PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT AMERIKA EN RUSLAND VERMINDEREN DE PRODUKTIE VAN SPLIJTBARE STOFFEN Middelburgse Schouwburg zal bijna TWEE MILJOEN kosten In overleg met Engeland TWEEDE SUCCES SINDS VERBETERING VAN BETREKKINGEN Nieuws gelijktijdig in Washington en Moskou bekendgemaakt POSTTARIEVEN WAARSCHIJNLIJK PER 1 JULI VERDER OMHOOG OME HENK EN ZIJN DRAAIORGEL OOGSTTEN TRIOMFEN IN AMERIKA Russen zullen de raketten op Cuba overdragen Motief OPSTAND IN LAOS MISLUKT Onderontwikkelde landen eisen gelijke steun Expo New-York WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN morgen open Pagina 3 GESTEGEN PERSONEELSKOSTEN OPVANGEN Brieven op 15 cent, briefkaarten 11 cent, drukwerken 7 cent TOURNEE VAN DRIE MAANDEN In één week 12.000 gulden in Nicaragua Ome Henk Möhlmann, de 61- jarige orgelbouwer uit Am sterdam, is gistermiddag nog verbouwereerd van al zijn succes op Schiphol terugge keerd uit de Antillen. Drie maanden lang heeft hij onder auspiciën van de Philips fa brieken met een van zijn on vervalste Amsterdamse straatorgels triomfen van Zuidamerikaanse allure ge vierd tijdens een tournee door diverse Latijns-Amerikaanse landen en het Caribisch ge bied. Hij werd daarbij tot begin april trouw geassisteerd door zijn schoonzoon, de 44-jarige kermis exploitant Frans Kreelcel, die ech ter voor zakelijke redenen drie weken eerder de terugtocht moest aanvaarden en hem nu van Schip hol kwam afhalen. Philips had de tournee niet alleen voor eigen reclame georganiseerd, doch naar een zegsman het uit drukte ter meerdere glorie van Nederland in het algemeen en het Nederlandse draaiorgel in het bij zonder. Wat dat laatste aangaat was het succes al heel groot, te oordelen naar de enthousiaste ver halen van Ome Henk, die een vlot causeur is en alleen moeite bleek te hebben met het uitspreken van alle landen en steden die hij met zijn muziek heeft verblijd. „Ik had 42 orgelboeken by me" vertelde hij, „en daaronder waren de volksliederen van al die La tijns-Amerikaanse landen. Ik heb by baseball wedstrijden in uitver kochte stadions volksliederen ge speeld en wedstryden georgani seerd tussen de spelers, wie hel regelmatigst draaien kon. Het gewone mansbakje was veel te klein voor al dat Amerikaanse geld. Ik heb er een echte Hol landse klomp voor in de plaats genomen en heb daarmee in Nica ragua binnen een week alleen al voor 12.000 gulden opgehaald. Ik had er op het laatst een zere arm Het grote orgel voor deze reis van „De Klok" omgedoopt in „Philip pine" was per schip de oceaan overgestoken, maar werd ome Henk en Frans Kreekel in Ameri ka overal achterna gevlogen door grote vrachttoestellen van Pan American World Airways, waar van de deuren juist hoog genoeg waren om het orgel door te laten. Eenmaal geland werd het instru ment op een vrachtauto geplaatst, waarmee onze beide landgenoten de steden rondtrokken. Alle op brengsten werden aan plaatselijke charitatieve instellingen zoals Ro de Kruis, kankerinstituten e.d. af gestaan. In bijna alle landen kon men de muziek van „Phillipine" over de radio horen en persoonlijk behaalde ome Henk grote popula riteit, omdat hij ook telkens voor de televisie werd gehaald. De tournee eindigde op Curacao, waar ome Henk een onvergetelijke tijd schijnt te hebben doorge bracht. In de Nederlandse Antillen bestaat geen straatorgel, maar het /.iet er naar uit, dat aan deze onhoudbare toestand binnen af zienbare tijd een einde zal komen. „Ik heb twee orgels verkocht", glunderde de Amsterdamse orgel bouwer, „ja, kleintjes hoor, maar echte orgels. Het ene komt in de etalage van een juwelierswinkel te staan. Hot andere weet ik nog niet". Dit fraaie schouwspel kan men in New York zien op het terrein van de grote wereldtentoonstelling die morgen wordt geopend, het „merk" van de