Regering om maatregelen gevraagd
ten behoeve van de dagbladpers
'tHoogeHuys
KLANKBORD
„Niemand reageerde
op waarschuwingen"
Totaalbedrag
op Indonesië
van schadeclaims
nadert 3 miljard
EIS: „BELEMMERINGEN OP KORTE
TERMIJN VOLLEDIG WEGNEMEN
,Nog niets gedaan
en al een prijs
Nog niet alle
claims ingediend
Geen terreur in
Scheveningen
Nijmeegse moord
werd door twee
mannen gepleegd
ZATERDAG 18 JANUARI 1964
PR0V1N0IALE Z E E U W 8 B O O U R A N T
S
In nota van N.D.P. en hoofdredacteuren:
De „Vereniging De Nederlandse Dagbladpers" en het „Nederlands Ge
nootschap van Hoofdredacteuren" hebben in een dezer dagen aan de
regering overhandigde en aan de leden der beide Kamers der Staten-
Generaal gezonden nota aandacht gevraagd voor de huidige positie
van de dagbladpers in ons land.
In deze nota komen beide instanties tot de conclusie, dat de verslechterde positie
reeds aanleiding heeft gegeven tot concentraties van dagbladen, waardoor schade
Is toegebracht aan de verscheidenheid van de voorlichting. Bij doorzetten dezer
concentraties ontstaat het gevaar van een wezenlijke verarming der gedifferen
tieerde voorlichting. Geconstateerd wordt, dat deze ontwikkeling in hoofdzaak
te wijten is aan de belemmeringen, welke de overheid met miskenning of
minstens voorbijzien van de belangrijke publieke functie der dagbladpers de
exploitatie der dagbladen in de weg legt.
Daar van een subsidiëring der pers
wil zij haar onafhankelijkheid behou
den nimmer sprake kan zijn, vragen
niet alleen, maar eisen beide instanties
van de overheid, dat de belemmerende
omstandigheden die de dagbladen in de
weg worden gelegd, door de overheid op
korte termijn volledig worden weggeno
men. Daartoe wordt een aantal concrete
maatregelen gevraagd.
Problemen
Na een bespreking van de functie van
de pers in onze democratische samenle
ving, een publieke functie als onafhanke
lijk informator en voorlichter, reflector
van het maatschappelijk leven, behartig
ster van de openbaarheid en daarmede
van de democratische vrijheid in de
nota typerend het „vliegwiel der demo
cratie" genoemd, wijdt de nota uitvoerig
aandacht aan haar economische proble
men.
Geconstateerd wordt, dat de exploitatie
van dagbladen steeds moeilijker wordt
door kostenstijgingen enerzijds, ander
zijds door moeilijkheden aan de inkom
stenzijde. De rentabiliteitspositie van een
aantal zwakkere bladen, veelal z.g. rich
tingbladen. is zorgwekkend. Factoren,
die een bedreiging vormen voor de wen
selijke verscheidenheid in de pers.
Radio an t.v.
Daarnevens wordt gesteld dat de dag
bladpers zich ten opzichte van haar
twee belangrijkste concurrenten, radio
en televisie, in een ongunstige positie
bevindt. De bijdragen van kijkers en
luisteraars worden door de overheid
geïnd. De programmakosten worden
niet belast met de hoge invoerrechten
of omzetbelasting, die de dagbladen
op hun belangrijkste grondstoffen
moeten betalen Radio en telev'
kunnen gebruik maken van appara,-
tuur, waarvoor overheidsgelden wor
den geïnvesteerd
De Vereniging De Nederlandse Dag
bladpers, sprekend namens alle dagblad
ondernemingen in ons land, en het Ne
derlands Genootschap van Hoofdredac
teuren verzoeken derhalve de Neder
landse regering maatregelen te treffen
dat het overheidsbeleid ten opzichte van
de pers wordt gewijzigd in die zin, dat
niet uitsluitend economische overwegin
gen, doch vooral ook inzichten omtrent
de maatschappelijke betekenis van de
pers en de door haar te geven voorlich
ting in dat beleid tot uiting komen.
