Janine Dacosta,
pianiste
P.Z.C.-voorronde van
„De krant in Nederland
PUZZEL- rubriek
zaterdagnummer
snra ®HH EQB
DE KRANT-
VEELZIJDIG
FOTO-OBJECT
ZES EXTRA PRIJZEN
IN FOTOWEDSTRIJD
Zaterdag 9 mei 1964
EEN pop onder de arm. Blokken op de
pedalen. Begint zo het verhaal van een
meisje, dat gaat leren fietsen? Niet he
lemaal. Het gebeurde in Bordeaux: een
Frans meisje, een turf van amper zes,
werd voorgesteld aan de befaamde mu
ziekpedagoog Joseph Thibaud: hij zou
haar pianoles geven. De grote man
krabde zich verbaasd achter het oor,
want een leerling met een pop had hij
nog nooit op les gehad, een pop en blok
ken. Tóch speelde de kleine een sonate
van Beethoven.
Nee, dat is dus niet de geschiedenis van
een kind, dat leerde fietsen, maar het
begin van de (grote) carrière van con
certpianiste Janine Dacosta. Nog geen
drie was ze, toen ze de eerste noten op
de vleugel naspeelde van een zusje dat
pianoles had. De lerares van dit zusje
kon ogen en oren niet geloven, vooral
niet toen ze ontdekte dat de kleuter een
absoluut gehoor had. Vanaf dat mo
ment werd het leven van het kleine meis
je een leven in dienst van de muziek:
zes jaar oud ging ze naar Joseph Thi
baud, toen ze tien was naar het conser
vatorium in Bordeaux, nog geen twaalf
was ze toen ze tot het Parijse conserva
torium werd toegelaten en op veertien
jarige leeftijd kreeg ze het einddiploma.
Daarna volgde onderscheiding op onder
scheiding.
Dinsdag aanstaande geeft het Residen
tieorkest onder leiding van Willem van
Otterloo een concert in de Jacobskerk
van Vlissingen. Het programma ver
meldt de Oxfordsymfonie van Haydn,
Bartoks muziek voor snaarinstrumenten
slagwerk en celesta en Mozarts piano
concert in G. De soliste in dit werk is
de Franse pianiste Janine Dacosta. Na
haar huwelijk woont deze pianiste in
Middelburg. In verband met het komen
de concert hadden wij een gesprek met
haar, dat hiernevens is weergegeven.
Eerlijk gezegd: zo'n opsomming heeft iets
griezeligs. Een pop onder de ene, een
muziekboek onder de andere arm, Beetho
ven in plaats van aap-noot-mies, om het
maar eens op z'n Nederlands te zeggen,
veertien jaar en een conservatoriumdiplo
ma op zak: is zo'n meisje wel echt kind
geweest? Heeft Janine Dacosta wel een
normale jeugd gehad? Voor wie haar kent
is dit niet zo'n urgente kwestie: zij maakt
allesbehalve de indruk iemand te zijn die
(nog) onder een niet plezierige jeugd zou
lijden. Integendeel, Janine Dacosta is een
opgewekte, spontaan-reagerende vrouw,
openhartig, geen moment de gedachte op
roepend aan overgebleven complexen uit
barre kinderjaren. Een gelukkige jeugd?
„Zeker wel" is het antwoord, „natuurlijk
was ik het klinkt wat pathetisch een
soort martelaar van de muziek, als bijvoor
beeld buurkinderen kwamen vragen of ik
kwam spelen zei onze oude dienstbode
„Nee. Janine moet studeren", desondanks
ben ik als kind gelukkig geweest."