tentoonstelling, de enorme sta.len globeniet lampjes versierd, staat hier omgeven door vele hoog- spuitende fonteinen. (Meer nieuws over de wereldten toonstelling op pag. S). Volgens betrouwbare berichten die in Washington zijn ontvangen zullen de Russen met ingang van 1 mei hun op Cuba gestationeerde raketten aan het Cubaanse leger overdragen. De overdracht zal. naar wordt verwacht, gepaard gaan met een verdere terug trekking van de Russische troepen van het eiland. Men acht het mogelijk dat, hoewel de Cubanen de bediening van de projectie len wordt toevertrouwd, de Russen de eigenlijke zeggenschap over de raketten blijven behouden. Het is bekend dat de Cubaanse premier zich hiertegen fel ver zet, hij wil de beslissing over het ge bruik van de raketten, helemaal in eigen hand houden. Het type raket, dat sinds de hei-fst van 1962 op Cuba staat opgesteld, is de „Sam". Deze raket kan een hoogte be reiken van meer dan 20.000 meter. Een dergelijke raket zou gedurende de Cuba- crisis van oktober 1962 een Amerikaanse U-2 hebben neergehaald. Het horizonta le bereik van de „Sam" strekt zich echter niet verder uit dan 50 km. Het was algemeen bekend dat de Rus sen het Cubaanse leger aan het opleiden waren ter bediening van hun raketten. Aangenomen wordt dat die trainings periode nu is afgesloten. Volgens schattingen zullen na 1 mei 3000 Russische militairen Cuba verlaten, waardoor er nog 1000 tot 4000 op het eiland achterblijven. De Verenigde Staten en de Sow- jet-Unie hebben gisteren gelijktij dig bekendgemaakt dat zij van plan zijn hun produktie van grondstoffen voor kernwapens in te krimpen. President Johnson kondigde aan dat zijn land in een periode van vier jaar de produktie van verrijkt uranium aanmerkelijk zal vermin deren, namelijk met veertig pro cent. De opbrengst van plutonium zal met twintig procent dalen. Het besluit hiertoe was genomen in overleg met Engeland. Tezelfdertijd verspreidde het Rus sische persbureau Tass een verkla ring van premier Kroes jtsjew waarin deze het besluit van zijn regering bekendmaakte om de bouw van twee geweldige kern reactors voor de produktie van plu tonium stop te zetten. De produk tie van uranium-235 voor kernwa pens wil de Sowjet-Unie in de ko mende jaren belangrijk verminde ren. Functionarissen in Londen zeiden dat Engeland de produktie van uranium- 235 voor militaire doeleinden al eigener beweging stopzette en dat de militaire produktie van plutonium geleidelijk wordt beëindigd. Amerikaanse regeringsfunctionaris sen wilden niet zeggen hoe groot de daling van de Russische kernproduk- tie zou zijn. Zij vonden dat het aan de Sowjet-Unie moest worden over gelaten dit bekend te maken. In re geringskringen werd de gelijktijdige aankondiging begroet als een zeer bemoedigend teken dat het bewape- nïngsspook de pas inhield. Sommige waarnemers meenden dat deze ge beurtenissen de belangrijkste toena dering is in de betrekkingen tussen Oost en West sinds het beperkte kernstopakkoord van vorig jaar. Het schijnt dat de basis voor de gisteren verschenen verklaringen is gelegd op een bespreking die president Johnson en de Russische ambassadeur in Washing ton, Dobrynin, vorige week vrijdag heb ben gevoerd. Engelse verklaring Premier sir Alex Douglas-Home Engeland zal vandaag in het Lagerhuis een verklaring afleggen over krimping van de produktie van uranium voor militaire doeleinden, zo is gisteren verklaard door een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken. De zegsman wilde niet over de komende verklaring uitwijden, maar zei dat zy verband hield met verklaringen van pre mier Nikita Kroesjtsjew van de Sowjet- Unie en president Johnson van de V.S. (Van onze Haagse redactie) Hoogstwaarschijnlijk zal het brief port per 1 juli verhoogd worden van 12 tot 15 cent, het port voor briefkaarten van 8 tot 11 cent en dat voor drukwerken van vijf tot zeven cent. Met deze verhogingen zou het mogelijk zijn de per 1 ja nuari gestegen personeelskosten voor de postdienst ongeveer 50 miljoen gulden op te vangen. Tydens de behandeling van de P.T.T.