DE NIEUWE COMMUNIST
PUZZEL- rubriek
Ladislav
Mnacko
Herademing in Tsecho-Slowakije
NIEUWS UIT DE KERKEN
NUTSSPAARBANK
MIDDELBURG
Kantor, provinciale
waterstaat kost
ƒ20.000 meer
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 10 OKTOBER 1964
F)E VOORNAMELIJK Slo
waakse actie tegen het sta
linisme in Tsjecho-Slowakije
duurt nu al anderhalf jaar. In
het voorjaar heeft het partij
orgaan van de communistische
partij, het in het Tsjechische
Praag uitgegeven blad „Rude
Pravo", een scherpe aanval op
de critici en vooral op de lite
raire bladen „Literarni Noviny"
en „Kultumy Zivot" gedaan.
„Het gaat niet aan zaken, die
door de partij al als afgedaan
worden beschouwd, opnieuw in
discussie te brengen", aldus het
officiële verwijt. President No-
votny persoonlijk heeft de „re
bellen" met uitstoting uit de
partij gedreigd, als zij met hun
acties zouden voortgaan. Alle
bladen hebben zich bij deze kri
tiek neergelegd behalve
„Kultumy Zivot", het blad van
de Slowaakse schrijversbond.
„Kultumy Zivot" heeft zelfs de
moed gehad te verklaren, dat
zijn medewerkers altijd juist
hebben gehandeld en op dezelf
de weg zullen voortgaan. Maar
de heftige aanvallen op zijn blad
is de hoofdredacteur Pavol
Stevcek niet in de koude kleren
gaan zitten. Hij heeft een hart
aanval gekregen en is totaal in
gestort een feit dat tot nog
toe niet openbaar is gemaakt
en dat in het Westen dan ook
niet bekend is. Evenmin is be
kend, dat de populairste en
meest kritische schrijver van
het hedendaagse Tsjecho-Slo
wakije, Ladislav Mnacko, hem
per 1 juli als hoofdredacteur
van „Kultumy Zivot" is opge
volgd. Deze gang van zaken is
des te merkwaardiger, omdat
Mnacko vanwege zijn scherpe
kritiek zijn bestuursfunctie in
de schrijversbond is kwijtge
raakt. Zijn hoofdredacteur
schap van „Kultumy Zivot"
geeft hem waarschijnlijk meer
kansen voor de zijns inziens
rechtvaardige zaak te strijden
dan de functie die hij heeft
moeten opgeven.
jV^nacko heeft verleden jaar het boek „Vertraagde Reportages"
gepubliceerd, dat een sensatie was en nog is in Tjecho-Slowa-
kije. Het bevat reportages over de stalinistische periode, die eigen
lijk toen hadden moeten worden gepubliceerd. Het stalinisme
maakte dit indertijd onmogelijk vandaar de symbolische titel:
„Vertraagde" Reportages. Het heeft zijn vijfde druk al beleefd
(totale oplaag 300.000 exemplaren) en elke druk was binnen en
kele uren uitverkocht. Mnacko's boek mag niet in een vreemde
taal worden vertaald (zelfs niet ten behoeve van de andere com
munistische landen) het is dus uitsluitend voor binnenlands
gebruik.
Mnacko heeft onlangs in een artikel in „Kultumy Zivot" zijn
„Vertraagde Reportages" „een smartelijk boek" genoemd „over
moeilijke en beschamende verhoudingen in mijn vaderland in de
eerste jaren van de socialistische opbouw, die tot aan de wortel
van de socialistische existentie reikten".
In dit artikel verweert Mnacko zich in de vorm van een open brief
aan de Westduitse schrijver Hochhut tegen publikatie van zijn
boek in West-Duitsland zonder zijn toestemming. Die toestem
ming had Mnacko inderdaad niet gegeven, maar in dat artikel
stelt hij zulks uit geheel vrije wil te hebben nagelaten. „Het boek
Afscheid, bevestiging en
intrede ds. L. Lingen
Ds. L. Lingen zal zondagmiddag 11
oktober a.s. afscheid nemen van de
hervormde gemeen .e van Klaziena-
veen-Zwartemeer en de week daarop
zondagavond 18 oktober a.s. om ze
ven uur in de Ontmoetingskerk te
't Zand na vooraf 's morgens om
kwart over tien in datzelfde kerkge
bouw te zijn bevestigd door ds. E.
