Bussum kocht in Genève de Peter-Kreudershow ij^eoen dagen teleolsie HILVERSUM HEEFT PRIMA BANDOPNAMETECHNIEK Zaterdag 4 juli 1964 (Van onze radio-t.v. redacteur) /~\ngeveer tachtig procent van alle radioprogramma's wordt van te voren opgenomen op een geluidsband. Er zijn jaarlijks zo'n zesduizend banden nodig van elk een kilometer lang. Van af 1956-'57 zijn in totaal onge veer veertigduizend 40-minuten- banden in gebruik genomen en twintigduizend 20-minutenban- den. Dat is een investering van ruim één miljoen gulden. Wie met die bedragen omgaat, moet op de kleintjes letten. Te veel van de banden konden vroe ger na een paar keer niet meer gebruikt worden, omdat ze te vol zaten met lassen. In de Hil- versumse radiostudio's wordt tegenwoordig niet meer geknipt en geplakt bij het monteren van programma's, ook al zijn het samenvoegingen van desnoods honderden stukjes en beetjes. Banden gaan vrij van lassen de kast in voor latere uitzending of voor nieuw gebruik. Dat scheelt geld, maar vooral tijd. Kostte een radioprogramma van een uur een aantal jaren geleden nog gemiddeld twintig uur aan opname en montage, de gemiddelde tijd is thans viereneenhalf uur. Het klinkt de buitenstaander mis schien niet bijzonder indrukwekkend allemaal, maar amateurs, die ge luidsbanden maken en dat zijn er vele duizenden in Nederland zullen zich onmiddellijk afvragen hoe dat zit met dat monteren van programma's op band zonder dat er geknipt wordt. Het procédé dat in Hilversum wordt toegepast is wel zo uniek in de we reld. dat zelfs de B.B.C. met voorbij gaan van alle Engelse superioriteits gevoelens de Noordzee overstak om in Hilversum te komen kijken. Ook andere radiostations komen regelma tig vragen hoe ook zij hun werkme thoden vier. vijf maal kunnen ver snellen. Ze zitten bijna allen met het probleem, dat zij bij de uitbreiding van de zendmogelijkheden met onge veer hetzelfde aantal mensen meer programma's moeten maken van steeds betere radiotechnische kwali teit. Wat nu volgt is nogal technisch, maar wie zich niet alleen interesseert voor wat er uit de radio komt maar ook voor hoe het toegaat i n de stu dio's. moet er maar even doorheen- bijten. Fouten De zwarte knop met pijl) tussen de twee bandgeleiders bedient de af hef inrichting. Op de foto staat de band t» opgeheven stand, dus 'os van de tets- en geluidsopnn- •nekop. Een pnlleije nog juist zichtbaar vooraan achter de band houdt deze op afstand van t wee koppen. Bij monteren tijdens de opnamen, de opneemtechniek die exclusief Hil- versums is, gebeurt het volgende- In de studio is een dirigent bezig met zijn orkest. Hij tikt af omdat 'n noot hem niet bevalt. Of omdat de ge luidstechnicus boven in de controle kamer een noot of een bepaalde klankverhouding niet bevalt. De band loopt door. Knoppen Stel: er Is een spreker. Hij hak kelt. De band loopt door. De spreker begint opnieuw. Er zit dus een foutie ve plek op de band. Die moet er la ter worden uitgekmpt. Stel: er wordt een bonte avond op genomen. Op het podium in de studio staat een gerenommeerd Italiaans tienersterretje. In de controlekamer boven luistert men verbijsterd toe. Het kind heeft in totaal geen stem. Haar aandeel in het programma kan onmogelijk uit op die manier. Geluk kig heeft het kind van haar grammo foonplatenmaatschappij de geluids band meegekregen die met veel tech nische kunstgrepen van haar succes nummer is gemaakt. Hij wordt inge- monteerd. Stel: Gabri de Wagt bezig met „Marimba". Dat betekent elke zin vele malen herhalen. Een lange band vol niet te gebruiken stukken. Boven dien moeten er in de uiteindelijke band, het uiteindelijke programma dus, nog verschillende muziekjes van grammofoonplaten bij en stukjes dia loog die al eerder zijn opgenomen en op andere banden staan. Steler