Nieuw industrieplan in
Terneuzen vastgesteld
Huwelijksbootje met koets en paard
Delta-schaderegeling voor Yerseke
nog een onleesbaar, onzeker stuk!
BILT
WEGEN NAAR
DELTADAMMEN
TIJDIG GEREED?
Ledenwerfactie van
verenigingvrienden
van de Instrumentale'
DUET
ALMANAK
„Je moet wel tweemaal gepromoveerd
zijn om passages eruit te begrijpen"
Uitbreiding van
vier scholen
Prov. Federatie
Vrijz. Hervormde
Vrouwen opgericht
Ensemble met
„De Opvolger"
KO VAN DIJK: „DEZE ROL EIST VOLLE CONCENTRATIE VAN ME"
PR0V1N0IALE ZEEUWSE COURANT
„Is de hier en daar gewekte indruk
juist, dat de aanvoerwegen naar
de in aanbouw zijnde afsluit-
dammen en bruggen in het Del
tagebied niet gereed zullen zijn
op het moment, dat deze voor
het verkeer gebruikt zouden
kunnen worden?", zo vraagt het
Tweede-Kamerlid ir. S. A.
Posthumus (p.v.d.a.) schrifte
lijk aan de minister van verkeer
en waterstaat.
Indien dit het geval is wil de heer
Posthumus graag weten bij wel
ke dammen en bruggen dit ge
vaar dreigt en op welke wijze de
minister een dergelijke situatie
zou kunnen voorkomen.
Het voorlopig bestuur van de
vereniging „Vrienden van de
Instrumentale" heeft de Zeeuw
se muziekliefhebbers een circu
laire doen toekomen, waarin
men wordt opgewekt lid te wor
den van deze vereniging. In het
drukwerkje, dat op de omslag
een foto van het symfonieorkest
toont, wordt onder meer opge
merkt: „De ontwikkeling van de
laatste jaren heeft ons de over
tuiging gegeven, dat er voor de
Instrumentale een eigen functie
bestaat buiten Middelburg".
„Zij kan en wil daarbij uiteraard niet
de plaats innemen van een beroeps
orkest maar er wel voor zorgen, dat
in verschillende plaatsen van Zeeland
meer symfonieconcerten worden ge
geven dan tot nu het geval was. Te
gen de achtergrond van deze opvat
ting menen wij dat het gewenst is de
Vereniging voor Instrumentale Mu
ziek daadwerkelijk steun te verlenen
vanuit het publiek van getrouwe
luisteraars. Daarom hebben wij het
initiatief genomen tot oprichting van
een Vereniging van Vrienden van de
Instrumentale, die op haar wijze het
streven van het orkest kan steunen".
Het voorlopig bestuur, dat onder
voorzitterschap staat van ir. A. A.
Brevet, schrijft verder". „Wij zien de
taak van de vereniging als een zelf
standige naast het orkest. Met de
plannen en organisatie van de Instru
mentale willen wij ons niet bemoeien,
maar dit orkest slechts op gepaste
wijze steunen. Dat kan gebeuren op
allerlei manieren, bijvoorbeeld aan
koop van een of meer noodzakelijke
instrumenten, bemiddeling wanneer
het orkest buiten Middelburg speelt,
kortom het verlenen van steun waar
mogelijk en nodig, alles in nauw over
leg met de leiding van het orkest,
maar verder in volstrekte zelfstan
digheid".
Het is het voorlopig bestuur van de
vereniging „Vrienden van de Instru
mentale" gebleken, dat de gedachte
tot oprichting van deze vereniging de
sympathie heeft van vele Zeeuwen,
die het muziekleven in onze provincie
een warm hart toedragen. Een aantal
van hen heeft toegezegd zitting te ne
men in een comité van aanbeveling.
De initiatiefnemers komen uit diverse
delen van de provincie. Ook daarmee
wordt onderstreept dat de vereniging
een algemeen belang dient-
spaar plezierig met
NYLONS
prijzen 1.75/1.95/2.95
vraag een spaarkaart
reeuwse
Licht
Wat zitten we in Zeeland toch in
een bevoorrechte positie! Behalve
de Nederlandse televisieprogram
ma's zijn de Vlaamse uitzendingen
van de B.R.T. kier goed tot zeer
redelijk te volgen. In het. oosten
profiteren ze van de zenders I en
II en ach, als men het geluid weg
draait is ook dat wel te dragen
In onze omgeving treft men wel
eens knutselaartjes. die het tot
België Frans, zelfs tot. Frankrijk
schoppen en een enkel fenomeen,
dat ook Engeland op de buis bin
nenhaalt.