-be- grotïng 1964 in de Tweede Kamer heeft de minister van verkeer en waterstaat, rnr. Van Aartsen, aangekondigd dat een verdergaande verhoging der F.T.T.-ta- rieven noodzakelijk zal zijn om de geste- j gen kosten van het bedrijf op te vangen. Minister Van Aartsen heeft toen als nieuwe tarieven genoemd: 20 cent voor een brief, 15 cent voor een briefkaart en 10 cent voor drukwerk. Hij voegde hier echter aan toe, in deze orde van grootte te denken maar zich beslist niet aan de- bedragen te binden. De jongste loonsverhogingen zullen de P.T.T. tussen de 90 en 100 miljoen gul den per jaar gaan kosten. De zeer ar beidsintensieve postdienst slokt hiervan de helft op. Bij een verhoging van de briefport met 3 cent zou de meerop brengst voor de brieven ongeveer 39 mil joen bedragen. Een verhoging van het port voor briefkaarten met 3 cent zou 3,9 miljoen meer opleveren en een ver-I hoging van het drukwerktarief met twee cent ruim tien miljoen meer In totaal; zou men derhalve met een meerop- j brengst van ongeveer 53 miljoen gulden moeten rekenen waaruit men de geste gen personeelsuitgaven van de postdienst zou kunnen dekken. In beraad De kwestie van de verhoging der posttarieven ls thans ln beraad bij de minister van verkeer en waterstaat. Indien minister Van Aartsen de ver hogingen per 1 juli zou willen laten ingaan, zal hij in de komende dagen zijn beslissing bekend moeten maken. HIJ heeft namelijk in de Tweede Ka mer bij de begrotingsbehandeling me degedeeld, een eventuele verhoging minstens twee maanden voor de in gang bekend te zullen maken. Wanneer inderdaad de tariefsverhoging op 1 juli ingaat, zal de meeropbrengst in het jaar 1964 de gestegen kosten nog niet kunnen dekken, wel echter, zo meent men, in volgende Jaren. Zou men tot genoemde tariefsverhogingen over gaan, dan blijft het -Nederlandse tarief nog laag in vergelijking met overige Europese landen. Jongste Engelse prins heet Edward Het zes weken oude vierde kind \an koningin Elizabeth van Engeland zal de namen Edward Anthony Richard Louis krijgen en prins Edward genoemd wor den. De doopplechtigheid vindt plaats op 2 mei ln een kapel van het kasteel Wind sor. Enkele feilen rond het aanstaande huwelijk van prinses Irene wcl- sprekende feiten mogen wij wel zeg gen willen wij gaarne onder elkaar zetten. Er ontstaat dan het volgende lijstje: Namens de familie De Bourbon- Parma wordt zondagmiddag aan journalisten in Parijs daturn en plaats van het huwelijk bekendge maakt met de toevoeging, dat deze mededeling geschiedt na overleg met het Nederlandse koninklijk paar De particulier secretaris van de koningin verklaart dat datum en plaats van het huwelijk koningin en prins zondagmiddag telefonisch zijn meegedeeld. De datum van het huwelijk, aldus de woordvoerder van de familie De Bourbon-Parma. werd reeds begin februari vastgesteld, maar Icon toen niet worden bekendgemaakt in ver hand met de reis van het Nederlands koninklijk paar naar Mexico. •De particulier secretaris van de koningin deelt mede dat de datum pas zondag voor het éérst aan de koninklijke familie werd bekend gemaakt. De woordvoerder van de familie De Bourbon-Parma verzekert dat het huwelijk in Rome zal worden voltrok ken opdat de plechtigheid een strikt familiekarakter zal hebben. In Madrid is bekend geworden dat enige duizenden Carlisten het voornemen hebben naar Rome te trekken om het huwelijk bij te wo nen. In de officiële mededeling van de fa milie De Bourbon-Parma staat ver meld dat de huwelijksinzegening zal geschieden door kardinaal Giobbe, die