wordt een hoorspel opgeno men. Een beetje hoorspel vraagt drie dagen repetitie en opnemen, stukje na stukje. Vroeger werden alle bruikbare stukken bandopname aan elkaar ge plakt. Het kon voorkomen dat er ban den in ontloop waren met twintig, dertig lassen erin. Bij de uitzending is dat niet te horen. Maar lassen heb ben het nadeel dat zij verdrogen. On langs werd een sc-hooli adioprogram- ma van een jaar of tien geleden voor de dag gehaald, omdat er een geheel nieuwe generatie op school zit en het programma dus weer dienst kon doen. Maar de band bleek in verschil lende stukken uit elkaar te liggen. Het aan elkaar lassen van stukken programma die op verschillende ban den zijn opgenomen heeft voorts het nadeel dat de frequentiekarakteris- tiek niet over het gehele programma dezelfde is. omdat geen band gelijk is aan een andc-re. Geen sterveling die dat merkt, behalve de luisteraar die zo'n programma thuis opneemt op de band en zijn tooncorrectie moet ver anderen. Lassen hebben tenslotte ook het na deel dat de band bij het opwinden- van de spoel kan schieten. Dan krijg je, wat in radiotermen „bandsalat", heet, een studio vol bandenwirwar en boze woorden. N. R. U.- vinding Op het laboratorium van de tech nische dienst van de Nederlandse Ra dio Unie is een systeem van monte- :en uitgedokterd dat het knippen en plakken overbodig maakt, banden spaart en tijd wint. De truc zit in een bandafhefinrichting. Het is mogelijk daarmee een programma te monte ren tijdens de opname zelf. Ook wordt hij gebruikt wanneer een pro gramma later, uit verschillende stuk ken band, tot een nieuwe band wordt gemonteerd, een werkwijze die kopi ëren heet. Op elke bandrecorder zitten van links naar rechts een wiskop. een op- namekop en een weergavekop. Door midde! van de afhefinrichting wordt nu de band van de wiskop en de op- namekop afgelicht. Hij loopt alleen nog langs de weergavekop. Dit ge beurt echter en dat is het verschil met gewone bandrecorders teiwijl het apparaat staat ingeschakeld op „opname", de opnamekop dus wel werkt maar niet registreert omdat er geen band langs loopt. Dat een bandrecorder, die in „op name" staat, desondanks weergeeft is een kwestie van afluistermogelijk- heid achter de weergave, zoals dat heet. Ook clat is een onderdeel van het in Hilversum ontwikkelde sys teem. Vroeger zou dat een onbruikbaar stulc in de band hebben opgeleverd. Nu spreken de dirigent en de tech nicus af dat op een bepaald punt van de partituur opnieuio zal wor den begonnen. De geluidstechnicus spoelt de band terug tot voorbij het afgesproken punt. Hij drukt de- op nameknop in, maar licht de band door middel van de afhefinrichting van de wiskop en de opnamekop. Alleen de weergavekop werkt. Via luidsprekers laat de weergavekop het geluid dat al op de band staat horen in de controlekamer en in de studio. De muziek loopt; op het af gesproken punt zet het orkest weer in. de afhefinrichting wordt uitge schakeld, gelijktijdig valt de band weer op de wiskop en de opname- kop, gelijktijdig vervuilt ook de ge luidsweergave in de controlekamer en in de studio, en op de plek van de band waar kort tevoren het fou tieve stuk begon, begint nu het ver volg van de opname. Montage achteraf is niet meer no dig. In de controlekamer komt direct een schone band te voorschijn. De ge luidstechnicus doet daarmee het werk dat vroeger door de montage technicus na "de opname moest wor den gedaan. Buitenlandse gastdirigenten kennen het systeem van „luisteren achter de band" en „daar pikken we hem weer op" niet. Die laat men opnieuw be ginnen waar het ze 't beste uitkomt Ze maken op de ouderwetse manier een band, met foutieve plekken erop die later moeten worden verwijderd Gevolg tijdverlies, want nu moet ook de montagekamer er nog aan