JANINE DACOSTA
Janine Dacosta, pianiste: op het podium
maakt zij een geheel andere indruk dan
wanneer men haar „gewoon" ontmoet. Op
het podium: een schuchtere verschijning,
die haast verontschuldigend aan de vleugel
gaat zitten, maar vrijwel onmiddellijk de
gehele zaal vergeten schijnt en alléén een
dialoog met de muzen voert. Thuis: een
vrolijke, opgewekte jonge vrouw, zwart
haar, niet groot van stuk, gesticulerend met
korte gebaren, vlot en rap vertellend over
de 'dingen die haar bezighouden. Muziek,
jawel „de la musique avant toute chose",
maar tevens: ,,ik wil er geen slaaf van zijn,
beter nog: ik bén er geen slaaf van." Dat
klinkt wat overdreven voor iemand, wier
leven de muziek zo volstrekt is toegewijd,
maar toch weet zij in houding en gesprek
een dergelijke opmerking waar te maken.
Bijvoorbeeld: „Nooit heb ik overdreven zorg
voor mijn handen gehad, ik heb getennist,
gehandbald, en nu in het huishouden (met
ironie: „als je mijn werk in het huis ten
minste zo wil noemen") denk ik er niet aan
ze te sparen. Ik adoreer de muziek, maar
vooral adoreer ik het leven."
Ze zegt het zonder pathos, ontspannen zit
tend op een bank in de ruime zitkamer
van haar huis. Na haar huwelijk met mr. F.
W. Adriaanse woont zij in Middelburg. „Ik
woon er graag, de mensen zijn hier aardig,
het is een fijne stad, een mooie omgeving.
Weet U dat ik graag fiets? Jawel, ik ver
ken het hele eiland Walcheren. Ik voel me
hier thuis en ik ben hier gelukkig. Het leven
is voor mij niet uitsluitend muziek, er zijn
nog zoveel andere dingen, die het waarde
vol maken." En met een verontschuldigend
lachje: ,,U merkt, ik ben optimist."
„Voorkeuren? Vier componisten: Mozart,
Schubert, Brahms en Ravel". Het klinkt
heel gedecideerd. Ze aarzelt geen moment
bij het formuleren van dit antwoord en is
vermaakt over de lichte verbazing, die haar
directe reactie bij de vraagsteller oproept.
Ik was inderdaad even verbouwereerd door
haar snel en beslist antwoord: de vraag was
namelijk met enige schroom gesteld, omdat
het zo'n afgezaagde vraag was, een soort
onbewoond-eiland-probleem„Wat zoudt U
meenemen als U werd verbannen naar een
onbewoond eiland?" Meestal komt het ant
woord aarzelend en haperend. Maar wil
men achter de persoonlijkheid van een ge-
interviewde komen in dit geval de mu
zikale persoonlijkheid is het vragen naar
•oorkeuren haast onvermijdelijk.
Overigens, helemaal onbekend was die
persoonlijkheid niet. Bijna zestien jaar ge
leden hoorde ik Janine Dacosta voor het
eerst tijdens een pianovoordracht en de in
druk van toen is me bijgebleven, en later
bij volgende concerten nog versterkt. De
ze indruk: een virtuoos pianiste, bij wie een
opvallend grote muzikaliteit op gelukkige
wijze samengaat met een opmerkelijke hel
derheid van stijl. Kenmerken, die zich met
de „vier voorkeuren" Mozart, Schubert,
Brahms en Ravel bijzonder goed verdragen.
„Maar trekt U nu niet de conclusie, dat
deze vier voor mij de hele muziek beteke
nen, want, daar is geen sprake van". Jani
ne Dacosta begint na de globale lijnen nuan
ces aan te brengen. Merkwaardig: in het
gesprek met haar kwam deze procedure
herhaaldelijk tot uiting. Eerst in een paar
woorden een globale mening geven, daarna
pas de details. Zelfs de werkwijze van deze
pianiste aan de piano heeft dit patroon. Ze
werkt (vertelde ze) in drie fasen bij het in
studeren van een nieuw werk. De eerste
kennismaking is het doorkijken van de mu
ziek, het bestuderen van de structuur, dus
het kennisnemen (in grote lijn) van het
werk als geheel. Dan de pure techniek: zor
gen dat de compositie technisch geen moei
lijkheden meer aan het klavier oplevert,
ten slotte de afwerking, de nuances, de in
terpretatie, vooral ook de afwerking van de
klank, de sonoriteit.