Maatregelen
LEVENSVERZEKERING
SCHADEVERZEKERING
Op korte termijn kan dit, aldus de nota,
worden gerealiseerd door het treffen van
de navolgende concrete maatregelen:
Herziening van het overheidsbeleid
met betrekking tot de prijsvorming in
het dagbladbedrijf, zowel wat betreft
abonnementen als advertenties.
Afschaffing van de omzetbelasting op
courantenpapier.
Afschaffing van de invoerrechten op
courantenpapier, en, voor zover dat niet
onmiddellijk realiseerbaar zou zijn, toe
kenning van contingenten met vrijdom
van recht voor al het courantenpapier
dat in Nederland van buiten de E.E.G.
wordt ingevoerd.
Afschaffing van invoerrechten en be
lastingen op apparatuur en machinerie-
en die voor de vervaardiging van c
ranten worden gebruikt.
Beëindiging van de overheidsbemoei
ingen met de regelen voor het adverten
tiewezen.
Een zodanige besluitvorming ten aan
zien van de invoering en reclametelevisie
in ons land, dat. indien daartoe wordt
overgegaan, de Nederlandse dagbladen
bij de exploitatie daarvan worden inge
schakeld op een wijze die hen in staat
stelt reële compensatie te verwerven
voor de door hen te lijden verliezen als
gevolg van de invoering van reclame-
televisie.
Een zodanig optreden van de Neder
landse regering ten behoeve van de Ne
derlandse Dagbladpers dat de ontwikke
ling van de E.E.G. voor de dagbladen in
ons land geen nadelige gevolgen met
zich mee zal brengen.
Oorzaken
De exploitatiekosten van de courant zul
len in de komende jaren in versterkte
mate toenemen. Als oorzaken worden
hiervoor aangegeven: de zeer snel voort
schrijdende ontwikkeling op het gebied
van de techniek van het dagbladbedrijf,
die voortdurend investeringen in nieuwe
apparatuur noodzakelijk maakt; de nood
zaak om de redactionele voorlichting
voortdurend uit te breiden en aan te
passen aan de steeds voortgaande ont
wikkeling van onze maatschappij; de
noodzaak van steeds verder gaande spe
cialisatie in de voorlichting; de groeien
de concurrentie van andere publiciteits
media, vooral de televisie; de noodzaak
om, ondanks de invoering van de vrije
zaterdag in ons land, ook op die dag
een krant te doen verschijnen
Een daling van de advertentieop
brengsten bij een recessie in de Ne
derlandse economie zou, zo zegt de
nota, stellig een groot deel van de
dagbladondernemingen in ernstige
financiële moeilijkheden brengen.
Hier komt bij dat de eventuele invoe
ring van televisiereclame in ons land
een structurele aantasting van de stij
ging van de advertentie-inkomsten ten
gevolge zal hebben, zoals is gebleken
in de landen waai thans televisierecla
me bestaat. Voor bladen die thans op
een smalle financiële basis rusten kun
nen de gevolgen van deze ontwikkeling
desastreus zijn.
Ai zegt dan ooic het spreekwoord
dat men ven {gekregen i paard niet
in de hek mag kijken, voor een pony
kan wel een uitzondering worden
gemaakt, zoals dit gisteren op de
ponykeuring te Goes te zien was.
Op deze keuring komen we nog na
der terug. Foto P.'Z.C.J
Prijzen
Ook wat betreft de inkomsten uit abon
nementen staat de dagbladpers voor pro
blemen. De abonnee betaalt gemiddeld
niet meer dan de kosten van het onbe
drukte papier en de bezorging. De abon
nementsprijzen van de Nederlandse dag
bladen zijn bovendien achtergebleven
bij het algemene prijsniveau.
In het januarinummer van „Werkende
Jeugd", het maandblad van de (verenig
de) Katholieke Arbeidersjeugd in Ne
derland, wordt kritiek geoefend op het
toekennen van de Watelervredesprijs
1963 (30.000 gulden) aan de groep jonge-
ren die als eerste ploeg in het kader
Oorzaak van deze ongunstige ontwikke- van het Nederlands Jongeren Vrijwilli-
ling van de inkomstenstructuur van het gersprogramma in november 1963 naar
dagbladbedrijf, aldus de nota, is mede, Kameroen is vertrokken,
en wellicht zelfs in de eerste plaats, de I De hoofdredacteur van het maandblad,
strikte prijspolitiek van het ministerie de heer G. Gijzen. schrijft: ..in feite
van economische zaken. moet de groep haar werkzaamheden nog
beginnen En toch heeft zij nu al een
Bovendien houdt de strikte toepassing vredesprijs van 30.000 gulden ontvangen,
van de kartelpolitiek die de Nederlandse
overheid, ook als het de abonnements
prijzen van de dagbladen betreft, nood
zakelijk acht, geen rekening met dc sa
menhang die bestaat tussen dc prijzen
van de individuele dagbladen.
