PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT HUWELIJK PRINSES IRENE EN DON CARLOS WORDT IN NEDERLAND GESLOTEN r Regering blijft op vele vragen het antwoord s schuldig „Ernstige impasse kan kanaalzone afremmen" verdere ontwikkeling TWEEDE KAMER BEKRITISEERT KABINET: VOORLICHTING FAALDE Vreemde vragen Parlementaire discussie Wï M NIEUW PLAN VOOR CYPRUS Bericht bevestigd noch ontkend Verloofde prinses Irene in Madrid Volgens Carlisten ontmoeting tussen don Carlos en Franco IR. VAN KREVELEN IN JAARREDE TOT K.V.K.: Fiscaal pleidooi voor de middengroep SUIKERACCIJNS NIET LAGER 207e jaargang no. 36 WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Directie: P. van de Velde. F. B. den Boer en W. de Pagter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok. Abonnementsprijs 75 cent per week. 7.75 per k* franco per post 10.— p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureaus: VlUslncn Wal straat 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508. adv. 3647/3643; Middelburg: Markt 51. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169. adv. 2375); Goes: Gr. Mark*. 2. tel. 6140 ib. g g red. 7853. adv. 5213., Oostburg: tel 2395: Temeuzen Araenaalstraat 2. t»l. 2911. Zierikzee: red. tel. 2425. adm. tel. 2094. Adv. pr. 32 ct. p. mm. Min. p. ad v. 4.80. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 32 ct. p. regel (min. 1.60> ..Bneren bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C.. Middelburg. Woensdag 12 februari '64 ENIGE CONCRETE MEDEDELING VAN MINISTER-PRESIDENT (Van onze parlementaire redacteur) Het burgerlijk en het kerkelijk huwelijk van prinses Irene en don Carlos Hugo de Bourbon zullen in Nederland worden voltrokken. De juiste datum en de plaats zijn echter nog niet vastgesteld. Dit is vrijwel de enige concrete mededeling, die de minister-president mr. Marijnen gisteren aan de Tweede Kamer gedaan heeft. De voorzitter mr. Van Thiel had er de brief aan de orde gesteld, die mr. Marijnen zondag 9 februari jl. aan hem gericht had en waarin melding wordt gemaakt van de voor genomen verloving van de prinses, van de aan spraken die prins don Carlos op de Spaanse troon wil houden, van het plan van de prinses om zich na het huwelijk in het buitenland te vestigen en van haar afstand doen van aanspraken op de Neder landse troon. Nadat negen fractievoorzitters en voor de Boeren Partij de heer Harmsen het woord hadden gevoerd over deze brief en over allerlei met de verloving en de overgang van prinses Irene tot de Rooms- Katholieke Kerk samenhangende kwesties, zette de minister-president uiteen, dat door elkaar heen gespeeld hebben de miniseriële verantwoordelijk heid en de eigen vrijheid van de leden van het Koninklijk Huis bij het kiezen van hun religie en van een levensgezel en dat het kabinet daartegen over een zekere schroom heeft moeten betrachten. Er is geen enkele politieke druk op de prinses en op don Carlos uitgeoefend, waardoor de verloving aanvankelijk niet scheen door te gaan. aldus mr. Marijnen. Hier waren uitsluitend particuliere om standigheden in het spel. De reis van de heer Van der Hoeven naar Spanje op zaterdag 1 februari geschiedde in opdracht van de koningin en met medeweten en instemming van de minister-presi dent. Zijn taak was het de communicatie tussen prinses Irene en Nederland te herstellen, de prinses in te lichten over de situatie die in Nederland was ontstaan door de geruchten rondom haar verloving en om van haar informaties te verkrijgen. Mejuffrouw Andrade, die in Spanje voor de prinses is opgetreden had geen enkel officieel mandaat. Zij was dus niet de secretaresse van de prinses. <le vragen te beantwoorden, hem gesteld in de eerste termijn van liet debat. Vragen van de heer Harmsen van de Boeren Partij: Wat er waar ts van het hardnek kige gerucht, dat prins Bernhard al jaren geleden tot het rooms- katholicisme is overgegaan? 