KENNEDY LIET ZICH NIET IMPONEREN Johnson al blij met een brief Zo is het leven in „de piste" bij Eist De Gaulle en de Angelsaksen (2) Jeugd Een oude man Vierhonderd kilometer gasbuis naar Geleen s&mj-.ssur aras verr,cMm is vrMg Opening DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1964 PROVINCIALS ZEEUWSE COURANT 9 (Door David Schoenbrun) tijk. Hij verloor zijn geduld bij zuiver intellectuele bezigheden. Kennedy respecteerde generaal De Gaulle, maar liet zich niet door hem imponeren. De Gaulle interesseerde hem en hij werd nooit moe over hem te praten. Kennedy heeft indertijd aan president De Gaulle ,,als oudste staatsman ter wereld" gevraagd welk advies hij hem kon geven over de kunst van het staatsmanschap. De Gaulle had het een interessante vraag gevonden en een antwoord beloofd. Dat had Ken nedy na twee jaar nog niet, hetgeen hem, achterover geleund in zijn schommelstoel, tegenover mij deed opmerken dat als hij nog lang wacht te. hijzelf oud genoeg zou zijn om dit soort adviezen te geven. President Kennedy had geen com plex naar aanleiding van zijn jeugd Hij besprak het onderwerp gretig toen hem ernaar gevraagd werd door een van de jongste staatshoofden ter wereld, koning Hassan de Tweede van Marokko. Kort voor zijn komst naar Washing ton had Hassan zijn 33e verjaardag gevierd; op een Marokkaanse recep tie ter ere van Kennedy vroeg de vorst of Kennedy's jeugd geen na deel was bij het zakendoen met oude re Westeuropese staatslieden. ,,Ik denk dat het voor hen groter pro bleem is dan voor mij", had Kenne dy geantwoord. De koning drong aan op een ernstiger antwoord, waarop de president zei dat er inderdaad wel een probleem was, maar niet op het vlak van leeftijden. Het werkelijke probleem waarmee ik te kampen heb, aldus Kennedy, ,,is dat ik moet werken met mannen die zich tezeer bewust zijn van lange, oude conflic ten. Ze leven met deze conflicten uit het verleden. Wat nog meer is, deze conflicten leven in hen voort. Het is een deel van de historische bagage die ze meedragen. En dat is inder daad een probleem voor mij, omdat ik mij niet alleen moet bezighouden met mijn eigen eigentijdse vraag stukken, maar óok met de problemen van een verleden die door anderen meegetorst worden in het heden. An derzijds heb ik een zekere voor sprong, omdat ik niet gebukt ga on der de last van de geschiedenis, en ik gemakkelijker kan denken en han delen". En hier voegde Kennedy lachend aan toe: ,.Het is gek dat een man van midden-veertig be schouwd wordt als een jonge man. Wat het probleem van de jeugd be treft, Majesteit, dat is één aspect waar ik elke dag sneller aan ont kom". Oharles de Gaulle schijnt evenzeer besloten te zijn ouderdom te weer staan als zijn bondgenoten. Na een pijnlijke en gevaarlijke operatie die andere mannen maandenlang tot non- actief zou hebben gedwongen en voor oud-premier Harold MacMillan zelfs aanleiding werd af te treden, kwam generaal De Gaulle na enkele weken uit bed om medio-juni een vermoei ende reis door Picardië te onderne men. Hij heeft er nooit beter, nooit gelukkiger en nooit zo vol van ver trouwen uitgezien als op deze 21e reis door de provincie sinds zijn tweede machtsovername. Men behoeft geen Gaullist te zijn om de persoonlijke „grandeur" van Charles de Gaulle te bewonderen. Zelfs zij die hem het liefst vandaag zouden zien vertrekken, zullen zijn stijl missen als hij is heengegaan. Hij is de laatste reus van een wereld die reuzen verdroeg. Alle anderen zijn al lang verdwenen. Roosevelt en Stalin zijn niet meer. Churchill is er alleen nog