OLYMPIADE
IN HET TEKEN VAN DE
Hilversum Europees
schakelcentrum voor het
nieuws uit Tokio
dagen
televisie
Zaterdag 10 oktober 1964
T
Vrijdag 16 oktober Stiefbeen en Zoon.
Na het grote succes xwan het vorige sei
zoen. waarvoor zij zelfs de gouden te-
levisieringen kregenzullen vele kij
kers weer met genoegen zien naar de
volgende avonturen van dit tweetal.
keren er over om eens een bioecoopje te pik
ken. Ze doen het ook, maar zo helemaal pro
bleemloos verloopt dat met. Even een korte
adempauze voor de lachers als Kees Brusse
onder het mes komt van Jan van Hillo. „Men
sen van morgen'' heet de nieuwe film van
Brusse, waarin hij gesprekken voert met tal
van Nederlanders. Gesprekken in de geest van
de NCRV rubriek „Onder vier ogen". Jan
van Hilo en Kees Brusse hebben dus veel ge
meen dat was voor de eerste aanleiding
om de laatste nu „onder vier ogen" te spre
ken te vragen. Het resultaat kriigt men op
deze vrijdagavond te zien: twee interviewers
spreken elkaar over mensen van morgen en
hun systeem van werken. Tenslotte weer lach-
werk. Buena de Mesquita en Rita Corita pro
longeren hun amusementsprogramma „Nou
jij weer", wat ze ook vorig jaar Drachten. Voor
de teksten zorgt ook nu weer Alexander Pola
en de muziek is opnieuw van Harry de Groot.
Medewerkenden aan deze eerste „Nou jij weer"
zijn o.m. Maurice Baker, Koos Huisman en
het danstrio Helenique.
Swiebertje
ZATERDAG. Ook de laatste dag van de
week levert de NCRV een bijdrage aan
de vulling van ons beeldscherm. Nu weer
op het eerste net. In het middagprogramma
en postzegelrubriek, „Alles draait om moeder",
.„Attentie" en voor het eerst na de vakantie
weer „Swiebertje". Alle oude bekenden zjjn
terug in deze eerste aflevering, die handelt
om de jas van Swiebertje.
's Avonds „Barend de Beer", „Lassie" en ver
der o.m. een voordracht van de Belgische
acteur Anton Peters, van de Koninklijke
Vlaamse Schouwburg in Antwerpen. Het is
een monoloog „De Zondagswandeling" uit de
serie „Comédie a une fois" van A nare Frère.
Hoofdbestanddeel van deze zaterdag is uiter
aard de musical ,.'n kus van van de ballerina"
van Willy van Hemert en Harry de Groot.
Het is de eerste van de vier musicals, die de
NCRV deze v, inter zal gaan uitzenden. Mede
werkenden zijn o.m. Jenny Arean, Ellen van
Hemert, Bernard Droog, Ramses Shaffy,
Peronne Hosang, Coba Keiling, Jan Walters,
John Soer, Ruay West, Riek Schagen, Frans
Koppen en leden van het Scapino ballet. Het
verhaal dat overigens niet zoveel om het
lijf heeft speelt in de artiestenwereld. Hoofd
personen zijn een mislukt kunstschilder, een
aan lager wal geraakte operazanger, een
citerspelers, een juffrouw van de retirade,
een oud-bokser nu uitsmijter en natuurlijk
de ballerina. De dochter van de eigenares
van een artiestenpension wordt verliefd op
een schilder. Maar er is 'n ballerina en die
wordt geportretteerdEnfin, alles komt
voor elkaar na veel laweit. En 'n kus van de
ballerina komt er alleen 't is een andere
Zaterdag 17 oktober De musical
,,'n Kus van een ballerina Ellen van
Hemert en Ramses Shaffy, tijdens de
uitvoering.
Het schema van de Nederlandse tele
visie is zo, dat iedere periode van
vier weken een blok vormt. Is de cyclus
vol, dat begint het verhaaltje van vo
ren af aan. Wie die regelmaat eenmaal
kent, kent zo ongeveer het schema voor
de hele winter. De week, waaraan we
nu bezig zijn komt immers met kleine
variaties over vier weken opnieuw
aan de orde. Want het zou een grandio
ze warboel worden, als de programma
makers niet schematisch te werk gin
gen. Volgende week is dat blijkt uit
deze redenering voor het grootste
deel weer opgebouwd uit nieuwe pro
grammaonderdelen. De tweede nieuwe
week van het seizoen. Het meest opmer
kelijke aspect ervan is, dat het een ech
te week voor de sportliefhebbers wordt.