De randstad heeft niets extra's.
Misschien over een tijdje de
R.E.M., maar dat is natuurlijk
ieder ogenblik „wast witter", sa
men naar", „meer mans" en dat
soort werk.
Nee, geef ons maar meteen Bel
gië. Dat is niet van even ruiken
meneer. Dat is altijd goed. Door
rijden maar Even hollen, want
Theo Nijssen heeft ze weer, die
bekende driekant, even hollen en
de pijn is over.
En heeft de weduwe puistjes, dan
valt dat in België niet op. Daar
constateert men op het schermin
een uitzending over het goedver-
lichte huis zonder blikken of blo
zen: Jfegen van de tien Belgen
zijn slecht verlicht."
KOSTEN 7 MILJOEN
in Koudekerke was vrijdagmiddag een niet alledaags
tafereeltje te zien. De heer J. Christiaanse uit Koude
kerke trad in het huwelijk met mejuffrouw G. Oerle-
mans uit Bergen op Zoom. Hoewel een huwelijksvoltrek
king in Koudekerke niet iets is, dat elke dag voorkomt:
de manier waarop het deze keer gebeurde week af van
Labruyère uit
i een landauer
naar Koudekerke gekomen om het bruidspaar met de
wederzijdse ouders naar het gemeentehuis te brengen.
Alles was prachtig in stijl: koetsiers met hoge hoeden en
zwarte capes, de hoeven van de paarden waren zwart
geschilderd en men had zelfs de zweep van de koetsier
met bloemen versierd. Het is dan ook niet te verwonde
ren, dat er grote belangstelling voor deze trouwstoet
was.
(Foto P.Z.C.).
KAMERLEDEN SPRAKEN MET EX-OESTERKWEKERS
ERG VEEL HOLVAST en duidelijkheid voor de toekomst heeft het wetsontwerp
voor de regeling van de Deltaschade de Yersekse oesterkwekers nog niet ge
bracht: Daarover hoeft na een spontane, bijzonder druk bezochte vergadering van
do. C.H.- cn A.R.-kiesvereniging, in gebouw „De Haven" te Yerseke donderdag
avond, weinig twijfel te bestaan. „Het is een onleesbaar stuk, vol van onzekerhe
den. Een ontwerp met onduidelijke formules, lüaten en hier en daar bijzonder
vage argumenten. Eigenlijk moet je tweemaal gepromoveerd zijn om bepaalde
passages te begrijpen". En die opmerkingen noteerden we niet uit de mond van
de oesterkwekers en hun ex-collega's, maar ze waren afkomstig van twee ka
merleden', de heren C. F. v. d. Peijl (c.h.) en J. A. van Bennekom (a.r.). Met de
Zeeuwse gedeputeerde A. J. Kaland waren ze naar de „bedreigde gemeenschap"
aan de Oostersclielde gekomen.
Niet om de zaken keurig uit de doeken
te doen, zoals ze zelf zeiden, maar om
kritiek, wensen en verlangens aan te ho
ren. Opdat ze er straks, bij de behande
ling van het al jaren verbeide stuk in de
Tweede Kamer mee kunnen argumente
ren, naar kunnen informeren.
Goed. de oesterkwekers weten nu dat ze
in het verlies van hun cultures een tege
moetkoming zullen ontvangen, die uit
eenvalt in een regeling voor vermogens-,
bedrijfs- en belastingschade. Ze hebben
uit het wetsontwerp begrepen, dat de da
tum voor het invallen van de desastreuze
vorstperiode in de vorige winter als uit
gangspunt zal dienen bij het bepalen van
de uitkering. Ze hebben in grote lijnen
gezien, wat de minister voor ogen heeft
gestaan bij het ontwerpen van de rege
ling. Maar tegelijk hebben ze het stuk
omrand met vraagtekens. Donderdag
avond zijn vele daarvan duidelijk aan de
orde gesteld. Het initiatief van de beide
kiesverenigingen in Yerseke werd door
de beide kamerleden en de gedeputeerde
beschouwd als een „eerste verkenning".