in de zin dat hij leeft Al leen Charles de Gaulle beweegt zich nog op het toneel van de historie, de grootheid van Frankrijk declame rend. Men behoeft geen anti-Gaullist te zijn, om van mening te zijn dat, hoe dramatisch op zich ook, het optre den van De Gaulle slechts een akte is. Men schiet niet tekort in eerbied als men zegt dat De Gaulle, al trot seert hij elementen en paraplu's, al is hij levenskrachtig en ontembaar, niettemin een oude man is. De Gaulle zelf is zich, meer dan wie ook, bewust van zijn leeftijd. Hij spreekt in zijn redevoeringen en me moires meer dan eens van „de op dringende schaduwen". In privé-gesprekken is De Gaulle openhartig over zijn afkeer van afta kelende persoonlijkheden in het open-- bare leven, „als oude acteurs die niet weten wanneer ze ermee moeten op houden". Hij houdt zichzelf nauwge zet in de gaten, en bestudeert de re acties uit het publiek, om er zeker van te zijn dat hij nog steeds het beeld van de levenskrachtige leider oproept. Dit is een van de belangrijke redenen voor zijn provinciale reizen. Als een atleet die zich tussen wed strijden fit wil houden, oefent gene- aal De Gaulle op de landwegen van Frankrijk en Navarre. ^ls het uitsluitend een zaak van persoonlijke trots was geweest, had Lyndon B. Johnson na zijn eerste teleurstellende ervaringen met presi dent De Gaulle eind vorig jaar, al lang de olijftak uitgestoken. Hij verkeerde echter niet in een positie of na De Gaulles afwijzing de eerste stap te zet ten. Het aanzien en de macht van het Amerikaanse presidentschap zouden er een knauw door hebben gekregen. Alle eerste zes maanden van zijn pre sidentschap heeft Johnson zich kwaad zitten maken op De Gaulle aan de ene kant en anderzijds zich gefrustreerd gevoeld omdat hij het gesprek niet kon hervatten. De kansen daarop hadden een ogenblik hoog gestaan. Maar één van de twee wie? had een kleine stap verkeerd gezet en dat was voldoende geweest om heel de aanloop van een nieuw begin in het zand te laten vastlopen. Charles de Gaulle in juni 191,0, aan voerder tan de Vrije F ramen. Op 6 juli 1940 sprak een krijgsraad Toulon bij verstek een vonni* van vier jaar gevangenisstraf over hem uit wegens ..ongehoorzaamheid en aanzetting tot ongehoorzaamheid in tijd van oorlog". De Vichy-rege- ring van Petain had voor de ge neraal niet de minste sympathie. Die Britten en Amerikanen waren toen nog niet de „Angelsaksen". Ze waren vrienden en bondgenoten, ver enigd in een gemeenschappelijke on derneming. De geallieerden zouden later de „Angelsaksen" worden, op het ogenblik in de Tweede Wereld oorlog, dat de „Uncivil" War uitbrak. Het punt van vertrek voor een begrip over de vraag waarom de „Uncivil War" op dat tijdstip en om die reden nitbrak en nog steeds wordt gevochten, is het Londen van 1940, toen Charles de Gaulle de last van de historische bagage op rijn schouders nam. voor koud vier dubbeltjes per echte liter (en nog elke dag thuisbezorgd ook) Mensen van vele naties werden samen (Van een onzer redacteuren) lyyTannen van bijna alle naties van Europa werken al sinds maanden eendrachtig samen aan de uitvoering van een project, dat qua omvang in ons land nog niet eerder werd opgezet: het graven van een graf twee tot drie me ter diep voor een pijpleiding, die het uiterste noorden van ons land verbindt met het industriële centrum van Limburg, Geleen. Aan dit gigantische project wer ken Fransen, Portugezen, Neder landers, Turken, Duitsers, Span jaarden, Polen en Grieken, ja zelfs een Israëliër en geven daarbij een staaltje van saamhorigheid en be