Regering om maatregelen gevraagd ten behoeve van de dagbladpers 'tHoogeHuys KLANKBORD „Niemand reageerde op waarschuwingen" Totaalbedrag op Indonesië van schadeclaims nadert 3 miljard EIS: „BELEMMERINGEN OP KORTE TERMIJN VOLLEDIG WEGNEMEN ,Nog niets gedaan en al een prijs Nog niet alle claims ingediend Geen terreur in Scheveningen Nijmeegse moord werd door twee mannen gepleegd ZATERDAG 18 JANUARI 1964 PR0V1N0IALE Z E E U W 8 B O O U R A N T S In nota van N.D.P. en hoofdredacteuren: De „Vereniging De Nederlandse Dagbladpers" en het „Nederlands Ge nootschap van Hoofdredacteuren" hebben in een dezer dagen aan de regering overhandigde en aan de leden der beide Kamers der Staten- Generaal gezonden nota aandacht gevraagd voor de huidige positie van de dagbladpers in ons land. In deze nota komen beide instanties tot de conclusie, dat de verslechterde positie reeds aanleiding heeft gegeven tot concentraties van dagbladen, waardoor schade Is toegebracht aan de verscheidenheid van de voorlichting. Bij doorzetten dezer concentraties ontstaat het gevaar van een wezenlijke verarming der gedifferen tieerde voorlichting. Geconstateerd wordt, dat deze ontwikkeling in hoofdzaak te wijten is aan de belemmeringen, welke de overheid met miskenning of minstens voorbijzien van de belangrijke publieke functie der dagbladpers de exploitatie der dagbladen in de weg legt. Daar van een subsidiëring der pers wil zij haar onafhankelijkheid behou den nimmer sprake kan zijn, vragen niet alleen, maar eisen beide instanties van de overheid, dat de belemmerende omstandigheden die de dagbladen in de weg worden gelegd, door de overheid op korte termijn volledig worden weggeno men. Daartoe wordt een aantal concrete maatregelen gevraagd. Problemen Na een bespreking van de functie van de pers in onze democratische samenle ving, een publieke functie als onafhanke lijk informator en voorlichter, reflector van het maatschappelijk leven, behartig ster van de openbaarheid en daarmede van de democratische vrijheid in de nota typerend het „vliegwiel der demo cratie" genoemd, wijdt de nota uitvoerig aandacht aan haar economische proble men. Geconstateerd wordt, dat de exploitatie van dagbladen steeds moeilijker wordt door kostenstijgingen enerzijds, ander zijds door moeilijkheden aan de inkom stenzijde. De rentabiliteitspositie van een aantal zwakkere bladen, veelal z.g. rich tingbladen. is zorgwekkend. Factoren, die een bedreiging vormen voor de wen selijke verscheidenheid in de pers. Radio an t.v. Daarnevens wordt gesteld dat de dag bladpers zich ten opzichte van haar twee belangrijkste concurrenten, radio en televisie, in een ongunstige positie bevindt. De bijdragen van kijkers en luisteraars worden door de overheid geïnd. De programmakosten worden niet belast met de hoge invoerrechten of omzetbelasting, die de dagbladen op hun belangrijkste grondstoffen moeten betalen Radio en telev' kunnen gebruik maken van appara,- tuur, waarvoor overheidsgelden wor den geïnvesteerd De Vereniging De Nederlandse Dag bladpers, sprekend namens alle dagblad ondernemingen in ons land, en het Ne derlands Genootschap van Hoofdredac teuren verzoeken derhalve de Neder landse regering maatregelen te treffen dat het overheidsbeleid ten opzichte van de pers wordt gewijzigd in die zin, dat niet uitsluitend economische overwegin gen, doch vooral ook inzichten omtrent de maatschappelijke betekenis van de pers en de door haar te geven voorlich ting in dat beleid tot uiting komen. Maatregelen LEVENSVERZEKERING SCHADEVERZEKERING Op korte termijn kan dit, aldus de nota, worden gerealiseerd door