Durkstra uit Almelo, intrede doen als
predikant van de hervormde gemeen
te van Koudekerke en 't Zand, waar
hij beroepen is in de vacature van
ds. H. A. van Herwaarden.
Ds. Lingen werd op 8 mei 1928 te
Hoek van Holland geboren. Hij be
zocht eerst het Marnixgymnasium te
Rotterdam en studeerde daarna nog
theologie aan de rijks universiteit te
Utrecht, waar hij op 11 december
1952 zijn kandidaats- en zestien maan
den later op 9 april 1954 zijn kerke
lijk examen aflegde. Nadat de heer
Lingen eerst ongeveer vijf maanden
te Rotterdam (Sprangen en Schie-
broek) werkzaam was geweest als
pastoraal medewerker, hij daarna
van 1 oktober 1954 tot 1 februari 1955
vier maanden bij ds. E. Durkstra toen
nog predikant van de hervormde ge
meente van Koudekerke en 't Zand
op Walcheren, stage had gelopen
(werkzaam was geweest als leervica-
ris), werd hij op 6 november 1955
door zijn schoonvader, nu wijlen ds.
P. J. Grondel, bevestigd als predikant
van de hervormde gemeente van Kol
derveen en Dinxterveen. Op 29 no
vember 1959 verwisselde ds. Lingen
deze gemeente met die van Klaziena-
veen-Zwartemeer.
Tijdens zijn verblijf te Kolderveen
werd daar het jeugdgebouw geheel
gerestaureerd. Om de gelden voor
deze restauratie bijeen te brengen
nam ds. Lingen daar het initiatief tot
Na de tweede wereldoorlog werd in Praag met verplichte bijdragen van het volk een reusachtig Statin-monu
ment opgericht. Na het twintigste partijcongres te Moskou, waar Kroesjtsjew de destalinisatie afkondigde
moest Stalin uit het stadsbeeld van de Tsjechoslowaakse hoofdstadverdwijnen. Pogingen om het monument
een democratischer gezicht te geven stranddenTen slotte werd het opgeblazen.
is geschreven voor Tsjechen en Slowaken. Alleen zij zijn in staat
het boek op zijn ware merites te beoordelen. Daarom wil ik niet
dat het voor andere landen wordt vertaald", aldus de redenering
van Mnacko. Zelfs in de socialistische broederlanden mag het van
hem niet verschijnen. Zo zegt hij het althans in „Kulturny Zivot".
Het is niet verstandig van Mnacko dit zo expliciet te stellen. Ik
heb namelijk persoonlijk uit hoogst betrouwbare bron, die ik
helaas en om begrijpelijke redenen niet kan onthullen, vernomen
dat hij wel degelijk pogingen in het werk heeft gesteld cn nog
stelt om het boek in andere landen dan Tsjëcho-Slowakije te doen
uitgeven, maar dat deze pogingen stranden op de onwil der
Tsjechoslowaakse autoriteiten. Het is dan ook gerechtvaardigd het
vermoeden uit te spreken dat een verdergaande destalinisatie in
Praag een plotselinge „toestemming" van Mnacko zal opleveren.
In de Slowaakse hoofdstad Bratislava heb ik een gesprek met
Mnacko gehad, waarvan in bijgaand artikel verslag wordt gedaan.
Met enkele van zijn situatiebeoordelingen zal men het niet eens
zijn en sommige zal men wellicht simplificaties noemen. Maar om
dat het hier uitspraken betreft van de koploper der anti-stalinis
ten in Tsjecho-Slowakije, lijkt het op zijn plaats er kennis van te
nemen.
C*r heerst nog een hittegolf in
Bratislava als we elkaar in
het waardige Carltonhotel ont
moeten en we zijn beiden
gekleed volgens de communisti
sche traditie: geen colbertjas-
pe: overhemd met Schillerkraag
Mnacko spreekt goed Duits.