grip weg, dat een unicum in de ge schiedenis van ons land mag wor den genoemd. De arbeid die met enkele eenvoudige woorden het leg gen van de aardgasleiding wordt genoemd, maar in werkelijkheid een strijd van dag tot dag. ja van uur tot uur, tegen grond en water, tegen de elementen, tegen honderd tallen voorschriften en reglemen ten, ambtelijke maatregelen, ge woonten en gebruiken is geworden, vergt de totale arbeidskracht, alle geestelijke weerbaarheid waarover al deze mensen, soms afkomstig van plaatsen duizenden kilometers van hier, die ver van huis moeten leven en werken, kunnen beschik ken. Dat geldt voor de hoogste functionarissen, de Franse en Ne derlandse projectleiders, tot de een voudigste ongeschoolde Turk die met een schop de laatste hand legt aan de egalisering van een strook weiland. 165 meter per uur Het is de pijpleiding, met een door snede van circa 1 meter, die zich als een reusachtige rups door het zomer groene landschap een weg vreet. Met een snelheid van gemiddeld 1800 me ter per dag of 165 meter per uur. Het is deze pijpleiding die het leven van al deze mensen beheerst. Vanaf het ogenblik waarop 's morgens om half zes de wekkers aflopen in gerieflijke hotelkamers in Eist of waarop in de eenvoudige houten barakken op de deuren wordt gebonsd tot het mo ment waarop en dan heeft de klok al weer acht geslagen in de avond lijke uren in „De Vereniging", het „Wapen van Eist", tientallen Betuw- se pensions, de barakken- en tenten kampen geroepen wordt: „A table". Dan is het moment aangebroken waarop Rietje van Empel, die nooit één woord Frans heeft geleerd, in het etablissement van haar vader dat na de oorlog uit de puinhopen rond de markt van Eist is herrezen, in vlot Frans zij het met een enkel gram maticaal foutje haar jongens met een hartelijk woord bedient. Dat is ook het ogenblik waarop in de Be- tuwse huiskamers ,.Le Soir" of „Le Monde" het ochtendnummer van dezelfde dag nog wel wordt open geslagen of waarop in het brandscho ne kamp van de Turken uit een blik ken trommeltje de laatste brief van „Nana" ofwel „moeder de vrouw", een levensgrote postzegel met de beeltenis van Kemal Ataturk op de briefomslag, te voorschijn komt en met een teder gebaar wordt gekoes terd. Dan staan op het bijna onafzienba re terrein van het depot-Eist de trai lers met bordjes „Samie-Paris", de vrachtwagens van de Mannesmann- Werke, de kipauto's met Kleefse nummerborden en de Nederlandse meetwagens weer voor enige uren stil. Dan klinkt uit de schaars-verlich- te tent van de Israëlische magazijn hulp een weemoedig jiddisch liedje door de stilte, die als een belofte tus sen het geboomte hangt. Dan staat het „circus", zoals de Fransen het bedrijf noemen, stil en is ook het werk in de „piste", de 23 meter bre de strook die Nederland van noord naar zuid doorsnijdt, tot rust geko men. wagenpark dat ooit door ons land trok er lopen 100 rupsvoertuigen] waaronder er zijn die 4o ton wegen en 150 wagens op luchtbanden, bene vens vele tientallen tractoren en klei nere wagens de meest fantastische geruchten de ronde over het werk aan de pijpleiding. Die geruchten zijn vaak sterk geromantiseerd en doen ook de waarheid nog wel eens geweld aan. Het leggen van de pijpleiding is echter vrijwel geheel van romantiek ontbloot. Het is een stuk harde reali teit en gedegen zakelijkheid. Dat moet ook wel want anders zou een werk, dat onder normale omstandig heden jaren van voorbereiding zou kosten en dan nog eens ettelijke ja ren voor de uitvoering ervan zou vergen, niet in 3 maanden door het Amerikaanse