te pas komen. Maar ook daar werkt men sneltel- dan vroeger en wordt niet meer geknipt en geplakt, want de afhefinrichting doet. zoals gezegd, ook dienst bij het kopiëren van pro gramma's. Stuk eruit a Stel: een spreker heeft gezegd: „De kinderen spelen op straat met hun fiets". Het had moeten zijn: „De kin deren spelen met hun fiets". „Op straal" moet er uit. Naast elkaar staan twee bandrecor ders Links band 1 zoals die is opge nomen met fouten, rechts band 2 zo als die worden moet. Band 1 wordt gekopieerd op band 2 met fout en al. Band 1 wordt vervolgens terug gedraaid zodanig dat het woord „straal" de weergeefkop reeds is ge passeerd maar het woord „met" nog moet komen. Band 2 wordt ook teruggespoeld, echter zodanig dat het woord „spe len" de weergeefkop al is gepasseerd maar het woord „op" nog moet ko men Alles wat op band 2 achter „spelen" staat is niet meer- van be lang. want daar moet komen „met hun fietsen". Bij het woord „met" moet de opname beginnen. Band 2 staat intussen nog op scherp voor de weergeefkop. De technicus zet een potloodstreep op de band op de plek waar deze de weergeefkop raakt, dus direct na het woord „spe len", draait de band vervolgens door tot de potloodstreep voor de opneem- kop staat. Het kopiëren van band 1 op 2 zou op de gecorrigeerde plek kunnen be ginnen. Een bandrecorder heeft ech ter starttijd nodig. Zowel band 1 als band 2 worden daarom ongeveer een meter teruggedraaid. Recorder 2 wordt op opname gezet. Echter: ook de ophef inrichting wordt in werking gesteld Band 2 wordt dus van de wis-, opname- en weergeefkop ge haald. Beide recorders worden ge start. Band 1 geeft weer. Op het mo ment dat op band 1 het woord „straat" is gepasseerd, wordt op re corder 2 de band neergelaten op de wis- en de opneemkop. Band 1 kopi eert op band 2 na „spelen" de zin snede „met hun fietsenenz. Ze zeggen in Hilversum: .JRudio- technisch zijn we een kwart eeuw voor op de radiostations in het t>ui- tenland". Dat klopt wel. Japanners. Zuid-Afrikanen. ljslanders, Ameri kanen, Australiërs, Russen en Isra ëliërs zijn bt) het technisch cen trum van de gezamenlijke omroep verenigingen de kunst lcomen af kijken. Die van liet monteren van programma's tijdens de opname zelf en van het kopiëren zonder zonder knippen en plakken. Ook wat uitgedokterd wordt op het ge bied van stereo en op het. gebied van transistors. Het is te weinig be kend. Vandaar dit verhaal over het Hilversum achter de schermen van de techniek. Woensdag 8 juli zullen de leerlingen aan de Amsterdamse toneelschool het stuk ,Het Paneel'' opvoeren, waarvan hier een scène. FLINTSTONES DONDERDAG. Het vrouwenprogramma van de KRO wordt geheel gewijd aan de in de avonduren uitgezonden reeks pro gramma's „Het land van onze kinderen", waarvan een samenvatting wordt uitgezon den. Het avondprogramma begint met de Flintstones. Fred heeft salarisverhoging gekregen. .Journaal, Brandpunt en de Kunst rubriek Kijk op Kunst houden de aandacht meer of minder gespannen, totdat tien over negen de grote Molière weer eens wordt opgeroepen om de kijkers een genoe- gelijke avond te bezorgen. De toneelgroep De Nieuwe Comedie uit Den Haag geeft onder regie van Erik Vos een opvoering van De Schelmenstreken van Sca- pin. Deze toneelgroep heeft bijzonder veel goed werk gedaan met haar voorstellingen voor de rijpere jeugd. Erik Vos heeft de schelmenstreken vertaald in het Neder lands. Peter van der Linden vertolkt de titelrol. Molière, de zeventiende eeuwse Franse toneelschrijver, heeft een groot aan tal stukken op zijn naam, die alle gemeen hebben, dat ze een voor die tijd opmerke lijk zuivere uitbeelding gaven van het wer kelijke leven. Molière die z'n kluchten niet alleen schreef, maar ze ook regisseerde en er zelf vaak de hoofdrol in