Vroegof/aaf de protestants-christpliike vrouw de uoorkflnr aafl Jp^RUNT SB S
Trots der zeven zeeën koerst op
V. S. aan
is
IÉ K
DE BOEKENPLANK
Speedway-derby is de snelste
hobby van rijdend Amerika
Vlootschouic op
de Hudson
John Steinbeck
Bijzondere steen gevonden in Schoondijke
Wenen zoekt een weg
naar de drie zeeën
ZATERDAG 20 JUNI
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
OCEAANREIS VOOR GROTE ZEILSCHEPEN
Drieëntwintig van de laatste
grote zeilschepen, de glorie j
weerspiegelend van de negen- j
tiende-eeuwse zeevaart, ploegen |ff
thans met volle zeilen door de
golven van de Atlantische
Oceaan, op weg naar de Ver- j
enigde Staten, waar zij luister
zullen bijzetten aan de wereld-
tentoonstelling in New York en
het driehonderdjarig bestaan i!
van deze stad.
Het idee voor deze regatta, de
grootste sedert tientallen jaren, is
afkomstig van de Amerikaanse
zeezeiler Nils Hansell.
Sinds 1956 organiseren Britse zeil- j
enthousiasten onder leiding van
prins Philip ééns in de twee jaar -
een Europese vlootschouw van gro- p
te zeilschepen. Ditmaal zijn er sche- li-
pen uit alle werelddelen voor de
wedstrijd ingeschreven, de meeste
vierkant getuigde barken, en voor
de rest schoeners en jachten.
De schepen zjjn bijna allemaal nog
in gebruik als opleidingsschepen
voor de koopvaardij of voor de ma-
rine. Zoals bijvoorbeeld de 1860 ton
metende Westduitse driemastbark
Gorch Fock, die onder bevel van
kapitein ter zee Hans Engel met
160 adspirant-marineofficieren aan
boord aan de vaartocht deelneemt.
Cursus
Als de Gorch Fock In Hamilton,
Bermuda arriveert, de plaats waar
de schepen zich zullen verzamelen
om daarna in flottielje naar New
York te koersen, wordt de beman
ning vervangen door 160 andere
aankomende zeerobben, die in New
York een negendaagse theoretische
cursus „zeemanschap" zullen ont
vangen. Op de terugweg naar Eu
ropa, worden Hafnarfördus de oude
stapelplaats van de Hanze op IJs
land, de Ierse hoofdstad Dublin en
Bergen aangedaan. Dan moet het
geleerde in praktijk worden ge
bracht.
Jaarlijks leggen schepen als de
Gorch Fock wel 70.000 zeemijlen
af, het grootste deel onder zeil. Na
het vergaan in 1957 op de Atlanti
sche Oceaan van het koopvaardij-
schoolschip Pamir, een enorme
viermaster, hebben de grote Duitse
reders toch opnieuw plannen ge
maakt voor de bouw van oplei
dingsschepen, zij het dat die wat
kleiner zullen zijn dan de ongeluk
kige Pamir. Er gaat niets boven
een zeilschip voor de opleiding van
zeelieden, zeggen de reders en de
kapiteins, die zelf vaak herinne
ringen bewaren aan de tijd dat zij
i Dt
de
en voor
BiJ uitgeverij Querido te Amsterdam
verscheen als Salamander een aller
aardigst verhaal van de Nobelprijs
winnaar John Steinbeck. In „Mom
maar eens koning" schrijft Steinbeck
een komisch sprankelende satire over
Frankrijk, dat weer eens midden in
een kabinetscrisis zit.
De monarchie moet hersteld worden
en hoe dit alles geschiedt kunt U met
veel plezier in dit boekje lezen. Even
eens bq Querido verscheen van Willa
Cather „Alexanders brug", het verhaal
van de Amerikaanse Earthly Alexan
der, die er zich, tijdens een reis naar
Engeland, van bewust wordt, dat hij
precies het leven leidt, dat hij ge
tracht had te vermijden en zo tot een
keerpunt in zijn leven komt.