architectenbureau Bechtel kunnen worden „gepland" en door een Frans-Nederlandse combi natie, de AGIB, in nauwelijks acht maanden kunnen worden uitgevoerd. Daarmee zijn op organisatorisch en technisch gebied alle records voor grote werken in Nederland, Deltawer ken incluis, glansrijk geslagen. De grote vier De partners die in de AGIB samen werken zijn: Société Pansienne pour l'Industrie Electrique (S.P.I.E.), Pa rijs; Grondverbeterings- en Ontgin ningsmaatschappij (Grontmij) n.v. te De Bilt; N.V. Machinefabriek „Bre da" v.h. Backer en Rueb, Breda; Internationale Gewapend Betonbouw (I.G.B.) eveneens te Breda. Deze combinatie heeft het leggen van de pijpleiding in sectie III, die loopt van Zutphen tot Boxtel, voor haar reke ning genomen. De noordelijke secties worden door een Amerikaans-Neder landse combinatie onderhanden geno men. Iedere sectie is circa 100 km lang. Twee aspecten le aandacht want de machine, hoe perfect ook geconstrueerd en hoe feil-' loos ook lopend, blijft een instrument in mensenhanden. Dat zagen wij toen ij een excursie maakten langs het meest spectaculaire deel van het tra ject, het leggen van de buis tussen I Duiven en Slijk-Ewijk, een afstand] an circa 20 km waarin de pijpleiding' twee autosnelwegen, vier secundaire wegen, acht wegen van regionale be-l tekenis, zes spoorlijnen, vijf grote en' twee kleine rivieren en tientallen slo ten en weteringen als obstakels ont moet. Afwisseling Geen enkel tracé dat zo vol afwis seling is, ook landschappelijk gezien, maar ook geen enkel tracé dat zoveel moeilijkheden baart aan ingenieurs, uitvoerders en opzichters. De leiding moet onder wegen, rivieren en spoor lijnen door, het materiaal waarmee de leiding gelegd wordt echter moet er overheen. De weg die voor de lei ding moet worden uitgezet moet dwars door weilanden, sloten, boom gaarden, bossen en tuinen lopen. Dat vereist overleg met de spoor weg, rijkswaterstaat, polderlichamen, verkeersinspectie,- politie, gemeente besturen, landbouworganisaties en tenslotte ook nog eens een keer met iedere eigenaar of grondgebruiker die met de pijpleiding te maken krijgt omdat de buis door zijn land moet. Er moet overlegd worden over de aanleg van een extra-spoorwegover gang die later weer moet worden af gebroken. Er moet een drukke ver keersweg worden overgestoken, liefst met het hele „circus". Er moet een afspraak gemaakt worden met de eigenaar van een overzetveer die te gen gereduceerd tarief vrachtauto's en mensen in de buurt van het werk overzet. Er moet ook een geschil be slecht worden tussen een Griek die een paar - peren van een boom heeft gehaald en de eigenaar van de boom gaard die over die „diefstal" komt klagen. zien er met een zelfbewust gebaar de hooggekwalificeerde lassers, die in alle toonaarden bezongen zijn, rond lopen. Harde werkers, maar harde jongens ook die zich goed laten gel den en zich nog beter laten betalen. Dat zijn de grote mannen van het werk in het veld, waarnaar de hele karavaan van voertuigen zich richt, de mensen ook die de snelheid waar mee de rups door het groene land kruipt, bepalen. Jongens die er niets om geven om een dure Bugatti race wagen te kopen om naar het werk te rijden, slordige drinkers die niet op een paar flessen kijken maar die. eenmaal „aan de buis" tot op een on derdeel van een millimeter nauwkeu- Lassers bezig met het leggen van een tweede las ter ver ste mming, Voor een dergelijke las worden 8 elektroden tan 30 cm lengte opgesmolten. De eer ste las heeft 4 elektroden ge- eist. Voor het opvullen van de gleuf tussen