ZELANDICA
Voorjaarsgebeuren kondigt
de lente nu officieel aan
Onder Zeelands hoge hemel
Geef uw soep de volle kracht van
sappig, mager rundvlees: met Liebig!
REEDS 5 LANDEN HEBBEN INTERESSE VOOR NEDERLANDS AARDGAS
DONDERDAG 19 MAART 1994
PROVIXOIJLLB Z B B W 8 M O O V R A X T
11
t Advertentie)
Licht stimuleert
meer dan temperatuur
]\Jog enkele dagen en het voor
jaarsgebeuren zal onderge
bracht worden onder de ver
schijnselen, die we gewoon zijn
gezamenlijk aan te duiden met
de naam lente. De eerste van de
seizoenen en ongetwijfeld de
lieflijkste. Zo lieflijk in onze
voorstellingen, dat we weigeren
de narigheden en teleurstellin
gen op rekening van dit seizoen
te schuiven. Liever praten we
van achterbakse plagerijen van
het grimmigste seizoen, dat er
maar niet toe kan komen zijn
plaats af te staan, de intocht
van de lente blijft verstoren, tel
kens nog tracht z'n heerschap
pij buiten de hem gestelde ter
mijn te hernemen.
Ja, we zijn in dezen echt partijdig,
praten er met geen woord over, dat
de lente dit jaar geprotesteerd heeft
juist andersom te doen, héér tijd niet
af te wachten, de winter vóórtijdig
van z'n troon te wippen, gebruik te
maken van infiltraties, van zoele
winden, om de hele natuur tegen de
kille heerser op te stoken; te vroeg
„vlagvertoon" heeft gesuggereerd
met nare gevolgen voor die met haar
samenspanden. We genoten er stille
tjes van. dat de opmars, die voor het
oog tot staan werd gebracht „onder
gronds" werd voortgezet en we
gnuifden bepaald als „bovengronds"
een enkele held de grenzen van 't
welvoeglijke overschreed en zich als
heraut van de lente meldde.
Lenqende daqen
Er is althans één bondgenoot (en
een sterke), die de winter niet
kan remmen. „De daagjes lengen,
de nachtjes strengen", de spreuk, die
wij graag op de winter betrekken om
op alles voorbereid te blijven, houdt
in 7,'n eerste deel het werk van <f~
grote vijand van de winter beslotei
liet zich veermeerderende licht blijkt
ook volgens de wetenschappelijke on
derzoekingen tegen de werking van
Inge temperaturen in, de grote stimu
lans voor de ontwikkelingen
knoppen en bloemen.
Ondanks de nachtvorsten is de gele
kornoelje dus gaan bloeien en zijn
talrijke voorlopers van de lente even
eens in opmars gekomen. Peper
boompjes (Daphne-Mezereum) staan
nu volop in bloei, de voorjaarsvroe-
gelingen trillen weer op hun dunne
steeltjes, de sleedoorn maakt knop
pen en zowaar constateerden we van
daag, dat de pereknoppen reeds
„schuiven"; de bruine randjes van de
knopschubben hebben elkaar losge
laten en laten iets zien van de min-
derbeschermde blanke delen. Er zijn
veel meer bloeiende speenkruidplan-
ten en ook het klein hoefblad staat
hier en daar in bloei. Vele bijen heb
ben hun eerste uitstapje achter de
rug, de hommels hebben zich
zover we weten nog niet laten
maar de wilgekatjes slaan nu bui
ten vlak voor de bloei. Eén dagje van
13 tot 15 graden en ook deze dikke
wollige bijen zullen weer aanwezig
zijn. De kieviten ziel men nog steeds
doortrekken, maar er zijn kluiten en
kemphennen geconstateerd. De eer
ste even vóór midden-maart, de laat
ste juist over die datum. i>e rood
borstjes bij mijn woning zijn opmer
kelijk actief en de mieren vervolgen
hier en daar de mussen, die te dicht
bij hun plekjes komen. Het wordt nu
tijd uit te kijken naar de zwaluwen,
die men rondom 1 april kan ver
wachten. Of ze dan komen is natuur
lijk een andere vraag.
