BIDDEN VOOR DE EENHEID
De Bijbel, boek
van de Kerk
Vijftig jaar vrijzinnig
hervormden in Vlissingen
GOLF VAN LEERHONGER DOOR INDONESIË
DE WEG
Week van gebed
FORUMAVOND
Strijd om toekomstige
leiders van het land
Zaterdag 18 januari 1964
zaterdagnummer
DE laatste veertien dagen is het
Nederlandse volg nogal met de
bijbel bezig geweest op allerlei ma
nieren. Wij spreken van de bijbel
als van de Heilige Schrift der
christelijke kerk. De vraag die op
gekomen is, of althans gesteld had
moeten worden, is deze: welke is
nu de heiligheid van dit boek Deze
kan niet liggen in haar eerbied
waardige ouderdom want er zijn
wel boeken die in z'n geheel ouder
zijn. Het kan ook niet zijn omdat
dit boek nu eenmaal door de kerk
is aanvaard en canoniek (tot een
maatstaf) is verklaard. „Bibüa,
dat is de gantsche H. Schrifture,
vervattende alle de Canonijcke
Boeken des Ouden en Nieuwen
Testaments", zo luidt de officiële
titel van de Statenvertaling. Alle
grote godsdiensten hebben hun
heilige boeken en zo op zichzelf
staat de bijbel in dezen naast an
dere. De kerk staat niet aan het be
gin van de weg. maar de boeken
van het Oude en later van het
Nieuwe Testament. De kerk heeft
niet deze boeken voortgebracht,
maar deze boeken hebben de kerk
voortgebracht. De kerk stelt niet
vast dat haar boeken heilig zijn
„om ons geloof daarnaar te regule
ren, daarop te gronden en daarmee
te bevestigen" (Ned. Geloofsbelij
denis art. 5)maar zij heeft „de ge
schriften van de profeten van Is
raël, met de geschriften van de
apostelen van Jezus Christus ont
vangen als Heilige Schrift". En dit
ontvangen doet zij „niet zozeer
omdat de vroeg-christelijke kerk
ze aanneemt en ze voor heilig
en canoniek houdt, maar inzonder
heid, omdat ons de Heilige Geest
getuigenis geeft in onze harten, dat
zij van God zijn".
Dat is een beetje een andere gedach-
tengang dan blijkbaar bij velen
leeft. Het is dus niet zó dat de bijbel
Heilige Schrift wordt genoemd omdat
zij nu eenmaal het boek is door de kerk
als zodanig aanvaard en dat je er
daarom in alle opzichten af moet blij
ven. Maar, omdat de Heer God, door
middel van zijn Heilige Geest door wat
we gelezen hebben in of gehoord hebben
uit dit boek, tot ons gesproken heeft,
daarom heeft dit boek een heel aparte
filaats gekregen. Dat is de oorspronke-
ijke betekenis van het woord „heilig".
Hieruit volgt dat niet alles uit de bijbel
voor ons even heilig behoeft te zijn.
Datgene wat in ons hart is blijven haken
en waarvan we niet weer los zijn ge
komen, is het echter wel. Dat heeft een
aparte betekenis gekregen. Dan kan
het pijn doen wanneer zulk een woord
wordt misvormd.
De bijbel ontleent zijn gezag aan zich
zelf. Toch kunnen we ook zeggen dat
de bijbel het boek van de kerk is, niet
alleen omdat
zij daaruit is
gevormd, maar
ook en vooral f3>r= 130 j M 3
omdat zij daar-
heen altyd
weer terug
keert. Het moet ons daarom verbazen
dat er bijbelgenootschappen moesten
zijn om de uitgave en verspreiding
van de bijbel te verzorgen. Dat
dit gebeurde is om dezelfde reden
waarom de zending in de vorige
eeuw ook niet direct vanuit de kerk is
aangepakt, maar door de verschillende
zendingsverenigingen. Het instituut van
de kerk zelf heeft niet voldoende gezien
waar haar roeping en taak in deze
wereld lag. Dat was niet alleen in
Nederland zo, maar in geheel de protes
tantse wereld. In het begin van de
vorige eeuw zien we een hele reeks
bijbelgenootschappen ontstaan. Het
eerste was dat uit Engeland, het Brits
en Buitenlands Bijbelgenootschap van
1804, dat al heel spoedig gevolgd werd
door een uit Zwitserland. Pas tien jaar
later, op 29 juni 1814 kwam het Neder
lands Bijbelgenootschap tot stand, nadat
de Franse heerschappij in ons land
tóen aan een bijbel te geven zonder
aantekeningen en verklaringen. Men
had natuurlijk het oog op de Statenver
taling, maar liet de kanttekeningen weg,
die niettemin van groot belang ztjn
geweest voor de godsdienstige vo
van ons volk en die nog altijd i
zijn te worden nageslagen.