De overhcidspolitiek ten opzichte
Over het algemeen worden beloningen
pas gegeven nadat de Drestatie is ver
richt"
De heer Gijzen spreekt er zijn bevreem
ding over uit dat de priis is toegekend
„omdat de groep als eerste bereid was
prUicn In het dubUdbedrQf «>-Je ivo.'?c,n RS5? ,larSn"
«Mc van dc abonncm.n.apriiacn. d.ch SP^&SSSf^SSS
de laatste jaren ook ten opzichte van de
advertentieprijzen,
overheidscontrole zijn onderworpen
miskent de functie van de dagbladpers.
H
ERINNERT U ZICH NOG de
tijd van de paarde-mopjes?
Dat ieder een iedereen elke dag
met. een nieuwe kwam vervelen f
Die rage hield even plotseling op
als zij ontstaan was.
Een meneer k wam langs een boom
vol met: paarden en telkens liet er
zich één uit die boom op grond
vallen. Wat doen jullie daar
toch?" vroeg de. meneer. ..Wel"
antwoordde één van die paar
den begrijpt U dat niet? We
spelen rótte-pcerdje".
En zo maar door. Bij dozijnen. Bi]
honderdtallen. De meeste ben ik
al lang vergeten. Maar er komt
zeker 'wel een tijd dat het lach-
paard weer d la mode zal zijn,
als iets héél nieuws. Mopjessoor-
ten maken altijd een cirkelgang.
Nu zijn ze in Amerika aan de oli
fanten. En U leunt er stellig van
op min dat die ook hier komen.
Wij hebben er trouwens vroeger al
wel een paar gehad vooral van oli
fanten met muizen en van zeer be
nevelde heren die rose olifanten
plegen te zien.
In Amerika i.s ?ni reeds ,Jlet Com
plete Olifantenboek" uitgekomen
en mijn grote collega Art BuOh-
II aid vertelde daar een paar van:
Waarom liggen olifanten op hun
ruaf
Antwoord: om op vogeltjes te
kunnen trappen.
Hoe merk je dat een olifant in de
lift naast je stunt? Antwoord:
omdat zijn adem naar pinda's
ruikt.
Waarom gaan er niet meer olifan
ten naar dc universiteit f Omdat
dc meeste dc. middelbare school
niet hebben afgelopen.
Waarom zijn olifanten grijs? Om
dat ze anders niet zouden opval
len i» een aardbeienveld.
Het is niet zó gemakkelijk als U
misschien denkt om zelf zulke oli
fantengrapjes te bedenken.
Ik ben zelf erg tevreden over de
ze: waarom zet een olifant eerst
z'n linker voorpoot, dan z'n recli-
terar.hterpoot. vervolgens zijn
rechtervoorpoot en dan z'n linker
achterpoot vooruit Omdat hij an
ders geen stap zou kunnen ver
zetten zonder te struikelen.
Waarom staat een olifant te sla
pen? Om uit te rusten van de ver
moeienissen des daags
Wat hebben olifanten waf géén
ander dier heeft? Jonge olifan
tjes.
Waf is het verschil tussen een oli
fant en een poes? Een olifant is
veel moeilijker op schoot te hou
den, want dat. vindt-ie niet pret
tig.
Wat zeiden de Romeinen toen zij
Itannibal met. zijn olifanten van
de Alpen zagen komen? „Daar
heb je Hannibal met zijn olifan
ten."
Waarom krijgen olifanten kleine
olifantjes? Omdat ze geen kleine
zebraatjes kunnen krijgen.
Probeert U het ook maar eens,
als U geen zin hebt in Willem
O Duys.