Stormmeeuw
Vroeger dan we verwachtten U ant
woord gekomen op de in Hansweert
gevonden en door ons opgezonden
vogel ring van 't ringstatioo Moskwa
(Moskou). De onherkenbare meeuw
bleek een stormmeeuw te zijn ge
weest (Larus canus) geringd op 19
juni 1962 als nestjong te OJurahu
(Estland). Deze plaats ligt (voor wie
het op wil zoeken) 5S.21 Nh 22.52 O 1.
en dus vermoedelijk op een van de
eilanden noordelijk van de Golf van
Riga. Zeer grof gemeten 1400 km
hemelsbreed vanaf Hansweert.
Na de Russische ring uit Sluis
(die door de Vogelwacht-West-
Zeeuwsch-Vlaanderen is behan
deld. hebben we nu opnieuw een
vogel, die vanachter het ijzeren
gordijn naar hier is gekomen. We
ontvingen deze ring van de heer
L. Pieterse Oud-Sabbingeniet
de mededeling, dat ze gevonden
werd op een meerkoet, aangetrof
fen op de hofstede „Bouvigne" van
de heer J. Mol Oost-Nieuwland-
polder).
Deze ring gemerkt Moskwa 14036 is
dus de derde Russische sedert 1
januari 1964. We zijn nu weer zeer
benieuwd, waar en wanneer deze
meerkoet zijn ring heeft gekregen,
speciaal omdat het ons eén zeer
vreemd geval lijkt, in elk geval we
ten we geen enkel voorbeeld van een
meerkoet die van zover naar hier zou
zijn gekomen. Wanneer de gegevens
loskomen vermelden we die weer in
onze rubriek. Hartelijk dank voor de
medewerking.
We verzoeken nog maar weer eens
gevonden ringen vooral naar ons op
te zenden niet de noodzakelijke ge
gevens van vindplaats, vindtijd en
naam van de vinder. De vinder ont
vangt tegeljjk met ons de gegevens.
Het voordeel van doorzenden van de
ring naar een van de bureaus van ons
blad is, dat de gegevens dan ook auto
matisch in onze rubriek kunnen wor
den gepubliceerd. Zo hebben alle le
zers er wat aan. We gaan de lente
dus In met veel verwachting voor
nieuw leven en bloei. Maar let ook
op de gesneuvelde vogels en de rin
gen, die ze eventueel zouden kunnen
dragen.
]p'
*t helpt en .>*t Is lekker
RED BAh/b- ROOSENDAAL
Voor gezonde
witte
tanden.
Sigaretten uit
Nederland in
België goedkoop
(Van onze Haagse redactie).
Als op 1 april a.s. de prys van een pakje
sigaretten in Nederland met 25 cent
wordt verhoogd, zal men in België voor
hetzelfde pakje sigaretten 35 tot 37 cent
minder behoeven te betalen dan bij ons.
De Belgen verhogen hun belasting niet,
terwijl de Nederlandse sigarettenfabri-
kanten voorlopig nog hun oude export
prijs handhaven.
Lang zal dit prijsverschil wel niet
ren. want de kostprijs van het Neder
landse produkt is. vooral door de recente
forse loonsverhoging, belangrijk geste
gen en dit zal op den duur ook in de
exportprijs tot uiting moeten komen
Intussen houden onze douaneautoriteiten
er rekening mede, dat zolang na 1
april a.s. dit grote prijsverschil zal be
staan, vele Nederlandse grensbewoners
zullen proberen meer sigaretten in Bel
gië te kopen. Officieel mogen de grens
bewoners die naar België reizen, één
keer per maand honderd sigaretten of
twintig sigaren of veertig sigarillos of
125 gram tabak bij hun terugkeer mee
brengen. Maar de douane verwacht, dat,
de .sigarettenrokende grensbewoner»
straks zullen trachten meer van het
goedkope België tc profiteren Zelfs
wordt er smokkel op uitgebreide schaal
gevreesd temeer waar de douane zich
niet in staat acht de grensgangers op
sigaretten vervoer te controleren.