het treffen van de navolgende concrete maatregelen: Herziening van het overheidsbeleid met betrekking tot de prijsvorming in het dagbladbedrijf, zowel wat betreft abonnementen als advertenties. Afschaffing van de omzetbelasting op courantenpapier. Afschaffing van de invoerrechten op courantenpapier, en, voor zover dat niet onmiddellijk realiseerbaar zou zijn, toe kenning van contingenten met vrijdom van recht voor al het courantenpapier dat in Nederland van buiten de E.E.G. wordt ingevoerd. Afschaffing van invoerrechten en be lastingen op apparatuur en machinerie- en die voor de vervaardiging van c ranten worden gebruikt. Beëindiging van de overheidsbemoei ingen met de regelen voor het adverten tiewezen. Een zodanige besluitvorming ten aan zien van de invoering en reclametelevisie in ons land, dat. indien daartoe wordt overgegaan, de Nederlandse dagbladen bij de exploitatie daarvan worden inge schakeld op een wijze die hen in staat stelt reële compensatie te verwerven voor de door hen te lijden verliezen als gevolg van de invoering van reclame- televisie. Een zodanig optreden van de Neder landse regering ten behoeve van de Ne derlandse Dagbladpers dat de ontwikke ling van de E.E.G. voor de dagbladen in ons land geen nadelige gevolgen met zich mee zal brengen. Oorzaken De exploitatiekosten van de courant zul len in de komende jaren in versterkte mate toenemen. Als oorzaken worden hiervoor aangegeven: de zeer snel voort schrijdende ontwikkeling op het gebied van de techniek van het dagbladbedrijf, die voortdurend investeringen in nieuwe apparatuur noodzakelijk maakt; de nood zaak om de redactionele voorlichting voortdurend uit te breiden en aan te passen aan de steeds voortgaande ont wikkeling van onze maatschappij; de noodzaak van steeds verder gaande spe cialisatie in de voorlichting; de groeien de concurrentie van andere publiciteits media, vooral de televisie; de noodzaak om, ondanks de invoering van de vrije zaterdag in ons land, ook op die dag een krant te doen verschijnen Een daling van de advertentieop brengsten bij een recessie in de Ne derlandse economie zou, zo zegt de nota, stellig een groot deel van de dagbladondernemingen in ernstige financiële moeilijkheden brengen. Hier komt bij dat de eventuele invoe ring van televisiereclame in ons land een structurele aantasting van de stij ging van de advertentie-inkomsten ten gevolge zal hebben, zoals is gebleken in de landen waai thans televisierecla me bestaat. Voor bladen die thans op een smalle financiële basis rusten kun nen de gevolgen van deze ontwikkeling desastreus zijn. Ai zegt dan ooic het spreekwoord dat men ven {gekregen i paard niet in de hek mag kijken, voor een pony kan wel een uitzondering worden gemaakt, zoals dit gisteren op de ponykeuring te Goes te zien was. Op deze keuring komen we nog na der terug. Foto P.'Z.C.J Prijzen Ook wat betreft de inkomsten uit abon nementen staat de dagbladpers voor pro blemen. De abonnee betaalt gemiddeld niet meer dan de kosten van het onbe drukte papier en de bezorging. De abon nementsprijzen van de Nederlandse dag bladen zijn bovendien achtergebleven bij het algemene prijsniveau. In het januarinummer van „Werkende Jeugd", het maandblad van de (verenig de) Katholieke Arbeidersjeugd in Ne derland, wordt kritiek geoefend op het toekennen van de Watelervredesprijs 1963 (30.000 gulden) aan de groep jonge- ren die als eerste ploeg in het kader Oorzaak van deze ongunstige ontwikke- van het Nederlands Jongeren Vrijwilli- ling van de inkomstenstructuur van het gersprogramma in november 1963 naar dagbladbedrijf, aldus de