televisie) met de drie Kroesjtsjew vanmorgen om twee uur uitgebleven. Het laatste was Moskouse tijd middernacht middel de Zwarte Zee gezien, toen hij1 curopese tijd „Beminnelijke babbelkous", maar: De Russische ambassadeur in Pa rijs, Serge Vinogradow, heeft don derdagavond voorspeld dat „nog groter verrassingen" op handen zijn. „Ik geloof', zei hij, „dat men het beste geduld kan beoefenen. Het schijnt mij toe dat er morgen groot nieuws is. Morgen zal de grote dag zijn". TIJDENS REIZEN WAS HIJ MAN UIT HET VOLK De opvallende, vreemde en veel omvattende loopbaan van Kroesj tsjew is een van de merkwaardig ste carrières van een Sowjetburger geweest. De afgetreden Russische staatsman was van alles: boer herder, mijnwerker, econoom, ver zetsstrijder, politicus. Hij toonde zich steeds een zeer vastbesloten man, die vaak toneel speelde. Som mige diplomaten noemden hem we eens een beminnelijke babbel kous", maar in wezen was hij ee geslepen politicus. Een van zijn Defaamde mopje was het verhaal van de man die door het Kremlim rende onder 't uitroepen vai. ..Kroesj tsjew is een dwaas". Hij kreeg 23 jaar gevangenisstraf, vertel de de minister-president dan opgewekt, namelijk „drie jaar wegens belediging van de par tijsecretaris, voorts twintig jaar wegens het verraden van eer staatsgeheim" Zijn populariteit bleek vooral wan neer hij de provincie rondreisde Hij deed zich dan voor als een man uit het volk en sprak in zinnen als ..Toen ik nog boer was." of „Toen ik nog in een hut van leem woon de". Maar hij kon doortastend op treden; Hongarije werd er het slachtoffer van. Hij was geboren op 17 april 1894 te Kalinowka. In 1918 sloot hij zich aan bij de communistische partij. In 1934 werd hij lid van het cen traal comité. Ziehier zijn loopbaan in de politiek sinds 1942. ;942: volgens zijn officiële levens beschrijving speelt hij een belang rijke rol bij de slag om Stalingrad. 944-1949; eerste partijsecretaris en premier van de Oekraïne. 1950: keert naar Moskou terug. 9 september 1953: gekozen lot eer ste secretaris van het centrale co mité van de communistische partij van de Sowjet-Unie Op dat ogen blik deelde hij de macht met Geor ge Malenkow, premier. Februari 1955: veroorzaakt het ont slag van Malenkow en vervangt deze als premier door Boelganin. Mei 1955: reist naar Belgrado om zich met Tito te verzoenen. Februari 195G; bespreekt op het 20ste partijcongres zijn befaamde geheime rapport over de misdaden van Stalin en vaardigt de politiek van vreedzaam naast elkaar be staan uit. Juni door het presidium in de min derheid gesteld, doet hij een be roep op het centrale comité en slaagt erin zijn tegenstanders de „anti-partijgroep" van Malenkow, Molotow. Kaganowitsj en Tsjepilow te verwijderen. Maart 1958: volgt Boelganin op en verenigt in zijn persoon de functies van premier en partijleider. September 1959: maakt een reis door de Verenigde Staten, waar hij in Camp David een onderhoud heeft met president Eisenhower. Oktober 1959: gaat naar Peking waar hij ongenoegen krijgt met Mao Tse Toeng over de geest van Camp David. Mei 1960: doet de topconferentie van Parijs mislukken en neemt hierbij de vlucht van de Ameri kaanse U-2 boven de Sowjet-Unie te baat. November 1960: neemt deel aan de nieuwe communistische internatio nale conferentie te Moskou, waar Chinezen en Russen fel tegenover elkaar komen te staan. Mei 1961: ontmoet in Wenen presi dent Kennedy. 5 augustus 1963: ondertekent te Moskou het gedeeltelijke kernstop- verdrag. September 1964: aanvaardt in prin cipe een officieel bezoek aan West- Duitsland. Vannacht om twee uur stond vrijwel vast dat Labour de Britse /erkiezingen heeft gewonnen. Er waren 15.877.509 stemmen feteld. Voor de conservatieven waren er toen 149 zetels, voor -abour daarentegen reeds 226, dat wil zeggen dat de conserva- ieven 44 zetels op dat moment hadden verloren en de Labour- jartij er 46 had gewonnen. Harold Wilson verklaarde daarop dat 'ij nu wel durfde te zeggen „dat Engeland een Labourregering ou krijgen". Er was een sterke opkomst bij de kiezers: naar :chatting hebben 28 miljoen Britten hun stem uitgebracht, d.w.z. tachtig procent, hetgeen