Hoewel de Nederlandse sigarettenfabri-
kanten nog geen besluit hebben genomen
hun exportprijs te verhogen, staat het
vast. dat dit. in de toekomst zal geschie
den. Maar ook als de exportprijs is ver
hoogd, zullen de Nederlandse sigaret
ten in België goedkoper blijven dan in
ons land.
Amerikaanse arts
bezocht gewonde
vliegi
Jer
Een van de drie bemanningsleden van
het Amerikaanse vliegtuig dat verleden
week boven Oost-Duitsland werd neer
geschoten. ligt in een ziekenhuis te
Maagdenburg met een gebroken rech-
terbovenarm en een gebroken link erbo
ven- en onderbeen, benevens ontvellingen
zo heeft een Amerikaanse woordvoer
der in Berlijn gistermorgen meegedeeld.
Maandagavond had kapitein John Mon
roe, een arts van de Acïevikaa 1 e 1'it-
macht, de gewonde vlieger, eerste lui
tenant Harold Welch, bijna and? half
uur mogen bezoeken. Een verzoek om
Welch vrij te laten was door de Rus
sische autoriteiten afgewezen. Over het
lot van de beide andere inzittenden van
het toestel heeft Monroe niets verno
men.
Uniek voorjaar door
een combinatie van
droogte en kou
De lente is er dit jaar vroeg by...
althans op de kalender, want de
zon kan dit jaar 21 maart niet
afwachten maar komt reeds vrij
dag 20 maart om 15.10 uur pal
boven de evenaar te staan, het
geen voor het noordelijk halfrond
de entree van de lente betekent.
Na het warme afscheid van fe
bruari zijn wij van begin maart
af in een compleet winterse situa
tie terechtgekomen, zowel op de
weerkaart wat de luchtdrukver
deling betreft als ook in de bui
tenlucht die tot heden bijzonder
koud is gebleven. De Bilt noteer
de al 18 vorstdagen en de gemid
delde maximumtemperatuur be
hoort nog tot de allerlaagste
sinds het record van maart 1853,
op de voet gevolgd door 1917,
1929, 1955 en 1958 toen maart
ook zeer koud bleef. Het bijzon
dere zit eendeels in de dikwijls
harde oostenwind die zowel langs
onze kust als in vele binnenwate
ren zeer lage. waterstanden ver
oorzaakt en de droogte. In de af
gelopen maand van 19 februari
tot 19 maart is met uitzondering
van plaatselijk in het zuiden en iri
Zeeland, niet meer dan 2 tot 5
mm neerslag gevallen.
Mede door deze droogte komen
er af en toe zandstormen en bos
branden voor. hetgeen voor de
maand maart een" grote zeld
zaamheid is
Wanneer het warmer wordt?
Daarvoor zal eerst het sterke
hogedrukgebied boven Scandina
vië en Rusland moeten inboeten,
willen wij uit de koude oostelijke
stroming komen. Hoe erg wij deze
late kou ook vinden, wij zoutten er
nog vrede mee kunnen hebben
wanneer deze hogedrukgebieden
ook de komende zomer zo hoog
van de toren blazen en zich juist
dan niet door een westcirculatie
met depressies van de weerkaart
laten vegen, zoals in 1960. 1961. Si
1962 en 1963 is geschied. 5|
Records zijn er nóg niet gebroken.
In 1952 lag op 29"maart het hele S
land nog onder de sneeuw en op E
8 april 1864 werd in De Bilt nog S|
zes graden en op 8 april 1905 in Si
Winterswijk nog acht graden ™j
vorst gemeten Blijft het echter 5
ook na deze week nog winters zo- gj
als in maart 1917 voorkwam, dan
zal de kou voor maart wel heel
S bijzonder gaan worden In 1938
E werd op 20 maart al... rabarber
E van de koude grond gesneden en
S was, evenals in 1961. het eerste
S kievitsei al gevonden.
ffiB&6URIiCBiieBBSBBtfUUdüBÜ6B!4buuüHÜKwBRBBBËQ&BDif
10.30. di. 19.00, do. 18.45
9 Lei» ontsnapte gevangene. Antonio Ca- j
racciolo. las in de krant dat hij bij ver-
;,stek was veroordeeld tot nog eens drie en'
een half jaar. omdat hij ontsnapt was,
Prompt zond hij een aangetekende brief aan I
de rechtbank in Reggio. waarin hij meldde I
dat hij „in hoger beroep" ging De brief was
gepost in Messina op Sicilië. Het 3
zijn
Alléén Liebig tabletten zijn bereid uit sappig,
mager rundvlees van AA kwaliteit - volgens het
originele Liebig recept. Voor een heerlijke,
goudgele vleesbouillon. Vol en krachtig, met
peterselie en 9 andere geurige zomerkruiden.