vertolkte had er een handje van, wantoestanden met een vlijmscherpe pen te tekenen. Het waren niet alleen de wantoestanden, die hij met zijn humor te lijf ging, maar ook de men selijke ondeugden. Vandaar dat zijn stukken altijd merkwaardig fris en actueel zijn ge bleven. Want de schijnheiligheid, zoals die ook in De Schelmenstreken van Scapin gehekeld werd, is nog nooit van de aard bodem verdwenen. Het kan een plezierige avond worden met dit verkleedstuk, dat ongetwijfeld met jeugdig élan zal worden opgevoerd. VOOR DE JEUGD VRIJDAG. De AVRO brengt in het halve uurtje voor het journaal een program ma voor de rijpere jeugd. Voor het eerst WIM ofwel Wedstrijd In Muziek, de uitzen ding, die Rooster komt vervangen in de zomermaanden. Twee groepen sterren en hun fans proberen elkaar de loef af te ste ken in muzikale kennis. I.onneke Hoogland en Wilco Meyer hebben de presentatie weer in handen, net als de eerste keer, toen deze wedstrijd als onderdeel van de laatste Rooster ten doop werd gehouden. Na jiet journaal en Televizier de Intertel show over Peter Kreuder, waarin men be halve een ballet, de componist-pianist zelf en het orkest van Max Greger. een reeks solisten kan zien, onder wie Monica Grimm, Evi Kent. Paul Hörbiger. Ernst Schutz, Nadja Gray, Nina Tscharowa, Peter Fritsch, Olive Moorefield en Rozy Armen, om maar enkele namen te noemen. Ze zin gen en spelen werkjes van Kreuder, een van de meest succesvolle en meest produktieve componisten, die het Duitstalige Europa heeft, voortgebracht. Op 18 augustus 1905 werd Peter Kreuder geboren in Aken. Zijn eerste grote schlager, die wereldberoemd werd, was Sag beim Abschied leise Servus, Vrijdag 10 juli: de Peter-Kreudershow. In deze show zal Evi Kent als gast op treden. J~\e jaarlijkse VARA-uitzending met de eindexaminandi van de Amster damse Toneelschool niet meer onder regie van Willy van Hemert. maar onder Kees van Iersel, die diens lectoraat heeft overgenomen vormt een van de niet bijster veeltallige eigen produkties van de omroepverenigingen in de komende week. Het is weer een mager, echt zo mers programma met veel uit het bui tenland gehaalde uitzendingen, zoals de Peter Kreudershow, die gekocht werd van de commerciële televisieproduktie- maatschappij Intertel in Genève. ZONDAG. Een hoogmis uit de Verrijzenis kerk in Hilversum opent de week zon dagochtend om elf uur. Celebrant is kape laan J. Koopmans, de preek wordt gehou den door pastoor S. Miedema; voorts ver leent medewerking het parochieel zangkoor o.l.v. dirigent-organist C. P. Bakker. In het avondprogramma van de NCRV worden Weekjournaal en Sport in Beeld gevolgd door Enny Mols de Leeuwe. die een van die vele, fijne sprookjes gaat voordragen, waarmee de vermaarde Deen Hans Chris- tiaan Anderson de wereld heeft verrijkt. Het is ,.de Zwijnenhoeder". Regie heeft Dick van 't Sant, voor de decors zorgde Els Salomon en de illustraties zijn van Johan Volkerijk. De hoofdmoot van het programma van deze zCndag wordt gevormd door een Engelse documentaire, getiteld „de oude Eik". De BBC-regisseurs Christoffer Parson en John Burton zorgden voor de opnamen, terwijl Desmond Hawkins de tekst schreef. De geschiedenis van de Het is een film naar het gelijknamige toneelstuk van Gerorge Kaufman en Moss Hart. De hoofdrollen worden vertolkt door Bette Davis, Ann Sheridan, Monty Wooley en Jimmy Durante. De namen staan borg voor genoeglijk vermaak. De man die kwam eten is dan ook een pretentieloos niemen dalletje voor alle leeftijden. Grappenmaker Wooley krijgt de gelegenheid alle registers van zijn kunnen open te trekken, omdat hy een bekend radiospreker uitbeeldt, die er gens een spreekbeurt komt houden. Hij zal dineren bij een echt provinciaal gezin netje, maar hij tuimelt van de trap en is daardoor