Het beeldscherm laat ons immers getui
ge zijn van de Olympische Spelen in
Tokio. Iedere dag van kwart over zes
tot half acht brengt de N.T.S. een ge
filmd overzicht van de hoogtepunten
van de wedstrijden van de vorige dag.
Die vijf kwartier worden onderbroken
door de Relayuitzending, die een kwar
tier lang beelden geeft van de wedstrij
den op de dag zelf. Iedere avond van
half elf tot half twaalf ten slotte een
overzicht van wat in de loop van de dag
uit Tokio naar Amerika is gezonden
per Symcom m en vervolgens per
straaljager naar Europa. De techniek
is toch wel bijzonder ver gevorderd in
de afgelopen jaren.
ZONDAG. In de morgenuren een Hoogmis
uit de kerk van St. Dominicus te Leeu
warden. Het avondprogramma begint met
een film van de Amerikaanse Television Re
porters International, die een beeld geeft van
de bouw van het culturele mammoetcentrum
in New York, dat Lincoln Centre werd ge
doopt.
De VARA brengt na de vijf minuten Journaal
en de 25 minuten Sport in Beeld een program
ma, dat wel eens een der hoogtepunten van
het winterseizoen zou kunnen worden: voor
het eerst Kees Brusse en Mieke Verstraete
als het echtpaar Maigret. Maandelijks zal de
VARA een van de Maigretverhalen 'uitzenden,
die het voor veel geld heeft aangekocht. De
BBC heeft in de afgelopen jaren bijzonder veel
succes gehad met 52 voor de televisie gedra
matiseerde verhalen van deze Franse schrij
ver. De VARA was evenwel van oordeel, dat
het aanbeveling verdiende niet de Britse be
werkingen over te nemen, maar zelf voor een
Nederlandse versie te zorgen. Dat was een be
langrijk besluit, want de kostèn werden er veel
hoger door. Men achtte dat evenwel verant
woord, omdat de stof al die moeite waard
bleek. Hoevelen kennen immers niet de bele
venissen van de vermaarde inspecteur Maigret
met zijn pijp, zoals die uit de pen van Maigret
zijn gevloeid? De Franse schrijver heeft ge
ruime tijd in Nederland gewoond en enkele
van zijn boeken spelen dan ook in onze con
treien. Dat maakt het des te aantrekkelijker
de reeks uit te zenden. Maigret komt erin
naar voren als een schrijver van detective
romans, die zich onderscheidt van zovele van
zijn collega's, dat hij psychologisch inzicht
paart aan aan zijn schrijverstalent. De per-
Zaterdag 17 oktober Na de terugkeer
van vele oud-bekenden van het scherm,
kunnen de kinderen (en de grotenI een
nieuxo seizoen met Swiebertje en de
zijnen genieten.
sonen uit zijn boeken zijn niet papieren pop
petjes, maar levensechte mensen. Dit uitgangs
punt verzwaarde de taak van de acteurs uiter
aard. De VARA heeft dan ook met extra
zorg de hoofdrolspelers uitgezocht. Ze was
dolgelukkig, dat Kees Brusse zich bereid ver
klaarde de rol van de inspecteur op zich te
nemen. Hij heeft er veel werk van gemaakt
en zijn werk voor deze serie ongewoon serieus
opgenomen. De filminlassen voor de stukken
zijn in Parijs gemaakt, hetgeen de couleur
locale uiteraard aan deze Maigretserie geeft.
En eigenlijk is Maigret zonder Parijs, wat
krentenbrood zonder krenten zou zijn. De bui
tenopnamen werden voor een belangrijk deel
gerealiseerd door de Vlaamse televisie, die In
ae produktie betrokken werd en die de com
plete serie ook zal uitzenden. Verschillende
Vlaamse acteurs Wies Andersen als inspec
teur Lapointe en Marcel Hendrickx als inspec
teur Lucas zijn regelmatige medewerkers.