Globale lijnen dus eerst, details later. Glo
baal hebben Mozart, Schubert, Brahms
en Ravel haar voorkeur, maar ze speelt alle
groten uit de muziekgeschiedenis: Bach
(„om het evenwicht te herstellen"), Beet
hoven, Debussy, Chopin. Van de laatste
vooral zijn Etudes en Preludes. Op dit punt
van het gesprek maakt zij terloops een
opmerking, kenmerkend voor haar groot
artistiek verantwoordelijkheidsbesef: „Ma
zurka's van Chopin speel ik niet op een
concert, het ritme is zo delicaat, dat ik me
afvraag of ik dat wei goed weergeef."
Ik stel een vraag om het beeld nog wat
verder te etsen: „Welke voorkeuren op het
gebied van de beeldende kunst?" Weer een
beslist antwoord: „De primitieven. Zij trek
ken mij aan door de simpele structuur en
de eenvoud in het coloriet." En zonder ver
dere vragen af te wachten: „In de architec
tuur voel ik me vooral door de Romaanse
bouwkunst aangetrokken." Men ziet: het
laat zich alles aaneensluiten tot één patroon,
de muzikale voorkeuren, de heldere,
transparante structuur van Mozart en ook
van Ravel, de innigheid van Schubert, het
monumentale van Brahms én de voor
keur voor de Romaanse bouwkunst en de
primitieve schilders.
Van de vier „preferente" componisten
echter behoren er drie tot de Duitse denk
wereld. Is het niet vreemd, dat een Fran
se pianiste zich juist daartoe voelt aange
trokken? „Och" ze haalt de schouders
op „ik geloof niet zo in de nationale
culturen, althans wat de vertolkingen be
treft. Cultuur is algemeen. Neem een Ne
derlander als Henkemans: hij is een gran
dioze Debussyvertolker, en bijvoorbeeld Cor
de Groot speelt Ravels linkerhand-con-
eert enorm. Nee, ik houd het op de univer
saliteit van de muziek."
Universaliteit. Dat lijkt me een kenmer
kend woord voor Janine Dacosta: wel
voorkeur hebben voor bepaalde componis
ten, maar tegelijkertijd beseffend dat de
muziekliteratuur (gelukkig) veel meer biedt
dan die voorkeuren, wel leven in dienst van
de muziek, doch tevens wetend dat ditzelfde
leven meer is dan muziek alleen. Wellicht
mede een sleutel tot haar sublieme vertol
kingen. namelijk het voortdurend erkennen
dat het wonder geheim der muziek zich in
vele verschijningen aan ons openbaart.
de. K.
Rechts de nieuwe puzzel, linkson
der de oplossing van de puzzel van
gisteren.
HORIZONTAAL: 1. bloeiwijze; 4. slui
ting van tube; 6. lokspljs; 9. instemming:
12. vluchtige schets: 16. gravin van Hol
land; 17. dit is (id est), afk.; 18. ooster
lengte, afk.; 19. te gelegener tijd, afk.;
20. onmeetb. getal; 21. grootmoeder van
H.M. Kon. Juliana; 23. onmisbaar voor
de landbouw!; 25. 1500 in Lat. cijfers;
26. scheepstouw; 27. uitbouw; 29. ont
kenning; 30. lengtemaat, afk.; 32. huis
dier; 33. zie 20; 34. grote plas zout wa
ter!; 36. daar; 38. boksersterm, afk.; 39.