meer is dan bij de laatste algemene ver kiezingen vijf jaar geleden (78 procent). De voorzitter van de Labour partij, Harold Wilson, noemde de uitslagen „zeer bemoedigend". Meer wilde hij nog niet zeggen. De overwinning wil de hij niet voor zich opeisen. Dat is, zei hij, een Amerikaanse manier van doen en dit is geen Amerikaanse ver kiezing". BEATLES STEMDEN NIET Een merkwaardig verkiezingsbericht: De Beatles hebben niet gestemd. Paul McCarthey zei dat het kwartet zijn papieren niet op tijd gekregen had. ..We wilden per post stemmen zei hij, maar de formulieren werden te laat afgezonden". De Beatles, die m Stockton-on-tees concerteerden, waren te ver van hun woonplaats Liverpool, om hun stem te kunnen uitbrengen. CHINA: GEEN COMMENTAAR Wat zegt China over het heengaan van Kroesjtsjew? Het communistisch Chine se nieuwsagentschap bracht zonder enig commentaar het nieuws dat premier Kroesjtsjew van zijn functies is onthe ven „met het oog op zijn gevorderde leeftijd en verslechtering van zijn ge zondheid". Het persbureau meldde in een telegram uit Moskou de nieuwe benoeming. Er was geen commentaar. De nieuive Russische premier Alexei Nikolajewitsj Kosygin heeft tijdens zijn carrière van arbeider tot de top in het bewind zich nooit onderschei den als een carrièremaker. Zijn poli tieke loopbaan begon even vóór de tweede wereldoorlog. Na de oorlog werd Kosygin in het kabinet van Stalin opgenomen als vice-premier zonder portefeuille. Hij werd tevens lid van het politburo van Stalln. Na de dood van Stalin schijnt zijn politieke loopbaan enige tijd op en neer gegaan te zgn. In de nieuwe groep verschijnt hij pas in 1957, na de val van de „anti-groep" van Molotow en Malenkow, waarbij hij opnieuw deel gaat uitmaken van het presidium van het centrale comité, waaruit hjj in 1953 was verwijderd. In maart 1959 wordt hij tot voorzitter van het Gosplan benoemd. .Us zodanig vergezelde, hij Kroesjtsjew in maart-april I960 naar Frankrijk en nam hij actief deel aan de economische onderhandelingen tussen de Sow jet-Unie en Frankrijk. Op 5 mei 1960 werd hij in het kader van een grote reorganisatie aan de zijde van de eerste vice-premier Anastas Mïkojan geplaatst, waarna hij werd beschouwd als de grote chef van de Sowjetrussische industrie, de verdedigingsindustrie uitgezonderd. Welke rol Kosygin na 13 maart 1963 heeft gespeeld is nog moeilijker te bepalen. Alle ministeriële economi sche afdelingen werden toen onder generaal Dimitri Oestinow geplaatst, die bevorderd werd tot eerste vice- premier en aan het hoofd kwam van een nieuw orgaan, de opperste eco nomische raad. Toch bleef Kosygin aan de zijde van Kroesjtsjew deelnemen aan de grote internationale onderhandelingen in Moskou. Op 20 februari 1964 werd Kosygin wegens het bereiken van de 60-jarige leeftijd en wegens zijn ver diensten voor het land onderscheiden met de titel „held van de socialisti sche arbeid", alsmede met de orde van Lenin en de gouden medaille met hamer en sikkel. Kosygin is buitengewoon populair on der de arbeiders in de Sowjet-indu- strie, voor wie hij jarenlang heeft ge werkt. Kosygin, die op 20 februari 1904 werd geboren te Leningrad, nam op 15-jarige leeftijd dienst in het rode leger. Na afloop van de revolu tie werkte hij als arbeider en had het tot 1936 niet verder gebracht dan voorman in een textiel fabriek te Le ningrad. fta ntlljn Op eigen verzoek om gezondheids redenen eervol ontslag verleend: zo zou in Nederlandse terminologie het heengaan van Kroesjtsjew kunnen worden aangekondigd. En in een ge val als het zijne zou er zonder twij fel worden bijgevoegdmet dank voor de vele aan den lande bewezen dien sten. Maar deze toevoeging ontbreekt geheel en mede daarom speuren nu de Ruslanddeskundigen met name de groep die Kremlinologen wordt ge noemd over de hele wereld naar mogelijke achtergronden van het on verwachte ontslag van de Russische regeringsleider. Men speurt met on gerustheid, want een regeringswisse ling in een totalitair land kan aller lei gevolgen hebben. En in een geval I als dit de machtigste staat van het oostblok is het welzijn, wellicht het i bestaan van de wereld in