WATERZIGEUNERS
HOUDEN VAST AAN
DE OUDE GEBRUIKEN
Zaterdag 30 mei 1964
zaterdagnummer
KANALEN Nederland kent ze als geen
ander land. Toch vindt men ze ook bui
ten onze grenzen. Zo waren wij enigszins
verbaasd, toen wij hoorden dat in Enge
land de kanalen een totale lengte heb
ben van 3200 km. De economische bete
kenis dezer „waterstraten" is echter ge
ringer dan die van de Nederlandse ka
nalen.
rve spoorwegen en het wegtransport nemen
In Engeland een veel groter deel van het
totale goederenverkeer voor hun rekening dan
bl) ons. Ja, er zijn economen, die zich afvragen
of de Engelse kanalen enige uitzonderingen
daargelaten ln de komende jaren nog wel de
moeite van het onderhoud zullen lonen. An-
4ire gezegd, of de kosten van onderhoud ge-
rMhtvaardigd zijn, gezien het geringe econo
mische nut van de kanalen.
Op het ogenblik bedraagt de omvang van het
goederentransport via de kanalen in Engeland
ruim tien miljoen ton per jaar. Het zijn vrijwel
uitsluitend massagoederen, die per binnenschip
worden vervoerd. Ongeveer 50% komt
voor rekening van de steenkool. De rest be
staat uit aardolieprodukten. ertsen, metalen
en soortgelijke goederen Het behoeft wel geen
betoog, dat goederen, waarvoor snelvervoer
nodig ls. ook in Engeland niet per binnenschip
worden getransporteerd,
SOMMIGE Engelse kanalen bevinden zich
nog steeds in uitstekende staat. In hoofd
zaak zijn dit de waterwegen tussen het indu
striegebied der Midlands en de belangrijkste
riviermonden. Te noemen zijn in dit verband
de Theems, de Severn, de Humber en de Mer
sey. Naar het zich laat aanzien, zullen de
hier bedoelde kanalen ook in komende tijden
als goederentransporlweg van betekenis bljj-
ven.
Anders is het gesteld met een aantal der ove
rige kanalen. Hieraan besteedt men nog maar
weinig zorg. Vroeger waren zij stellig van be
lang. doch eigenlijk al sedert de opkoms.t der
spoorwegen na 1830 namen zij In betekenis af.
De „IJzeren Baan" won van de „Waterstraat"!
Aan de schilderachtigheid, ja, aan de schoon
heid van het landschap ls dat echter ten goe
de gekomen Want zo'n oud, weinig onderhou
den kanaal mist het zakelijk karakter, dat
een goed onderhouden kanaal kenmerkt. Het
valt als het ware terug in de natuurstaat. De
rechtlijnigheid, de strakheid verdwijnen. Ge
moedelijkheid en begroeide oevers verlenen
zo'n „waterstraat op leeftijd" een eigen schoon
heid.
WIE. als Nederlander, langs een Engels ka
naal wandelt, wordt al spoedig getrof-
fea door de vorm der schepen, die er varen.
Terecht dragen zij de naam „long boat". Het
zijn lange, smalle schepen. Bij een lengte van
meer dan twintig meter bedraagt hun breedte
niet veel meer dan twee meter. De capaciteit
van zo'n „long boat" is ongeveer vijftig ton.
De woonverhoudingen aan boord zijn verre van
ideaal. Het gezin van de schipper woont in de
kleine kajuit. Dit vertrekje is zowat vier me
ter lang en twee meter breed. Het dient tot
woonkamer, slaapkamer en keuken voor de
schipper, de schippersvrouw en de schippers
kinderen.