Tracteer uw gezin op extra krachtige soep: neem
er een paar in huis! 35 ct per dubbel tablet.
tijdelijk 2 dubbeltabletten van FKr voor 62 cent
Nederlands
toneel in het
Holland Festival
Nu gebleken is dat de Vereniging van
Nederlandse toneelgezelschappen in de
onmogelijkheid verkeert, haar medewer
king te verlenen aan de continuering
der jaarlijkse Nederlandse toneelmani
festatie in het Holland Festival, heeft
Holland Festival, zo zegt het in een
communiqué, zich tot doel gesteld in de
eerste plaats de opvoering van Neder
landse toneelstukken door de diverse ge
zelschappen te bevorderen.
In het Prinsenhof te Delft zullen we
derom de traditionele opvoeringen van
de Spieghel der Saltgheyt van Elckerlyc
plaatsvinden.
De toneelgroep Studio geeft haar laatste
opvoeringen van Heijermans' „Wijze Ka
ter" tijdens het Holland Festival, zich
daarbij niet beperkend tot Amsterdam.
Zij gééft bovendien nog enkele opvoerin
gen van ..Spinoza" van Dimitri Frenkel
Frank.
De Nieuwe Komedie za! het wagenspel
„De clute van nu nogh" in Den Haag.
Amsterdam. Utrecht én eventueel ook in
Haarlem opvoeren.
Het is verheugend zo vervolgt het
communiqué dat de Nederlandse Co-|'
medie dié zoals elk jaar de opvoeringen
van „De spieghel der Saligheyt" van
Elckerlyc verzorgt, voorts het initiatief
genomen heeft tot het uitbrengen van
een belangrijke festivalpremière: Chris
tian Dietrich Grabbe's literaire komedie
„Scherz. Satire. Ironie und Tiefere Be-
deutung". daterend uit 1822. zal in een
Nederlandse bewerking van Hugo Claus
ten tonele worden gebracht. De regie zal
worden gevoerd door Ton Lutz.
Dekors en kostuums worden ontworpen
door Nicolaas Wijnberg. Behalve in Am
sterdam en Den Haag zullen voorstellin
gen o.m. plaatsvinden in Rotterdam,
Utrecht, Arnhem. Enschede en Tilburg.
Advertentie
Neem geen risico.„verf met
De verf met flexabiliteit'
'extra speling voor de doe-het-zeNer
De Israëlische premier. Levi Esjkol. heeft
een uitnodiging van president Johnson om
op 1 en 2 juni informele besprekingen in
Washington te houden, aanvaard.
Zes Lockheed F-i0j-G Starfighters
van de Koninklijke Scdcrlandse
Luchtmacht, de voorhoede tan het
nieuwe vliegend materieel van het
323ste squadron, zijn dinsdag aan
gekomen op hun nieuice thuishaven,
de vliegbasis Leeuwarden. De ma
chines, die de tot nu toe in gebruik
zijnde Hunters vervangen, Werden
overgevlogen van de basis Twenthe.
Voor de officiële stationering van
de Starfighters op Leeuwarden
werd een elefstedentocht door de
lucht gehouden. De straaljagers de
den over de tocht langs de elf Frie
se steden precies zeventien minuten,
dat betekende dat de vliegers het
kalmpjes aan hadden gedaan"
Foto. toen de Starfighters eenmaal
op de basis Leeuwarden aan de
grond stonden, was de belangstel
ling groot.
