J.V.P.-project past precies in
streven van missie en zending
u
DE BOEKENPLANK
r
Trek naar stad tegengaan
Het sieraad en het zelf doen
ASPIRIN'©
„LEPELAAR" EN
KRAANVOGEL" BOUWEN NIEUWE HAVENMONDING IJMUIDEN
i VRIJDAG 15 MEI J964
PROVINCIAL B ZBBÜW BB COURANT
JONGEREN VRIJWILLIGERS IN KAMEROEN IV
(Van onze reportageredacteur Hans van der Werf)
Miet ver van de J.V.P.-basis in Bambui ligt een groot scholencom-
plex praktisch „met blote handen" gebouwd door missiona
rissen. Rector is een goede bekende van alle jongeren vrijwilligers:
father Henri G. Olislagers, afkomstig uit Oerle in Brabant. Hij was
met verlof thuis toen indertijd de J.V.P.-opIeiding startte in Am
sterdam. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen vroeg hem toen
een paar inleidingen te houden voor de jongelui, die werden uitge
stuurd iraar het land waar hij al tien jaar had gewerkt en met
hem trouwens enkele honderden paters uit Nederland. Kameroen
heeft zelfs een bisschop, die onze nationaliteit bezit: monseigneur
Peters, die in Buea zetelt.
Dus: geen pressie meer, geen be
voogding zoals vroeger. Maar
méér helpen, en vooral ook: leren
overlaten".
Niet alleen de missie, ook de zen
ding heeft sterk bijgedragen aan de
eerste ontwikkeling van Kameroen.
Er zijn niet alleen scholen gesticht
én ziekenhuizen ook voor de „be
manning" daarvan is gezorgd. Hier
bij werden veel Nederlanders inge
schakeld, „omdat die zo makkelijk
hun talen spreken". En aangezien in
Kameroen zowel Frans als Engels
officiële voertalen zijn
Amstelveen-Bambui
Kinderen uit de derde klas van
de Albert Sehweitzerschool te
Amstelveen hebben samen een
dikke brief geschreven naar het
J.V.P.-team in Kameroen. Hun
onderwijzeres Martie Lichten-
daal heeft aldus het initiatief
genomen tot een soort „adop
tie": de allereerste.
Die klas heeft trouwens al va
ker activiteiten op touw gezet
met betrekking tot Afrika. Zo is
er onlangs een heel dorp nage
bouwd. De „juf" wist precies hoe
dat er moest uitzien. Zij heeft als
KLM-stewardess heel wat bezoe
ken gebracht aan Afrika. En
hield er eer. grote interesse aan
over voor de landen daar en hun
problemen.
Tekeningen van die zelf-ge-
maakte hutten zijn nu onderweg
naar Bambui. De leerlingen vra
gen in hun epistels allerlei bij
zonderheden over het werk van
de JVP'ers. En ze hopen langs
deze weg ook in contact te kun
nen komen met een inlandse
school „daar ergens in de
buurt".
Dat zal vast wel lukken.
Bij het doortrekken van deze lijn
en dat deden de jongelui al dis
cussiërend volgt vrij snel de con
clusie, dat er dan wezenlijk weinig
verschil bestaat tussen wat missie
en zending nu willen én het ontwik
kelingswerk door deze JVP'ers.
Die avond bij het schaarse licht
vap petroleumlampen is er heel
wat afgepraat. Eigenlijk weer voor
't eerst sinds het vertrek naar hier.
In Bambui leven de teamleden niet
meer als één groep. Ze hebben zich
dat komt ook door de verspreide'
huisvesting in kleine kringen op
gesplitst. Alleen op de zaterdagse
werkconferentie komen ze vrijwel al
lemaal geregeld bijeen maar dan
wordt er meer gerapporteerd dan
werkelijk van gedachten gewisseld.
Aanpassen aan Afrika
In dit JVP-team zijn diverse we
reldbeschouwelijke richtingen en reli
gieuze overtuigingen vertegenwoor
digd. Tijdens de training al bleek, dat
AM CM voor
Oorspronkelijk ging het zowel mis
sie als zending er in hoofdzaak om de
ziel te bereiken van „de heidenen"
in Azië en Afrika. Deze moesten le
ren lezen om toegang te kunnen krij
gen tot Gods Woord. Deze overtui
ging heeft dan ook de kracht gele
verd voor wat nu een der meest gran
dioze prestaties uit de cultuurgeschie
denis wordt genoemd: het vervaardi
gen van honderden Bijbelvertalingen.