nota, is mede, Kameroen is vertrokken, en wellicht zelfs in de eerste plaats, de I De hoofdredacteur van het maandblad, strikte prijspolitiek van het ministerie de heer G. Gijzen. schrijft: ..in feite van economische zaken. moet de groep haar werkzaamheden nog beginnen En toch heeft zij nu al een Bovendien houdt de strikte toepassing vredesprijs van 30.000 gulden ontvangen, van de kartelpolitiek die de Nederlandse overheid, ook als het de abonnements prijzen van de dagbladen betreft, nood zakelijk acht, geen rekening met dc sa menhang die bestaat tussen dc prijzen van de individuele dagbladen. De overhcidspolitiek ten opzichte Over het algemeen worden beloningen pas gegeven nadat de Drestatie is ver richt" De heer Gijzen spreekt er zijn bevreem ding over uit dat de priis is toegekend „omdat de groep als eerste bereid was prUicn In het dubUdbedrQf «>-Je ivo.'?c,n RS5? ,larSn" «Mc van dc abonncm.n.apriiacn. d.ch SP^&SSSf^SSS de laatste jaren ook ten opzichte van de advertentieprijzen, overheidscontrole zijn onderworpen miskent de functie van de dagbladpers. H ERINNERT U ZICH NOG de tijd van de paarde-mopjes? Dat ieder een iedereen elke dag met. een nieuwe kwam vervelen f Die rage hield even plotseling op als zij ontstaan was. Een meneer k wam langs een boom vol met: paarden en telkens liet er zich één uit die boom op grond vallen. Wat doen jullie daar toch?" vroeg de. meneer. ..Wel" antwoordde één van die paar den begrijpt U dat niet? We spelen rótte-pcerdje". En zo maar door. Bij dozijnen. Bi] honderdtallen. De meeste ben ik al lang vergeten. Maar er komt zeker 'wel een tijd dat het lach- paard weer d la mode zal zijn, als iets héél nieuws. Mopjessoor- ten maken altijd een cirkelgang. Nu zijn ze in Amerika aan de oli fanten. En U leunt er stellig van op min dat die ook hier komen. Wij hebben er trouwens vroeger al wel een paar gehad vooral van oli fanten met muizen en van zeer be nevelde heren die rose olifanten plegen te zien. In Amerika i.s ?ni reeds ,Jlet Com plete Olifantenboek" uitgekomen en mijn grote collega Art BuOh- II aid vertelde daar een paar van: Waarom liggen olifanten op hun ruaf Antwoord: om op vogeltjes te kunnen trappen. Hoe merk je dat een olifant in de lift naast je stunt? Antwoord: omdat zijn adem naar pinda's ruikt. Waarom gaan er niet meer olifan ten naar dc universiteit f Omdat dc meeste dc. middelbare school niet hebben afgelopen. Waarom zijn olifanten grijs? Om dat ze anders niet zouden opval len i» een aardbeienveld. Het is niet zó gemakkelijk als U misschien denkt om zelf zulke oli fantengrapjes te bedenken. Ik ben zelf erg tevreden over de ze: waarom zet een olifant eerst z'n linker voorpoot, dan z'n recli- terar.hterpoot. vervolgens zijn rechtervoorpoot en dan z'n linker achterpoot vooruit Omdat hij an ders geen stap zou kunnen ver zetten zonder te struikelen. Waarom staat een olifant te sla pen? Om uit te rusten van de ver moeienissen des daags Wat hebben olifanten waf géén ander dier heeft? Jonge olifan tjes. Waf is het verschil tussen een oli fant en een poes? Een olifant is veel moeilijker op schoot te hou den, want dat. vindt-ie niet pret tig. Wat zeiden de Romeinen toen zij Itannibal met. zijn olifanten van de Alpen zagen komen? „Daar heb je Hannibal met zijn olifan ten." Waarom krijgen olifanten kleine olifantjes? Omdat ze geen kleine zebraatjes kunnen krijgen. Probeert U het ook maar eens, als U geen zin hebt in Willem O Duys. EL1AS Geslaagde landing met brandende Starfighter (Van een onzer verslaggevers) Met een flinke dosis durf en zelfbeheer sing heeft de luchtmachtpiloot en In- vlieger