twee buizen zij bij een laatste bewerking nog 40 elektroden nodig. rond 170 per week. 45 gulden aan zijn vrouw kan sturen die daar als een kind zo blij mee is. De een spaart voor de aankoop van een hele rij huizen in Marseille of voor deelna- hij zijn vrouw m Turkije nog eens in veertien dagen een postwisseltje m 25, kan overmaken. ..C'est la vie" zegt de Franse las ser die van zijn vorstelijke salaris ■erhoudt maar weer vro- een karwei in Perzië figuur is ook de man die de ,,cen-T trage" voor zijn rekening neemt, het precies rond buigen van de uiteinden van de buizen voordat ze aan elkaar t worden gelast. Daar zijn ook de koud-] buigers die met een ingewikkelde ap- d paratuur de zware buizen buigen om tekent ze een bocht te kunnen laten volgen. Verantwoordelijk werk is ook het be dienen van de „trancheuse", de su per-graafmachine die eventjes een voor door het land trekt van 2'4 me ter diep en drie meter breed. Op een of Zuid-Amerika. Dat zijn de mensen van het avontuur. Die het ene jaar niet weten waar ze het andere jaar zullen werken en eten. Die als het op werken aankomt de slechtsten niet zijn, tegen geen moeilijkheden of prikkeldraad spannen voor afraste- K ringen, grond verzetten, materiaal wegbrengen, gereedschap aandragen. C'est la vie Records geslagen Er doen, nu na enkele maanden werken met het grootste machine- en Twee belangrijke aspecten beheer sen dit reusachtige werk: het techni sche probleem en het menselijke.] Beide problemen hebben vele raak- vlakken, beide verdienen ook de vol-l De Zo is het leven in de „piste" in Ne derland, anno 1964. In het land waar door samenwerking, enig in Europa, in eendracht een stuk werk wordt verzet waarover nog jarenlang als een unicum zal worden gesproken en „C'est la vie zegt de Fransman'dat hard op weg is het klassieke schouderophalend, als we met hem I voorbeeld te worden van hoe net er mensen filosoferen over het feit dat de een op den duur in Europa toe zal moe- aan de pijpleiding 4500 tot 5000 gul- ten gaan. Zó heeft het graver, van den per maand schoon verdient en de een sleuf voor 400 km pijpleiding ander blij is als hij van zijn loon, meer dan een technische waarde. Hoe meer Johnson zocht naar ope ningen, des te meer deuren sloeg De Gaulle voor zijn neus dicht. Nog geen maand nadat De Gaulle in feite had laten weten niet verder op een uitno diging van Johnson voor een topge- sprek te zullen ingaan, erkende de Franse president na de meest ter loops denkbare mededeling aan het Westen de Chinese Volksrepubliek. Daarna begonnen Franse regerings kringen de bekendmaking te ver spreiden dat generaal De Gaulle voorstander was van neutralisering van Zuid-Vietnam. En tenslotte vloog de generaal die geen tijd kon vinden voor de president van de Verenigde Staten over Washington heen op weg naar Mexico, voor het afleggen van een staatsbezoek. Lyndon Johnson knarste onhoorbaar met de tanden en verzekerde op al zijn persconferenties met uitgestre ken gezicht dat er in de betrekkingen met De Gaulle geen crisis bestond. Door lange jaren van ervaring in het Congres, heeft Lyndon Johnson ge leerd alleen dan te vechten wanneer er een doel is om te vechten. Hij be sloot geen kwaad te zien. geen kwaad te horen en geen kwaad te spreken. Hij wachtte rustig af tot zijn kans zich zou voordoen. President Johnsons geduld werd be loond. Hij vond de kans waarop hij zat te wachten toen generaal Pierre Billotte, De Gaulles stafchef in oor logstijd, in april een persoonlijk good- will-bezoek aan Washington bracht. Hij had van De Gaulle mogen gaan