Maar deze opvattingen zijn ver
ouderd. Nieuwere visies ontstonden.
De JVP'ers hebben daar veel over
gehoord. Van father Olislagers in de
eerste plaats. Kort geleden echter
ook tijdens een levendig gesprek met
ds. Schram van de Nederlandse Zen
dingsraad uit Amsterdam. Deze pre
dikant kwam „even langs" tijdens
een werkbezoek aan enkele landen in
West-Afrika.
Geen wals, maar ploeg
Ds. Schram gebruikte een beeld,
dat is blijven hangen in de bruin-ver
brande hoofden van onze JVP'ers.
„We willen geen wals meer zijn. die
over bestaande situaties heen rolt en
alles verplettert maar een ploeg,
die ons werkterrein openscheurt om
te proberen dat vruchtbaar te maken.
De fathers Jos Verdijk (rechts) en
Jos Verwielen (links) werken meest
al op enkele honderden kilometers af
stand van elkaar aan eenzelfde plan.
Hier zijn ze samen, komend uit de
kerk en op weg naar de kanselarij
van hun bisschop in Douala.
als en gospelsongs hier sinds korti
veel opgang."
De volgende morgen vertrok ds.|
Schram, naar Douala. Wellicht is
hij daar ook in contact gekomen
met father Jos Verdijk, secretaris
bij de eerste negerbisschop van Ka
meroen. Monseigneur Mongo. Die
werkt daar op de kanselarij precies
volgens de lijn die ds. Schram had
laten zien.
Father Verdijk zei zelf daarover:
„Het heeft weinig zin over geestelijk
welzijn te willen waken zonder deze
activiteit te begeleiden met ontwik
kelingswerk. In de grote steden ont
staan enorme achterbuurten, waar de
uit het achterland aangetrokken ge
zinnen verpauperen. Dat 'probleem
Kinderen van
behoren meestal niet tot
king die al heeft leren
schrijven. Zij zwerven onbekommerd
rond in de bergen.
den genomen, zodat daarmee het
dieet wat eiwit krijgt toegevoegd.
Dan is er een plan tot het stichten
van timmermanswerkplaatsen. Daar
zijn boomzagen voor nodig en andere
gereedschappen. Het is wel de bedoe
ling dat dergelijke ondernemingen on
afhankelijk zullen zijn. Ze moeten
zichzelf bedruipen, anders kan men
er beter niet aan beginnen".
Hoeveel geld is daar dan wel niet
voor nodig?
„Oh, je doet met vijftienduizend
gulden al heel wat", vond father Ver
dijk. Hij kon het papier met de pre-
ciese cijfers zo gauw niet vinden. Wel
kwam bij het zoeken een heel ander
onderwerp boven water.
En zo kreeg ik de lijst te
van een groot aantal verleden jaar
in het bisdom gesloten huwelijken,
waarbij géén bruidsschat meer was
voldaan door de ouders van het
meisje: ruim vierhonderd namen
de helft van de totaaltelling.
„Wij zijn in Afrika als eersten een
actie begonnen tegen de gewoonte
van die bruidsschat, of inheems
Kago. Toegegeven, die traditie heeft
jeeuwenlang een grote stabiliteit ver-,
leend aan het huwelijksleven; zij is1
tenslotte in excessen ontaard.
Er worden onbetaalbare sommen
gevraagd. Voor tal van meisjes be-:
tekent dat niet trouwen; en dat doet
zowel het aantal ongehuwde moeders
als de prostitutie snel stijgen."
Weet u hoeveel recepten
er met Iglo spinazie zijn?
Ik niet! Want als ik denk: "Nu ken
ik ze allemaaln ontdek ik toch weer
een nieuw. .Maar vóór ik u m'n
laatste vondst vertel, even iets over
Iglo spinazie. Ik heb eens gezien
iioe dat invriezen gaat. Geweldig
Ze plukken als de spinazie op z'n
lekkerst is. Maken 'm dan meteen
ongelooftijk secuur schoon, hakken
'm en hup... de diepvries in. Dan pas
kun je je voorstellen dat in Iglo
spinazie alle smaak, geur en ge
zondheid, die Moeder Natuur er in
legde, voor ons blijft bewaard.