Eerder dan dat ze waren gekomen om
tekst en uitleg te geven. De tekst had
den ze voor zich. Maar de uitleg was
meer een onderstrepen van de vraagte
kens bij de kwekers en daarbij de belof
te. dat om te beginnen in het voorlopig
verslag aan de minister naar verschillen
de vaagheden nadrukkelijk zal worden
geïnformeerd. Bovendien kon worden
meegedeeld, dat burgemeester A. C. Wil-
lemsen en de Zeeuwse kamerleden bin
nenkort een gesprek zullen hebben met
de betreffende vaste commissie en dat
burg: biedt geen garanties voor objecti
viteit, deskundigheid en een zo groot mo
gelijke rechtszekerheid, wanneer geen
beëdigde deskundigen worden gehoord.
De kamerleden konden nog wel even
doorgaan. En dat deden ze ook, „Want",
zo zei de heer Van der Peijl, „we moeten
ons wel realiseren, dat we nu zijn begon
nen aan het laatste bedrijf van het
oesterdrama. Nog een korte tijd en dan
valt het gordijn. De roemruchte tijd van
de oestercultuur in Yerseke behoort dan
tot het verleden". En de heer Van Ben
nekom vulde hem later aan: „Het i;
geen zaak van filantropie. Er is geen
sprake van een gunst. De oesterkwekers
hebben volledig recht. Daaraan moet de
volle waarde worden toegekend.
Gedeputeerde Kaland legde in een korte
toespraak nog de nadruk op de kanten,
er voor Yerseke als gemeenschap
deze regeling zitten. Hy refereerde
aan een rapportje daarover van het
provinciaal bestuur en moest constate
ren: „De werknemersschade en de ge-
meensehapsschade komen hier heel
slecht uit de verf. Met geld alleen maakt
men de zaak niet goed. Yerseke scha
kelt om. Er wordt een nieuwe, bedrijfs
tak aan de gemeenschap toegevoegd
(de champignons, industrie). Dat moet
de beste compensatie zijn. Al het moge
lijke moet worden gedaan om met een
nieuwe broodwinning nieuwe bedrijvig
heid te brengen".
Onder voorzitterschap van burgemees
ter Willemsen vormde zich na de pauze
een forum met de drie gasten en de voor
zitters van de kiesverenigingen, de he-
Dc gemeenteraad van Terneuzen heeft
donderdagavond zonder hoofdelijke
stemming zijn goedkeuring verleend aan
exploitatieplan „Industrieterrein
Driewegenmr. F. J. Haarman". Het
plan omvat een oppervlakte van 73 ha
waarvan ruim 62 lia verkoopbaar is. Ns
dit belangrijke raadsbesluit kan de daad
werkelijke uitvoering van het plan ter
hand worden genomen. Voor grondver
werving, bouwrijp maken, enz. is een
bedrag geraamd van bijna 7 miljoen gul
den, dat terug in de gemeentekas zal
vloeien na verkoop van de gronden
f 11,per m2. B. en w. van Terneuzen
streven ernaar de industrieterreinen nog
1964 bouwrijp te maken.
Nog in dezelfde raadsvergadering werd
besloten het eerste perceel ter grootte
van bijna 5 ha te verkopen aan de coö
peratieve vruchtenveiling „Zeeuwsch-
Vlaanderen" te Terneuzen, die daarop
een geheel nieuwe veiling wil stichten.
De coöperatie kreeg tevens optie op een
aansluitend perceel van ruim 5 ha voor
een termijn van tien jaar. Voorts besloot
de raad een oppervlakte grond ter
grootte van 4085 m2 in optie bij de
meterfabriek Dordrecht aan genoemd
bedrijf te verhuren tegen de prijs van
f1291,per jaar. De duur van de
gegane huur bedraagt drie jaar.
De Terneuzense woningbouwvereniging
Werkmansbelang kreeg van de raad
voorschotten van in totaal
f 1.360.000,voor de bouw van 76 ga
lerijwoningen met tien garages en twee
verhuurbare ruimten in het uitbreidings
plan „Zuid II". Eveneens gaf de raad
goedkeuring aan de voorstellen tot ver
koop van industriegronden aan de firma
Van der Bijl te Sluiskil, ten behoeve
van de bouw van een werkplaats met
kantoren, aan de N.V. P. de Gruyter en
Zn te 's-Hertogenbosch voor de bouw
van een hal ten behoeve van haar be
zorgdiensten en aan de N.V. W. Schip
per te Goes voor de bouw van een in
dustriehal voor reparatie en constructie
van landbouwwerktuigen. Al deze gron
den zijn gelegen te Sluiskil.