op voorwaarde dat zijn reis niets of ficieels had. Hierop had Johnson zitten wachten. Hij riep een oude vriend uit Texas. Robert Anderson, naar het Witte Huis en stuurde hem met een introductie- Advertentie) brief voor De Gaulle naar Parijs, om er persoonlijk contact via twee kana len te openen. Om er zeker van te zijn dat het diplomatieke kanaal zou functioneren, stuurde Johnson onder minister George Ball van buitenland se zaken achter Anderson aan. Anderson, die onder meer oud-pre sident Eisenhowers onderminister van defensie was geweest, werd op 30 mei door De Gaulle ontvangen en besprak met hem de Frans-Ameri kaanse betrekkingen. George Ball volgde op 5 juni, en hij besprak met De Gaulle in het bijzonder Zuid-Viet nam. President Johnson stuurde in die zelfde week twee brieven aan De Gaulle, gedateerd 5 en 10 juni. De eerste werd persoonlijk overhandigd door onderminister Ball. Het was een korte, vriendelijke brief die niet in ging op hangende problemen, maar waarin Johnson er zijn genoegen over uitsprak dat De Gaulle zijn afgezant had willen ontvangen. De tweede brief werd gestuurd na dat Ball in Washington was terugge keerd. De president gaf gunstig com mentaar op de openhartige gedach- tenwisseling van De Gaulle met de onderminister. Hij drukte er zijn te vredenheid over uit dat Frankrijk en de Verenigde Staten het in grote lij nen eens waren over de doelstellin gen die men in Zuid-Vietnam wilde bereiken, zich daarbij voor ogen hou dend dat er belangrijke verschillen van inzicht waren inzake tactiek en strategie. De president refereerde aan een vorige gedachtenwisseling met De Gaulle waarin de nadruk was gelegd op het belang van voortdurend contact, met het oog op de vele vraagstukken van gemeenschappelijk belang die samenwerking vereisten. Ondanks de nadruk op voortdurend contact, hecht president Johnson geen zeer hoge waarde aan politiek- per-brief. Het is hoogstens een nutti ge aanvulling op persoonlijke ontmoe tingen, en op zijn slechtst een pover surrogaat. De president erkent zeker het nut van het openhouden van alle kanalen, maar hij is te goed op de hoogte met de frequentie en nuttelo ze correspondentie tussen zijn voor gangers en De Gaulle, om er erg aan te hechten als correspondentievriend van de Franse president op te treden. President Kennedy, wist Johnson, was nooit zo ingenomen met De Gaulles voorkeur voor het hanteren van de pen. Kennedy las de corres pondentie geboeid, zoekend naar aanwijzingen omtrent De Gaulles ware motieven. Kennedy was een onverschrokken lezer, maar geen enthousiast brievenschrijver. On danks zijn reputatie als „intellec tueel". was Kennedy eigenlijk meer een intelligent man van de prak- Het probleem dat De Gaulle mee draagt dateert van 18 juni 1940, toen een eenzame brigade-generaal in een radiostudio in Londen zat, en op zijn landgenoten het beroep deed zich niet over te geven, maar verzet te blijven bieden aan de vij and. De Gaulle zei op die historische dag dat de oorlog niet was afgelopen met de slag om Frankrijk. Hij gaf als zijn visie dat het een wereldoorlog was die gewonnen zou worden met de middelen die het Franse Imperium nog ten dienste stonden, en met de gecombineerde kracht van Britten en Amerikanen. Maar er is een grens aan de moge lijkheden van een man die midden zeventig is, vooral als zijn bagage bijzonder zwaar is, zoals president Kennedy zei toen hij het had over oudere staatslieden die de conflicten en problemen uit een verleden mee torsen naar het heden

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 9