Over zichzelf wil hij weinig ver
tellen („Ik ben niet belang
rijk"). Nee, geen foto. Met
moeite krijg ik eruit, dat hij
vroeger bouwvakarbeider is ge
weest en dat hij in 1938 in de
jeugdbeweging heeft gezeten.
Hij moet nu een jaar of 45 zijn.
Merkwaardig is, dat hij van ge
boorte een Tsjech is, maar nu
exponent van de voornamelijk
Slowaakse actie voor destalini
satie.
H(j heeft een prettig open gezicht en
schiet gauw in de lach. In gedachten
is hij altijd al communist geweest en
sinds 1945 is hij ook lid van de partij.
Van zijn nieuwe functie ais hoofdre
dacteur van „Kulturny Zivot" zegt
hij: „Ik set de koers van Stevcek
voort, ik heb de hele Slowaakse par
tijorganisatie achter me". Die koers
is: bestrijding van het stalinisme en
het tot op de bodem uitzoeken niet
alleen van wat er toen gebeurd is.
maar ook wie er verantwoordelijk
voor waren.
„Ik ben communist en ik ben ervan
overtuigd dat de vroegere weg in het
slop voert. De ideologie moet op een
wetenschappelijke basis berusten - op
het kennen en niet op het geloven.
Het geloven was zowat wet in de sta
linistische periode"
„Vindt U dat men het nationaal-so-
cialisme en het stalinisme met elkaar
kan vergelijken?"
„Hel zijn natuurlijk twee totaal ver
schillende ideologieën, maar wat de
praktijken betreft zijn er zeker over
eenkomsten. Maar ik vergelijk het
stalinisme liever met de middeleeuw
se katholieke kerk. Ook wij hadden
onze IJveraars en onze Heilige Inqui
sitie".
„Er zijn opmerkelijke veranderingen
aan de gang binnen de katholieke
wereld, die wat do tijd betreft samen
vallen met de veranderingen in de
communistische wereld".
Dat is zo, de vergelijking tussen ka
tholieken en communisten gaat ook
nu nog op. De katholieke kerk kan
zich met in een moderne maatschap
pij handhaven met middeleeuwse dog-
we hebben enkele terreurjaren
ter de rug. De grot
was hier de verkrachting van de mo
raal van het volk. Op het moment
dat Rudolf Slansky werd gearres
teerd heb ik gedacht, dat hij schuldig
was. maar in de loop van het proces
tegen hem heb lk al ingezien dat het
fout was. Ik heb mezelf afzijdig ge
houden en gezwegen in die jaren. Dat
was het maximum wat je doen kon -
en zelfs dat nog met de grootste ri
sico's. Het staiinsme heeft in Slowa
kije erger huisgehouden dan in Tsje
chië. omdat de Tsjechen van oudsher
een democratisch volk zyn en auto
riteit eenvoudig niet accepteren".
Novotny bleet
Op het partijcongres van decem
ber 1952. dat speciaal was be
legd om het proces-Slansken te „ver
klaren". is de tegenwoordige presi
dent Novotny extra gehuldigd voor
zijn activiteiten om materiaal tegen
Slansky te verzamelen. Vorige zomer
is officieel gepubliceerd, dat al het
materiaal .tegen Slansky was ver
valst. Wat vindt U daarvan?"
„Dat zijn zaken waar bij ons niet
hardop 'over wordt gesproken - of
misschien toch eigenlijk wel", zegt
Mnacko lachend, „maar ook deze
kwestie moet natuurlijk worden op
gehelderd
Zonder die opheldering kunnen we
niet verder gaan. Het is overigens
merkwaardig, dat er ook nu nog com
munisten zijn - ik ken ze. en ze zijn
volkomen eerlijk in hun overtuiging
- die geloven dat Slansky wél terécht
is veroordeeld en dat de publikatie e
van vorig jaar over vervalst materi
aal e.d onwaar zijn".