EL1AS
Geslaagde landing
met brandende
Starfighter
(Van een onzer verslaggevers)
Met een flinke dosis durf en zelfbeheer
sing heeft de luchtmachtpiloot en In-
vlieger kapitein M. G. („Matje") Jans
sen donderdag zijn brandende Starfigh
ter aan de grond gezet op de vliegbasis
Twente. Op de vraag waarom hy zijn
toestel, zoals in dergelijke situaties
•oorgeschreven, niet per schietstoel had
'erlaten, antwoordde kapitein Janssen:
,de burgerbevolking...".
Reeds tijdens de start van de in de Ver.
Staten gebouwde tweepersoons Star
fighter ontwikkelde zich rook in de
cockpit. Boven het wolkendek werd de
rook steeds heviger, maar omdat kapi
tein Janssen (37. gehuwd) meende bo
ven het dichtbebouwde gebied van Hen
gelo te zitten, kon hij er niet toe beslui
ten het toestel te verlaten Hij keerde
terug en landde op zijn instrumenten
met een brandend vliegtuig op de basis.
De brandweer slaagde er in het vuur te
doven en kon de luchtmacht meedelen,
dat de Starfighter (kosten: 6,5 mil
joen) weliswaar zwaar beschadigd,
maar niet geheel verloren is. Door het
feit, dat het toestel niet is verlaten en
neergestort, acht men het mogelijk de
oorzaak van het defect nog op te spo
ren. Dit laatste is van groot belang
voor de vliegveiligheid van de andere
Starfighters.
toestel
Jonge Boeren- en Tuindersbond ionge
boeren en de (V) K.A.J. arbeiders en ar
beidsters zonder regeringssteun naar
ontwikkelingslanden. in totaal reeds
meer dan honderd mensen.
RAPPORT OVER RAMP MET VAIONTDAM:
Kritiek op de
verantwoordelijke
instanties
Door het niet reageren van de ver
antwoordelijke technische en be
stuursorganen, die door de bevol
king werden gewaarschuwd, is
geen enkele voorzorgsmaatregel
genomen tegen de gevaren van een
geweldige aardverschuiving die in
oktober jl. de ramp van de Vaiont-
dam heeft veroorzaakt.
Dit laatste staat te lezen in het
217 pag. over de oorzaken
ramp <lat ten behoeve van het Italiaanse
ninisterie van openbare werken door een
commissie van onderzoek werd opge
steld. Zoals bekend zijn in het gebied van
Longarone meer dan 2000 ménsen ver
zwolgen door de vloedgolf uit het stuw
Bedrijven: 2 miljard; R.T.C.:
Op het ministerie van buitenlandse I
zaken is men bijzonder benieuwd
wanneer minister Soebandrio zijn
toegezegde bezoek aan Nederland
zal brengen. Tijdens het gesprek
met minister Luns in New York
werd overeengekomen, dat de In
donesische minister van buiten
landse zaken die na het overlij
den van Djoeanda tevens vice-pre
mier is geworden in november
naar Den Haag zou komen om het
overleg over onder meer de schade
claims voort te zetten. Maar tot
dusver is uit Djakarta, waarschijn
lijk ten gevolge van de gespannen
verhouding met Maleisië, geen en
kel positief bericht binnengeko-
800 miljoen; particulieren:75 miljoen
Teneinde het overleg op elk gewenst
tijdstip te kunnen hervatten heeft het
ministerie thans een globaal overzicht
van dc schadeclaims opgemaakt.
bureau, dat in februari 1963 de gelegen
heid tot liet indienen van cainis openstel-1
de, heeft de aanmeldingstermijn aan het
einde van het jaar gesloten. Volgens een
voorlopige raming hebben 560 onderne
mingen claims ingediend tot een totaal-
bedrag van ruim f 2000 miljoen. Daar
naast hebben ruim tweeduizend particu- j
lieren een schadevergoeding gevraagd
voor hun genaast woningbezit ter waar-,
de van ca 75 miljoen. Telt men by deze
posten dan nog eens de zg. K.T.C.-schuI-
den op een bedrag van rond 800 mil
joen dan wordt de balans afgesloten
op een totaal van ongeveer drie miljard
gulden, waarover onderhandeld zal moe-
worden.