1» het juist dat prins Bernhard met Franco heeft onderhandeld over prins Carlos als opvolger op de Spaanse troon? Is het v/aar dal prinses Irene en prins Carlos in Spanje reeds ker kelijk in het huwelijk zijn getre. den Is het waar uat cl-- regering le venslang een jaargeld aan prinses Irene heeft toegezegd in ruil voor het opgeven van hear rechten op de Nederlandse troon? Minister Marijnen antwoordde on der gelach van de Kamer op al deze vragen met een kort en be slist „neen". Ik heb het alleen ge vraagd. omdat de/.e geruchten gaan en het goed is. dat zij uit di wereld worden geholpen, kwam de heer Harmsen er nog eens op terug. Hij wilde het Koninklijk Huis tegen dergelijke praatjes be schermen. In plaats van toejui chingen kreeg de heer Harmsen om zijn poging op te treden als paladijn var. hét Nederlandse ko ningshuis slechts enig hoongelach. Filippijnen en Maleisië zijn het eens geworden 0p de vraag, wanneer de minister-president kennis heeft gekregen van de overgang van de prinses naar de Rooms-Katholieke Kerk kon mr. Marijnen geen antwoord geven. Wel kon hij meedelen, dat de prinses na lange overweging in december het besluit tot de overgang heeft genomen en dat die overgang spoedig daarna heeft plaats- Over de reis van de koningin en prins Bernhard naar Parijs liet de minister president de Kamer in het onzekere. Het doel ervan en de reden van de spoe dige terugkeer heeft hij niet onthuld. Wel maakte hij hekend, dat beiden naar Parijs gegaan zijn en op hetzelfde tyd- stip zjjn teruggekeerd. Deze terughou dendheid bevredigde de Kamer niet. Sir. Geertsenia van de V.V.D. vestigde er de aandacht op, dat buitenlandse bladen geschreven hebben, dat de mi nister-president het vliegtuig van de koningin heeft laten landen. Zulke din gen, vond hij, doen de naam van Ne derland geen goed. De minister kon ech ter niet meer zeggen dan hy gedaan had. Het interview De socialistische fractievoorzitter, dr. Vondeling, oefende scherpe kritiek op de houding van de ambassadeur in Ma drid. die liet interview van prinses Irene met Nederlandse journalisten in Spanje niet voorkomen heeft en in elk geval niet hecfl verhinderd, dat de prinses een eenzijdig beeld van Spanje ophing, dat niets vermeldde over de geestelijke onvrijheid, waaronder talrijken in Span je zuchten. Hel had er de schijn van. dat de prinses politiek partij koos. Dat kan niet voor een Nederlandse prinses. De heer Panhuys had dit dienen te voorkomen. Dr. Vondeling verlangde dat de regering deze ambassadeur zal te rugroepen. In het openbaar verklaarde minister Marijnen nu, dat hij het optreden van de heer Van Panhuys onjuist acht en dat hy het. betreurt Hij had behoren te weten, dat het niet juist is dat een lid van het Koninklijk Huls een mening uitspreekt over een ander land Dit klemt te meer, daar het hier Spanje betreft, dat de Neder landers weg jfi ringsvorm r treurde bovendien, dat de ambassa deur de regering te laat heeft inge licht. Zrj ham pas kennis van het interview, nadat het gepubliceerd was. wilde mr. Marijnen niet ingaan. Op de in de nacht van zaterdag op zondag gehouden persconferentie zijn de radio en de televisie niet toegelaten. Daarop was aanmerking gemaakt. De minis ter-president voerde aan, dat gediscus sieerd was met min of meer gespeciali- I seerde vakmensen en dat het daardoor was afgestemd op een ander publiek dan de radio en de televisie bereiken Waardering Terechtwijzing De regering volstaat, zo zei de be windsman, met een terechtwijzing aan deze ambtenaar, die volgend jaar de di plomatieke dienst met pensioen ver laat. De