hiertoe speciaal door de paus is aan gewezen. In Vaticaanse kringen is meege deeld, dat de paus wel op de hoog te is van de huwelijkssluiting, maar dat hij formeel geen kardinaal heeft aangewezen om de plechtig heid namens hem te verrichten. Wij geloven dat dit lijstje voldoende is. Er blijkt uit, dat de familie De Bour bon-Parma op gespannen voet leeft met de waarheid. Een abonnee heeft voor ons blad be dankt op grond van het volgende motief: ,,Ik wens me met langer te ergeren aan uw ge schrijf over de heer Van Bourbon-Parma zoals U prins Carlos zeer onhoffelijk noemt". Wij menen mede gelet op het bovenstaande lijstje dat wij integendeel een grote mate van hoffelijkheid tonen wanneer wij de toekomstige echtgenoot van prinses Irene een heer noemen. oorlogsgeioonden en verminkten Koning Boudewijn en koningin Fa- biola hebben het peter- en meterschap over de klok aanvaard. De klok zal de grootste van de Benelux worden. In Aarle wordt bij de klokkengieterij Petit en Fritsen een klok gegoten, bestemd voor de basiliek van 1 Heilige Hart op de Koekelberg Brussel. De klok wordt aangeboden door de Belgische organisatie van Foto: De president van de Belgische vereniging van oorlogsgewonden en -verminkten, de heer Paul Weyenberg, inspecteerde maandag het zg. „valse model" van de klok in de gieterij, een „valse klok" is het model van leem en was, waarvan gebruik gemaakt wordt bij het gieten van de klok. President Johnson heeft gisteren tijdens een lunch met de pers mee gedeeld dat de Amerikaanse onder minister van buitenlandse zaken voor het Verre Oosten, William Bundy, in Laos is aangekomen om ter plaatse een onderzoek in te stellen naar de van rechtse zijde gepleegde staatsgreep tegen de neutraiistische eerste-mïnister prins Soevanna Phoema. De president zei dat de Verenigde Staten de Geneefse akkoorden blijven steunen, die „de beste hoop op vrede en onafhan kelijkheid voor dit door tweestrijd ver scheurde land bieden" Het Russische persbureau „Tass" zond gisteren een officiële verklaring uit waarin de Russische regering „de han delwijze van de reactionaire strijdkrach ten in Laos „veroordeelt, de coalitierege ring van prins Soevanna Phoema haar steun toezegt, in de kwaliteit van mede voorzitter van de conferentie van Gene ve. alle ondertekenaars van dc akkoor den van 1962 verzoekt hun beloften inge volge deze akkoorden stipt na te komen. Prins Soevanna Phoema is gisteren vrij gelaten door de rechtse opstandelingen die zondagochtend de macht overnamen. Diplomatieke zegslieden in Washington hebben laten weten, dat de staatsgreep in Laos op een mislukking is uitgelopen. De onthulling kwam, nadat de Verenigde Staten en Engeland de revolte scherp hadden afgekeurd. Prins Soevanna Phoe ma is onverwacht per vliegtuig naar de residentie Loeang Prnbang gereisd voor een ontmoeting met koning Savon Vat- thana. Overigens: het hierboven gesigna leerde optreden van de familie De Bourbon-Parma heeft zo is ons de afgelopen dagen ondubbelzinnig gebleken vele Nederlanders van allerlei levensbeschouwing diep ge raakt. En van enkele kanten hoorden ze de opmerking maken: ..Weliswaar had de minister-president gelijk toen hij op matiging aandrong rond een demonstratie bij de terugkomst van het koninklijk paar, maar toch zouden we zo graag de koningin laten merken dat we naast haar staan". Niet om tegen haar dochter of tegen haar toe komstige schoonzoon partij te kiezen, maar gewoon om haar te helpen deze moeilijke dagen door te komen. Maar hoe?" Een vraag die wij herhalen het bij velen van allerlei levensbe schouwing leeft. Deze vraag hebben ook wij gesteld, toen we gisteren een gesprek voerden met een vooraan staand inwoner van dit gewest. Hij gaf een antwoord voor zichzelf: „Ik stuur op de dertigste april de konin gin een telegram of een