Het Ned. Bijbelgenootschap dat oor
spronkelijk alleen in ons land werk
te „zonder dat een commercieel doel
wordt nagestreefd", heeft zich gelukkig
niet alleen aan ons land gehouden. We
hebben reeds vermeld dat in het begin
van de 19e eeuw ook de zendingsgenoot
schappen zijn ontstaan, die de prediking
van het evangelie in andere delen van
de wereld beoogden. Daar had men be
hoefte aan bijbels of gedeelten daarvan
en aangezien de zending vanuit ons land
bijna uitsluitend werkte in het tegen
woordige Indonesië en
in West-Indië, heeft
het Nederlandse Bijbel-
genootschap zijn werk
zaamheid ook tot die landen
uitgebreid. Het heeft taal
geleerden in dienst geno
men opdat de vertaling zo
goed mogelijk zou zijn. Zo
zijn in 38 talen van Indo
nesië bijbels of bijbelgedeel
ten verzorgd. Hiermee is
een werk verricht dat uit
het oogpunt van taal en
wetenschap van zeer grote
waarde is. Vaak was een
bijbelgedeelte het eerst ge
drukte schrift in een taal.
Voor West-Indië kwam een
vertaling in het Papiamento, het Neger-
Engels, tot stand. Voor ons land bleef
echter gelden dat alleen de Statenver
taling werd - uitgegeven. Dit is zo ge
bleven tot in de dertiger jaren van onze
eeuw de stemmen al krachtiger werden
die betoogden: Nu verzorgen wij voor
andere landen vertalingen waarbij rek-
ning wordt gehouden met de nieuwste
ontdekkingen van de Oud- en -Nieuw-
Testamentische wetenschappen en voor
ons land zouden we dat niet doen? Zo
is het besluit gevallen dat het Ned.
Bijbelgenootschap de hoogleraren van
het Oude en Nieuwe Testament van de
verschillende universiteiten en van de
verschillende kerken en richtingen zou
vragen mee te werken aan een nieuwe
vertaling van de gehele bijbel. In 1939
kwam die voor het Nieuwe Testament
en in 1951 die voor het Oude Testament
gereed. De taal van onze tijd is niet
meer die van drie eeuwen geleden. Ook
de vertaling van de bijbel moet daarby
zijn aangepast.
Wanneer wij het woord „bijbel" horen,
denken wij aan een plechtige taal,
die op plechtige wijze wordt voorge
lezen. Soms deed men dat met een iet
wat andere stem dan men gewoonlijk
gebruikte. Daarmee wilde men mis
schien benadrukken dat de bijbel Iets
heel aparts is. Trouwens, dit komt meer
voor bn de lezing van heilige boeken.
De Veda's uit India worden ook op een
heel aparte wijze voorgelezen. Toch
geeft de bijbel in zichzelf geen aanlei
ding dat dit nodig is. Integendeel! De
taal waarin het Nieuwe Testament oor
spronkelijk geschreven is. was het z.g.
Koinè-Grïeks. Dat was niet het klassie
ke Grieks, maar de taal die in de tijd
van de apostelen als wereldtaal werd
gebruikt. Het was echt een volkstaal.