het geding. Wat is de achtergrond van dit ver trek? Ziehier de vraag die het Westen bezig houdt én benauwt. Hoe sterk bleek gisteravond wel toen de eerste telexberichten over het ontslag van jde Russische staatsman onmiddellijk werden begeleid door speculaties. Bij- ivoorbeeld: „Men moet rekening hou- |den met een hardere Russische lijn je- |gens het Westen, nu Kroesjtsjew weg I is het struikelblok voor de Chinezen zal er een betere j verhouding met Pe- iking komen", daar tegenover echter: I „Deskundigen zijn 'van mening dat dit aftreden niet betekent dat de koers van Moskou zal worden gewijzigd, de ideologische conflicten met China staan er buiten". Men ziet: twee me- rangen, twee volkomen tegengestelde reacties, in beide gevallen echter af- I komstig van mensen die er een beroep van maken de politiek van het Krem- jlin zorgvuldig te volgen. Eén ding is .evenwel héél duidelijk, namelijk dat i de wereld een periode van nieuwe on- zekerheden tegemoet gaat. Het zal immers nog wel even duren vóór een i nieuwe politieke lijn in Moskou dui delijk wordt. £jr heerst een sfeer van longewisheid, die nog wordt versterkt ;door de onzekerheid die de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen met zich meebrengen. En bovendien: wat zal het heengaan van Kroesjtsjew voor invloed hebben op de kiezer van Amerika? Inderdaad, het enige dui- icelijke is: de onzekerheden zijn op I dit ogenblik groter dan ooit. Op eigen verzoek: dekt deze uit drukking de werkelijkheid van het Kremlin? Laten we even een kleine balans van Moskou opmaken: net oostblok schijnt onthecht, de commu nistische partijen in het Westen per mitteren zich allerlei vrijheden, er is de ideologische ruzie met Peking, al lemaal zaken die vanuit een sterke partijdiscipline gezien zeker geen pluspunten voor Kroesjtsjew uitma ken. Maar gesteld niettemin, dat zijn i vertrek inderdaad past in de gebruik- |te formule, dat dus deze formule (..op eigen verzoek met eervol ontslag") de werkelijkheid dekt. waarom ver trekt dan tegelijkertijd zijn schoonzoon ais hoofdredacteur van het regerings blad „Izwestia"? Deze schoonzoon im mers heeft in de relatie van Kroesj tsjew tot het Westen de laatste jaren vooral een 'belangrijke rol gespeeld. De balans van Moskou (ideologisch gezien) leert: er zijn redenen te over om te twijfelen aan de waarheid (of I althans aan de uitsluitende waar- Iheid) van de hier gebruikte formule. Hoe oordeelt het Westen over de thans vervangen Russische staats- Iman? Men kan zonder terughouding zeggen: gunstig, zelfs met waarde ring, Hij is voor de westerse wereld leen meer can opvallende verschijning, een ondanks alles soepele figuur na de granieten Stalin Deze situatie be gon in 1956. toen op het befaamde twintigste congres van de communis tische partij in Rusland Kroesjtsjew een urenlange rede hield, waarin de leerstellingen en vooral ook de me- I thoden van Stalin vernietigend werden 'gekritiseerd. De toen uitgezette lijn I heeft sindsdien de buitenlandse poli- itiek van de Sowjet-Unie gekenmerkt. Er ontstond zelfs een periode van „vreedzame coëxistentie", die in oktober 1963 nog eens duidelijk werd Igemarkeerd door de ondertekening van het beperkte kernstopakkoord in I Moskou. Maar het was dit akkoord, da; net communistische China weiger de te ondertekenen. En in Peking schreef men toen smalend„Het Rus sisch communisme streef: naar de Amerikaanse levensstijl" En cat was in feite nog waar óók: de ontwikke ling van Rusland ging in de richting van een verhoogde levensstanddaard. van meer vrijheden (op artistiek ter rein b.v.), er was hier een politiek in gezet van een geheel andere aard dan de strakke koers, welke in China met zoveel felheid en haat tegen het Wes ten propageert- Is het wonder, dat op dit moment het Westen zich bezorgd afvraagt: wat nu? Met eervol ontslag, maar zonder vermelding van Kroesjtsjews ver diensten. Neen, geen afscheid met veel dankbaar vertoon, veel meer een wegsturen. En daarom nogmaals: ce wereld gaat een tijd van vele onze- ikerhecen tegemoet meer dan de jvele die zij op dit ogenblik al kende.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 1