Eimert Kruidhof tekende voor de regie als
specialist in spannende TV spelen. De eerste
uitzending „Maigret en de inbrekersvrouw"
geheten wordt voorafgegaan door een do
cumentaire over schrijver George Semenon, ver
vaardigd door de BRT. Hierin zullen vooral de
Belgische afkomst van Maigret en diens ban
den met Nederland benadrukt worden. Ds. L.
de Jong is tenslotte op deze zondag aanwezig
met „De wereld van vandaag".
De dubbelganger
MAANDAG. De gebruikelijke filmavond,
die de instelling van het tweede net
heeft overleefd. Huckleberry Hound en
Chuckle Head zijn vaste ingrediënten. Ant
woord '64 en do politieke partijen laten ook
deze avond niet verstek gaan.. Er is verder
nog een kort filmpje in de serie Look at life
een dag uit het leven van de vuilnisman
en een hoofdfilm: „Deadly Nightshade", of
wel „De dubbelganger".
Een meneer krijgt hierin een ongeluk en om
dat hij onder invloed van sterke drank was,
neemt hij de benen. Het toeval wil dan, dat
iemand die sprekend op hem lijkt door de poli
tie wordt gearresteerd. De gezochte profiteert
van dit misverstand door zich uit te geven
voor zijn dubbelganger. Het spelletje lijkt aar
dig te slagen totdat de verloofde van die
dubbelganger komt opdagen en die onschuldig
fearresteerde een man blijkt te zijn, die een
ubbel leven leidde en betrokken was bij de
ontvoering van een atoomgeleerde. De eigenlijk
toch wel brave hoofdpersoon uit de film kiest
de zijde van de politie, die voorheen zijn groot
ste vijand was. Zelfs een schietpartij kan hem
daarvan niet weerhouden.
Hootenanny
DINSDAG. Walter en Connie beleven nieu
we avonturen ten behoeve van de (nog)
niet Engels sprekende kykers. Er is veel
belangstelling voor deze cursus. Na de gebrui
kelijke Pinkelman en Attentie brengt de NC
RV voor het eerst een programma uit de
Ook nu weer opiniepeilingen en ook nu weer
publiek. Na het liedje van Caroline Kaart
dat een iets andere opzet krijgt nog een
reportage van de kerkbouwactie Antwoord '64.
Dick van Dyke
WOENSDAG. Voor de vierentwintigste
keer presenteert de AVRO een Dick van
Dyke show. „Buddy, can yon spare a
job" heet het verhaal van deze keer, waarin
Rob erop uit trekt om een nieuwe baan te
zoeken. Do Dick van Dyke show Is overigens
niet de enige Amerikaanse serie van deze
avond. Zijn collega's E. G. Marshall en Robert
Reed verschijnen ook weer op de beeldbuis,
natuurlijk als vader en zoon Preston, die als
„de Verdedigers" do verdediging toegewezen
krijgen van een onpopulaire spion, die het
Amerikaanse veiligheidssysteem in gevaar heeft
gebracht en daarbij tegen de lamp is gelopen.
De Nederlandse bijdrage is een documentaire
„de Thuislozen". Onder de titel „Binnen onze
grenzen" heeft de AVRO-televisie een aantal
documentaires op stapel gezet, waarin onder
werpen worden behandeld, die een typisch
Nederlands karakter dragen. Het zijn sociale
documentaires. Zelfs in deze tijd van relatieve
welvaart en modern comfort kent onze Ne-
serie Hootenanny, waarvan NCRV amuse-
mentshoofd Dick van Bonunel veel succes
verwacht.
Hij heeft zelf met het grootste plezier naar de
opnamen gekeken. Deze zijn zeer simpel van
opzet: eigenlijk reportages. Een hootenanny
is een bijeenkomst op een Amerikaanse univer
siteit of in de open lucht, waarbij allerlei
volkszanggroepjes optreden in een informele
sfeer. De camera's registreren niet alleen het
werk van de artiesten, maar ook de reacties
van hun publiek, dat ron hen geschaard zit.
Bijzonder beweeglijke camera's, die met prach
tige shots komen, welke soms herinneren aan
onze Top en Flop shots, maar dan levendiger
zjjn. aldus Dick van Bommel. Een hootenanny
kregen wij in Nederland eigenlijk te zien, toen
Pete Seeger optrad voor Leidse studenten. In
de uitzending van vanavond kan men o.m.
zien naar het Cad Mitchell Trio. thee Roof
top Singers. Nancy Ames, Mike Sottle. the
Caravans en Stan Robin an his Tiger-town
five. Zij traden op de universiteit van Boston.