HfHHHHrararüiMg
MESIi] i HESS)
ISlT
lip) IsItIËIriéI
vorm v. techn. onderw., afk 41. versie
ring m. plaatwerk; 42. uitholling i. e.
muur; 44. pers. voornaamwoord; 45. mu
zieknoot; 46. serviesgoed; 48. landbouw
werktuig: 49. kraakbeenvis51. gouver
neur-generaal, afk.; 53. reinigingsbad
54. onbeschreven gedeelte van bladzijde;
56. Zweedse munteenheid; 57. Eng. leng
temaat, afk.; 58. zure vloeistof: 60. dich
te menigte; 62. windrichting; 64. deel v.
e. etmaal; 66. zie 17; 67. uitgeput: 68.
horizon: 69. jongelui!; 72. Russ. keizerin;
74. heftig; 75. speelgoed; 76. nauw.
VERTICAAL: 1. toevoegsel, optelling,
2. uitroep; 3. muzieknoot; 4. lidwoord;
5. arbeidseenheid, afk.; 6. als boven,
afk.; 7. hoofd v. e. abd(j; 8. deel van een
cirkel; 9. zoogdier; 10. hengelsnoer; 11.
iemker; 13. stuurinrichting; 14. indien;
15. limited, afk.; 21. boom; 22. woon
boot: 23. gehakt varkensvlees; 24. leger
in Indon., afk.; 28. bureau; 31 lusteloos,
flauw-grappig; 33. stoer; 34. hemel
lichaam; 35. vordering; 37. snelle trek
kende beweging; 38. toiletartikel; 39. af
sluiting; 40. zoon v. Noach (bijb.).; 43.
onoffic. gezellige avond; 47. begin (v.
vergadering); 48. gem. o. d. Veluwe; 49.
recht stuk water; 50. gem. geneesk.
dienst, afk.; 52. kleefstof; 54. insekt; 55.
god v. d. liefde; 57. energie: 59. aanwij
zend voornaamwoord; 61. bloedverwant:
63. wederhelft van 61!; 65. hert: 68. deel
v. h. gelaat; 70. Ned. identiteitsletters
(auto's); 71. heilige, afk.; 72. ten laatste,
afk.; 73. muzieknoot.
In de landelijke wedstrijd stelt de
vereniging De Nederlandse Dag
bladpers buiten de door de Stich
ting ter Bevordering van de Ama-
teurfotografie uitgeloofde prijzen
een extra premie van 300,- be
schikbaar voor de foto of dia, wel
ke hef beste de betekenis van het
dagblad in de maatschappij tot
uiting doet komen.
De grote nationale fotowedstrijd ter gele
genheid van de „Week van de Fotografie"
is dit jaar gewijd aan de „Krant in Neder
land". Op het eerste gezicht lijkt dit een on
derwerp met weinig mogelijkheden, maar bij
even doordenken blijkt het tegendeel waar
te zijn.
Evenals dat in voorgaande jaren is gebeurd, verzorgt de P.Z.C. weer een
voorronde van de landelijke fotowedstrijd, waarvoor de inzending
motto „De krant in Nederland" deze week is opengesteld. De gang
van zaken zal de meeste amateurfotografen niet onbekend zijn: de deel
nemers zenden hun foto's niet rechtstreeks naar de organiserende Stich
ting ter Bevordering van de Amateurfotografie in Amsterdam, maar
naar de redactie van de Provinciale Zeeuwse Courant in Vlissingen. De
P.Z.C. zorgt voor tijdige doorzending naar Amsterdam de voorronde
wordt in overleg met voornoemde stichting gelanceerd hetgeen be
tekent, dat de foto's normaal meedingen naar de prijzen in de lande
lijke wedstrijd „De krant in Nederland". Daarboven maken de foto's
echter kans op de tweemaal drie prijzen, die de P.Z.C. in deze Zeeuwse
voorronde uitlooft.
krant ln Nederland". De volledige wed-
strijdvoorwaarden zijn ln elke fotohandel
verkrijgbaar. Enkele van deze voorwaar
den zijn:
Aan deze wedstrijd kan door iedereen
worden deelgenomen. Uitgezonderd
z0n vakfotografen en al diegenen die
als beroep fotografische of cinemato
grafische bezigheden verrichten.