kapitein M. G. („Matje") Jans sen donderdag zijn brandende Starfigh ter aan de grond gezet op de vliegbasis Twente. Op de vraag waarom hy zijn toestel, zoals in dergelijke situaties •oorgeschreven, niet per schietstoel had 'erlaten, antwoordde kapitein Janssen: ,de burgerbevolking...". Reeds tijdens de start van de in de Ver. Staten gebouwde tweepersoons Star fighter ontwikkelde zich rook in de cockpit. Boven het wolkendek werd de rook steeds heviger, maar omdat kapi tein Janssen (37. gehuwd) meende bo ven het dichtbebouwde gebied van Hen gelo te zitten, kon hij er niet toe beslui ten het toestel te verlaten Hij keerde terug en landde op zijn instrumenten met een brandend vliegtuig op de basis. De brandweer slaagde er in het vuur te doven en kon de luchtmacht meedelen, dat de Starfighter (kosten: 6,5 mil joen) weliswaar zwaar beschadigd, maar niet geheel verloren is. Door het feit, dat het toestel niet is verlaten en neergestort, acht men het mogelijk de oorzaak van het defect nog op te spo ren. Dit laatste is van groot belang voor de vliegveiligheid van de andere Starfighters. toestel Jonge Boeren- en Tuindersbond ionge boeren en de (V) K.A.J. arbeiders en ar beidsters zonder regeringssteun naar ontwikkelingslanden. in totaal reeds meer dan honderd mensen. RAPPORT OVER RAMP MET VAIONTDAM: Kritiek op de verantwoordelijke instanties Door het niet reageren van de ver antwoordelijke technische en be stuursorganen, die door de bevol king werden gewaarschuwd, is geen enkele voorzorgsmaatregel genomen tegen de gevaren van een geweldige aardverschuiving die in oktober jl. de ramp van de Vaiont- dam heeft veroorzaakt. Dit laatste staat te lezen in het 217 pag. over de oorzaken ramp <lat ten behoeve van het Italiaanse ninisterie van openbare werken door een commissie van onderzoek werd opge steld. Zoals bekend zijn in het gebied van Longarone meer dan 2000 ménsen ver zwolgen door de vloedgolf uit het stuw Bedrijven: 2 miljard; R.T.C.: Op het ministerie van buitenlandse I zaken is men bijzonder benieuwd wanneer minister Soebandrio zijn toegezegde bezoek aan Nederland zal brengen. Tijdens het gesprek met minister Luns in New York werd overeengekomen, dat de In donesische minister van buiten landse zaken die na het overlij den van Djoeanda tevens vice-pre mier is geworden in november naar Den Haag zou komen om het overleg over onder meer de schade claims voort te zetten. Maar tot dusver is uit Djakarta, waarschijn lijk ten gevolge van de gespannen verhouding met Maleisië, geen en kel positief bericht binnengeko- 800 miljoen; particulieren:75 miljoen Teneinde het overleg op elk gewenst tijdstip te kunnen hervatten heeft het ministerie thans een globaal overzicht van dc schadeclaims opgemaakt. bureau, dat in februari 1963 de gelegen heid tot liet indienen van cainis openstel-1 de, heeft de aanmeldingstermijn aan het einde van het jaar gesloten. Volgens een voorlopige raming hebben 560 onderne mingen claims ingediend tot een totaal- bedrag van ruim f 2000 miljoen. Daar naast hebben ruim tweeduizend particu- j lieren een schadevergoeding gevraagd voor hun genaast woningbezit ter waar-, de van ca 75 miljoen. Telt men by deze posten dan nog eens de zg. K.T.C.