In „Wat is cr aan de hand met Nederland"
zullen landbouwproblemen worden belicht. Met
cijfers, feilen, statistieken en enquêtes zal
Nico van Vliet manipuleren. Hij zet hiermee
in zeker opzicht het programma van het vo
rige seizoen „Als U het mij vraagt" voort.
Donderdag 15 oktober het t.v.-spel
„Woorden zijn maar ivoor den'. Marja
Habraken en Jules Hamel tijdens een
scène.
derlandse samenleving een vrij grote groep
mensen, die door de een of andere oorzaak
dakloos en vaak brodeloos zijn. De thuislozen
willen de kijkers ook enig inzicht geven in
hun levensomstandigheden. Men zal kunnen
kennismaken met een aantal mensen, die in
een van de dertien Nederlands tehuizen voor
daklozen zijn ondergebracht, aldus de aan
kondiging van deze documentaire, die tot
stand kwam onder regie van Cas Brugman.
Woorden
DONDERDAG. De speelavond is in handen
van de VARA. En er wordt gespeeld.
Eerst door de altijd dwaze Glynis Johns,
die een nieuw vreemd avontuur beleeft. Zij
heeft zich in korte tyd tot een even populaire
figuur onlwikkeld als ons aller Lucille Ball.
Een komediante, die er zijn mag. Achter het
Nieuws is geen spelletje, maar daarna krijgen
we twee speelmakkers te zien, die van hun
rubriek „Uit" altijd een even levendige als
gevarieerde uitzending weten te maken: Be
rend Boutlewijn en Ellen Blazer. De titel van
het TV spel is „Woorden zijn maar woorden".
Het is een spel van Ellen Sharp, dat wordt
gespeeld door o.m. Annewil Blanken, Jules
Hamel en Maxim Hamel. Het gaat over een
jong echtpaar, dat, zoals de schrijfster het
zelf verklaart „dreigt in woorden te verstik
ken". Ze zitten daarmee maar lelijk in de
knoop, want je kunt toch ook niet altijd maar
zwaarwichtige gesprekken voeren over van
-allerlei problemen. De zij beschouwt de hij
steeds meer als een soort ekster, die een mees
ter is in het naklappen van de woorden van
anderen. Maar wat nij zegt zijn meestal clichés,
gemeenplaatsen, woorden, zonder inhoud, zon
der werkelyke betekenis. Het lijkt heel wat.
maar als Je er door heen kijkt, blijft er niet
veel van over. „Woorden zijn maar woorden"
stelt geen opgewekt probleem aan de orde.
dat heeft de aandachtige lezer al begrepen.
Stiefbeen en Zoon
VRIJDAG. Ook vrijdag de NCRV op de
beeldbuis, maar dan met een zo op het oog
nogal jolige avond. De start is in ieder
geval goed, want de Beverly Hillbillies komen
opdraven, jeth lost een ruzie op. Kort gezegd,
Grannv en tante Pearl zijn het niet eens en
de politie komt er bijna aan te pas. Elly May
en naar dieren hebben er ook mee te maken.
Na het journaal Pinkelman en Pollewop, ook
niet om bij te zitten huilen, dan Attentie en
vervolgens Stiefbeen en Zoon.
Voor het eerst na een lange zomervakantie
komen Rien van Nünen en Piet Romer weer
in rol van de beide handelaren in lompen en
metalen de kijkers vermaken. Ze krijgen de
assistentie van o.m, Rona Stam en Rudy Fal-
kenhagen. „Ontspanning na de arbeid"" is de
titel. Het zegt voldoende. Vader en zoon pie-
(Van onze radio en t.v.-redacteur)
Cinds 1 oktober is er tussen
de K.R.O.-studio in Hilver
sum en Tokio een vaste lijnver
binding voor het doorgeven van
de radioreportages over de
Olympische Spelen. In de K.R.O.
studio worden echter niet al
leen de voor Nederland-binnen
land en voor de wereldomroep
bestemde reportages ontvan
gen, maar ook die voor België,
Denemarken, Zweden, Noor
wegen en Finland. Hilversum
fungeert namelijk als schakel
centrum. Er zijn er drie in Eu
ropa. Er zijn er ook nog in Pa
rijs en in Hamburg.