heer Vondeling toonde zich over dit antwoord hoogst verbaasd. In elk geval had men hem èen tijdje naar Den Haag moeten terugroepen, vond hij. Dan had hij de sfeer in Nederland nog eens goed kunnen aanvoelen. In de naaste toe komst zal Nederland over de allerbeste verbindingen met Spanje moeten be schikken. En wat doet de regering? Niets. Zij laat er een ongeschikte amb tenaar zitten, omdat hij volgend jaar met pensioen gaat... De regering dient een ander op de post te plaatsen, aldus dr. Vondeling. Ook de heer Geerlsema was het niet duidelijk waarom geen scherpere maat regelen tegen de heer Van Panhuys zijn getroffen. Even later zei de heer Vondeling nog, dat als een hoge ambtenaar in het open baar wordt berispt, het in overeenstem ming met zijn positie is, dat hij zijn plaats vrijwillig verlaat. Wat de voorlichting aangaat had hij er begrip voor dat er een gevoel van onbehagen heeft bestaan over alles wat zich heeft afgespeeld. Over die voor lichting was uit de Kamer een stroom van kritiek losgebroken. Grote waar dering had mr. Marijnen niettemin voor de rijksvoorlichtingsdienst. Hij heeft ten slotte alle berichten over het hof over zichzelf laten lopen, om dat één kanaal noodzakelijk was voor 't voorkomen van misverstanden. De po sitie van de R.V.D. achtte hij er niet door aangetast. Sommige kamerleden hadden suggesties ten aanzien van de voorlichting ge daan. De heer Beernink van de C.H.U. sprak van een speciale staatssecretaris; de heer Smallenbroek (a.r.p.) wilde centralisatie en de heer Geertsema van de V.V.D. coördinatie. Minister Marij nen ging niet verder dan de mededeling, dat hij een gesprek met de koningin zal hebben over de coördinatie van de voorlichting tussen de verschillende se cretariaten van het hof. Zij zal wellicht kunnen worden verbeterd. Men vond dat niet genoeg, waarop de minister later meedeelde dat hij bereid was de voorlichting nog eens In zijn geheel te bezien. (Zie slot pag. 3 kol 2) Kernkabinet i Ir. C. M. van Dis. Jractieleider van lie S.G.P. in ilc Tweede. Kamer, min het woord tijdens hel debat over de i verloving van prinses Irene. Het optreden van de minister-presi dent met de vice-minister-president en de ministers van justitie en van binnenlandse zaken in de zaak-Irene, waarop de heer Vondeling kritiek ge oefend had omdat zijns inziens de mi nister-president alleen in zulk soort gevallen als raadsman van de kroon behoort op te treden, verdedigde mr. Marijnen met erop te wijzen, dat wel meer enkele ministers te zamen een zaak behandelen, zoals bijvoorbeeld die van de lonen en prijzen. Hij acht te zijn gezag er niet in het minst door'aangetast. Op enkele geciteerde krantenberichten aarzelen niet het parlementaire debat van gisteren rond dc verloving van prinses Irene van het hoogste ge wicht te noemen, er werden daarin prin cipiële zaken benaderd, die samen het wezen van een parlementaire monarchie uitmaken. Zo ging het om de onschend baarheid van het staatshoofd, de positie van de familieleden van het staatshoofd, alsmede om de verantwoordelijkheid van het kabinet. In wezen was dc discussie van gisteren een voortzetting van een voortdurend overleg tussen regering en parlement over vragen rond constitutio nele verhoudingen, welk overleg voor hel eerst duidelijke resultaten afwierp in 1868 toen de ministeriële verantwoor delijkheid jegens de Statcn-Generaal ondubbelzinning kwam vast te staan. De omstandigheden dwingen op gezette tij den tot voortzetting van dit overleg, om dat de hier aan de orde zijnde verhou dingen niet star en voor alle eeuwigheid tot in de kleinste details zijn vastgelegd, maar in de praktische uitwerking mee evolueren met de tijd In dit géval was de discussie nodig omdat moderne com