gedoemd enkele weken bij deze mensen te blijven, hetgeen uiteraard lach wekkende situaties te over oplevert. Na de hoofdfilm een herhaling van Josef Kilian, een Tsjechische filmpje, dat de VARA in mei over het tweede net uitzond. De Tsje chen wonnen er de eerste prijs mee op het festival van Oberhausen. Het is een Kafka- achtig gegeven: een man huurt voor een nacht een kat. Als hij die de volgende dag terug wil brengen, blijkt het kattenhuis van de aardbodem verdwenen. Hij probeert dan via allerlei instaniies het beest kwijt te raken, maar dat lukt hem niet. De film is een spotternij ten koste van de bureau cratie en als zodanig wonderwel geslaagd. Natuurlijk fietsen de tourslaven ook nu nog. DOCUMENTAIRE DINSDAG. Het Agrarisch Nieuws is een van de schaarse NTS bijdragen aan de kijkvreugde van deze week. Na het Jour naal komt de KRO aan bod. die met Brand punt van start gaat. Vervolgens komt Rens van Dorth even langs wippen, zoals immer geassisteerd door goochelaar Fred Raps, Mary Michon en Nannie Boda. Speciale gasten zijn de sinds jaar en dag van allerlei feestavonden bekende acrobaten De Ka- mee's. Over de streep is een echte docu mentaire, een van de weinige werkstukken van de t.v.-secties, die we in deze maanden op de kjjkweegschaal mogen leggen. In een coproduktie met de Vlaamse tele visie wordt de vraag aan de orde gesteld waarom is er in Nederland woningnood, terwijl er even over de grens, nl. in België, huizen bij de vleet leeg staan. Ivo Berg en Lieven Gijpen van de Vlaamse televisie assisteerden de KRO-mensen in deze „over de streep". De dinsdagse hoofdschotel is een aflevering van de reeks „Een uur met Hitchcock", deze keer getiteld „Als een nachtmerrie" met Hugh O'Brien en Gina Rowlands. Geen bijzonderheden over de in houd: het is per slot van rekening de ver rassing die 't hem doet. Fietsen als besluit. avond van zijn eerste preek een afschuw- lijk biecht te horen krijgt. Hij komt op die manier voor een gewetensconflict te staan: het biechtgeheim bewaren dan wel zijn plicht als burger te doen en de politie te waarschuwen. Hoewel hij besluit zijn trouw aan het geloof de voorrang te geven, raakt hij in dramatische situaties verzeild. Ri chard Boone heeft zelf de regie van deze aflevering van zijn reeks films. VtRHALENKASTEEL ZATERDAG. Een uitgebreid NCRV-pro- gramma in de middag, bestaande uit o.m. Filnikader, Onder de loep (de spoor wegen), Memo, het Arlis Nieuws van Han Rensenbrink en het Verhalenkasleel. In de middaguren ook de eerste aflevering van de serie amaleurprogramma's Kom er maar eens voor, die onder regie van Fred Be- navente uit Lochem komt. Wie er „maar eens voor moeten komen" zijn gitaar- en zanggroepjes, vocalisten en niet te vergeten de Kansas City Stompers. In het avondprogramma Barend de Beer en Lassie, het journaal, weer Memo en ver volgens de Beverlv Hillbillies, die na een snelle reis naar huis deze keer tot de con clusie komen, dat het klokje nergens tikt zoals het thuis tikt. George Noordhof en Hans van Ruler gaan daarna onder het motto Hoe bestaat het, aandacht besteden aan een (sinds de Rudy-Carrellshow bran dend) probleem, nl. hoe staat het met de intelligentie van ons aller apen. Titel „de aap uit de mouw". Ten slotte als afsluiting van de week nog een klein uurtje met onovertroffen grapjasserij van Lucy Ball. Deze keer gaat ze naar Japan. Zaterdag 11 juli: de aap uit de mouw. George Noordhof test de intelligentie van de aap. later kwamen er nog tientallen liedjes bij. Al op zesjarige leeftijd trad hij als solist op. Zijn vader was een bekend Wagner zan ger en zo belandde hij via de Münchener Akademie für Tonkunst in de klassieke muziek. Hij zocht en vond zijn bestemming evenwel in het lichte genre, voornamelijk al3 componist van filmmuziek. De laatste tijd heeft hij enkele tegen het klassieke genre aan liggende pianowerkjes geschre ven. Peter Kreuder maakte ook naam als ontdekker van vele grote sterren, zoals Rosita Serrano en Willy Forst. Zijn carrière duurde vele tientallen jaren en zijn wereld successen zijn niet te tellen. Men zou er vele uren mee kunnen vullen. Een uur duurt de show. Daarna komt het Richard-Boone- theater de huiskamers binnen en wel met een t.v.