In het Nieuwe Testament komen heel
wat woorden voor die in het klassieke
Grieks niet werden gebruikt. En toen
de Statenvertalers aan het werk gingen,
hebben ze geen deftige taal willen ge
bruiken. De Nederlandse taal moest
eigenlijk nog worden geboren. De Sta
tenvertaling heeft die in niet geringe
mate gevormd. Men is toen uitgegaan
van een bepaald dialect, nl. dat van
Haarlem en omstreken. Maar ook uit
andere dialecten van ons land heeft
men woorden genomen. Het woord „ma
le" bijvoorbeeld zal wel uit onze pro
vincie stammen. Het wordt nog altijd
gebruikt: „stuutmaie". Meer noordelijk
komt dit woord niet voor; in Vlaande
ren wel. De Statenvertalers hebben ook
de taal willen gebruiken die door het
volk gesproken
werd, opdat de
bijbel zo dicht
mogelijk bij het
- -'-=•-3 volk zou ko
men. Mede
daarom rees er
hier en daar verzet bij de invoering van
de Statenvertaling, bijv. in de classis
Harderwijk, waar het zelfs tot vrij ern
stige ongeregeldheden kwam.
De nieuwe vertaling is een groot werk
geweest, waarvoor wij dankbaar mogen
zijn en toch zouden we nog meer ver
heugd over deze vertaling zijn geweest,
als men zich meer had gericht op de
taal die door het volk momenteel in
ons land wordt gesproken. Telkens weer
maakt ze, bij het lezen de indruk dat
men zich te veel heeft laten leiden door
de Statenvertaling van drie eeuwen
terug.
Mede door de verantwoordelijkheid
die het Ned. Bijbelgenootschap op
zich heeft genomen voor de vroegere
zendlngsgebieden, heeft zij een niet ge
ringe taak. Trouwens een stuk van Afri
ka komt er nu ook nog bij. En deze ver
antwoordelijkheid wordt des te groter
nu de vraag naar bijbels van vele kan
ten tegelijk komt. We hopen van harte
dat de actie van dit genootschap om in
dit jubileumjaar een verhoogde bijdrage
van 150.000 leden en contribuanten te
krijgen, mag slagen en dat er vele nieu-
de leden by mogen komen.
In tegenstelling tot de Vrouwenwereldgebeds
dag (dit jaar vrijdag 14 februari), waaraan
ieder jaar velen in Zeeland deelnemen, wordt
in deze provincie weinig aandacht besteed
aan de Week van gebed voor de eenheid der
christenen. Deze gebedsweek is van 18 tot 25
januari, begint dus vandaag.
In Middelburg heeft, zoals wij al meldden, de
oecumenische jeugdraad het initiatief genomen
voor vormgeving van deze gebedsweek. Er is
nu een uitgebreid programma opgesteld, waar
aan verschillende kerken loyaal meewerken.
Er zijn lezingen, kerkdiensten, discussieavonden
en bezinningsbijeenkomsten. Tot slot is er zater
dag 25 februari de provinciale oecumenische
Het moderne verkeer vereist een versnelde wegenaanleg.
De bochtige straatwegen en kromme dijken zijn voor de
steeds groter wordende drukte langs de weg een dagelijkse
ergernis. Het kost allemaal wel heel veel geld, maar veilige,
brede en rechte wegen zijn die hoge uitgaven wel waard,
ledereen kan er van profiteren. Veilige wegen, zijn die er
eingelijle welf Gebeuren heel veel ernstige verkeersongevallen
niet juist op onze veelgeroemde autosnelwegen f Hoe breder
de weg, hoe sneller er gereden wordt, hoe groter ook de risi
co's. Om nog maar te zwijgen van alle gevaren, die sneeuw
en vorst voor alle wegen met zich meebrengen.
Jezus heeft in Zijn prediking het beeld gebruikt van de brede
en de smalle teeg. De brede weg is het gemakkelijkst begaan
baar. Velen maken er dan ook gebruik van Dat is een levens
houding kiezen, waarin men er geen eigen mening wenst op na te houden, waar-
n men met alle winden mee waalt en iedereen te vriend wit houden. Dat is de
weg van de minste weerstand, waarbij men vóór alles bedacht is op eigen veilig
heid Jezus zegt: deze weg leidt tiaar het verderf, naar de ondergang. Wie meent,
dat hi] zich op deze weg veilig voelt, bedriegt zichzelf en staat alleen. En ten
slotte is V alleen maar de leegte, als alles hem ontvalt.