Saint magazines
Bij A. \V. Bruna en zn. te Utrecht I
verschenen in de Zwarte Beertjes-
reeks weer enkele Saint Magazines
met misdaadverhalen van onder meeri
Leslie Cliarteris, Frank Kane, Edgar
Wallace, William O'Farrell en Law -
rence Treat.
„Kermis in de regen" van Joop van
den Broek is uiteraard bekend van i
de gelijknamige film. Een vlot en
aantrekkelijk verhaal over een bank
overval.
Frederic Dard's „Twee druppels
bloed" is een verhaal voor de fijn
proevers. Een uitzonderlijk geraffi
neerde moordgeschiedenis in Parijs,
waarvan de „uitslag" bij benadering
met te voorspellen valt.
AUTO'S KOPEN OP UITSLAG VAN DE RACE
np A UTINr'" FJC/Vf r was bet eer. typisch General Mo-[van onze eeuw Da;--ia een waar
»l/I\/ir 1 IllKJ y LjCjIV -oc-drijf. G-M Mord er iMi'.vaar bedevaar! -wd v - fr.-.- rcr van
ADEMSTOKKEND
KUNSTJE
(Van een medewerker)
•t officieel achter, maar de Chevro-j snelle auto's geworden. Eens
let en Pontiac divisies van G.M.j veertig kilometer lange strand de
Isteunden verschillende renners clan- baan; hier reed zelfs Henry Ford
destien. Dit jaar was het een zaak ieens een van zijn racemonsters. Vijf
tussen Ford en Chrysler, die tezamen'jaar geleden word er een baan aan-
I drieëntwintig wagens in de race gelegd die de attractie nog heeft ver-
Ibrachten, terwijl de andere deelne- hoogd, voornamelijk omdat men er
mers ook wel in een of andere vorm meer faciliteiten heeft.
'steun van de industrie kregen. j Zelfs als er niets te doen is komen
|er mensen kijken naar de beroemde
baan, waar de grote merken elkaar
A merlkanen mojen op dé merite, kwam dit jaar mot één
wegen niet harder rijden dan auto waarin een motor was gezet van
tachtig kilometer per uur, maar paardekrachten en die meteen de
desondanks s,J„ ,U TO.
ling voor automobielen die twechon- ze Chryslers inderdaad snelheidsmon-
derdtachtig km per uur kunnen rij- sters van het zuiverste water te zijn.
den. Zij laten in vele gevallen de Het geheim van de ruim zes liter
grote King-Kong motoren is overigens-
keose van bun aankoop afhanjen. Jic, gjg-g zuigorvorpio„„„g,
van de uitslagen van de Speedway- maar in de ronde verbrandingska-
Derbies, waar automobielen van fa-,mers.
brieksmerken in bijna-standaardult. ford-technici ontdekten tot hun «til.
voering elkaar bekampen. In een je vreugde dat de King-Kong moto-
land waar elke dag twintigduizend ren van Dodge er. Plymouth water
mensen bes.issen over do aankoop
tic. wel de volle achthonderd km kon
Ford of een Chevrolet zijn uithouden en of zij niet hun kleppen
zouden verbranden bij gebrek aan
voldoende koeling. Ford-rijder Fred
Lorentzen, die vorig jaar meer dan
honderdduizend dollar aan prijzen
sprak die verwachting uit zon-
van c
deze wedstrijden een belangrijk
element geworden. De wedstrijd
van Daytona, Florida, is de hoofd
schotel, waar 'n honderdduizend
mensen aanzitten om vijftig fa-jder een blad voor de mond te nemen
briekswagens hun achthonderd km
te zien rijden met gemiddelden
van tweehonderdtwintfg km per uur
en méér.
beconcurreren. Normaal kost een ont
bijt hier tachtig dollarcent, tijdens
een wedstrijd en zelfs bij de training
bedraagt de prijs twee dollar! Echte
liefhebbers kan dat niet schelen: die
betalen twintig dollar voor een tribu
neplaats en laten zich niets ontgaan.