Evenals ln Nederland is in Engeland het vak
van binnenschipper veelal „erfelijk". Mede
hierdoor en door het feit, dat de schippers
een aparte, tamelijk gesloten groep vormen
zijn tal van oude gebruiken en tradities nog
steeds in zwang gebleven, al heeft natuurlijk
de moderne tijd ook in Engeland het bestaan
der „waterzïgeuners" (als hoedanig een onzer
Engelse vrienden de binnenschippers waarde
rend kenschetste) beïnvloed. Toch zijn ook
thans de meeste Engelse binnenschepen net als
in voorbije eeuwen nog kleurig beschilderd. In
de kajuiten treft men dikwijls zeer fraai hout
snijwerk aan, alsmede schilderingen, die bloe
men, kastelen en wat dies meer zij voorstellen.
Ook de gebruiksvoorwerpen zijn soms versierd
met schilderwerk.
Nog zijn niet alle jaarpaden verdwenen, doch
meer en meer zijn toch in deze eeuw motoren
in zwang gekomen Het is in Engeland ge
bruik, dat een sleep bestaat uit twee „long
boats" Voorop vaart het met een motor uit
geruste schip. Als „trek" volgt dan het motor-
loze schip.
DE woningnood, die evenals bij ons in En
geland na de oorlog de woonwijze sterk
beïnvloedde, leidde er toe, dat tal van „long
boats" een nieuwe bestemming kregen: Die
van woonschip. Soms dienen zij een gezin tot
blijvende woning. Ook wel komt. het voor, dat
zij ais weekendhuisje of zomerverblijf zijn in
gericht. Daar de burgers van de wal hogere
eisen stellen aan de woonruimte dan de binnen,
schippersgezinnen, bracht de omschakeling
van vrachtschip tot woonschip in de regel met
zich mede, dat ingrijpende verbouwingen
plaatsvonden. De laadruimte van de „long
boat" werd veranderd in woon- en slaapver
trekken. Thans vindt men op de Engelse ka
nalen tot woonschepen verbouwde „long boats"
die wat „gemakken" betreft niet onderdoen
voor menige moderne service-flats.
Engeland kent zelfs een vereniging, de ..Bin
nenwateren Associatie" (Inlands Waterways
Association), die beoogt, het leven en het wo
nen op de kanalen aangenamer en gezelliger
te maken. Voorts ijvert zij voor intensivering
van de watersport op de kanalen Zo nu en dan
organiseert zij ook een Boat Rally, waarbij
dan tal van „long boats" samenkomen en hun
bewoners nuttige en gezellige bijeenkomsten
beleggen Zo'n raily we waren tegenwoordig
bij een te Market Harborough in de Midlands,
gelegen aan het Grand Union Kanaal biedl
een uitstekende kans om eens rond te neuzen
aan boord van de „long boats" waterka
melen zei een kwajongen wat oneerbiedig,
toen de trotse eigenaar van zo'n woonschip
over zijn waterkasteel sprak —en een indruk
te krijgen van het leven op de Engelse kana
len. Overigens: water kameel moge dan een on
eerbiedige bestempeling zijn, het ls niettemin
tevens een naam, die gelet op de vorm van
zo'n „long boat" niet gek gekozen is.
Reportage over de „Lange schepen", die met kleine kojuiten en ouderwetse decora
ties toonaangevend zijn op de Engelse konalen. Met op de foto's:
Linksboven: hei uitvaren van een sluis. Eerst hebben de boten de sluizen. In de sluiskolk een typische long boat; de schippers-
naast elkaar gelegen. Als de achtersteven van de motorboot de vrouw sluit de sluisdeuren. Rechtsonder: ook in Engeland heeft
boeg van het sleepschip passeert, grijpt de schipper het touw de schippersvrouw het verre van gemakkelijk. Ze moet voor de
en maakt het vast. Rechtsboven:'Engeland en Wales tellen in huishouding zorgen, helpt haar man aan boord en overdag, a!s
totaal 45 kanaaltunnels. Hier een „long boat" in de lange er gevaren wordt, komt ze niet toe aan het bereiden van een
Blisley Tunnel in de route londen-Birmïngham. Linksonder: In warme maaltijd. Dat komt pas aan de beurt als men na zons-
Engeland bedienen de schippers en hun vrouwen veelal zelf ondergang stilligt.