De voor Europa bestemde verbindin
gen lopen per speciaal voor de spe
len aangelegde diepzeekabel van
Tokio naar Honoloeloe. Daarna gaat
liet geluid via do lange bestaande
kabels van andere netten naar de
Verenigde Staten of naar Canada en
vandaar naar Londen en Brussel.
Londen tapt onderweg de reportages
af, die voor Engeland en Ierland zijn
bestemd. Het eindpunt Brussel geeft
de reportages vervolgens door naar
resp. Hilversum, Parijs en Hamburg.
Europa heeft in totaal vier lijnen
naar Tokio.
Het eindpunt Brussel is het techni
sche centrum van de Europese Ra
dio Unie in het paleis van justitie op
een van de Brusselse heuvels. De
B.R.T., dus RadioBelgiëNeder
lands, kan wat zij nodig heeft niet
direct uit het centrum in het paleis
van justitie halen, maar moet be
voorraad worden vanuit Hilversum.
De kabelverbinding over 25000 km.
die in Hilversum eindigt bestaat uit
twee lijnen, een voor heen en een
voor terug. Hel zijn zogenaamde mo
dulatieverbindingen. Dat betekent
dat ofwel Tokio, ofwel Hilversum
niet kan gaan „wekken", ofwel: aan
een hendeltje slingeren opdat er aan
de andere kant een telefoontje gaat
en dan gezegd kan worden „we heb
ben wat.". De dubbellijn staat, zowel
in Tokio als in Hilversum, dus de
hele dag open. Komt er in Hilversum
een stem door vanuit Tokio die een
reportage aankondigt dan gaat via
de andere lijn, de mededeling terug
dat het akkoord is. Het schakelcen
trum in Hilversum zal de komende
weken vrijwel dag en nacht zijn be
zet. Alleen tussen twaalf en drie uur
's nachts is geen bewaking nodig.
Daarna wordt het druk, want via die
ene kabel vanuit Tokio moeten dus
vijf landen hun radioreportages ont
vangen.
Drukke dagen
Het schema van bijvoorbeeld 14 ok
tober ziét er als volgt uit: Om kwart
voor zes komt de Nederlands-Bel
gische equipe voor een half uur aan
de ïyn. Dan worden de reportages
doorgegeven die om half zeven wor
den Uitgezonden. Om zeven uur geeft
Zweden gedurende anderhalf uur re
portages door. De binnenkomende
lijn wordt doorgeschakeld op .Stock
holm. De ljjn loopt via Kopenhagen.
Om hnlf negen komt Finland aan de
lijn. Stockholm moet blijven aan
staan, want het is een eindpunt.
Stockholm moet doorschakelen naar
Helsinki.
Pauze tussen half tien en tien uur.
Om tien uur bezet Noorwegen de
Tokio-Hilversum-lijn. Nu wordt Ko
penhagen geplugd, want Kopenha
gen moet doorschakelen naar Oslo.
Er is weer pauze tot kwart voor
twaalf. Dan de Deense Tokio-equipe
aan de lijn. Het duurt een half uur.
Om twee uur komen de Zweden weer
een half uur in. Om half vier meldt
de Nederlandse equipe zich. Tussen
vijf cn zeven uur wordt het scha-
kelnet gebruikt voor het doorgeven
van de commentaren, die de t.v.-
equipes in Tokio, geven bij de repor
tages die door middel van de satellie
ten naar Europa komen, dus voor
wat Nederland betreft wat om kwart
over zes wordt uitgezonden (het
kwartierprogranima dat door twee
satellieten wordt overgebracht) en
wat na het avondprogramma uit-
uurprogramma dat per
van Tokio naar de Verenig-
is geseind en vervolgens,
op filmband, per straal-
naar Hamburg is getrans-
Via satellieten kan geen
worden overgebracht, alleen
t.v.-commentatoren zouden
maken van andere
verder zouden komen dan het tech
nisch centrum van de Europese Ra
dio Unie in Brussel. De Eurovisie-
verbindingen worden om vflf uur
's middags namelijk gebruikt voor
het uitwisselen van het nieuws van
en voor de verschillende journaal
diensten.