Over Rudolf Barak heeft Mnacko een
geheel eigen mening. Algemeen
wordt in net westen aangenomen,
dal deze minister van binnenlandse
zaken ln april 1962 is weggewerkt
(hij is wegens „verduistering en de-
viezenzwendel" tot 15 jaar gevange
nisstraf veroordeeld), omdat hij als
voorzitter van een partijcommissie,
die de politieke processen uit de vijf
tiger jaren moest nagaan, te veel
wist over de activiteiten van presi
dent Novotny rond het proces-SIans-
ky. Mnacko zegt ervan: „Barak is
terecht afgezet. Hij wist alles van de
politieke processen, maar heeft alleen
die gevallen gepubliceerd, die hem
populair konden maken. De belang
rijkste zaken heeft hij achter gehou
den. waardoor de destalinisatie bij
ons zeven jaar is afgeremd. Het
eigenlijke proces tegen hem was na
tuurlijk zuiver een machtskwestie"
de actie „Allen in touw voor ons
gebouw". Tijdens zijn verblijf te Kla-
zienaveen werd daar de Kruiskerk
gebouwd, welke op 21 april van dit
jaar door ds. Lingen in gebruik is
genomen.
NED. HERV. KERKEN
Beroepen te Muiden: J. Groenen
boom te Lopikerkapel; te Gieten: A.
J. Hollander te Anlo; te Putten:
(wijkgem. 3) toezegging: J. Smit te
Lopik; te Uitwijk: A. de Leeuw, kand.
te Utrecht; te Giessendam-Nederhar-
dinxveld: G. C. Post te Brandwijk.
Bedankt voor Ouderkerk a. d. IJssel:
P. de Jonge te Veenendaal.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Edmonton (Alberta
Canada): F. Guillaume te Toronto
(Ontario, Canada), voorheen te Am
sterdam-West.
CHR. GEREF.KERKEN
Tweetal te Vlaardingen: H. C. v. d.
Ent te Middelharnis en W. Heerma
te Nunspeet.
Aangenomen naar 's-Gravenhage-Cen-
trum: C. Verhage te Hilversum-Cen-
trum, die bedankte voor Zierikzee.
Democatisch
U pleit voor grotere democratise
ring van de maatschappij. Wilt
U die democratische reenten ook
toekennen aan met-communisten?"
„Die rechten zijn al gewaarborgd in
onze grondwet. Ik geef toe dat ze in
de uitvoerende wetten wel weer ver
pest worden, maar in principe be
staan ze. Maar als de burger geen ge
bruik maakt van zijn rechten dan is
het de machtigen mogelijk ze te be
knotten. Democratie is geen vraag
van het stelsel, maar van net gebruik
maken van zijn democratische rech
ten. Elk volk heeft de regering die
het verdient - dat geldt ook voor ons
Men is bang van zijn rechten gebruik
te maken. Alleen deze angstpsychose
kon tot zulke ongerechtigde toestan
den leiden als in de stalintHd. Het
parlementarisme, bestaat bij ons,
maar de keus is niet groot genoeg -
alweer omdat men bang is van zijn
rechten gebruik te maken. Elke fa
natiekeling is een vijand van de
mensheid. Tal van ideologieën heb
ben hun fanatisme. Een fanatieke
communist is een wangeboorte".
„U zegt dat U de ware communist
bent, de stalinisten denken dat zij
de echte zijn. Gelooft U niet dat dc
beslissing hierover geen ideologische
kwestie is maar eenvoudig een
machtsvraag? Men heeft reeds ge
dreigd U en de uwen uit de party te
zetten".
„Dat kan een machtskweslie .zijn.
maar ik ben ervan overtuigd dat elk
onrecht weer ongedaan wordt ge
maakt".
„Zou U dan toch communist blijven?"
„Kijk maar eens naar de gerehabili-
teorden uit de stalintijd, voor zover ze
het hebben overleefd, want velen zijn
terechtgesteld. Ondanks de zware
mishandelingen die ze hebben door
gemaakt. zijn ze nu grote, overtuig
de communisten. Ik zeg U eerlijk
dat ik er geen verklaring voor heb
sterker nog: als je het hun vraag!
hebben ze er ook geen verklann
voor. Maar ook ik zou commu
nist blijven".
„Wat zal het verschil zijn tussen de-
mocratlsch-soclaJisme en communis
me, als dit oprecht naar democrati
sering streeft?"
„Ik geloof, dat het Kroesjtsjew-com-
munisme en de sociaal-democratie el
kaar niet veel ontlopen. De democra
tisering van de party zal snel gaan.