komen, dat de Indonesische regering
een aantal miljoenen ineens als afkoop
som betaalt en dat we van dit geringe
bedrag allemaal een percentage ontvan
gen onder de verplichting nóóit en
nooit meer over schadeclaims te pra
ten...."
som
In het rapport wordt onder meer opge
merkt dat met name de prefect van
Udine begin september was gewaar
schuwd door de burgemeester van Erto,
een der dorpen die ondor de moddermas-
sa. werd begraven. De prefect gaf dit
echter niet door aan zijn ambtgenoot van
Belluno. De beambten van de technische
instanties van Udine gaven het verslag
van de burgemeester evenmin door aan
hun collega's in Belluno, die direct ver
antwoordelijk zijn voor alle technische
problemen die zich door het bestaan van
de dam voordoen
Wél op de hoogte
De prefect van Belluno zou later ver
klaren dat hij niet op de hoogte
van de geestesgestelaehid van de be
woners in het dal van Longarone.
hoewe' deze herhaaldelijk hun stem
hadden laten horen. Maar. zo zegt het
rapport, de prefect moest wel op de
hoogte zijn van een proces tegen het
blad „Unita". dat van smaad v
beschuldigd wegens artikelen over
het gevaar van een aardverschuiving.
Er werd geen enkele doeltreffende maat
regel genomen. In dit verband wordt kri
tiek geleverd op de verantwoordelijke
technische instanties die zich beperken
tot onderzoekingen en kostbare tijd ver
loren op een ogenblik dat een onmiddel
lijk optreden noodzakelijk was.
Voorts wordt kritiek geoefend op
technici van de maatschappij „Enel-
Sade", aan wie de bouw van de dam was
toevertrouwd en wier „individuele initia
tieven ontoereikend" zijn gebleken. Ook
de deskundigen van een controlecom
missie. die proeven moesten nemen aan
gaande de stevigheid van de dam in ver
band met mogelijke aardverschuivingen,
hadden niet het nodige gedaan. Hun
schattingen van de gevaren weken sterk
af van de werkelijkheid.
Het Wereldgebeuren
Enorme
Nog meer claims
De kans is echter groot dat dit be
drag nog verder zal oplopen, want
van de ruim 900 bedrijven, die vol
gens de gepubliceerde Indonesische
veroderingen genationaliseerd zyn,
hebben er slechrs 560 een schade
claim ingediend. In Den Haag wordt
het niet uitgesloten geacht, dat het
ministerie in de loop van dit jaar als
nog een lijst zal publiceren via een
advertentie) van deze overgebleven
ondernemingen, mot liet verzoek zich
alsnog aan te melden.
Voor doze categorie zou dan de aanmel
dingstermijn verlengd worden. Het be
treft hier overigens voornamelijk kleine
bedrijfjes. Met de Nederlandse vereni
ging voor de effectenhandel is door het
ministerie de afspraak gemaakt, dat zij
eventueel zal optreden voor „verweesde"
vennootschappen, waaraan de directies
zijn komen te ontbreken, met verspreid
aandelenbezit
Geen effecten en banksaldi
Van dit aantal is
gegadigde geaccepteerd. Vele particulie
ren verkeerden ten onrechte in de ver
onderstelling. dat zij ook claims konden
indienen voor geblokkeerde banksaldi of
effecten.
Deze categorie gedupeerden komt niet
voor registratie in aanmerking, omdat
banksaldi en effecten van particulieren
niet genationaliseerd zijn. Zij zyn offi
cieel nog eigendom, maar de eigenaar
kan er niet over beschikken. Hoe dan
ook, een bijzonder formele redenering, al
heeft het ministerie, zich er helaas aan
te houden op volkomen rechtelijke gron
den. Dat de teleurstelling bij velen groot
was. laat zich begrijpen.
Deze claims belopen dus totaal ea.
f 2875 miljoen. Een enorme som voor
het economisch ontredderde Indonesië,
dat zeker de eerste jaren niet in staat
zal zijn aanzienlijke aflossingen te doen.
De kans is echter aanwezig, dat de ge
mengde commissie het uiteindelijk eens
zal worden over een door de Nederland
se regering over de claimanten te verde
len som, waarmee alle afzonderlijke
claims worden geregeld.