municatiemiddelen nieuwe relaties met nieuwe eisen hebben geschapen tussen vorstenhuis en volk. wellicht tegenwerpen: 'aarom dit parlementaire debat belangrijk? Vele vragen zijn immers on beantwoord gebleven"'" We menen niet, dat dit laatste zo heel belangrijk is In het debat als geheel namelijk zijn de grenzen aan de zijde van de Kamer vrij scherp getrokken en de consequenties daarvan voor de toekomst kunnen niet uitblijven, Nog duidelijker gezegd: deze consequenties betreffen de verhouding regering-staatshoofd en het komt ons voor dat ook laatstgenoemde partij in deze relatie hier in het geding is. Wij stellen het met opzet zo abstract mogelijk Premier Abdoel Rahman van Mak- heeft gisteren gezegd, dat de strijd i de Filippijnen na de besprekingen die omdat het hier niet hij in Cambodja gevoerd heeft met de om personen gaat, prc.kle.it Macapppal vol- !^™,ÏÏ£ÏEb! ledig bijgelegd is. voor deze constructies ft ant lijn Wij hebben inzicht gekregen in de po- sitie van de Filippijnen, aldus Rahman. Dit land wilde geen vijandschap met ons, maar verlangde Indonesië en Ma- I erugkerend naar onze iige overtuiging de discussie van gis- an groot belang geweest. Ieisië weer bijeen te brengen. Foto boven: Kamervoorzitter J. F. M. van Thiel spreekt staande een rede uit, welke hij besloot met gelukwensen aan het verloofde paar. Foto onder: evenals de Kamerleden hoorden de ministers achter de re geringstafel deze reede staande aan. Rechts: mr. E. H. Toxapeus, mr. J. M. A. H. Luns, premier mr. V. G. M. Marijnen, mr B. W. Biesheuvel, vice-premier: mr. Y. Scholten en gedeeltelijk zichtbaar) drs. P. C. W. M. Bogaers. Op Cyprus, waar ook gisteren weer gevochten werd, wordt vandaa; de Amerikaanse staatssecretaris buitenlandse zaken George Ball verwacht met een gewijzigd plan voor het stationeren van een N.A.V.O.-strïjdmacht van 10.000 man op het eiland. Bal) zal na zijn besprekingen in Londen, Athene en Ankara het gewijzigde plan bespreken met president Makarios, die wel een internationale troepenmacht wil toelaten, maar dan onder toezicht van de veiligheidsraad, en met de Turks- Cypriotische vice-president Kutchuck, die gisteren een nieuwe beschuldiging tegen de Griekse eilandbewoners lan ceerde. namelijk dat zij sinds de be standsovereenkomst van 28 december nog 150 Turken vermoord zouden heb ben. Vice-president Kutchuck heeft in tele grammen aan de regeringsleiders van Engeland. Griekenland en Turkije ge. vraagd om „onmiddellijke maatregelen ter bescherming van de Turkse Cyprio ten tegen de genadeloze horden Griekse moordenaars". uit de abstracte sfeer enkele concrete zaken willen lT_ --ij rnei nalaten uit te spreken, dat prin- Wat betreft de wederzijdse ewennrng Ses Irene - al can niet door haar ver- m°" "ofde geïnspireerd - haar familie en I ma"ide constitutie toch wel in allerlei moei- S? IpdoMpif in Sn m«ïkfp.S ,Dï h"k' di"'f I Volgens Rahman zijn de Filippijnse hopen dal zij vooral de ve: loofde van de aanspraken op de Maleisische deelstaat prinses niet geheel voorbij zullen gaan. Sabah, waarvan men aannam dat zij Op dit stuk ven zaken heeft de Kamer een hinderpaal zijn voor het herstel der niet geschroomd enige zaken heel duide- betrekkingen, bij zijn onderhoud met lijk bij de naam te noemen, terwijl de Macapagal niet aan de orde gekomen minister-president tussen de regels door al evenzeer an zijn ontstemming heeft laten blijken. Wij cenken aan zijn for mulering in zijn televisietoespraak tot de verloofden, waarin hij onverbloemd zei „De berichtgeving van Spanje uit. waardoor de verwarring steeds groter dreigde te worden, heeft de regering met zorg vervuld" En wat de Kamer betreft denken wij aan de scherpe aanval van Vondeling op de ambassadeur met de daarop