De smalle weg is de weg met de vele hindernissen, maai die toch de beste ge
noemd wordt, omdat deze „ten leven" leidt. Dat is het beeld van de mens, die
leeft in het besef, dat je niet neutraal kunt blijven in hei leven, maar een ant
woord moet geven op de vraag, die Christus stelt: iVie zegt gi) dat Ik ben?
Wie die vraag positief beantwoordt, kiest de smalle weg, de weg van het geloof,
de weg van het kruis. Dit is de veilige weg, omdat hij ons brengt bij de Heer.
Jezus heeft immers ook gezegd: Ik ben de Weg. Wie Hem volgt, vreest de geva
ren nietmaar heeft altijd goede moed.
OVEZANDE R. DAS
contactdag, de eerste in Zeeland, waar ook
aanwezig zal zijn een Nederlandse broeder van
de protestantse kloostergemeenschap Taizé uit
Frankrijk. Ook in Goes zijn enige activiteiten
tijdens deze internationale en interkerkelijke ge
bedsweek georganiseerd. Maar daarmee is het,
menen wij, wel gebeurd in Zeeland.
Enige weken geleden schreven wij over de
„Zeventig van Utrecht", de zeventig jonge
Zeeuwen, die hebben deelgenomen aan het oecu
menisch jongerencongres „Vijf broden en twee
vissen" in Utrecht. Verschillende jongeren uit de
ze groep namen het initiatief tot of werken mee
aan de activiteiten in Zeeland tijdens de interna
tionale gebedsweek. Overigens zijn er ook wel
ouderen of oudere kerkleden bij betrokken. Toch
krijgen wij de indruk, dat de activiteiten tijdens
de gebedsweek voor de eenheid voornamelijk
worden gedragen door de jongeren. En daarbij
gaat, zoals al zo dikwijls by oecumenische of fn-
terkerkeiyke activiteiten het geval is geweest, de
Middelburgse Oecumenische Jeugdraad voorop.
Een bijzonder accent, een voor geheel Zeeland
bestemd accent, geeft de provincial e oecumeni
sche contactdag aan de gebedsweek. Op deze con
tactdag zal dus een broeder van Taizé aanwezig
zyn. Diens aanwezigheid verleent aan deze dag
weer een bijzonder tintje. De broeders van Taizé
waarvan er momenteel twee in Utrecht zijn tot
Pasen, beijveren zich door gebed en praktisch
werk voor de eenheid der christenen. Voor deze
verzoening en eenheid zyn zij ook in ons land ge
komen, zoals zy schreven in een hervormd
Utrechts gemeenteblad.
De Zeeuwse oecumenische contactdag biykt dus
voor de broeders van Taizé een speciale aantrek
kingskracht te hebben. Dat is een verheugend
teken, zeker omdat het in het algemeen toch zo
is. dat de randprovincles door hun ver verwyderd
liggen van het centrum van ons land, slechts zy-
delings aan byzondere oecumenische activiteiten
kunnen deelnemen, zoals bijvoorbeeld conferenties.
De broeder van Taizé zal een korte toespraak hou
den tijdens het agapè of liefdemaal aan het eind
van de oecumenische contactdag. Dat agapè ging
in de oud-christeiyke tyd vooraf aan of volgde op
een eucharistieviering. In het liefdemaal, dat be
stond uit brood, kaas, honing, vis, melk en wyn
(ook in Middelburg zullen enige van deze ingre
diënten ter tafel komen) komt vooral de gemeen
schapsgedachte tot uitdrukking. Een agapè heeft
geen direct sacramenteel verband met een avond-
maal8- of eucharistieviering. Het is in wezen een
samen de maaltijd gebruiken, wat echter in het
kader van een oecumenische byeenkomst met ge
zamenlijk gebed en zang een byzondere band tus
sen de deelnemers kan leggen.