En nu m'n recept, waarvoor ik na
tuurlijk Iglo spinazie neem, omdat
die niet slinkt, en me de tijd geeft
er iets bijzonders van te maken t
Middellandse Zee
spinazie:
deponeer de ontdooide warme
IGLO-spinazie in vuurvaste scho
tel. Bedek met gekookte mosffelen
of stukjes gekookte IGLO kabel
jauwfilet in warme kaassaus. Bak
S^in oven goudgeel.y
Iglo spinazie: schoongemaakt,
slinkt niet ...zo klaar!
700 gram f 1.27 500 gram f 0.97
350 gram f0.72
HET SIERAAD in al zijn uiteenlopende vormen, heeft vanaf het
begin der tijden de mens in zijn ban gehad. Niet alleen de vrouw,
maar ook de man. vooral in primitieve samenlevingen, waar vaak
een magische betekenis aan versierselen wordt gehecht. De histo
rie van het sieraad is dan ook zo oud als de geschiedenis der mens
heid zelf.
gewoonten
verkenning van zeden i
in hun werkgebied.
Niettemin heeft J.V.P.-er Jan
Verbeek uit Sint Anthonis onlangs
twee keer vlak achter elkaar een
stel nog niet eens volwassen meis
jes aangeboden gekregen als ge
schenk. om later mee te trouwen.
Over Kago werd niet gesproken.
Wel werd hem verteld, dat hij
voor alle toekomstige zoons en
dochters bij maximaal vier vrou-
ven kinderbijslag kon aanvragen.
Ds. Schram verwees toen onder
meer naar de vele sekten, die hier
Jongens die wél „geletterd" zijn. Ze
mogen dat bewijzen op de eerste
schrijfmachine die zij ooit hebben ge-
i, in de huiskamer van enkele
J.V.P.-sters. Op de foto Cobi Floor
uit Soest.
de oecumenische gedachte bij de
Christenen in de groep duidelijk leef
de. Ds. Schram hoefde wat dit betreft
die avond weinig woorden te besteden
aan de broederschap tussen missie
en zending. Wél over de aanpassing
van het christendom dat duidelijk
westerse karakteristieken vertoont
bij de zo totaal andere denkwereld
van Afrika.
zijn opgekomen. „Zij hebben een
eigen liederenschat opgebouwd, en
daarheen zal het ook wat de rest be
treft moeten gaan. Er bestaan al
prachtige Afrikaanse hymnen. In
landse theologen proberen nu er mu
ziek bij te krijgen voor drums,
fluiten en snaarinstrumenten. Intussen
maken de Amerikaanse negrospiritu-
kan alleen worden bestreden door een
verdere urbanisatie tegen te gaan.
We moeten werkgelegenheid schep
pen voor mensen in hun afgelegen
woongebieden om ze aldus de nood
zaak te ontnemen op sjouw te gaan".
In dat streven past nu precies het
J.V P -project rond Ramerida.
Naast father Verdijk zat toeval
lig op bezoek tijdens ons gesprek
een missionaris die 'dergelijke plan
nen uitwerkt en waar maakt zodra
er geld voor is: father Jos Verwie
len.
Hij zei: „We willen landbouwwerk
tuigen kopen, en vrachtwagens voor
het vervoer van de produkten naar
de kust. Misschien kan op de terug
weg dan weer verse vis mee wor-
„Onze strijd tegen dit ontaarde ge
bruik begon met een herderlijk
schrijven van de bisschop. Daarna
werd op elk huwelijkscontract aan
getekend „zonder bruidsschat"
want die is wettelijk niet verplicht.
Zou de vader toch worden aange
maand voor zijn dochter alsnog de
verlangde gelden of goederen te ver
strekken al dan niet „op afbeta
ling" dan heeft hij altijd een ver-
weerstuk in handen. Wij aarzelen in
dergelijke gevallen ook niet de zaak
openbaar aanhangig te maken. Soms
wordt ook een sanctie toegepast door
het inhouden van sacramenten bij be
trokkenen".