Goedgekeurd werden voorts de voorstel
len tot verkoop van bouwgronden aan
de N.V. Heinekens Brouwerijen Neder
land (bouw van een café-restaurant) en
aan de heer E. D. Tacq te Sluiskil (bouw
van een bungalow). Besloten werd over
te gaan tot uitbreiding van de openbare
Zuidlandschool en medewerking te
verlenen voor de verbouw van de her
vormde school en de r.-k. school aan de
Begoniastraat, allen met 1.wee lokalen.
Het bestuur van de christelijke kleuter
school kreeg medewerking tot uitbrei
ding van de school aan de Leeuwen
laan met een vierde speelwerklokaal.
Ten slotte kreeg in deze serie onderwijs
zaken de vereniging van christelijk on
derwijs te Sluiskil medewerking vooi
de aanschaf van een oliekachel en een
boenmachine. Op een desbetreffende
vraag van de heer W. J. Weterings
(k.v.p.) deelde de burgemeester
Rijpstra nog mee, dat besloten is bin
nenkort overleg te plegen met de diverse
besturen van scholen inzake verlangens
op het gebied van schooluitbreiding. De
inspecteur van het lager onderwijs heeft
toegezegd dit overleg te zullen begelei
den. In verband met een op een begro
tingswijziging voorkomende verhoogde
bijdrage van f2030,ten behoeve van
de commissie van samenwerkende ge
meenten in de kanaalzone, wilde de
heer A. Ramondt (a.r.) weten of die
missie nog leeft. „Als U leven in dit
verband wilt vergelijken met bestaan,
dan moet ik zeggen dat de commissie
inderdaad nog leeft", aldus burgemees
ter Rijpstra.
Tijdens de rondvraag vroeg de heer We
terings de aandacht voor de zijns inziens
levensgevaarlijke toestand waarin het
wegdek Kerkhoflaan verkeert, dat na de
kortgeleden uitgevoerde rioleringswerk
zaamheden verzakkingen vertoont.
(a.r,). En daarop vuurden de ongeveer
tweehonderd aanwezigen hun vragen af.
De oriënterende bespreking met de be
langhebbenden gisteravond was de eerste
poging om het vraagteken van het
w wetsontwerp voor de Deltaschaderege-
ren J. van Schaik (c.h.) en J. W. Bol ling in een uitroepteken te veranderen.
DS. W. S. H. VAN DALEN
(OOSTBURG) VRAAGT
ONTHEFFING UIT AMBT
Ds W. S. Hugo van Dalen, predikant
van de hervormde gemeente te Oostburg,
heeft de provinciale kerkvergadering
van de Ned. herv. kerk in Zeeland ver
zocht hem per 1 mei a.s. eervol onthef
fing te verlenen uit het ambt van predi
kant met de bevoegdheid van een eme
ritus De reden van ds Van Dalen om
uit het ambt van dienstdoend predikant
te treden, zijn zuiver persoonlijk. Het
ligt in de bedoeling, dat hij een andere
functie in de hervormde kerk zal gaan
bekleden.
Van de zijde van de provinciale kerkver
gadering vernamen wij, dat dit college
het verzoek heeft ingewilligd. Een offi
ciële bevestiging hiervan zal ds. Van Da
len zeer binnenkort bereiken. Ds. Van
Dalen heeft mede om die reden zijn be
sluit nog niet aan zijn gemeente meege
deeld.
De Oostburgse predikant, die in 1916
werd geboren, is sedert 7 november 1954
aan de hervormde gemeente te Oostburg
verbonden. Van IS december 1949 tot
1954 was hij predikant te Colijnsplaat.
Tijdens een vergadering van vrijzinnig
hervormde vrouwenverenigingen in Zee
land en West-Brabant, donderdag in
Goes, is besloten tot de oprichting van
een provinciale federatie Zeeland-West-
Brabant, die ressorteert onder de Vrij
zinnig Hervormde Vrouwen Federatie ii
Nederland.
Hot hoofdbestuur van de federatie had
deze vergadering bijeengeroepen
gebouw van de vrijzinnig hervormden
in Goes. De voorzitster, ds. F. C. C.
Scholten-van Iterson kon een groot aan
tal afgevaardigden uit alle delen van
de provincie welkom heten. Zij gaf een
uiteenzetting van het doel en de werk
wijze van de federatie. Uit de daarop
volgende bespreking bleek duidelijk, dat
sterk de behoefte werd gevoeld aan een
nauwer contact.