-schuI- den op een bedrag van rond 800 mil joen dan wordt de balans afgesloten op een totaal van ongeveer drie miljard gulden, waarover onderhandeld zal moe- worden. komen, dat de Indonesische regering een aantal miljoenen ineens als afkoop som betaalt en dat we van dit geringe bedrag allemaal een percentage ontvan gen onder de verplichting nóóit en nooit meer over schadeclaims te pra ten...." som In het rapport wordt onder meer opge merkt dat met name de prefect van Udine begin september was gewaar schuwd door de burgemeester van Erto, een der dorpen die ondor de moddermas- sa. werd begraven. De prefect gaf dit echter niet door aan zijn ambtgenoot van Belluno. De beambten van de technische instanties van Udine gaven het verslag van de burgemeester evenmin door aan hun collega's in Belluno, die direct ver antwoordelijk zijn voor alle technische problemen die zich door het bestaan van de dam voordoen Wél op de hoogte De prefect van Belluno zou later ver klaren dat hij niet op de hoogte van de geestesgestelaehid van de be woners in het dal van Longarone. hoewe' deze herhaaldelijk hun stem hadden laten horen. Maar. zo zegt het rapport, de prefect moest wel op de hoogte zijn van een proces tegen het blad „Unita". dat van smaad v beschuldigd wegens artikelen over het gevaar van een aardverschuiving. Er werd geen enkele doeltreffende maat regel genomen. In dit verband wordt kri tiek geleverd op de verantwoordelijke technische instanties die zich beperken tot onderzoekingen en kostbare tijd ver loren op een ogenblik dat een onmiddel lijk optreden noodzakelijk was. Voorts wordt kritiek geoefend op technici van de maatschappij „Enel- Sade", aan wie de bouw van de dam was toevertrouwd en wier „individuele initia tieven ontoereikend" zijn gebleken. Ook de deskundigen van een controlecom missie. die proeven moesten nemen aan gaande de stevigheid van de dam in ver band met mogelijke aardverschuivingen, hadden niet het nodige gedaan. Hun schattingen van de gevaren weken sterk af van de werkelijkheid. Het Wereldgebeuren Enorme Nog meer claims De kans is echter groot dat dit be drag nog verder zal oplopen, want van de ruim 900 bedrijven, die vol gens de gepubliceerde Indonesische veroderingen genationaliseerd zyn, hebben er slechrs 560 een schade claim ingediend. In Den Haag wordt het niet uitgesloten geacht, dat het ministerie in de loop van dit jaar als nog een lijst zal publiceren via een advertentie) van deze overgebleven ondernemingen, mot liet verzoek zich alsnog aan te melden. Voor doze categorie zou dan de aanmel dingstermijn verlengd worden. Het be treft hier overigens voornamelijk kleine bedrijfjes. Met de Nederlandse vereni ging voor de effectenhandel is door het ministerie de afspraak gemaakt, dat zij eventueel zal optreden voor „verweesde" vennootschappen, waaraan de directies zijn komen te ontbreken, met verspreid aandelenbezit Geen effecten en banksaldi Van dit aantal is gegadigde geaccepteerd. Vele particulie ren verkeerden ten onrechte in de ver onderstelling. dat zij ook claims konden indienen voor geblokkeerde banksaldi of effecten. Deze categorie gedupeerden komt niet voor registratie in aanmerking, omdat banksaldi en effecten van particulieren niet genationaliseerd zijn. Zij zyn offi cieel nog eigendom, maar de eigenaar kan er niet over beschikken. Hoe dan ook, een bijzonder formele redenering, al heeft het ministerie, zich er helaas aan te houden op volkomen rechtelijke gron den. Dat de teleurstelling bij velen groot was. laat zich begrijpen. Deze claims belopen dus totaal ea. f 2875 miljoen. Een enorme som voor het economisch ontredderde Indonesië, dat zeker de eerste jaren niet in staat zal zijn aanzienlijke aflossingen te doen. De kans is echter aanwezig, dat de ge mengde commissie het uiteindelijk eens zal worden over een door de Nederland se regering over de claimanten te verde len som, waarmee alle afzonderlijke claims worden geregeld. Hoewel Indonesië er waarschijnlijk wei nig op