De bijzondere bekoring van deze
stockcar wedstrijden Is het feit dat
ledereen een Ford. een Mercury,
een Chevrolet, een Dodge of een
Plymouth rijdt. Men voelt zich ver
bonden met de coureurs en heeft de
grootste bewondering voor rijders
die het circuit met snelheden tegen
de driehonderd km per uur afrazen.
Een van de belangrijkste factoren
voor de sensatiezucht is ..drafting"
Dat zou men kunnen vertalen met
..mee-tochten". Een coureur die deze
kunst verstaat maakt gebruik van het
P j T j "t vacuum dat achter elke snelrijdende
I flSCinCr^Hu UCdrnt auto ontstaat en dat hem in staat
Elk jaar komen naar schatting hon-
Misschien zijn' het toch niet zulke derdduizend Amerikanen naar Flori-
érge fabrieksstandaardwagens. want da om de Daytona-500 te zien, zoals
ze rijden gemiddeld 1 op 1! Tot vorig de wedstrijd heet. Sedert het begin
stelt om de neus van zijn eigen auto
in een luchtledig te steken en daar
door de luchtweerstand van die wa
gen tot nul te reduceren. De tweede
wagen wint daardoor aan vermogen
en dus aan snelheid. De snelheids
winst bedraagt van acht tot twaalf
kilometer per uur. afhankelijk van
het feit hoever de bestuurder van de
tweede wagen zijn neus in het vacu
um durft te duwen.
Veilig Verkeer-tip
HET VRIJLIGGENDE FIETSPAO
Bij het afslaan op een kruispunt
moet U goed aandacht besteden
aan het recht doorgaande verkeer,
dat op dezelfde weg rijdt. U moet
dat voorrang verlenen. Het i-s de
ervaring van de A.N.W.B. dat deze-
regel bij automobilisten onderling
niet veel moeilijkheden oplevert.
De problemen komen o.m. wel voor
bij het voorrang verlenen aan
(brom-)fietsers op een vrijliggend
fietspad langs de hoofdweg. Veel
automobilisten, scooter- of motor
rijders denken er wel aan de brom
mers of fietsers op zo'n fietspad
te laten voorgaan. Vaak ook mer
ken ze hem niet eens op. Kijk dus
bij het afslaan, hetzij naar rechts
of naar links, heel goed uit, vooral
als U daarbij een vrijliggend fiets
pad moet kruisen. De brommers
op zo'n pad rijden snel. En voor
U het weet. rijden ze U in de
flank, met alle gevolgen van dien
voor de bromfietser en voor U.
Kaap Hoorn rondden in soms gam
mele viermasters tegen een karige
gage en weinig te eten.
Die toestanden treft men op de
huidige grote zeilschepen niet aan.
Er zijn koelkamers aan boord en
de kombuizen zijn van de modern
ste technische snufjes voorzien. Als
de Gorch Fock proviandeert wordt
zo'n veertig ton voedsel aan boord
gebracht, waaronder 10.UU0 verse
eieren en 25.000 flesjes bier. „Maar
dat bier is vooral voor onze gas
ten", zegt de bemanning, die het
met limonade moet doen.
In totaal zijn circa 2000 zeelieden
ingeschakeld bij de race naar New
York en nemen 12 naties aan het
evenement deel, te weten Indone
sië (met de Dewa Rutji, die reeds
meer dan een maand geleden uit
Djakarta vertrok), Argentinië. Ca
nada. Chili. Denemarken. West-
Duitsland, Engeland, Italië, Japan,
Noorwegen. Portugal en Spanje.
De Verenigde Staten hebben de
driemaster Eagle, het opleidings
schip van de kustwacht, naar Ber
muda gezonden om er de vloot van
giganten op te wachten. Op 12 juli
worden de schepen in Gravesend
Bay verwacht, waarna zij de 14de
juli een plaatsje zullen kiezen op
de Hudson rivier bij New York.
Het hoogtepunt van de ontvangst
in New York is de vlootschouw,
die door president Johnson aan
boord van de oorlogsbodem Ran
dolph zal worden afgenomen.