gevolgde diskwalificatie door de minister-president (hij liet de man in feite vallen), aan de duidelijk uitgespro ken mening van Geeriserra over het on dergeschikt maken van Nederlandse be langen aan die van familie Bourbon- Parma, aan de waarschuwing van Lank- horsl aan het adres van de Carlisten het aanstaande huwelijk niet te beschouwen als een mogelijkheid er politieke munt uit te slaan, om slechts enkele punten aan te duiden. De verloofde van de prin ses zal er nu oog voor gekregen moeten hebben, dat Nederland een constitutio nele monarchie is en dat hij vooral er zorgvuldig voor zal dienen te waken Catlisiisch prétendent op do Spappspl ",laaf'fnd? in m"iliA,- troon te roepen Generaal Franco 5 3-, Het ziet er naar mt, heef' volgens de huidige Spaanse ijj', e<V Opan weken al ta 1 grondwet de bevoegdheid de persoor." aan te wijzen die geroepen zou wor- 17en concreèt winstpunt uit het debat: den om hem op te volgen en dun als r.d. Uit dit bericht, zo hel waar is. volgens „Agence France Presse gevolgtrekking gemaakt kunnen worden dat Franco de mogelijkheidj niet heeft uitgeschakeld eventueel de koning de Spaanse troon zon bestij- Prins Bernhard is gistermiddag om half vijf met de door hem be stuurde „Friendship" op het Parij- se vliegveld Le Bourget aange komen. met aan boord don Carlos, diens ouders en zusters. Zodra het gezelschap het vliegtuig had ver- aten, ondernam de prins de terug, n, n.v.n dn» rist,, ■lucht naar Nederland. gende mede: ,,by zijn I derland van de luchthui Op het vliegveld bestond zeer grote be- Den Haag legde don Carlos, de verloof- rc-ullmit langstelling van de zjjde van filmopera- de van H.K.H. Prints Irene de volgende ix d. verklaring af: Verklaring ■en nog het vol- vertrek uit Ne- Ypcnburg bij de onmogelijke situatie van de rijks voorlichtingsdienst terecht door het kamerlid Geerlsema aangeduid als ..dualistisch" zal nader worden lx be ken Vermoedelijk zal men daarover bij de komende begroting van het ministe rie van algemene zaken nader worden ingelicht Met belangstelling zullen voor- .■an de publiciteitswereld het m ito; komende overleg en rbij ook de secret teurs en persfotografen verklaring af: jhot Koninklijk Huis in het geding kor.'.e; Don Carlos reisde later met een toestel. 'afwachten Weliswaar is déze zaak door an de Spaanse luchtvaartmaatschappij ..Wat ik het meest bewonderd heb is deze verloving acuut geworden, rr. zij .Iberia doornaar Madrid. het voorbeeld van een koninklijke fami-lhad al eerder lot moeilijkheden geleid. 'i'e- die gedurende eeuwen de vrijheden Gelukkig zal er dus nu wat aan v. orden AUttl6Jltl€van haar voUc wist ,e verdedigen, vrij- gcd.ian. 1 heden die de basis zyn v Bij zijn aankomst in Madrid was hijmocratie. Ik heb ook zeer bewonderd de TPen sk/'.i J - Kopvattingen die zo A schijn!, ir het Nederlandse vergezeld door drie vrienden, de heren sr°te breedheid Zabala, Massot en Romera. I karakteristiek A.F.P. vernam uit Carlistische kringen'vo"c dat don Carlos morgen in een privé- audiéntie zal worden ontvangen door De e>ootsie motorrenbaan ii at generaal Franco. Dit bericht kon echter Staten is in Indianapolis De ran niet worden bevestigd, noch ontkend i biedt plaats aan 82 000 toeschouw» c-J Ir. R. H. van Krevelen, voor zitter van de Kamer van Koop handel en F'abrieken voor Zeeuwsch-VIaanderen, is van mening dat thans het moment is aangebroken om de nieuwe en bestaande bedrijven in dit gebied over één kam te scheren, opdat zij in evenredigheid en met gelijke concurrentiemidde len zich verder kunnen ont plooien. Hij zei dit dinsdagmo. gen in zijn eerste jaarrede tot de Kamer van Koophandel „nieuwe stijl". Bij die verdere ontplooiing noemde ir. Van Krevelen het betrachten van de uiterste efficiency van hel grootste belang. Zijns inziens is het daarom dringend noodzake lijk om, tegen de achtergrond van een éénmaal gepland struc tuurbeleid voor respectievelijk Oost-, Midden- en W.