gebrand is tot een regeling van de schulden te komen, wordt er sterke druk op Djakarta uitgeoefend. Zowel het internationaal monetaire fonds als de Wereldbank hebben vorig jaar gewei gerd kredieten te verlenen, zolang Indo- nisië niet tot een akkoord over zijn ver plichtingen is gekomen. Tot slot is nog iets over het bedrag aan in Indonesië geblokkeerde effecten van Nederlanders en Nederlandse bank saldi. Bij benadering kan gezegd worden dat er aan effecten voor een 50 mil joen moet zijn achtergebleven. De om vang van de banksaldi is nauwelijks te bepalen, omdat het voor de meeste par ticulieren thans moeilijk te bewijzen valt hoeveel het saldo bedroeg. Overigens vormen deze bedragen geen onderwerp van onderhandeling omdat hier sprake is van een transfer-belem mering en niet van nationalisatie. Aan genomen mag worden, dat deze kwestie zeker door de commissie zal worden be sproken. Veelvoad By de „Ondernemersraad voor Indo nesië" in Den Haag waar men meer dan dc helft van de claims die bij het ministerie van buitenlandse zaken zijn ingediend, voor de leden voor bereidde, is men van mening dat de economische waarde van de verloren gegane ondernemingen een veelvoud is van het bedrag dat thans als scha devergoeding wordt gevraagd. Als voorbeeld: een suikerfabriek waar voor nu een claim is ingediend van 6 tot 8 miljoen is in feite 40 mil joen waard. „Trouwens, we zijn al blij als Indonesië ook maar iets terugbetaalt", zo zegt de directie van een cultuurmaatschappij. „Het zal er na lang praten wel op neer- Haagse politie: De Haagse politie ontkent dat er door stakende vissers te Scheveningen ter reur zou worden uitgeoefend, zoals 'in een door reders en bestuurders van er kende vakorganisaties gehouden persbij eenkomst is gezegd Er wordt wel gedemonstreerd bij wo ningen, maar mensen die die woningen in en uitgaan worden niet gemolesteerd De geruchten zijn volgens de politie veel erger dan de werkelijkheid. Zo stond, eerder gedurende deze sta king, een inspecteur van politie te kij ken naar een schip dat zondér enige hinder te ondervinden de haven uitvoer, termijl de mobilofoon hem meldde dal er stenen door de ruiten van dat schip ge- gooid werden ■onderdag hebben twee reders om meer politietoezicht gevraagd. Dat is hun toegezegd en 's nachts zijn extra-sur veillances gehouden. De politie stelt zich op het standpunt dat de mensen recht hebben op be scherming van persoon en goed en heeft zich bereid verklaard, werkwilligen te begeleiden. Incidenten hebben zich vol gens de politie niet voorgedaan. Niet een, maar twee mannen blij ken schuldig te zijn aan de moord, die in de nacht van 10 op 11 janua ri werd gepleegd op de alleenwo nende mej. T. Hendriks in Nijme gen. Een van de daders is te Nij megen aangehouden. Het is de 25- jarige bouwvakarbeider A. W. uit Nijmegen, die bekend heeft de moord op mejuffrouw T. Hendriks in de nacht van 10 op 11 januari mede te hebben gepleegd. Voorlopig kunnen noch door de justi tie, noch door de politie over de inhoud van de bekentenis en de persoon van de mededader, nadere inlichtingen wor den gedaan, zolang verdachte Van O. nog niet is gearresteerd. Omtrent de arrestatie van de 25-jarige A. W. vernemen wij. dat de man don derdagavond vrijwillig met een recher cheur is meegegaan naar het politie bureau te Nijmegen om daar te worden verhoord over de aanslag. Geleidelijk aan heeft W. daarbij toegegeven, ge zamenlijk met de nog voortvluchtige H. van O. in de woning van de bejaar de vrouw te zijn binnengedrongen. W. is ingesloten in het hoofdbureau van politie. Hij zal maandag worden voor geleid