Na het besluit tot oprichting van de
federatie Zeeland-West-Brabant werd
een commissie geïnstalleerd onder lei
ding van mevrouw J. H. Assendorp-v. el-
Linden uit Zierikzee. Bij de vergadering
waren ook vertegenwoordigers van de
provinciale besturen van de Vereniging
van Vrijzinnig Hervormden en de Neder
landse Protestantenbond aanwezig.
VRIJDAG 31 JANUARI 1:
KUNST
BRITANNIA, Z.V.U.
EN NUTSDEPARTEMENT
Ongeveer een Jaar geleden heeft in
de Süddeutsche Zeitung (Miinehen)
Carl Amery een vergelijkende analyse
gemaakt tussen het omstreden stuk
„Der Stellvertreter" van Rudolf Hoch-
huth en „Der Naehfolger" van Reinhard
Raffalt, welk stuk gisteravond in Bri-
tannia te Vlissingen ging. In het artikel
van Amery dat men kan terugvinden
in het Rowohltboekje „Summa iniura"
wordt Raffalts „Opvolger" raak ge
karakteriseerd. ledereen heeft wel wat
aan dit stuk, zegt Amery ongeveer; de
vriend van de kunst (voor hem is Mi
chel Angelo's Laatste Oordeel op de
achtergrond), voor de niet aan tijd ge-
bonden edele mens, voor de moderne
mens (hij ziet de felle spanningen tus
sen de kardinalen en voor hem is er
vooral de rol van de Schotse priester in
het tweede bedrijf), terwijl het stuk bo
vendien als geheel duidelijk maakt dal
de kerk weliswaar menselijk is, maar
dat toch bij alles de leiding van de Hei-
lige Geest aanwezig is. Inderdaad, voor
elke bezoeker is er wel een aanknopings-
punt.
Amery heeft op nog een opvallend
verschijnsel gewezen, namelijk op de
verwantschap in de laatste scène met
Dostojewski's „Christus en de Groot-in
quisiteur". In de bewuste scène wordt
van de toekomstige paus dezelfde ont
zaglijke last gevraagd, die ook de in
quisiteur van Dostojewski vergt van de
kerk zoals hij die ziet: de last van
Christus' plaatsvervangerschap tegen
over de Antichrist, in dit geval de onge
ordende, men mag zeggen: angstaanja
gende inbreuk van het niet in te tomen
goddelijke in een sinds eeuwen goed ge-
ordende gang van zaken. Men ziet: het
zijn dus waarlijk geen geringe zaken,
die de auteur van „Der Naehfolger"
aan de orde stelt, zij raken de verhou
ding van God, Kerk en mens en zijn hier
sterk geschematiseerd in de vorm van
een stuk theater. Een stuk theater, dat
bovendien nog het interessante bijver
schijnsel oplevert van de (fictieve) re
portage over een eeuwenoud fenomeen,
dat zich tot dusver aan elk ooggetuige-
verslag heeft onttrokken
Bovenstaande alinea's kort samenvat
tend willen wij met name vaststellen,
dat er al heel wat moet gebeuren voor
dat een dergelijk stuk valt. Immers, ie
dereen heeft er wel wat aan, iedereen
vindt er wel een passage of een scène in.
die hem boeit en iedereen erkent, dat de
auteur een weergaloze moed heeft ge
had om zulk een veelheid aan ons-allen-
rakende problemen (problemen ook van
de kerk in een bizarre wereld: Zuid-
Amerika, Afrika, Azië, de zwijgende
kerk, Europa), om zulk een veelheid dus
aan te durven. Het is derhalve haast ook
onmogelijk om tegen zulk een stuk
„nee" te zeggen: voor iedere toeschou
wer ligt bovendien het nee en het ja
weer anders, vaak bevinden zij zich vlak
naast elkaar.
Dat laatste nu wij willen het niet
ontveinzen was voor ons vele malen
het geval. Naast enkele scènes, die ons
inderdaad bijzonder hebben geboeid,
hebben wij vaak toegekeken zonder ook
maar even een moment van affiniteit
met het gebeuren op de planken te heb-
T oepassing
die binnenkort de zaak van
de gedeputeerde oesterkwekers zullen
moeten verdedigen hebben donderdag
avond een reeks van onzekerheden in het
wetsontwerp aangeroerd. En ze hebben
daar de nadrukkelijke kanttekening bij
gemaakt, dat bijzonder veel zal afhan
gen van de vraag, hoe deze wet in dt
praktijk zal worden toegepast. Of dat
met een soepele houding en oog voor
vele moeilijke details zal gebeuren. Of
dat het strak naar de letter zal vergaan.