Het J.V.P.-team heeft van dit alles
nog weinig of geen weet. Daarvoor
zijn de jongeren vrijwilligers nog niet
ver genoeg doorgedrongen bij hun
Onderwijs op gang
In West-Kameroen wonen onge
veer anderhalf miljoen mensen. Fa
ther Olislagers van de missionaris
sen van Mill Hill taxeert, dat ruim
dertig procent daarvan géén anal
fabeet meer is.
r gaan op dit moment naar schat
ting zo'n honderdduizend kinderen
naar de lagere scholen, die bijna al
lemaal zijn opgericht door missie en
zending. Het middelbaar onderwijs
komt nu ook op gang. Er bestaan bo
vendien al een stuk of tien kweek
scholen.
Het hoogste opleidingscollege
kort geleden gevestigd in de vroege
re landbouwschool bij Bambui. Oor
spronkelijk was het gebouw toegewe
zen aan het team van jongeren vrij
willigers uit Nederland. Maar de
stichting van dit Instituut voor Kun
sten en Wetenschappen kreeg voor
rang, temeer omdat het initiatief er
toe was uitgegaan van de federale
regering. Het liefst nog had men op
deze plek een universiteit voor al
le jonge naties het meest begeerde
statussymbool willen beginnen
Maar kennelijk was dat te hoog ge
grepen.
Zonder bruidsschat
Ds. Schram van de Nederlandse Zen
dingsraad vergat bij zijn bezoek aan
de J.V.P.-ers in Bali niet de dorps-
notabelen te begroeten. Hij schudt
hier de hand van de voorzitter van
zeg-maar de gemeenteraad, het col
lege van „wijze mannen".
U geen koffie?
Bij het J.V.P. in Kameroen cir-
culeren vele verhalen. Zo ook
5 dat van een missionaris, die el-
ke zondagmorgen na de mis
5 koffie schonk voor zijn paro-
5 chianen omdat ze dan meestal
weer een lange wandeling naar
5 hun hutten voor de boeg had-
den. Over het kerkbezoek had
3 hij niet te klagen alle banken
3 zaten altijd vol.
Na enkele jaren werd deze mis-
S sionaris overgeplaatst. Hij liet
natuurlijk uitvoerige „instruc-
ties" achter voor zijn opvolger.
Die deed erg zijn best, maar toch
5 liep de belangstelling voor zijn
3 dienst op zondagmorgen met
sprongen achteruit. Hoe kwam
dat?
Na lang piekeren zonder enig
5 resultaat besloot de opvolger deze
S kwestie te bespreken met een
3 oude wijze man, die niet ver bij
hem vandaan woonde maar toch
ook na de allereerste keer op het
S appèl had ontbroken.
3 Diens uitleg verklaarde alles:
S „U geen koffie. Dan wij geen hal-
3 leluja".
Standaardwerk
samengesteld
door Ad Pieters
Ook de moderne vrouw kan men zich
moeilijk zonder opsmuk voorstellen,
of dat nu kostbare bijous zijn of een
voudige sieraden, vervaardigd uit
kralen of smeedijzer. Van welke aard
zij ook zijn, éf-n zaak hebben zij ge
meen, 7-ü zijn er om met hun eigen
schoonheid, die van de draagster te
accentueren.
De veelheid van materiaal maakt
daarbij alles mogelijk. Alle stemmin
gen, sferen en karaktertrekken kun
nen door het sieraad tot uitdrukking
worden gebracht. Geen toiletjes of er
past een „versiering" bij. De mode
heeft het sieraad dan ook reeds lang
als gelijkwaardig erkend en het ma
ken van sieraden is een bezigheid ge
worden voor kunstenaars van naarn.
Van magisch beschermlddel werd het
sieraad verheven tot een miniatuur
kunstwerk. welks ontwikkeling ge
oriënteerd Is op die in de grote beel
dende kunst.
Doe-hel-zelcers
Daarnaast heeft het sieraad de aan
dacht gewekt van de niet-kunstenaar.
Hoe kan het ook andera in deze tijd
van de doe-het-zelvers. Sieraden ma
ken blijkt echter heel wat anders te
zijn dan het in elkaar flansen van een
een pljpenrek of plantenbak. Naast
een behoorlijke technische kennis zijn
handvaardigheid, enig artistiek in
zicht en een grote liefde voor het sie
rend voorwerp de eerste vereisten.