-spel „De eerste preek" handelend over een jonge priester, die op de voor- Dinsdag 7 juli: Rens ran Dorth wipt even langs. Nannie Boda is zo langza merhand tot de vaste bezetting gaan be horen. oude eik is een trieste. De boom valt ten offer aan het moderne verkeer. Het omhak ken is voor mens en dier een schier wan hopige zaak; de "dorpelingen verzamelden zich graag onder de oude takken en de vogels bouwden er hun nesten in. In de rubriek „Onder vier ogen" spreekt Jan van Hillo deze deze keer met een Nederlander, die het rood. wit en blauw altijd fier heeft hooggehouden en wel de ex-wereldkampioen schaken dr. Max Euwe. Niet alleen over zijn schaakactivitèiten denk maar eens aan de tweekamp tegen Aljechin. die heel Nederland indertijd in de ban hield kan dr. Euwe vertellen. Zijn dagelijks werk. dat verband houdt met de moderne reken machines, die wiskundige programmeurs de handen vol werk geven en zijn nieuwe taak als hoogleraar bieden veel aankno pingspunten tot een interessant gesprek Alvorens de dagsluiting, het allerlaatste nieuws en de Tour de France aan bod ko men. eerst nog een muzikaal program matje, getiteld „Zingend in de West". De sopraan Klaziene v. d. Vinne maakte on langs een concertreis door de West, waar mee zij uitzonderlijk veel succes oogstte. Zij vertelt ervan en zingt liederen die ze daar ten gehore bracht en die ze daar hoorde. Rinus de Graaf, die de reis naar Suriname en de Antillen meemaakte, be geleidt haar aan de piano. De uitzending wordt geïllustreerd door Johan Volkerijk Op het programma staan o.m. liederen met een folkloristische inslag, alsmede werkjes van Granados, de Falla, Aaron Copland. Geen echt klassiek recital ove rigens. ETENTJE «AANDAG. Een filmavond, verzorgd door de VPRO, die nogal wat moeilijkheden heeft gehad met het verkrijgen van de rech ten op de hoofdfilm, die ze de kijkers voor wilde zetten. Maar het is gelukt. Een Log boek en Kenmerk, vervolgens het Journaal en aansluitend l'Ondo Mane, een kort film pje van de Cinema Television, dat de spot drijft met de helaas nog maar al te veel voorkomende kritiekloze televisie kijkers. De allesküker om zo te zeggen. De hoofdfilm Ls The man who came to dinner, ofwel de man die kwam eten. TONEELSCHOOL WOENSDAG. Top of Flop komt weer uit de Singer Concertzaal in Laren. De juke box is onvermoeibaar en er zijn steeds weer nieuwe plaatjes, die Top willen wor den. Het nieuws en Achter het Nieuws geven de leerlingen van de Amsterdamse toneel school de gelegenheid, zich klaar te maken voor de vuurproef. Zij hebben op hun school les gehad van Kees van Iersel, die het vak ..spelen voor de televisie" voor zijn reke ning neemt. Hij zal zijn pupillen geslaagd en wel nu aan de kijkers voorstellen en wel in een stuk van Ingmar Bergman, de vermaarde Scandinavische schrijver. Het stuk heet Het Paneel. Medespelenden: René Jessurun Lobo, Lou Landré, Yoianda Bersch, Christine Ewert, Henk Uterwijk, Willeke van Ammelrooy en Reinier Heidemann. Voorts op deze avond Oog een documentaire over het werk van de Wegenwacht in Nederland de mannen in het geel, die zo onschatbaar veel doen voor de pechvogels van de weg en die met de talrijke vakantiegangers van het ogen blik de handen vol werk hebben. Jan Blok ker presenteert ten slotte Filmvenster.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 18