Deze moet gebouwd worden op ver
trouwen niet op wantrouwen. In de
herfst verwacht ik in ons land grote
veranderingen die een verdergaande
liberalisatie inhouden. President No
votny zal met deze stroming mee
gaan".
Over de verhouding tussen Mnacko
en Novotny gaat een kostelijk ver
haal, dat ik weliswaar niet van
Mnacko zelf heb gehoord, maar voor
de betrouwbaarheid waarvan ik kan
instaan. Tijdens een discussie binnen
de partij sprak Novotny Mnacko aan
zonder de toevoeging „kameraad".
Mnacko heeft toen gezegd: „Ik ver
wacht van de hoogste partijleider
dat hij de regels in acht neemt en mij
aanspreekt met „kameraad", zoals
ik ook hem met „kameraad" aan
spreek". Sindsdien zegt Novothy al
tijd „kameraad Mnacko"...
De gevolgen
De kritiek van Ladislav Mnacko op
de huidige Tsjechoslowaakse
maatschappij is fundamenteel. „De
sociale zekerheid is zo groot, dat zij
een slechte uitwerking heeft op de
arbeidsmoraal. Verder is er een groot
gebrek aan Initiatief, wat een gevolg
is van ons systeem. De arbeidersklas
se is als een heiligdom beschouwd
Men heeft dit begrip zo gevulgari
seerd en de arbeider zo over het
paard getild en hem op functies ge
zet. waar hij niet thuishoorde, dai
het mis is gegaan. Men heeft ten on
rechte de garanderende rol van de
arbeidersklasse aangezien voor de in
spirerende rol.
Verder is er een groot gebrek aan
informatie. Over ae kapitalistische
maatschappy krijgt de burger geen
rechtstreekse inlichtingen (Mnacko
bedoelt dat men ln Tsjecho-Slowakije
geen westerse kranten en tijdschrif
ten kan krijgen). Hoe moet de be
volking dan zijn standpunt bepalen"
aldus Mnacko.
De machtsvraag houdt hem op het
ogenblik intensief bezig. Hij werkt
aan een boek. dat tot titel zal heb
ben „Hoe smaakt de macht?" en
waarin hij de problemen rond de
macht en de controle op de macht wil
behandelen. „Als wc dit laatste, de
controle op de macht, niet regelen,
gegenereert het stelsel", aldus Mnac
ko.
Het tegoed bü de stichting Nutsspaar-
bank te Middelburg is in september
met 228.627,73 gestegen van
22.396.494,66 tot f 22.625.122,39. In
deze periode werd ingelegd een be
drag van 357.631,51 en terugbetaald
1.129.003,78. Het aantal rekeningen
steeg met 61 tot 16.364.
Op de kantoren te Middelburg be
droeg het tegoed aan het begin van
de maand 18.982.665,64. Ingelegd
werd een bedrag van 1.076.380,24
en terugbetaald 920.539,04, zodat het
tegoed aan het eind van september
gestegen was tot 19.138.506,84. Het
aantal nieuwe rekeninger bedroeg 108
tegen 74 afbetaalde rekeningen, zo
dat het aantal rekeningen steeg tot
14.113. In het kantoor aan de Maas
straat werd 45.099,66 ingelegd en
38.470,58 terugbetaald, aldus een
voordelig verschil van 6628,98. Er
kwamen 32 nieuwe rekeningen bij,
er gingen er 3 af.
In het bijkantoor te Oostkapelle werd
17.845 ingelegd en 1555 terugbe
taald, een voordelig verschil dus van
16.290. Er werd hier 1 nieuwe reker-
ning genoteerd.
In West-Zeemvsch-Vlaanderen (bij
kantoren Oostburg en Breskens inclu
sief Aardenburg, Nieuwvliet en Sluis)
bedroeg het tegoed aan het begin van
september 3.366.370,49 en aan het
eind 3.439.127,02. Ingelegd werd een
bedrag van 281.221,27 en terugbe
taald een bedrag van 208.464,64, een
voordelig saldo dus van 72.756,53.
Het aantal rekeningen steeg van 2156
tot 2183.