Die liefde is moeilijk bij te brengen,
zij moet er ais basis reeds zijn, even
als het gevoel voor het kunstzinnige.
Maar de technische kennis kan wor
den aangeleerd en daarvoor willen we
de aandacht vestigen op een nieuw
boek, dat zeer recent in de boekhan
del Is verschenen en dat kan worden
beschouwd als het eerste standaard
werk op dit terrein.
We bedoelen het door Ploegsma, Am
sterdam. uitgegeven boekwerk „Sie
raden zelf maken", een fraai ver
zorgd en zeer goed geïllustreerd
handboek, dat Inzicht verschaft in de
vervaardiging van allerlei sieraden,
van kralenwerk tot keramiek.
Standaardwerk
Cursus lassen
In een zo volledig boek ontbreekt het
„verwerken van hout" niet. Bertus
Hylkema is de expert op dit gebied.
Hij neemt bovendien het „werken met
ivoor, been en plastic" voor zijn reke
ning. Broeder Athanaas doet het ver
band tussen „sieraden en biologie" uit
de doeken en -I. V. Braning verzorgt
De theorie van het sieraad werd
evenmin vergeten. Willem Wugenaar
beschrijft „herkomst en wez. n van
het sieraad" en Jan Duyvetter behan
delt „sieraad en folklore".
Een standaardwerk noemt samenstel
ler Ad Pieters deze uitgave van
Ploegsma en daarmee zegt hij niets
te veel. Voor leraren handenarbeid is
het een prachtige hulp bi) hun werk;
voor wie thuis de handen uit de mou
wen wil steken en creatief wil bezig
zjjn Is het een perfecte handleiding,
waaruit het misschien nog moeilijk
zal zijn een keus te maken.
Een sieraad
Bijzonder waardevol voor de laatste
categorie lezers Is, dat bij leder
hoofdstuk een Ijjst materialen wordt
gegeven. Voorts bevat het boek een
opsomming van de voornaamste han
delaren In de te gebruiken materialen.
Met zyn grote formaat en uitgebalan
ceerde vormgeving door Alfons vnn
Heusden Is „Sieraden zelf maken"
ten slotte een „sieraad" voor de boe
kenkast.
De redactie van dit boek berustte bij
de bekende publicist en kunstschilder
Ad Pieters, een veelzijdig kunstenaar
en pedagoog wien radiopraatjes ve
len dichter tot de kunst hebben ge
bracht. Ad Pieters trok voor de sa
menstelling van dit b\jna 300 pagina's
tellende standaardwerk een aantal
collega's aan, die autoriteiten zjjn
op hun speciale gebied.
Zo schrijft Raymond Augustijns over
de kunst van het „emailleren in de
open vlam" en wordt het „emailleren
in de oven" apart behandeld door de
befaamde juwelier B. J. Begeer-
Schutte.
Llsette van Meeteren, bekend om
haar toneel-rekwisiten en -kostuums,
geeft haar kennis over de „toneel-sie- i
raden" aan de lezer door, terwijl in
een ander hoofdstuk Ferdi Tajiri.
echtgenote van de Japans-Nederland- i
se kunstenaar Tajiri, de geheimen,
onthult van de vervaardiging van i
„sieraden van ijzer".
Harm van Veen. een der auteurs van
het bij dezelfde uitgeverij verschenen
boek „Zelf pottenbakken", doet een
boekje open over „keramische siera-
den" en Grethe la Croix beschrijft
vervolgens hoe men „kralenwerk"
maakt. De samensteller van „Siera
den zelf maken" schrijft voorts over
„experimenten met plastic" en de
zilversmeden C. L. Begeer en B J.
Begeer-Schutte instrueren het „wer-
ken met metaal".
„Klassieke corsages" door N. L. Vas-
tert ls een ander onderwerp en Tine
Pieters-Cortel vergeet de moeders j
met jonge kinderen niet, wanneer zij
in het hoofdstuk „kindertooi" ideeën
aan de hand doet die in de kinderka- j
mer met gejuich zullen worden be
loond.
ADRIAAN EN OLIVIER
De avonturen van Leonhard Hui
zinga's beroemde tweeling Adriaan
en Olivier zijn thans als Salaman
der-pockets verschenen bij Em.