België, Frankrijk.Duitsland, Engeland, Oostenrijk
N.A.M. Export
wil vinger in de pap
(Van een onzer redacteuren)
Ook in Wenen heeft de N.A.M
Gas Export N.V. een eigen kan
toor geopend. Twee Oostenrijk
se distributiemaatschappijen
hebben interesse voor import
van ons aardgas. De belangrijk
ste hiervan bevindt zich in de
hoofdstad. Daar ook is het Oos
tenrijkse staatsproduktiebedrijf
gevestigd, dat gas verkoopt aan
de door drie regionale onderne
mingen gestichte inkoopcentra
le: Austrian Feragas Gesell-
schaft. In Den Haag deelde een
woordvoerder van de N.A.M.
Gas Export mee. dat er nog
geen onderhandelingen worden
gevoerd: „We zijn nog in het
verkenningsstadium".
Dat geldt trouwens ook voor de an
dere landen, die te kennen hebben
gegeven eventueel ons aardgas te
willen kopen. De N.A.M. Gas Export.
N.V. heeft, ook daar eigen vestigin
gen gesticht: in Brussel, Parijs,
Frankfurt en Londen. Nergens nog
zijn spijkers met koppen geslagen
De Nederlandse Aardolie Maatschap
pij (Shell en Esso) heeft als vindei
van onze bodemschat indertijd ook
het recht verworven om het door de
minister voor export aangewezen
aardgasquant um te verkopen Daar
toe is een aparte vennootschap ge
sticht, met aan het hoofd ir. W.
Schepers va.n Shell. Voor het trans
port van af onze grens is ook een
speciale onderneming in het leven
geroepen: De Internationale Gas
Transport Maatschappij, waarvan
een Essoman directeur is.
Het is duidelijk dat deze elk een kam
uit zullen lopen. Dus: naar Duitsland,
en aansluitend Oostenrijk, naar Bel
gië en aansluitend Frankrijk, en
rechtstreeks ook naar Engeland.
Omtrent de prijsstelling van het ex-
portgas is nog geen beslissing geno
men. Wel heeft de minister meege
deeld en hy moet voorstellen hier
omtrent zelf voorstellen dat hel
aardgas op de internationale markt
moet kunnen concurreren.
Overigens streeft de N.A.M. er bij de
buitenlandse afzet naar zelf mede
zeggenschap te krijgen inzake trans
port en distributie. „We willen deze
andere aanbieders".
Verzei
Pijpleidingen
Volgens minister Andriessen van eco
nomische zaken zal de aardgaspro-
duktie straits In de jaren 70. moeten
zijn gestegen tot 30 miljard m3 per
jaar. De helft hiervan wordt bestemd
voor export. Experts hebben bere
kend dat voor de afzet van dit quan
tum drie verschillende püpleidingen
rendabel kunnen worden gemaakt.
Met name in West-Duitsland onder
vindt de N.A.M. nog al wat verzet
hiertegen. De grootste klant daar is
nl. het gezamenlijk eigendom van de
zelf ook gas producerende kolenmij
nen. de Ruhrgas A.G. De N.A.M. wil
uiteraard eerst met deze groep tot
overeenstemming zien te komen al
vorens verder te onderhandelen met
trigaz" de hele door particulieren be-
hce'rde gasmarkt gecentraliseerd
Men heeft er twee „proefgebieden"
aangewezen voor de introductie van
ons aardgas:' Turnhout en Doornik.
In Frankrijk heeft men vooral in het
noorden belangstelling. Men heef',
zich daar onlangs losgemaakt van
het eigen nationale aardgasnet van
uit Lacq. De prijs werd nl. veel te
hoog. Het Nederlandse gas zou hier
veel goedkoper kunnen worden gele
verd. Ook het Saharagas zou hier t<
duur zijn.
Dat geldt niet voor Engeland. Daar
zou het vloeibaar gemaakte woestyn-
gas dat in koelschepen wordt aan
gevoerd even duur 7,ijn als in de
toekomst ons aardgas uit een pijplei-
ding.
Engeland is niettemin zeer geïn-
tereresseerd. Want een pijpleiding is
veel minder kwetsbaar, dan die aan
voer over zee. Overigens zou het leg
gen van die leiding een zeer spectacu
lair en nog nooit vertoonde onderne
ming worden. In Engeland is de gas
markt geheel in handen van het
staatsmonopolie de „Gas Council".