Op het kantoor te Oostburg was er
een inleg van 239.764,53 en een te
rugbetaling van 186.538,40; op het
kantoor te Breskens vanaf 15 juli
;1.) een inleg van 41.456,74 en een
erugbetaling van 21.926,34.
let bijkantoor te Kruiningen meldde
:en inleg van 30, waarmee het te-
roed in september steeg tot een be-
irag van 47.488,53. Het tegoed van
iet schoolsparen onderging een klei
ne daling van f 56.724,14 tot 55.824,40
Sr werd 2151,30 ingelegd en 3051,04
terugbetaald. De spaarbusjes brach
ten bijna 4000 op.
Ander subsidieioel voor
plattelands-voorlichting
G.S. stellen de Zeeuwse stateD voor om
het subsidie van f 2500 aan de provin
ciale commissie voor huishoudelijke
voorlichting op het platteland van Zee
land, dat sinds jaren gegeven wordt als
bijdrage ln de reiskosten van de leraren
voor de op te richten cursussen, om te
zetten in een subsidie ook van f 2500
ter dekking van de algemene kosten.
Sinds 1947 is namelijk het verband tus
sen het provinciaal subsidie en de reis
kosten verbroken: wel behoort het sub
sidie nu dus voor een ander doel te
worden voortgezet, menen G.S.
Twee aanrijdingen in
Bergen op Zoom
Op de kruising Bredase straat Lange
Parkstraat in Bergen op Zoom vond
donderdagmiddag een aanrijding plaats
tussen een personenauto, bestuurd door
J. de V'. uit Bergen op Zoom en een
tractor met aanhangwagen, bestuurd
door Th. K. uit Oud-Vossemeer. Toen
de tractorbestuurder moest remmen
achter de personenauto slipte zijn voer
tuig en botste tegen de achterzijde van
de auto, die zware schade opliep.
Eveneens donderdagmiddag vond een
botsing plaats op het kruispunt Van De-
demstraat - Wassenaarstraat - Burge
meester van Hasseltstraat in Bergen op
Zoom. De vrachtautobestuurder R. uit
Mortsel reed met zijn wagen vanaf de
Van Hasseltstraat de Wassenaarstraat
in, terwijl de vrachtautobestuurder M.
de B. uit Kruiningen met zijn wagen vla
de Van Dedemstraat de Wassenaarstraat
inreed. Hierbij ontstond een botsing,
waarbij beide wagens werden bescha
digd.
Intrekking subsidie
t.b.c.-verpleegfonds
Ged. Staten van Zeeland stellen de sla-
ten voor om het subsidie voor het aan
vullend vcrpleegfonds van de provincia
le Zeeuwse vereniging tot bestrijding
der tuberculose, jaarlijks 2500, niet In
gang van 1 januari 1965 in te trekken.
Deze subsidie werd indertijd nodig ge
acht om het fonds hulp te verlenen in
die gevallen, waar langs andere weg
geen geldelijke bijstand was te verkrij
gen. Öp het fonds wordt meestal een
beroep gedaan door kleine zelfstandigen
en sociaal zwakke gezinnen, die niet
voldoende verzekerd zijn. De laatste ja
ren vertoont het provinciaal subsidie
andere inkomsten heeft het fonds niet
een dalende tendens, vooral door de
grote vlucht, die het verzekeringswezen
heeft genomen en de daling van het
aantal t.b.c.-gevallen. G.S. menen, dat de
zorg voor de sociaal zwakkeren in eer
ste aanleg een taak is voor de gemeen
ten en dat de provincie in deze slechts
een stimulerende en eventueel coördi
nerende taak heeft.
Benoeming dijkgraaf
B(j K.B. is benoemd met ingang van
26 november 1964, tot dijkgraaf van de
Kleine Molenpolder, J. A. van Damme
te Graauw en Langendam.
Russische oudheidkundigen hebben r
60 steengroeven uit het stenen tijdperk
ontdekt nabij Volkovisk in het westen
Wlt-Rusland. aldus Tass. Zij vonden vo<
schoffels, vervaardigd uit rendiergeweien.