Een bloemlezing uit de onzekere facto-
i en de knelpunten voor de kwekers
liet enige tyd geleden aan de Tweede
imer aangeboden wetsontwerp:
Voor de oestervoorraad is een vergoe
dingsregeling van 50% van de waarde
uitgedacht. Vaag en onredelijk werd die
gekwalificeerd. „De regering tracht de
redelijkheid daarvan aan te tonen", aldus
de heer Van der Peijl. Maar hij zag die
nog niet-
Welke maatstaven en normen zullen
worden aangelegd bij de schattingen van
de bedrijfsuitrusting
Hoe moet de zogenaamde „vrijkomen
de arbeid" worden beoordeeld? Er zal
een vraag over aan de regering worden
gesteld.
Een gemis is de aanduiding van een
verschil tussen de particuliere kweker
en de bedrijven onder vennootschap bij
de regeling voor de belastingschade.
Elke aanwijzing over een regeling
voor anderen dan de direct bij de oester
cultuur betrokkenen (de middenstand
bijv.) ontbreekt. „Het zou elegant ge
weest zijn als de regering een verwijzing
naar deze groep had gemaakt", aldus de
heer Van Bennekom „Het is een hiaat
dat onrust verwekt".
Bij een parallel met de onteigeni:
wet steken de maatregelen in dit wets
ontwerp aangekondigd ongustig af. „Bij
de onteigeningswet "kijkt men naar de
toekomstige ontwikkeling van een op te
heffen bedrijf. Hier naar het verleden,
vijf bedrijfsjaren".
Het beroep op de rechtbank te Middel
„De opvolger"
in Vlissingen
„Ik kwak het er op. Net zoals
Karei Appel. Ik speel eigenlijk
maar wat aan. Het is ook node
loos om aan mij te vragen, wel
ke rol ik de mooiste uit mijn
loopbaan vind. Ik vind ze alle
maal even mooi. Elke rol, die ik
speel kan goed zijn". Deze wat
onverschillige woorden zei Ko
van Dijk gisteravond in de
kleedkamer van „Britannia" te
Vlissingen waar hij een rol
speelde in „De Opvolger" van
Reinhard Raffalt. Deze uitdruk
king typeert hem wel. Een beet
je bravour, soms wat rauw en
onverschillig probeert hij zijn
eigenschappen te verbergen, die
hem tot een groot acteur hebben
gemaakt.
Dat de rollen hem ook niet geheel
onverschillig laten, bleek wel, toen
hij praatte over Cyrano de Bergerac,
een rol, die hij altijd graag had wil
len spelen. Daar heeft hij nooit een
geheim van gemaakt. „Dat is een
fijne rol", zegt hij zacht. „Maar ja.
dat is voorhij. Een ander heeft het
al gedaan". Hij kijkt in de spiegel en
past zorgvuldig zijn hoofddeksel.
Hij zwijgt. Hij kamt zijn haar en
probeert het kapje nog een keer. Dan
gaat hij lachen. Een echte Ko van
Dijklach. „Er zijn mensen, die zeg
gen: over tien jaar kan je het toch
nog wel doen. De flauwekul. Ik zie
me al. Ik ben nu zevenenveertig.
Over tien jaar kan ik Cyrano toch
niet meer spelen. Een mooie ouwe
Cyrano zou dat zijn. Ik zie me al
lopen. Nee. dat kan echt niet. Het is
jammer, maar waar" en weer da
vert een geweldige lach door de
kleedkamer. Hij zit nu geheel ont
spannen achterover in zijn stoel. Het
hoofddeksel zit nu goed.
Pennestreken
Hij gaat zich grimeren. „Moet je
eens opletten, hoe een paar penne
streken een mens kunnen Veranderen
in een kardinaal. Het is gewoon ont
zettend". Maar een enkele, penne-
streek alleen verandert een man niet
in een kardinaal. Het vereist nog wel
wat meer. „Diepe concentratie", zegt
Ko van Dyk. „Een volledige over
gave".