De zestiende juli ontvangen de
Newyorkers de bemanningen met
een ticker-tape-parade als tegen
prestatie zullen op de schepen be
zoekers worden toegelaten. Een
week krjjgen de zeelieden de tijd
om New York te bekijken, waarbij
7.y de gasten van het stadsbestuur
zullen zijn. Dan begint het avon
tuur opnieuw: de zeiltocht naar
huis over de oceaan.
„Centraal Europees punt"
Soms gevaarlijk
De avond daalt over de
akkers. In welverdiende
rust, verpoost een land
bouwer zich op zyn vel
den, en neemt de stand
WENEN, mei De tijden van
een Keizerlijke Oostenrijks-Hon
gaarse zeemacht en koopvaardij
vloot zijn allang voorbij. Van de
..geur der grote, wijde wereld"
tuigt in Wenen echter nog steeds
de Donauhaven, die in de afgelopen
jaren meer en meer belangstel
ling heeft gekregen van de binnen
scheepvaart. Oostenrijk heeft thans
besloten, de Weense haveninstalla
ties te maken tot een „centraal
Europees punt", dat aansluitingen
moet krijgen met Noord- en Oost
zee en met de Middellandse Zee.
Er moeten in de komende jaren
miljoenen in worden geïnvesteerd
teneinde ze in staat te stellen te con
curreren in de grote taak, die Oos
tenrijk toe kan vallen bij een uitbrei
ding van de Donauscheepvaart.
De perspectieven voor Wenen zijn
gunstig. In de Duitse Bondsrepubliek
wordt over enige tijd de voltooiing
verwacht van het reeds tientallen
jaren geleden geprojecteerde Rijn-
Main-Donaukanaal. De Donauscheep
vaart kan zich dan uitstrekken tot ir
het enorme gebied Basel-Straatsburg-
Ruhrgebied-Rotterdam. Wenen krijgt
op deze wijze aansluiting met
Noordzee.
Tegelijkertijd wordt echter ook aan
een uitbreiding van de waterwegen
ten Oosten van Wenen gewerkt. Roe
menië en Joego-Slavië willen hun deel
van de Donau ook geschikt maken
voor gebruik door 3000-tons schepen.
Ook Hongarije heeft in principe be
sloten tot soortgelijke werken. De
kansen voor vrachtverkeer van We
nen naar Haifa, Alexandrië en de Pi-'
raeus stijgen daarmee aanzienlijk.
i het
i op.
In een verder verschiet Ugt voorts De moo1e mclma„;d
nog het project Donau-Oder-kanaal, lucft cr vceI p0wi
zij het dan dat er nu reeds aanwijzin- gedaan. Plotsefrng valt
gen zijn voor een verwerkelijking. z jn oog on eeh felle ror'e
Tussen Polen en Tsjecho-Slowakije steen in de kant van de
zijn reeds onderhandelingen gaande
over de financiering. Met deze water
weg zou Wenen een weg naar de
Oostzee krijgen. Bij deze plannen
dient men intussen niet aan enkele
doch aan tientallen jaren te denken.
Dit verhindert Oostenrijk echter niet,
zich thans reeds op zijn toekomstige
taak voor te bereiden.
In Wenen bestaan plannen aan de
Donauhaven een grote vrijhaven te
verbinden, die de Oostenrijkse hoofd
stad zou maken tot een zeer belang
rijke overslagplaats voor het Europe
se binnenwaterenverkeer. Bovendien
wil men een nieuw havenbekken
graven voor steenkolen. Plannen be
staan ook voor een in voer centrum
voor automobielen. Het transport van wel goed tot gruis gere-
auto's op rivierschepen zou de trans- den.
portkosten per auto aanzienlijk kun- En nu deze steen. Waar-
sloot. Bij tientallen heb
ben ze zo tussen al het
pnin op zijn veld gelegen
en nog komen ze met
ploegen wel boven. Het
puin is een nagel aan
zijn doodkist geweest.
Wel drie ton heeft hij
van zijn velden gehaald.