De wedstrijd omvat het begrip „De
Krant ln Nederland" in de ruimste
zin van het woord. De foto's moeten
betrekking hebben op het begrip „de
krant". Voorbeelden: De krant voor
vader, de krant gelezen door de kin
deren gebogen over een stripverhaal,
de krant ais verpakkingsmateriaal,
de krant gevouwen tot soldatenmuts
voor Jantje, enz.
Ook de bezorger van de krant in weer
en wind, het transport en de versprei
ding van het dagblad door ons land
kunnen onderwerpen zijn. Verder de
mens bij de krant, journalist, redac
teur in functie, de krant als gebouw
of in de vorm van de drukpers, als
advertentiemedium, etc.
Maximaal mogen drie foto's worden
ingezonden. Het formaat van de
foto's Is minimaal 9x9 cm of 7 x 10
cm en maximaal 18 x 24 cm.
De foto's mogen niet op karton wor
den geplakt. Op elke foto dient duide
lijk op de achterzijde de naam, de
groep (groep I of II), het adres van
de deelnemer en het totaai der inge
zonden foto's te worden vermeld. De
inzenders in groep I moeten boven
dien hun leeftyd vermelden.
Alle opnamen dienen eigen werk san
de inzender te zyn, wel mogen z(J
door een ander dan de maker worden
afgewerkt of vergroot.
Wie pry» stelt op terugzending van
z(jn werk, dient een stevige envelop
pe, waarop naam, adres, alsmede vol
doende porto voor frankering, bty te
sluiten.
Uit de volledige wedstrijdvoorw aarden
blijkt voorts, dat het ook mogelijk ls
kleurenfoto's, dia's en films ln te zenden.
Omdat de Zeeuwse voorronde dus uitslui
tend zwart-wlt foto's omvat, dienen deze
rechtstreeks naar Amsterdam te worden
gezonden.
De Zeeuwse jury zal bestaan uit de he
ren:
P. Bulthuis te Middelburg, kunstschilder,
J. Merk, fotograaf te Middelburg en H.
Hubregtse, redacteur bij de Provinciale
Zeeuwse Courant.
Met ingang van vandaag kan in
zending geschieden naar „Provin
ciale Zeeuwse Courant, Walstraat
58-60, Vlissingen", met op de lin
kerbovenhoek van de enveloppe
„Fotowedstrijd" en „Groep I" of
„Groep II". Er kunnen dus tot ui
terlijk vrijdag 29 augustus foto's
worden ingezonden. In de daarop
volgende week zullen alle bekroon
de foto's in de P.Z.C. worden gepu
bliceerd.
De krant leidt (of lijdt) namelijk een lang
en merkwaardig leven. Hij wordt gemaakt
om U te informeren over alle grote en klei
ne dingen in deze wereld, maar wanneer hij
gelezen is, heeft h)j nog een gevarieerde
taak voor de boeg.
Wanneer men dus aan de fotowedstrijd wilt
meedoen, behoeft men het onderwerp niet
uitsluitend te zoeken bij de cyclus verslag
gever-fotograaf-redactie-drukkerij-kranten-
bezorger-krantelezer, al liggen daar onge
twijfeld boeiende mogelijkheden. Maar denk
eens aan deze mogelijkheden: de groente
man en de visboer, de markt het padvin
dertje dat oud-papier ophaalt, de man die
zijn autoruiten met een krant tegen de vorst
beschermt, de behanger die eerst kranten
tegen de muur plakt als „onderlaagje", het
kind dat mutsen en bootjes vouwt uit oude
kranten, de goochelaar, die de ingewikkeld
ste patronen scheurt uit een krant en in een
ongelooflijk tempo, de bejaarde die een
krant gebruikt als „kleedje" op een bank
in het park, de jongens die propjes maken
en schieten, de aquariumliefhebber die een
krant op de bodem van zijn aquarium legt
alvorens de bak met water te vullen (om
de bodem niet op te woelen); U ziet, de
krant wordt voor vele andere dingen ge
bruikt, dan waarvoor hij gemaakt werd.