voor de officier van justitie. In middels heeft aan de Groesbeekse Dwarsweg met hem de reconstructie plaatsgehad. DR. BARTELS OVERTUIGD VAN DE SCHADELIJKE GEVOLGEN DOOR ROKEN (Van onze Haagse redactie) De staatssecretaris van sociale za ken en volksgezondheid dr. A. J. H. Bartels is zonder enig voorbehoud overtuigd van de grote schadelijk heid van het roken van sigaretten voor de gezondheid. ook de quantitatïeve zyde van het pro bleem. Het gaat hier niet om honderden of duizenden slachtoffers, maar het be treft hier vele tienduizenden waarvan mag worden aangenomen dat zij aan het roken van sigaretten ten offer vallen. „De conclusies van het Amerikaanse rapport bevestigen overigens het stand punt, dat door de Nederlandse overheid en de Nederlandse volksgezondheidauto- riteiten reeds voor de publikatie van dit rapport is ingenomen". „Dit standpunt is duidelijk en scherp om schreven naar voren gekomen in de me morie van toelichting bij de begroting Genève klaar voor nieuwe ronde Dit jaar behoort ingevolge de in het openbaar verkondigde goede voor nemens van zowel Amerika ale Rusland het jaar van de vrede te worden. Dat wil zeggen, de leiders van beide landen zullen hun best doen dc vrede zoveel mogelijk te bevorderen. Dat hebben zij nadrukkelijk beloofd en h"i zoti sneu zijn wanneer zij hun woord niet hiel den. De eerste daad die premier Kroesjtsjew van de Sowjet Unie op zijn woorden heeft laten volgen ls overigens niet zo goed geslaagd Zijn voorstellen voor het vreedzaam regelen van territoriale ge schillen werden door Amerika al direct van de hand gewezen. Zij waren dan ook niet helemaal eerlijk, of zoals het State Department diplomatiek formuleerde „niet geheel objectief". Westelijke poli tici hebben daaruit de conclusie getrok ken. dat niet al te veel van Rusland te verwachten zal zijn dit Jaar. alle belof ten en goede voornemens ten spijt. Kr heerst over het algemeen een sceptische stemming met betrekking tot dc hou ding der Russen en het westen gaat dan ook met enigszins pessimistische ge dachten naar de conferentie in Genève. waar dinsdag aanstaande <!e zoveelste ronde van het ontwapeningsgesprek be gint. Het wordt de 157ste plenaire bijeen komst en ditmaal zal dc leiding berus ten bij de afgevaardigde van Canada. Amerika heeft een nieuwe afgevaardig de benoemd, nadat de vorige om per soonlijke redenen had gevraagd uit zijn moeilijke baantje te worden ontslagen. Het slopende gesprek was hem wellicht teveel geworden. Er wordt dan ook wel veel van het geduld der gedelegeerden gevergd. Ook nu weer zijn de afgevaardigden voorbereid op een moeizaam debat.' dat vermoedelijk wei weer vele malen zal worden onderbroken en waarin waar schijnlijk heel wat gecompliceerde reso luties ter tafel zullen worden gebracht. Sinds maart 1962, toen de conferentie in Genève begon, zijn slechts enkele resultaten geboekt. Resultaten overi gens. die er mochten wezen en die een lang gesprek rechtvaardigden. In de eerste plaats kwam het akkoord over de vrijwillige stopzetting van gro te kernproeven tot stand In de tweede plaats besloten Moskou en Washington een directe telexverbinding tot stand te brengen tussen de beide regeringscen tra en voorts werd men het eens over een verbod op het gebruik van zware vernietigingswapens in de ruimte. Dit laatste akkoord werd op 17 oktober van vorig jaar door een V.N-resolutie be krachtigd. Resteerden een respectabel aantal za ken. waarover men het niet met elkaar eens kon worden en die dus waarschijn lijk dit jaar opnieuw ter sprake zuilen komen. Een der grootste knelpunten in deze serie is de kwestie van