Men hoopt trouwens zelf ook nog
aardgas te vinden, al dan niet in de
Noordzee.
H
Dl
woord grens wekt gedachten op aan schei-
1 ding. In staatkundig opzicht kan deze schei
dingslijn een scherpe tegenstelling markeren, ter-
wijl de bewoners in de streek aan weerszijden ran
de grens, voor zover mogelijk, vriendschappelijke
contacten onderhouden.
Een scherpe tegenstelling bestond er »n de grens
streek van Staats-Vlaanderen ten tijde van de
republiek, vooral, waar het ambtelijke contacten
betrof.
e heer G. A. C. van Vooren zet in het jaarboek 1963, dat als titel
draagt „Appeltjes van het Meetjesland", zijn studie over Aarden
burg voort. Het is een uitgebreid artikel geworden, dat Aardenburg
en zijn betrekkingen met Vlaanderen na de tachtigjarige oorloï
(1648-1666) behandelt.
De vrede van Munster maakte in deze streek aan de voortdurende
gewapende aanvallen en schermutselingen een eind. Het land. dat
om militaire redenen was geïnundeerd, kon weer drooggelegd wor
den. Het bedijken van polders in deze omgeving, waarbij gebruik
gemaakt werd van de eertijds gelegde dijken, werd me: bekwame
spoed uitgevoerd, Maar met het indijken kwamen er kwesties over
eigendomsrechten, over wateroverlast of in het geval van Aarden
burg in 1649 over het vooruitzicht dat de stadsgrachten en verbin
dende wateren droog zouden komen te staar.. Alleen al de controverse
Aardenburg-Vrije van Brugge over het dichten van gaten in de om
geving, bracht mee. dat regelmatig na het stoppen van de galen het
Vrije van Brugge de dijken weer liet doorsteken. Over het vervoer
van goederen per schip door de kreken en zeegaten ontstonden even
eens moeilijkheden. Het voordeel voor de een werd dikwijls als een
nadeel voor de ander beschouwd
E'en gedeelte van de heerlijkheid Middelburg in Vlaanderen lag op
■'—'Nederlands grondgebied. Ingevolge de ordonnantie van 1651.
waarbij werd bepaald, dat alle openbare ambtenaren tot de gerefor
meerde religie moesten behoren, kwamen in het katholieke schepen
college van Middelburg twee hervormde schepenen te zitten als
vertegenwoordigers van het Nederlandse deel Sterk werd er ge
ijverd om de ..nieuwkomers" te Aardenburg de vredestoestand en
de nieuwe polders trokken mensen tot de hervormde godsdienst
over te halen en hen van de doopsgezinde leer af te houden. Hoewel
de doopsgezinden geduld werden, kregen zij van de magistraat van
Aardenburg geen medewerking als hei ging om vergroting van hun
bedehuis.
Mochten er in de eerste jaren na de vrede van Munster nog katho
lieken hebben gewoond, later blijkt van hun aanwezigheid zo goed
a's niets. Er schuilt tragiek in het verhaal, dat een vrouw gevraagd
wordt van haar man te scheiden, als zijnde „van de Paepsche ge-
sinte", omdat er „anders geen middel tot ruste van haere siele te
vinden" zou zijn. Men werd evenwel niet van hogerhand gedwongen
tot het calvinisme over te gaan. In de Spaanse Nederlanden was de-
situatie daarentegen zo. dat er geen ketterse onderdanen werden
geduld. „De uitoefening van het calvinisme of de doopsgezinde leer
was niet alleen verboden, maar wanneer bekend werd. dat personen
dergelijke sympathieën hadden en hun katholieke plichten niet meer
nakwamen, werden zij genoodzaakt het land te verlaten". Merkwaar
dig is het verhaal van de katholieke lekeprediker, Aemout van
Geluwe, die in 1649 naar Aardenburg kwam voor een dispuut met
de ..bisschop" van de ..wederdopers" Boudewijr de Meijer
WAAAAA<>AAW)AA'VVWVVVVVWwvvwwwvvvvvw\AAA^<VV