Hij is ernstig. „Dat geldt voor ons
allen. Ikzelf heb vooral in het begin
moeite gehad met het stuk. Zoals U
zult weten is het een stuk. dat speelt
tijdens een conclaaf. Er moet een
nieuwe paus worden gekozen. De
handeling is een voortdurende bot
sing van kardinalen. En dit nu eist
zoveel van ons. Ikzelf ben niet
rooms-katholiek. Ik ben niets",
Gisteravond speelde hij voor de 85e
maal de rol van kardinaal van Bo
logna. „Nog twee voorstellingen en
dan hebben we het gehad", zei hij.
„Het is een hele fyne rol. maar een
beetje rust vind ik ook niet zo erg.
Othello
Maar die rust zal niet zo lang meer
duren, want straks speel ik Othello
by de Haagse Comedie. Daar ver
heug ik me op. Het is erg jammer,
dat ik ook Jago niet kan spelen, zo
als eerst de bedoeling was, maar ja,
de gezondheidstoestand van Paul
Steenbergen laat niet toe, dat hjj
twee rollen in gaat studeren. Maar
met Othello alleen heb ik al genoeg
te doen. Zo'n twaalf jaar geleden
heb ik Othello ook gespeeld met An
drea Domburg als Desdemona. Ik
hoop er ook nu iets van te maken.
Maar eerst nog deze paar voorstel
lingen. Nog een paar avonden suc
ces. want dat hebben we met dit
stuk. We hebben nooit nare reacties
gehad. Het gaat er in als klokspijs.
En dat is een beetje verwonderlijk
voor zo'n soort stuk. Nee. het is alle
maal fijn gegaan".
Als Ko van Dijk eenmaal zo enthou
siast gaat praten is zijn Amsterdams
accent goed te horen. Vooral zijn har
de „s". Een Amsterdams accent, dat
een van de oorzaken is geweest., dat
hij niet toegelaten werd tot de to
neelschool. „Hij heeft geen aanleg en
spreekt abominabel Nederlands", was
het oordeel. Toch komt hij uit een
bekend toneelgeslacht.
Zijn vader. Ko van Dijk sr.. vierde
triomfen als Gijsbreght en Hamlet.
Zijn moeder. Jetty van Dijk-Riecker,
is nu ook nog vaak te zien. Ko van
Dijk heeft de toneelschool niet nodig
gehad. Hij is weggegaan bij de Ne
derlandse Comedie. „Je moet niet te
lang bij één toneelgezelschap blijven",
zegt hij. „Nu kan ik gaan doen, waar
ik zin in heb. Of misschien waar mén
zin in heeft.
Ik ga volgend seizoen by de televisie
spelen. Niet dat ik zoveel In dc tele
visie zie, maar de t.v. in mij. Ik ga
in twee grote dramatische produk-
ties spelen. „Hendrik IV" van Piran
dello en „Danton's dood" van Biicli-
ncr. Daarnaast nog zeven eenakters
door alle eeuwen been. Ik zal daar
naast toch ook nog wel veel op het
toneel te zien zijn. Net zoals dit jaar
speel ik twee grote rollen. Mefisto
in „Faust" van Goethe en „Voerman
Henschel" van Hauptmann.
Dat is het voorlopig. Ha. ha", barst
hij opeens los. als Alex van Royen
binnenkomt. Met zijn harde „s". ,,So
Lex, ha, ha". De kleedkamer lijkt uit
elkaar te barsten. Iedereen moet
meelachen, of hij wil of niet. Hij
gaat verder om zich te grimeren. De
tijd gaat dringen. Van beneden klinkt
het gemurmel van de wachtenden.
„Is het druk", informeert hij. „Uit
verkocht. Prima. Dat is toch eigen
lijk het leukste. Grote belangstelling.
Daar draait alles om. Het is goed te
horen, dat die belangstelling er hier
Herinnering
Ja, dat doet ine echt goed. Zo kryg
ik een fyne herinnering aan Zeeland.
Die had ik toch al. Ik ben zo'n acht
jaar geleden hier geweest. Vraag me
niet wat voor een stuk ik gespeeld
heb, dat weet ik niet, alleen weet ik,
dat het hier lollig was. Ja, dat was
het".