Querido's Uitgeverij N.V. te Am
sterdam. Deze drie kostelijke pock
ets „Adriaan en Olivier", „Olivier
en Adriaan" en „Adriaan contra
Olivier" zorgen voor enige uren
kostelijk leesgenot.
vrij
van pijn,
koortsen
verkoud-
heid door
Aspirin
daar staat BAYER achter.
Veertig meter
dam per week
Het speciaal voor de bouw van
de nieuwe monding van het
Noordzeekanaal ontworpen
kraaneiland „Lepelaar" zal de
dag na Pinksteren van de werf
Gusto in Schiedam, waar het
gebouwd is, versleept worden
naar IJmuiden. Als alles goed
gaat zal volgende week woens
dag om 10 's morgens het pon
toneiland zijn werkterrein heb
ben bereikt.
Reazenkranen na Pinksteren op hun plaats
n
Het eiland „Kraanvogel", waarmede
de „Lepelaar" samen de afbouw van
de havenhoofden zal uitvoeren en dat
eveneens voor rekening van de rijks
waterstaat bij Gusto wordt gebouwd,
zal in de loop van deze zomer klaar
komen en in augustus-september in
IJmuiden arriveren. Samen kunnen
de twee rijdende kranen die op de
eilanden zijn gemonteerd 40 meter
dam per week gereed maken an
derhalve kilometer per jaar.
Dit alles werd bekendgemaakt tij
dens een persbezoek aan Schiedam
waar de gereed liggende „Lepelaar"
bezichtigd werd. Het merkwaardige
hijsapparaat komt op acht poten te
staan die ieder 44 meter lang zijn.
De ponton zelf is 70 meter lang en
28 meter breed: 26 meter daarboven
uit staat de kraan, die 25 ton kan
hijsen.
De twee kranen de Kraanvogel
wordt een getrouwe kopij van de Le
pelaar opereren aan weerszijden
van de dam, waarvan de onderbouw
van stortsteen nu gereed is. Zjj bren
gen de bovenlaag aan, bestaande uit
steen-asfalt-beton. Men koos kraan
eilanden omdat vaste kranen door
hun hoge opbouw zeer kwetsbaar zijn
bjj slecht weer. Daarom werden de
kranen gemonteerd op hefpontons.
die verplaatsbaar zjjn.
Het ontwerpen van deze hefpontons.
of kraaneilanden, was geen eenvou
dige zaak. De kennis die men m an
dere delen van de wereld had opge
daan bleek niet voldoende. Proeven
met een model, gebaseerd op de be
kende gegevens wezen namelijk uit.
dat de omstandigheden op de Noord
zee zeker bij slechte weersgesteldheid
en sterke stromingen, zwaarder mate
riaal eiste dan "men gewend is bij
booreilanden zoals die in de Perzische
Golf en in de Golf van Mexico bij
voorbeeld gebruikt worden.
Niet geschikt
Dit bracht ir. A. Smulders, directeur
van de werf Gusto en bouwer van
de „Lepelaar" er toe te verklaren dal
de „geïmporteerde" eilanden, die
thans gebruikt worden voor oüeborin
gen op de Noordzee, daarvoor niet he-
temaal geschikt zijn. Eilanden die in
de Noordzee gebruikt worden, dienen
ontworpen te worden voor de om
standigheden die zich in die zee voor
doen. De „Lepelaar" en de „Kraan
vogel" zjjn aan die omstandigheden
aangepast, waartoe het oorspronke
lijke ontwerp moest worden veran
derd.
geleden aangelegd, is nodig geworden
om 4 redenen. De ingang is voor grote
schepen langzamerhand te nauw. De
sterke stroming voor de monding
maakt het binnenbrengen van deze
schepen moeilijk, de uïtlnopmogelijk-
heid voor de schepen voor zij de sluis
bereiken wordt wat krap en ten slot
te ls het noodzakelijk de resten van
de twee scbepen „J. P. Coen" en
..Tjikini". die er nog liggen, volledig
op te ruimen.
Nieuwe monding
Een uitvoerige studie door rijkswa
terstaat en het resultaat van een
studiecontract wat gesloten werd mei
een combinatie van 4 grote aanne
mingsbedrijven deed besluiten een
gehele nieuwe aan de eisen \an de
tijd aangepaste kanaalmonding te
ontwerpen. De hmnv hiervan vordert
T«ed.