-Zeeuwsch- VIaanderen, de grootste urgen tie te geven aan de gemeente lijke herindeling van de kanaal zone. „Men verkeert in dit gebied in een ernstige impasse, die remmend zal werken op de verdere ontwikkeling. Sommige gemeenten hebben nauwe lijks nog industrieterrein beschik baar. andere zijn nog nauwelijks aan het ontsluiten van daartoe geschikt terrein begonnen. De woningbouw is in sommige gemeenten byna tot stil stand gekomen en er zyn nu al be- dryven, die de noodzakelijk aange trokken personeelsleden tot meer dan 40 km \an hun plaats van vestiging onderdak hebben moeten verschaf fen", aldus de voorzitter \an de Zeeuws-Vlaamse Kamer van Koop handel. Over die woningbouw, waar zijns in ziens zeer duidelijk nieuwe en frisse ideeën ter tafel zijn gekomen, zei hij voorts te betreuren dat men op veie plaatsen in de .streek is blijven ste ken in een veelal pïetlutterige aan pak van deze mogelijkheden. Concen tratie en samenwerking zouden ook hier meer nut kunnen afwerpen. Hij zei het te betreuren, dat het de kamer in het afgelopen jaar niet is gelukt de leiders van organisatie* on het gebied van he: aannenieishe.i. IjC voor een bespreking bijeen te krijgen. Ir. Van Krevelen herhaalde zijn vorig jaar uitgesproken mening om als proef de woningbouw in Zeeuwsch-VIaanderen vrij te laten -Uitdrukkelijk wilde hij evenwel stel len daarmee niet bedoeld te hebben de verhoudingen tussen woningwet- bouw, premiebouw en vrije bouw los te laten. Nutsbedrijven Uitvoerig ging de heer Van Kreve len in op de voorzieningen door de openbare nutsbedrijven in Zeeland. Hij zei met genoegen kennis te heb ben genomen van de centrale-uitbrei ding bij de P.Z.E.M. te Missingen Doch hij heeft er op gewezen, dat naar zijn mening een volgende uit breiding gerealiseerd dient te wor den in Zeeuwsch-VIaanderen om de grote risico's en kosten die 't trans port van stroom door de Wester- schelde met zich brengt, binnen ze- (Z.e slot pag. 4 kol. 3) ini de hele kwestie afgedaan illen wij er nog eens na- ukkelijk op wijzen, dat er tussc-n de koningin en haar ministers over de uit- sangspunten van het beleid geen ver- veren-ede sc^i! Vi,n menin8 is geweest. Dal is be- or-enhnan1 cn verheugend. En nogmaals irs v.-:ilen wij we hebben het ook vo rige week reeds gedaan ons diepe respect uiten voor koningin Juliana, die voor dc onmenselijke zware taak stond koningin en moeder beide te zijn. Het citaat uit haar inhuidigingsrede, door kamerlid Geertsema in zijn betoog ge bruikt. was in dit opzicht bijzonder tref fend. Dit citaat namelijk: ..ik wil hier mei nadruk vaststellen, dat voor een koningin haar taak als moeder even be- belangrijk is als voor iedere andere Ne derlandse vrouw" Beide taken hebben de afgelopen weken hel uiterste van haar gevergd, wij mogen dat niet vergeten. Haar s dankbaarheid verschuldigd Hoewel er geen technische bezwaren zyn tegen een verlaging ran de suiker- accijns. zal daartoe niet worden overge gaan. Dr, hebben minister Andriessen (eco nomische zaken) en staatssecretaris Van den Berge (financiën) meegedeeld m antwoord op de schriftelijk inge diende vragen over de recente verho ging van de suikerprijs. In het antwoord zeggen de bewindslie den o.m. dat de prijsverhoging van suiker, die samenhangt met de hogere suikerbietenprijs en de sterk gestegen wereldmarktprijzen van suiker, niet kan worden opgevangen door verlaging van indirecte belastingen. De vragen wer den gesield door het kamerlid mr. G H. Slotemaker de Bruine (p.s.p

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 1