Hij werd weer wat ernstiger toen hij
sprak over de huidige toneelconstel
latie. „Ik heb dat tijdschrift „Tea-
traal" gelezen", zegt hij, „maar om
de waarheid te zeggen weet ik niet
precies wat er in gestaan heeft. Na
tuurlijk wel ongeveer, maar niet ge
noeg om er een oordeel over te vel
len. Ja ik weet, dat de jongere ac
teurs ontevreden zijn. Zij hebben in
sommige opzichten gelijk, dat weet
ik. Hans Croiset zegt. naar ik ge
hoord heb. dat er teveel societystuk-
ken gespeeld worden. Dat kan wel.
Maar vergeet niet, dat ik ei; niet zo
over kan oordelen. Wat zie ik van
het toneel Niets dan mijn eigen
stukken. Vijfentachtig voorstellingen
in nog geen vier maanden. Nee, dan
blijft er maar wenig tijd over voor
andere stukken. Maar gelukkig, nog
twee keer en dan rust. Heerlijk".
ben gehad. Maar wij willen nadrukkelijk
vaststellen daarvoor niet alleen di
oorzaak bij het stuk te zoeken: we von
den de voorstelling over het algemeen
zéér matig. Het toneel was er niet voor
geschikt, het was veel en veel te klein
en miste elke ruimtelijke werking. Als
gevolg waarschijnlijk ook van deze be
perkte ruimte kreeg men de indruk, dn!
er ten aanzien van allerlei regïedetails
maar wat werd aangerommeld. Boven
dien: Ko van Dijk iri deze hoofdrol (In
deze voorstelling althans) was er naar
onze stellige overtuiging naast. Dit was
niet de aarzelende, van twijfel verteerde
kardinaal van Bologna, die voor de in
grijpendste beslissing van zijn leven
staat, dit was een soort Lebemann, die
met bepaalde maniertjes trachtte le
suggereren dat hij door een zware strijd
bewogen was. Nee, Van Dijk heeft geen
moment moeite gedaan te tonen dat hj
althans ook maar probeerde zijn rol I?
begrijpen. Het grensde aan mannetjes
makerij.
Er waren trouwens nog meer figuren,
die nogal moeite hadden met hun rol
Huib Rooymans bijvoorbeeld als de con
clavist Bianchi, die wel heel erg de na-
ieve knaap speelde. Jan Verkoren als de
conclavist Scott, die zich bil tijd en wijle
nog wel eens herinnerde, dat van hem
werd verondersteld een beetje mank tc
lopen en voor wie het bijzonder plezie
rig bleek dat al heel lang geleden het
instituut van souffleur was uitgevonden
kortom: zwakke plekken waren er he
laas genoeg. Met waardering willen wij
echter wijzen op een aantal plus-punten.
de vertolking van Max Croiset als de
conservatieve kardinaal van Palermo
Alex van Royen als de afgetreden kar
dinaal-staatssecretaris. Ook de hoogbf'
jaarde Ko Arnoldi heeft een knappe ver
tolking gegeven, namelijk als kardinaal
van Toledo. Jammer, dat men met. namt
voor de hoofdrol niet een even serieus
keuze had gemaakt.
Onze totaalindruk ten slotte: ondanks
onze erkenning, dat dit stuk een ernsti
ge poging is om een ongemeen belan?-
rijke problematiek aan de orde te stel-
gevolge van) de grote roep, die dit stuk
is voorafgegaan, is voor ons deze opvoe
ring van Ensemble een teleurstelling ge
worden. En nogmaals: wij willen een
deel daarvan ook op de zaal schuiven,
waarvan het kleine toneel wellicht ook
de oorzaak was van de grote pauzes tus
sen de korte beginscènes (een verbrok
keling, die de aandacht geen goed deeai,
maar aan de andere kant gaat een deel
van de acteurs hier allerminst vrij uil
We hebben boeiender toneelavonden
meegemaakt.
deK.
OLIFANT OP DE PLANK
Zomaar, omdat het fijn is een echte,
eerlijke oude of jonge Olifantborrel op
de plank, in uw kolder of in uw Rast
en dus bij de hand te hebben. Om mee
te toasten en genietend aan te nippen.
Altijd en overal. Wees gezellig en pak
ook 'n Olifantje. Proost!
VERWACHT.-
ZUIDWESTELIJKE WIND
Half tot zwaar bewolkt met later roo-
gelyk enige regen. Matige tot krachti
ge, aan dé kust tot hard toenemend®
zuidwestelijke wind. Weinig
ring in temperatuur.
verandr-
ZON EN MAAN
onder 17.26
onder 10.20