Hij gebruikt het om de
„racene" (de ingang
waar paard en wagen in-
gemend wordt) te ver
harden. Daar had het
dan tenminste nog zijn
nut in deze tijd van zwa
re traetoren en land
bouwmachines. Maar
daar was het dan nu ook
nen verlagen,
Voorts denkt men er aan, het reeds
bestaande deel van het Donau-Oder-
kanaal voorlopig te bestemmen als
ligplaats voor binnenvaarttankers. In
het komende jaar zullen de Oosten
rijkse spoorwegen een spoorbrug bou
wen van de Donauhaven naar Schwe-
chat: hierdoor wordt de Donauhaven
beter toegankelijk voor het spoorver
keer.
Al met al ambitieuze plannen, die
Oostenrijk met zijn weinige natuur
lijke bronnen van inkomsten en met
het eeuwige probleem van zijn water
hoofdstad Wenen, een belangrijke
plaats kunnen verschaffen in de dien
stensector, die overal een steeds be
langrijker plaats gaat innemen.
om velt deze hem nu zo
plotseling op? Ondanks
modder en mos dat erop
zit, lijkt het hem toe dat
er een figuratie op staat
en...
„Tegenwoordig met al
dat graven naar oudhe
den... in Aardenburg
hebben ze al een heel
museum vol Romeins...
je kunt nooit weten..."
Als hij de steen bekijkt
wordt zijn belangstelling
nog groter. Het is ondui
delijk wat hij ziet want
de steen Is vuil, maar
duidelijk herkent hQ
mannen met baarden. Hij
snelt naar huis en moe
der de wouw zet eens
flink de boender op de
steen. ..Het is vast een
Romein" komen ze tot de
conclusie, „we gaan er
mee naar meneer Van
Hinte in Sint-Kruis".
„Ja meneer De Jong",
zegt de heer Van Hinte.
„de kleur lijkt inderdaad
Romeins, maar waar U
woont is dat niet moge
lijk. want daar zit de
Duinkerken n trans-
gressielaag. Daar heeft
van 300 n. Chr. tot 700
n. Chr. de kreek ge
stroomd. De grond van
vóór 300 is dus volledig
weggespoeld. Deze kreek
heeft zich in de loop der
eeuwen gevuld met'zand
of zeer zanderige klei
Als het Romeins is, moet
het er dus naar toe ge
bracht zijn. Jammer dat
U de steen zo goed ge
boend hebt. Daardoor is
de figuratie van het re
liëf flauwer, maar de
steen is magnifiek en ik
zal er onmiddellijk werk
van maken".
Over het hele land schie
ten de telefoontjes uit.
„Bijzondere steen gevon
den in Schoondijke
bijzondere steen gevon
den in Schoondijke".
„Wat Is het?"
..Hoe is ie?"
„Mannen met baarden
die een naakte vrouw be
tasten. Ze zit in een put
lijkt het wel. Magnifiek
afgewerkt. De mannen
dragen suikerbroodhoe-
den, kaftans en puntige
baarden en ze hebben on
miskenbaar een joods
uiterlijk".
„Weet het ook niet
vraag het aan Glazema
Om dat goed te doen moet men tot
op dertig centimeter afstand naderen
van de vierkante achterzijde van de
voorste wagen. Dat betekent dat de
tweede coureur een tijd heeft van
vier-duizendste seconde om te reage
ren, voor gewone mensen praktisch
nihil. Als er wat gebeurt zit hij er
bovenop. De voorste w«gen ..trekt"
de achtervolgende wagen mee en ver
liest daardoor aan snelheid. Dat is
een ander voordeel van het dicht vol
gen.
Deze brandstofbesparingen zijn van
het grootste belang, want de stock
cars verbranden benzine of het niets
kost. Wie veel benzine verbruikt moet
aak stoppen om bij te tanken en dat
kan alle verschil uitmaken tussen
winnen en verliezen. Bestuurders uit
een zelfde team helpen elkaar op die
manier te winnen en benzine te spa
ren; om beurten rijden zij voor en
trekken elkaar mee want de prijzen
worden weliswaar aan individuele
coureurs uitbetaald, maar het gaat in
de eerste plaats om de overwinning
en de fabrieken zijn
de rijders die gehol-
van het merk
ratie van bijbelse voor
stellingen in de schouw
moeten hebben
Deze steen is „De ki
Suzanna in het bad'
Drie ton. DRIE TON
kostbaar puin verharden
de menne! Sen aanspo
ring temeer om In dit
land, zwaar van historie,
dubbel op te letten.