Aan de vergunning, die de staatssecre
taris van o. b. en w. ingevolge de mo
numentenwet voor de verbouwing van
het kantoor van de provinciale water
staat te Middelburg moest verlenen,
werd de voorwaarde verbonden om
voorzieningen te treffen aan het dak
(o.a. een pannen „tentdak" op de ver
hoging van de achterbouw). Het vol
doen aan deze voorwaarde betekende,
dat de verbouwing van het kantoor
daardoor f 15.000 meer zal kosten.
Aldus blijkt uit een wijziging van de
provinciale begroting voor 1964, die
G.S. aan de staten van Zeeland ter
goedkeuring voorleggen. Hoewel de
kosten dus hoger worden betekent het
aanbrengen van een „tentdak" ander
zijds een oplossing voor het gebrek aan
archiefruimte, zo verklaren G.S. in hun
toelichting. Er ontstaat nu een zolder
ruimte. Om die als archiefruimte in te
richten zal naast de f15.000 nog een
f 5000 nodig zijn.
Minister wil Hembrug
vervangen door
spoorwegtunnel
De minister van verkeer en water
staat, mr. J. van Aartsen, acht
vervanging van de Hembrug door
een spoorwegtunnel een onderdeel
van de voorgenomen werken tot
verbetering van het Noordzee
kanaal ten behoeve van de zee
vaart.
Dit zegt de minister in antwoord op
schriftelijke vragen van het Tweede-
Kamerlid voor de P.v.d.A., de heer Post
humus, naar aanleiding van de uit
spraak van de president van de Neder
landse Spoorwegen, waarbij gesteld
werd. dat een eventuele vervanging van
de Hembrug door een spoorwegtunnel
onder het Noordzeekanaal door de
spoorwegen niet overwogen wordt, ge
zien de vele andere investeringsplannen,
die urgenter zouden zijn dan dit pro
ject. De opvatting van de minister
wordt door de uitspraak van de directie
van de N.S. niet weggenomen.
De minister zegt verder in zjjn ant
woord, dat de vervanging van de Hem
brug door een tunnel derhalve moet
worden gezien als een rijkswaterstaats-
werk, dat uit de gewone rijksmiddelen
zal worden gefinancierd, zij het. zoals
bij de overige verbeteringswerken aan
het Noordzeekanaal gebruikelijk is. met
ccn bijdrage in de kosten van de pro
vincie Noord-Holland en van de ge
meente Amsterdam. Voorts zal met de
N.V. Ned. Spoorwegen nog overleg
moeten worden gepleegd over de vraag
of er aanleiding is dat deze N.V. in de
kosten bijdraagt.
Het. tijdstip waarop de uitvoering zal
kunnen geschieden is zozeer afhanke
lijk van het beschikbaar komen van de
benodigde rijksmiddelen, dat daarom
trent, aldus de minister, thans geen uit
spraak zou kunnen worden gedaan.
Opnieuw zal Leif Erikson de verre kusten
van Noord-Amerika bezoeken, maar nu niet
in een open Vikingschip en niet als een ge
baarde Viking, maar als een moderne Noorse
Jongen. De 16-jarige schooljongen heeft een
week vrij van school gekregen om Noorwe-
t.e kunnen vertegenwoordigen op de
„Leif Eriksons Day" in New York.
Leif is de zoon van een tandarts en stamt uit
zeer oud geslacht dat zijn stamboom tot
het Jaar 1300 kan aanwijzen slechts 300
Jaar nadat de legendarische Vikmger Leif
Erikson als eerste Europeaan voet op Ameri
kaanse bodem zette.