Hoewel Indonesië er waarschijnlijk wei
nig op gebrand is tot een regeling van
de schulden te komen, wordt er sterke
druk op Djakarta uitgeoefend. Zowel het
internationaal monetaire fonds als de
Wereldbank hebben vorig jaar gewei
gerd kredieten te verlenen, zolang Indo-
nisië niet tot een akkoord over zijn ver
plichtingen is gekomen.
Tot slot is nog iets over het bedrag aan
in Indonesië geblokkeerde effecten
van Nederlanders en Nederlandse bank
saldi. Bij benadering kan gezegd worden
dat er aan effecten voor een 50 mil
joen moet zijn achtergebleven. De om
vang van de banksaldi is nauwelijks te
bepalen, omdat het voor de meeste par
ticulieren thans moeilijk te bewijzen valt
hoeveel het saldo bedroeg.
Overigens vormen deze bedragen geen
onderwerp van onderhandeling omdat
hier sprake is van een transfer-belem
mering en niet van nationalisatie. Aan
genomen mag worden, dat deze kwestie
zeker door de commissie zal worden be
sproken.
Veelvoad
By de „Ondernemersraad voor Indo
nesië" in Den Haag waar men meer
dan dc helft van de claims die bij
het ministerie van buitenlandse zaken
zijn ingediend, voor de leden voor
bereidde, is men van mening dat de
economische waarde van de verloren
gegane ondernemingen een veelvoud
is van het bedrag dat thans als scha
devergoeding wordt gevraagd. Als
voorbeeld: een suikerfabriek waar
voor nu een claim is ingediend van
6 tot 8 miljoen is in feite 40 mil
joen waard.
„Trouwens, we zijn al blij als Indonesië
ook maar iets terugbetaalt", zo zegt de
directie van een cultuurmaatschappij.
„Het zal er na lang praten wel op neer-
Haagse politie:
De Haagse politie ontkent dat er door
stakende vissers te Scheveningen ter
reur zou worden uitgeoefend, zoals 'in
een door reders en bestuurders van er
kende vakorganisaties gehouden persbij
eenkomst is gezegd
Er wordt wel gedemonstreerd bij wo
ningen, maar mensen die die woningen
in en uitgaan worden niet gemolesteerd
De geruchten zijn volgens de politie veel
erger dan de werkelijkheid.
Zo stond, eerder gedurende deze sta
king, een inspecteur van politie te kij
ken naar een schip dat zondér enige
hinder te ondervinden de haven uitvoer,
termijl de mobilofoon hem meldde dal er
stenen door de ruiten van dat schip ge-
gooid werden
■onderdag hebben twee reders om meer
politietoezicht gevraagd. Dat is hun
toegezegd en 's nachts zijn extra-sur
veillances gehouden.
De politie stelt zich op het standpunt
dat de mensen recht hebben op be
scherming van persoon en goed en heeft
zich bereid verklaard, werkwilligen te
begeleiden. Incidenten hebben zich vol
gens de politie niet voorgedaan.
Niet een, maar twee mannen blij
ken schuldig te zijn aan de moord,
die in de nacht van 10 op 11 janua
ri werd gepleegd op de alleenwo
nende mej. T. Hendriks in Nijme
gen. Een van de daders is te Nij
megen aangehouden. Het is de 25-
jarige bouwvakarbeider A. W. uit
Nijmegen, die bekend heeft de
moord op mejuffrouw T. Hendriks
in de nacht van 10 op 11 januari
mede te hebben gepleegd.
Voorlopig kunnen noch door de justi
tie, noch door de politie over de inhoud
van de bekentenis en de persoon van
de mededader, nadere inlichtingen wor
den gedaan, zolang verdachte Van O.
nog niet is gearresteerd.
Omtrent de arrestatie van de 25-jarige
A. W. vernemen wij. dat de man don
derdagavond vrijwillig met een recher
cheur is meegegaan naar het politie
bureau te Nijmegen om daar te worden
verhoord over de aanslag. Geleidelijk
aan heeft W. daarbij toegegeven, ge
zamenlijk met de nog voortvluchtige
H. van O. in de woning van de bejaar
de vrouw te zijn binnengedrongen.