De geschiedenis van de
kuise Suzanna voert te
rug naar Daniël de Pro
feet Het verhaal komt
voor in een apocrief
boek van het Oude Tes
tament (Voor de katho
lieken kanoniek).
Twee begerige grijs
aards bespieden de kuise
Suzanna bij het baden.
Zij overvallen haar en
willen haar tot overspel
dwingen. Als zij weigert
spel. Ze wordt ter dood
veroordeeld. Maar op het
laatste ogenblik wordt
ze gered door de scherp
zinnigheid van Daniël en
Renaud
Eindelijk komt de oplos
sing. Géén Romeins.
hSrtstefn.««J» °m een overwinning te
met verschillende figu-
Voor dit soort wedstrijden gelden
vele regels, die ijverig worden
overtreden. Het is toegestaan om
de wagens met allerlei poetsmidde
len op hoogglans te brengen, wat
volgens de deskundigen vijf tot acht
km per nnr kan uitmaken. Men
mag geen bnmperuiteinden afzagen
en door ainmininm vervangen. Con
troleurs lopen rond met magneti
sche ringen om dit te controleren.
Men kan ook standaardbumpers
een paar centimeter dichter op de
plaatsen, wat snelheid
scheelt; dat wordt niet altijd ge
merkt. Motoren en stuurinrichtingen
worden uitgebalanceerd als een Zwit
sers merkhorloge. Rijders geven er
-an drie- tot vijfhonderd dollar aan
uit om hun auto te perfectioneren en
da^en ze haar "voor^hêt ze betalen dat niet uit eigen zak, zelfs
gerecht en beschuldigen aiet als zij particulier rijden. In de
haar valselijk van over- Daytona-500 van dit jaar zegevierde
Chryslers King-Kong in handen van
Richard Petty. Een onderdeel van
een seconde zag het ernaar uit dat
Chrysler uit de wedstrijd was. Dat
was toen Paul Goldsmith een onver-
de lasterlijke mannen tot hoede stop moest maken en zijn hand
stenigen veroordeeld. I opstak.
In de kunst Is de kuise: -
Suzan™ tot een bron Pet»r r"a dert,S centimeter achter
van insoiratie geworden; hem, grinnikte en schoof opzij. „Ten-
niethet minst tot uit-1 slotte is het soms een beetje gevaar-
naaktngLater wordT ze, I Ujk" zei hiï toen hii als winnaar werd
evenals Maria het sym-1 gehuldigd. Wat dat uitmaakt? In
bool van de kerk: de'Amerika een heleboel; dealers van
twee oude mannen zijn I
dan de symbolen van jo-
jj_... -u. ten aj Spoedig uitverkocht. Mensen
die maandenlang hadden geaarzeld
tussen een Ford en een Chrysler-pro-
dukt, besloten tot het laatste
dendorn en heidendom,
die de kerk vervolgen.
Ook in Earopa
Autofabrieken maken zich de resul
taten van de woeste Daytonarit ten
nutte met nieuwe carrosseriemodel-
len die minder luchtweerstand heb
ben, met lichtere motoren met meer
vermogen. Trouwens, ook in ons we
relddeel maakt dit soort duurzaam-
heidsproeven opgang Simca is ermee
begonnen, Ford heeft ze nagevolgd
met opzienbarende wedstrijden in en
kelvoud tegen tijd en slijtage voor
zijn Duitse en Engelse produkten.
Ford stuurde een vliegtuig met twee
Comets naar de Afrikaanse Safari om
te „oefenen" voor komende safari's.
Zelfs de tweedebands handel pro2
fiteert van de glorie die sommige
merken ïn deae wedstrijden beha
len. Tenslotte ziet zijne majesteit
de koper zijn favorieten rijden op
topsnelheden die bij nooit kan ba
len, maar over een verliezer gaat
de duim heen. En men tekent geen
koopcontract waarop een naam
staat die tot de verliezers heeft be
hoord