Het schema voor 14 oktober is nog
voorlopig. De nog niet gevulde tij
den zullen waarschijnlijk wel bezet
worden. De technici in Hilversum
hopen dat de organisatie in Tokio
een beetje klopt, want anders wordt
het een chaos. Er kan maar één
equipe tegelijk gebruik maken van
de lijn Tokio-Hilversum. De een moet
na de ander. Het kan snel op elkaar
volgen, want de technici van de Ne
derlandse Radio Unie hebben de
schakeltijd van dertig seconden we
ten terug te brengen tot vijf, maar
toch: het gaat beurt na beurt.
Twee tegelijk
Toch zal het gebeuren dat op een
zelfde moment bijvoorbeeld zowel
België en Kopenhagen de reportages
van hun equipes ofwel direct kunnen
uitzenden dan wel op de band kun
nen vastleggen voor latere uitzen
ding.
In de hoofdschakelkamer van de
K.R.O. is namelijk voor tijdelijk een
tweede kruisgesprekkentafel ge
bouwd. Het ding stond ongebruikt
in de A.V.R.O.-studio. De technici
van de Nederlandse Radio Unie
hoorden eerst een week voor 1 ok
tober, de dag dat de verbinding met
Tokio ging functioneren, dat Neder
land een schakelcentrum zou wor
den. Vijf monteurs moesten wor
den ingezet om de kruisgesprekken
tafel van de A.V.R.O.-studio over
te brengen naar de hoofdcontrole
kamer in de K.R.O.-studio.
Op kruisgesprekkentafel nummer 2
komen de reportages, die niet via
Brussel-Hilversum binnenkomen, dus
een andere weg volgen dan de ka
bel Tokio-Amerika-Engeland-Brussel
-Hilversum die op de kruisgesprek
kentafel nummer 1 eindigt. Het kan
zijn dat dat deel van de Tokio-Brus-
selkabel, dat naar Parrjs gaat niet
wordt gebruikt en dat een van de
landen, die normaal op de Brussel-
Hilversum aftakking zit, de Tokio-
Brussel-Parijs draden in de kabel in
gebruik neemt. Brussel krijgt dan op
eenzelfde moment twee reportages
door die naar Hilversum moeten.
Dank zij de tweede kruisgesprekken
tafel kan Hilversum die twee tege
lijk ontvangen en verder transpor
teren.
Ook buiten om
Om het nog moeilijker te maken:
de equipes in Tokio kunnen, als de
vier mogelijkheden in de Tokio-Euro-
pakabel (de eindpunten Londen,
Parijs, Hamburg, Hilversum) alle be
zet zijn, reportages doorgeven via
de normale telefoonverbindingen met
Europa. Waar die verbindingen ook
aankomen, ze kunnen worden door
gegeven naarHilversum en vandaar
naar het belanghebbende radiosta
tion. De occasionele lijnen kosten
f 3500 per uur. Maar op het schema
staan er nu al verschillende aange
kondigd.
„Als ze de zaakjes in Tokio maar
strak aan banden houden" zeggen
de technici in Hilversum. Voor het
overige nemen ze hun taak lakeniek
op. Ze vinden dat uitgekiende ver
bindingssysteem eigenlijk heel ge
woon. Zo zijn technici. Vooral in Hil
versum.
Wat men verder ook over het om
roepbestel mag zeggen, de techni
sche dienst van de Nederlandse Ra
dio Unie wordt altijd, welke buiten
landse radiogrootheid men ook ont
moet, vooraan gesteld. Misschien is
dat de reden dat de programma-
heren van de Europese Radio l'nie,
nadat ze het eens «aren geworden
over de programmncombinaties, de
technische heren in Hilversum zo
laat waarschuwden dat zij maar
dienden te zorgen voor een eindpunt-
schakelcentrum, compleet met twee
kruisgesprekkentafels.
De hoofdschakelkamer in de
KRO-studio. Rechts de bestaan
de kruisgesprekkentafel. Daar
boven op de tijdelijke tweede
kruisgesprekkentafel. Aan de
linkerkant de apparaten via
welke de binnenkomende repor
tages doorgaan naar studios in
Hilversum, Brussel, Kopenha
gen, Stockholm, Oslo en Hel
sinki.
Boven elk doorgifteapparaat
staat een bandrecorder, die de
door te geven reportages vast
legt. Voor eventuele storingen
de klanten