W. is ingesloten in het hoofdbureau van
politie. Hij zal maandag worden voor
geleid voor de officier van justitie. In
middels heeft aan de Groesbeekse
Dwarsweg met hem de reconstructie
plaatsgehad.
DR. BARTELS OVERTUIGD
VAN DE SCHADELIJKE
GEVOLGEN DOOR ROKEN
(Van onze Haagse redactie)
De staatssecretaris van sociale za
ken en volksgezondheid dr. A. J. H.
Bartels is zonder enig voorbehoud
overtuigd van de grote schadelijk
heid van het roken van sigaretten
voor de gezondheid.
ook de quantitatïeve zyde van het pro
bleem. Het gaat hier niet om honderden
of duizenden slachtoffers, maar het be
treft hier vele tienduizenden waarvan
mag worden aangenomen dat zij aan het
roken van sigaretten ten offer vallen.
„De conclusies van het Amerikaanse
rapport bevestigen overigens het stand
punt, dat door de Nederlandse overheid
en de Nederlandse volksgezondheidauto-
riteiten reeds voor de publikatie van dit
rapport is ingenomen".
„Dit standpunt is duidelijk en scherp om
schreven naar voren gekomen in de me
morie van toelichting bij de begroting
Genève klaar
voor nieuwe ronde
Dit jaar behoort ingevolge de in het
openbaar verkondigde goede voor
nemens van zowel Amerika ale Rusland
het jaar van de vrede te worden. Dat
wil zeggen, de leiders van beide landen
zullen hun best doen dc vrede zoveel
mogelijk te bevorderen. Dat hebben zij
nadrukkelijk beloofd en h"i zoti sneu
zijn wanneer zij hun woord niet hiel
den.
De eerste daad die premier Kroesjtsjew
van de Sowjet Unie op zijn woorden
heeft laten volgen ls overigens niet zo
goed geslaagd Zijn voorstellen voor het
vreedzaam regelen van territoriale ge
schillen werden door Amerika al direct
van de hand gewezen. Zij waren dan ook
niet helemaal eerlijk, of zoals het State
Department diplomatiek formuleerde
„niet geheel objectief". Westelijke poli
tici hebben daaruit de conclusie getrok
ken. dat niet al te veel van Rusland te
verwachten zal zijn dit Jaar. alle belof
ten en goede voornemens ten spijt. Kr
heerst over het algemeen een sceptische
stemming met betrekking tot dc hou
ding der Russen en het westen gaat dan
ook met enigszins pessimistische ge
dachten naar de conferentie in Genève.
waar dinsdag aanstaande <!e zoveelste
ronde van het ontwapeningsgesprek be
gint.
Het wordt de 157ste plenaire bijeen
komst en ditmaal zal dc leiding berus
ten bij de afgevaardigde van Canada.
Amerika heeft een nieuwe afgevaardig
de benoemd, nadat de vorige om per
soonlijke redenen had gevraagd uit zijn
moeilijke baantje te worden ontslagen.
Het slopende gesprek was hem wellicht
teveel geworden. Er wordt dan ook wel
veel van het geduld der gedelegeerden
gevergd.
Ook nu weer zijn de afgevaardigden
voorbereid op een moeizaam debat.' dat
vermoedelijk wei weer vele malen zal
worden onderbroken en waarin waar
schijnlijk heel wat gecompliceerde reso
luties ter tafel zullen worden gebracht.
Sinds maart 1962, toen de conferentie
in Genève begon, zijn slechts enkele
resultaten geboekt. Resultaten overi
gens. die er mochten wezen en die een
lang gesprek rechtvaardigden.
In de eerste plaats kwam het akkoord
over de vrijwillige stopzetting van gro
te kernproeven tot stand In de tweede
plaats besloten Moskou en Washington
een directe telexverbinding tot stand te
brengen tussen de beide regeringscen
tra en voorts werd men het eens over
een verbod op het gebruik van zware
vernietigingswapens in de ruimte. Dit
laatste akkoord werd op 17 oktober van
vorig jaar door een V.N-resolutie be
krachtigd.