de waar nemingsposten. die de naleving van het bij dus ook ondergrondse proeven verbo den worden, zal een netwerk van waar nemingsstations dienen te worden ge sticht. De Russen hebben voorgesteld, dat op hun gebied drie van deze. posten worden ingericht, maar het westen kon daarmee niet akkoord gaan en achtte een aantal van zeven minimaal noodza kelijk. De Russen hebben daarop verklaard, dat zij eerst een akkoord wilden bereiken over het aantal waarnemingsstations om daarna te spreken over de Vorm van inspectie Het westen had daartegen echter bezwaren, want het hecht meer waarde aan de vorm van de inspectie dan aan het aantal inspect iepuntén. De Amerikanen hebben er vriendelijk en voorzichtig op gewezen, dat zelfs dui zend inspecties nutteloos zijn. wanneer de mensen die de controle moeten uit voeren niet over de nodige apparaten mogen beschikken Met alleen hun eigen ogen als controlemiddel kunnen zij wei nig uitrichten, meent Amerika. Voorts is voor het westen inspectie op kernproeven niet voldoende. Er zou ook een controle moeten zijn oo troe penverplaatsingen, tankconcentraties en op vliegbases. Om dit te verwezenlijken zou een akkoord tussen de N.A.V.O. en het Pact van Warschau geboden zijn en daarvoor is nu aan beide kanten veel belangstelling. Mogelijk, dat de Russen met een voor stel hiertoe voor de dag zullen komen en men acht het waarschijnlijk, dat Kroestjtsjew daaraan dan zijn oude voorstellen voor een niet-aanvalsver- drag zal verbinden. Andere onderwerpen die wellicht in het debat naar voren zullen komen zijn een beperking van de club van atoommo- gendheden, de instelling van atoomvrije zones en het beperken van de voorraad grondstoffen voor kernwapens. Het zou te optimistisch ziin te verwach ten, dat in al deze kwesties een ak koord zai worden bereikt. Een utopie lijkt ook de Amerikaanse suggestie om een enorme brandstapel te bouwen van Amerikaanse en Russische bommenwer pers. waar Russen en Amerikanen dan vrolijk en broederlijk omheen zouden kunnen dansen. De Amerikanen hebben tenminste nog geen antwoord uit het Kremlin ontvan gen. De New York Times vreest, dat Kroesjtsjew niet zo'n haast za! maken met zijn vredesoffensief Dit blad ver wacht van de Russen blijkbaar weinig goeds, want het voorspelt, dat Kroesjts jew rustig zal doorgaan met het aan wakkeren van de brandjes in Laos en Zuid-Vietnam en zelfs, 'dat de Russen zich zeer actief zullen tonen in het Mid den-Oosten, waar de Arabische landen eenheid zoeken om des te beter Israël dwars te kunnen zitten. De New York Times noemt het Midden-Oosten zelfs de toetssteen voor de oprechtheid van Kroesjtsjews verlangen naar ontspan ning. N'IKITA KROESJTSJEW .oprecht of niet van 1964 van net departement van socia le zaken en volksgezondheid en bij de beantwoording van vragen van het lid der Eerste Kamer de heer Kranenburg. Er mag na de recente publikatie seen twijfel meer bestaan over het duidelijke verband tussen hei roken van sigaretten en het ontstaan van kanker op verschil lende plaatsen in het menselijk lichaam. Evenmin kan het verband tussen en ro ken van sigaretten en het ontstaan van chronische bronchitis en verschillende andere ernstige ziekten thans nog wor den ontkend", aldus heeft de staatsse cretaris desgevraagd verklaard. Behalve de twee ton. die ter beschikking gesteld zijn door zijn departement ten behoeve van de actie ..roken--eugd" is op het ogenblik - geen onmiddellijke ver dere actie v„ de zijde van de regering -erwachten met het doel het roken van sigaretten te beperken

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1964 | | pagina 3