briefkaart met een zakelijke tekst, namelijk „Majesteit, hartelijk gelukgewenst met Uw jaardag." En onze zegsman voegde er aan toe: „Ik bedoel met dit telegram alleen maar een symboli sche handdruk te geven aan de vrouw, die op de hoogste plaats van ons land de komende dagen het zeer moeilijk zal hebben. Ik spreek geen oordeel uit noch over de prinses, noen over haar toekomstige man, ik wil alleen zeg gen: Majesteit, U staat niet alleen." Wij erkennen: het is een sympathiek idee. We meenden er goed aan te doen het op deze plaats te vermelden. Wellicht dat het navolging verdient „HIJ BEGINT op te schieten..." zeggen Middelburgers, die over het Molenwater komen. En met „hij" bedoelen ze dan de Schouwburg. Ze hebben gelijk: langzaam begint er tekening in het gebouw te komen, zodat vooral de toneelliefhebbers eni ge hoop beginnen te krijgen voor het begin van het volgend jaar: wellicht is dan het gebouw gereed en ter beschikking. Bin nenskamers echter en daiir- mee bedoelen we dan bepaalde vertrekken van het stadhuis zal de vreugde over de schouw burg-vorderingen wel een beetje getemperd zijn. Loon-explosies, prijsverhogingen, het zijn zo van die factoren, die de kosten van het theater niet onbeïnvloed laten. En men kan ook buiten de muren van het stadhuis horen fluisteren, dat de Schouwburg kant en klaar op bijna twee miljoen zal komen. Dat wil zeggen dat het gebouw enige tonnen duurder uitvalt dan oorspronkelijk mocht wor den aangenomen. Wanneer men een dergelijk bedrag leest bijna twee miljoen dan heeft men neiging om wat ver dwaasd naar het hoofd te grijpen: lieve help, is dat verantwoord, een dergelijk hoog bedrag voor een ge meente als Middelburg? We gelo ven echter, dat men niet al te erg moet schrikken. Men mag aanne men, dat voor dit bedrag een opti maal resultaat wordt bereikt: een betere schouwburg voor deze som zou niet mogelijk zijn, terwijl bo vendien een lager bedrag allerlei nadelen zou opleveren. In dat ge val immers zou er geen sprake meer zijn van een „echte" schouw burg, maar van een zaal-met toneel-accommodatie. En daar ging het bij deze opzet niet om: Middelburg behoort een schouw burg te hebben, waar alle stukken van het grote repertoire kunnen worden opgevoerd, maar waar ook andere produktïes (men denke aan musicals, grote revues enz.) zonder enige moeite kunnen worden ver toond. Punt één dus; een redelijke schouwburg (iets anders dan een zaal met een toneel) kost nu een maal geld zodat onder de huidige omstandigheden mede gelet op de buitengewone loon- en prijssi tuatie een lager bedrag niet wel denkbaar zou zijn. Punt twee: de schouwburg is niet voor Middelburg alleen. De (niet geringe) financiële medewer king van het rijk was te danken aan het feit, dat dit theater inder daad een bredere functie zal krij gen, namelijk die van centrale schouwburg voor een wijde omge ving. Helaas een argument, dat de raad van Middelburg niet erg zal hel pen: de sluitpost komt voor reke ning van deze gemeente en het ziet er nog niet naar uit, dat bijvoor beeld Vlissingen en Goes, om van de plattelandsgemeenten maar te zwijgen, opgewekt en zonder vra gen gelden zullen uittrekken om de Middelburgse Schouwburgbouw te steunen. Zover gaat de gemeente lijke solidariteit in Zeeland nog niet, maar bovendien heeft elke gemeente zijn eigen niet geringe zorgen. Punt drie het bevat al weer slechts een schrale troost voor de cijferende vroede vaderen van Mid delburg dit theater wordt ge bouwd voor de toekomst. Wie in de ontwikkeling van Zeeland gelooft, weet dat in een gemeente als Mid delburg een schouwburg een onmis baar element is. Weliswaar beteke nen de zware lasten op dit ogenblik dat deze gemeente een beetje op de tenen moet lopen, maar later weet men daar weinig meer van. Dan wordt gesproken over „de voor uitziende