Wie daar even op doordenkt, komt tot
prachtige foto-onderwerpen. Maar er zijn
er nog veel meer: de vrouw die eieren in
een krant rolt om ze zonder breekgevaar
te vervoeren, de elfstedentochtrijder, die
kranten onder zijn trui stopt en tussen zijn
broekspijpen om de kou te weren, de man
die met een krant zijn hoed passend maakt,
de boereschuur waarvan de kieren met
kranten zijn dichtgestopt, de man die zijn
krant gebruikt als camouflage om op een
terrasje naar voorbijflanerende jongedoch-
teren te kijken, de van een krant geknipte
inlegzooltjes van opa's pantoffels, de vrouw
die een prop krantepapier gebruikt om een
spiegel op te poetsen, schoolkinderen die
met kranteknipsels een plakboek samen
stellen voor de aardrijkskundeles, de krant
als herkenningsteken bij een eerste ontmoe
ting, maar moeten we de lijst nog langer
maken?
Wanneer U even nadenkt, weet U zelf nog
veel meer mogelijkheden! Er zijn echter
een paar dingen waaraan U moet denken.
Bijvoorbeeld, dat een krant erg wit is en
dus erg kaal op de foto kan
komen, wanneer U er „een
flitsje over gooit". Een krant
reflecteert namelijk heel
sterk. Dat geldt dus ook wan
neer er zonlicht op een krant
valt. De zelf-vergroters die
nen daarom by het vergroten
de krant wat „door te druk
ken", dus wat langer licht te geven. De
niet-zelf-vergroters moeten met hun foto-
handelaar praten en hem er op wijzen, dat
de foto bestemd is voor de nationale wed
strijd. Dan kan hij van hun kiek een z.g.
„handvergroting" maken, waarbij de krant
op de kiek extra aandacht krijgt.
Er wordt bij deze fotowedstrijd minder op
technische kwaliteit dan op originaliteit ge
let. Het loont dus de moeite, om even na
te denken over een oorspronkelijk idee.
Voor de inzenders van groep I jon
geren tot 25 jaar zijn drie prijzen
beschikbaar van f 50,f 25,en
f 10,Voor groep II 25 jaar en ou
der is een eerste prijs beschikbaar van
f 100,een tweede van f 50,en een
derde van f 25,Bovendien hebben de
inzenders kans, dat hun foto tijdens de
duur van de wedstrijd de inzending
sluit 29 augustus in de P.Z.C. wordt
gepubliceerd, waarvoor een bedrag van
f 7,50 wordt uitgekeerd.
Zoals uit de beschikbaar gestelde prij
zen voor deze voorronde reeds blijkt,
loopt zij niet geheel parallel met de lan
delijke wedstrijd, die in groep I en groep
n ook kleurenfoto's omvat en bovendien
de groepen III (kleurendia's) en IV
(film) kent. Deze voorronde bestaat dus
slechts uit de groepen I (tot 25 jaar) en
II (25 jaar en ouder) en bovendien kun
nen, ln verband met het reproduceren
de bekroonde foto's worden ln de
P.Z.C. gepubliceerd uitsluitend zwart
wit foto's worden ingezonden.
Ten overvloede: alle foto's, die bij de
P.Z.C. binnenkomen, worden doorgezon
den, dus ook de foto's die in deze Zeeuw
se voorronde niet voor een prijs in aan
merking komen. De jurering in Amster
dam staat geheel los van de „Zeeuwse
beoordeling''. Een foto. die ln de voor
ronde niet wordt bekroond, kan ln de
landelijke wedstrijd met een eerste prijs
uit de bus komen. Evenzo is het dus mo
gelijk, dat de beste Zeeuwse foto ook als
de beste landelijke inzending naar voren
komt.
-
■4 r "v -'V V-'-
Omdat hier dus sprake is van doorzen
ding, houdt het insturen van foto's
naar de P.Z.C. in, dat men akkoord gaat
met de wedstrijdvoorw aarden van „De