Resteerden een respectabel aantal za
ken. waarover men het niet met elkaar
eens kon worden en die dus waarschijn
lijk dit jaar opnieuw ter sprake zuilen
komen. Een der grootste knelpunten in
deze serie is de kwestie van de waar
nemingsposten. die de naleving van het
bij dus ook ondergrondse proeven verbo
den worden, zal een netwerk van waar
nemingsstations dienen te worden ge
sticht. De Russen hebben voorgesteld,
dat op hun gebied drie van deze. posten
worden ingericht, maar het westen kon
daarmee niet akkoord gaan en achtte
een aantal van zeven minimaal noodza
kelijk.
De Russen hebben daarop verklaard, dat
zij eerst een akkoord wilden bereiken
over het aantal waarnemingsstations
om daarna te spreken over de Vorm van
inspectie Het westen had daartegen
echter bezwaren, want het hecht meer
waarde aan de vorm van de inspectie
dan aan het aantal inspect iepuntén. De
Amerikanen hebben er vriendelijk en
voorzichtig op gewezen, dat zelfs dui
zend inspecties nutteloos zijn. wanneer
de mensen die de controle moeten uit
voeren niet over de nodige apparaten
mogen beschikken Met alleen hun eigen
ogen als controlemiddel kunnen zij wei
nig uitrichten, meent Amerika.
Voorts is voor het westen inspectie op
kernproeven niet voldoende. Er zou
ook een controle moeten zijn oo troe
penverplaatsingen, tankconcentraties en
op vliegbases. Om dit te verwezenlijken
zou een akkoord tussen de N.A.V.O. en
het Pact van Warschau geboden zijn en
daarvoor is nu aan beide kanten veel
belangstelling.
Mogelijk, dat de Russen met een voor
stel hiertoe voor de dag zullen komen
en men acht het waarschijnlijk, dat
Kroestjtsjew daaraan dan zijn oude
voorstellen voor een niet-aanvalsver-
drag zal verbinden.
Andere onderwerpen die wellicht in het
debat naar voren zullen komen zijn een
beperking van de club van atoommo-
gendheden, de instelling van atoomvrije
zones en het beperken van de voorraad
grondstoffen voor kernwapens.
Het zou te optimistisch ziin te verwach
ten, dat in al deze kwesties een ak
koord zai worden bereikt. Een utopie
lijkt ook de Amerikaanse suggestie om
een enorme brandstapel te bouwen van
Amerikaanse en Russische bommenwer
pers. waar Russen en Amerikanen dan
vrolijk en broederlijk omheen zouden
kunnen dansen.
De Amerikanen hebben tenminste nog
geen antwoord uit het Kremlin ontvan
gen. De New York Times vreest, dat
Kroesjtsjew niet zo'n haast za! maken
met zijn vredesoffensief Dit blad ver
wacht van de Russen blijkbaar weinig
goeds, want het voorspelt, dat Kroesjts
jew rustig zal doorgaan met het aan
wakkeren van de brandjes in Laos en
Zuid-Vietnam en zelfs, 'dat de Russen
zich zeer actief zullen tonen in het Mid
den-Oosten, waar de Arabische landen
eenheid zoeken om des te beter Israël
dwars te kunnen zitten. De New York
Times noemt het Midden-Oosten zelfs de
toetssteen voor de oprechtheid van
Kroesjtsjews verlangen naar ontspan
ning.
N'IKITA KROESJTSJEW
.oprecht of niet
van 1964 van net departement van socia
le zaken en volksgezondheid en bij de
beantwoording van vragen van het lid
der Eerste Kamer de heer Kranenburg.
Er mag na de recente publikatie seen
twijfel meer bestaan over het duidelijke
verband tussen hei roken van sigaretten
en het ontstaan van kanker op verschil
lende plaatsen in het menselijk lichaam.
Evenmin kan het verband tussen en ro
ken van sigaretten en het ontstaan van
chronische bronchitis en verschillende
andere ernstige ziekten thans nog wor
den ontkend", aldus heeft de staatsse
cretaris desgevraagd verklaard.
Behalve de twee ton. die ter beschikking
gesteld zijn door zijn departement ten
behoeve van de actie ..roken--eugd" is op
het ogenblik - geen onmiddellijke ver
dere actie v„ de zijde van de regering
-erwachten met het doel het roken
van sigaretten te beperken