blik" van de gemeente bestuurders van destijds. De belangrijke vraag voor dit ogenblik lijkt ons: mag Middel burg met wijde omgeving er inderdaad op rekenen dat hier nu een theater komt, dat vol strekt honderd procent is. Men heeft ons verzekerd: „Jawel de schouwburg wordt voortreffe lijk." De belichtingsmogelijkhe den bijvoorbeeld zullen zodanig zijn, dat géén enkel gezelschap nog bezwaar kan maken om met welk stuk ook te komen. Een lichtinstallatie '48 lichtkringen) wordt naar adviezen van eerste klas toneeldeskundigen uitge voerd, de hele toneeloutillage wordt werkelijk honderd pro cent. Niettemin: wij kunnen ons voor stellen, dat over enige tijd de raad van Middelburg nog wel enige woorden aan de bouw van deze Schouwburg zal wijden. Het ziel er naar uit, dat b. en w. de raad opnieuw een voorstel zullen voor leggen tot verhoging van de be schikbare kredieten. En men mag aannemen, dat dan tevens vragen zullen worden gesteld over de ex ploitatie: hoe gaat men dit gebouw „runnen"? Exploitatie Er zijn allerlei mogelijkheden denkbaar. Bijvoorbeeld: exploitatie oude stijl. Dat zou betekenen dat als vroeger een min of meer pas sieve exploitatie zou worden opge zet. De zaal wordt verhuurd aan diegenen, die een avond organise ren, zoals uitkoopverenigingen enz. waarbij de schouwburgdirectie zelf niet als organisatrice van evene menten optreedt. Deze vorm werd en met succes in de vroegere Middelburgse Schouwburg toege past. Het is echter ook mogelijk tot een geheel nieuwe exploitatie te geraken, waarbij de directie zelf de organisatie van bijeenkomsten, opvoeringen ter hand neemt: de normale vorm bij alle grotere theaters. Hoofdzaak is met het oog voor al op de grote investeringen, die de bouw van deze schouwburg met zich meebrengt dat er een rede lijke bezetting komt. Een bezetting aan voorstellingen, aan congressen enz. Zulk een bezetting brengt met zich mee, dat er een grote varia tie in de voorstellingen wordt ge bracht, ten einde een zo breed mo gelijk publiek te trekken. Dat wil dus zeggen, dat naast het „grote" toneel ook voorstellingen nodig zul len zijn van musicals, van een ope rette. van een revue in een groot se montage, ja zelfs kan aan ope ra worden gedacht. Een dergelijke opzet evenwel vergt een zelfstandige schouwburgdirec tie, die zelf onderhandelt met to neelgezelschappen, impresario's enz. In dat geval zou daar be hoeft niet aan te worden getwijfeld een deel van het werk van de huidige uitkoopverenigingen over bodig worden. In dat geval ook komt ook de functie van de Stich- 'ing Cultuurspreiding Zeeland aan (Zie slot pag. 2 kol. 6) De voorkeursbehandeling die achttien Afrikaanse met de Europese Economi sche Gemeenschap (E.E.G.) geassocieer de landen op het ogenblik ontvangen, is niet toegekend aan 75 Af ra-Aziatische en Latijnsamerikaanse landen die zijn vertegenwoordigd op de conferentie over de wereldhandel in Genêve en die een vergadering hebben belegd om een stuk op te stellen dat uitsluitend gaat over de opheffing van belemmeringen voor de handel ln grondstoffen. In een ontwerpresolutie, die is onderte kend door 39 landen van de onderont wikkelde wereld, wordt over een periode van tien jaar verdeeld de geleidelijke in trekking geëist van de volgens hen „dis- crimerende voorkeurs afspraken", die ontwikkelde landen hebben gemaakt met onderontwikkelde landen in het kader van de associatie tussen de E.E.G. en Afrikaanse landen. In het ontwerp wordt erkend dat de Afrikaanse landen ver goedingen zouden moeten ontvangen door middel van nieuwe vormen van bij stand, die geen enkele discriminatie in houden voor de afzonderlijke ontwikke lingslanden. De ontwerpresolutie is on dertekend door negentien Latijnsameri- kaanse en twintig Afrikaanse landen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 1