Hij is een fel tegenstander van de
afgoderij. ..Wat is er van mannen als
Gottwald. Kopeeki. Siroky en Stalin
overgebleven' Het waren geweldige
figuren, waar iedereen voor boog. De
gescheidcnis heeft niets van hen heel
gelaten. Siroky (jarenlang premier
geweest en in september vorig jaar
afgezet). Siroky lééft, maar in feite
is hij dood. We willen de maatschap
pij nu ombouwen tot wat beters,
maar wat is het betere? De mensen
zijn ontrevreden met de tegenwoor
dige toestand, maar niet met de te
rugblik naar het verleden. Voor de
oorlog zijn twee miljoen Slowaken
geëmigreerd uil. armoede. We hebben
met onze industrieallsatie zo'n succes
gehad, dat we die twee miljoen nu
best zouden kunnen gebruiken. Dat is
de grondslag waarop we over mis
daden uit de stalintijd spreken. Vijf
tien jaar geleden was ik een enthou
siaste, op illusies bouwende jonge
man. Nu ik een „wetende" ben, zou
ik het achteraf gezien anders hebben
gedaan. Maar als ik alles weer zou
moeten doormaken wat ik nu heb
doorgemaakt opdat bereikt zou wor
den wat nu is bereikt, dan zou ik dat
er voorover hebben, inclusief de dom
heden en misdaden die zijn begaan
Er is wel zoveel ergs gebeurd, dat de
resultaten zijn gedegradeerd, maar
niet geannuleerd. Ondanks alles be
staat er hier bij de mensen een ge
voel van trots en ik geloof dat het
inneriyke leven van de mens hiei
rijker is dan in de kapitalistische
landen. Ik kan die vergelijking ma
ken. omdat lk geruime tijd in Fran
krijk. Italië cn Oostenrijk heb door
gebracht. Niets is erfelijk hier - geen
rijkdom en geen positie - en dat geldt
ook voor dc „grote" communisten"
Mnacko is het type van de nieuwe
communist. Kritische, openhartiger,
menselijker dan de dogmatische sta
linist. Maar ook: gecompliceerder, on
grijpbaarder. moeilijker plaatsbaar
dan de dogmaticus. En tenslotte: het
type communist waarmee te discus
siëren valt omdat een gemeenschap
pelijke gesprc.ksbnsis daagt.
Hon,,/ntaai: riviertje in Drente, 3.
stad in België (Oostelj, 7. voorzetsel;
9. onbrandbare delfstof: 1.. korzelig,
prikkelbaar; 14. opgeworpen hoogte;
16. varkensvet; 18. vergeefse; 20.
achterste losse deel v e. aalfuik; 22.
schande; 24. voertuig; 25. getalmer
ken; 28. jongensnaam; 29. daar; 31.
verboden (Polynesisch); 33. lidwoord;
34. van een; 36 melkklier van een
koe; 39 wegnemen; 40. bewerking
van deeg; 42. toestei om auto op te
vijzelen: 44. evenzo: 46. laatstleden,
afk 48 halfgod, vergode held; 51.
Engelse titel, afk.; 52. nachtvogel; 54.
steile hoogte; 56. zie 28 hor.; 57. af
god; 59. toestel om snelheid te min
deren; 60 gem. in Oost-Gelderland;
62. uit zee oprijzende rots; 64. voor
werp; 65. drukte, lawaai (Barg.), 67.
deel van een ei; 68. in; 69. deel v. h.
skelet; 70. Portug. munteenheid, afk.
Verticaal: 1. bloem; 2. zoon van
Adam; 3. boom; 4 muz. noot do; 5.
maanstand, afk.; 6. Ned. Rundvee
Stamb., afk.; 7. delen v. h. gelaat; 8.
zout water!; 10. eer bewijzen; 12. hel
dendicht; 13. optisch instrument; 15.
Amerikaanse dans; 17. stud, sociëteit;
19. mannel. insekt; 20. opl. inst. voor
officieren te Breda, afk,; 21. spreken-,
de vogel; 23. gelofte: 26. stad in mid-i
den-Nederland; 27. deelnemer a. e.i
bijeenk. v. oud-stud.; 30. erwtensoep;]
32. leer; 34. enz. 35. priester te Silo;
37, iels; 38. onmis'o onderdeel v. e.
auto; 41. vederbos, kwastje; 43. lang
dun voorwerp om steken; 45. flink
en sterk; 47. lidmaat; 49 alvorens;
50. boom; 51. rustplaats!; 53. raam-
vormige opening in deur enz.; 54.
slijk; 55. waarvan geei. tweede is; 56.
schrijfkosten; 58. vetle vloeistof; 61.
van een: 63. door middel van; 64.
aanwijzend voornaamwoord; 66. Chin,
afstandsmaat; 67. laagtij.
Deze oplossing is van de puzzel van
vrijdag.