De Week van gebed voor de eenheid is oor-
spronkeiyk een Anglicaans initiatief. De
rooms-katholieken hielden aanvankeiyk deze
week vooral als een poging om andere christenen
tot Rome (terug) te brengen. In Amerika, maar
ook elders, is deze week dan ook als zodanig be
kend geworden. Tegen deze inhoud van het ge
bed verzette zich onder andere de abt P. Coutu-
rler uit Lyon. Hij nodigde alle christenen uit in
dezelfde week te bidden, dat God de zichtbare
eenheid van Zyn Koninkrijk wil geven, zoals
Christus die verlangt, wanneer Hij dat wenst en
door welk middel Hij dat wenst. Met deze bedoe
ling konden volmondig instemmen de leaders van
de beweging voor geloof en kerkorde (faith and
order) van de Wereldraad van Kerken. Sindsdien
is in deze week in toenemende mate door chris
tenen uit vele kerken te zamen gebeden „voor de
eenheid zoals Christus die wil". De Wereldraad
van Kerken heeft als week van gebed voorgesteld
die va^i 18 tot 25 januari, maar dit kan ook in
een andere week, indien dat plaatselijk beter uit
komt.
Elk Jaar wordt een leidraad voor de gebedssa
menkomsten in deze week en voor persoonlijk
gebed voorbereid en verspreid door de commis
sie voor geloof en kerkorde. Sinds vorig Jaar
wordt over de inhoud ook overleg gepleegd met
roorns-katholieke leiders. Over de hele wereld
zullen tijdens de Week van gebed rooms-katho
lieken, orthodoxen, protestanten en leden van an
dere kerken samen komen. Thema voor deze ge
bedsweek is „De grote herder der schapen"
(Hcbr. 13 vers 20). Voor iedere dag is een korte
liturgie samengesteld, bestaand uit gebed,
schriftlezing, overdenking en voorbeden.
Zo zyn er in de gebedsweek van dit jaar voor
beden onder andere voor de eenheid van alle
christenen, voor de Wereldraad van Kerken, voor
de R.-K. Kerk en de oosterse kerken, voor Angli
canen en oud-katholieken, voor alle protestanste
kerken en voor Israël, voor zending en missie en
voor de vrede. De leidraad voor deze gebedsweek
wordt in ons land verspreid door de Oecumeni
sche Raad van Kerken in Nederland.
De Oecumenische Jeugdraad in Nederland, de
Katholieke Jeugdraad voor Nederland en de Ne
derlandse Gereformeerde Jeugdraad hebben in
een gezamenlijk schryven de aandacht gevraagd
van Jonge christenen voor deze internationale ge
bedsweek. De gereformeerde jongeren stellen zich
dus achter deze week. De jeugdraden „zijn er
zich van bewust, dat de Week van gebed voor de
eenheid der christenen niet een zaak op zichzelf
is. maar om consequenties vraagt voor het sa
menleven van kerken en christenen", aldus de op
roep. Ook van gereformeerde zijde is er dus inte
resse voor deze gebedsweek voor de eenheid. Die
belangstelling voor het oecumenische werk is
groeiend aan die zijde, mede door de activiteiten
van de jongeren. Zo zullen r.-k., hervormde en
gereformeerde jongeren, die het Jongerencongres
in Utrecht bijwoonden, op de N.D.S.M.-werf in
Amsterdam-Noord op 25 januari een agapè voor
400 personen houden. Ds. A. Klamer. de radio-
pastor. die ook naar Goes komt, zal hierby aan
wezig zyn. met pater S. Jelsma van de Pleingroep
uit Den Haag. Tot slot is er een klank- en licht
spel onder leiding van Wim ter Burg, eveneens
bekend van Utrecht.
Enkele andere evenementen elders in ons land
tijdens de gebedsweek zijn: een vyf kerken-
tocht in Rotterdam, met als eindpunt de St. Lau-
renskerk op vrydag 24 januari. Dergelijke toch
ten zijn ook al in voorgaande jaren gehouden
met groot succes. Daarom heeft men nu twee
routes vastgesteld, die beide hetzelfde eindpunt
hebben. Van deelnemers aan deze tocht hebben
wij wel eens gehoord, dat men juist by het bezoek
aan de verschillende kerken de verdeeldheid der
kerken des te dieper aanvoelt. In Nijmegen zijn
er tydens de gebedsweek elke dag gebedsoefenin
gen van rooms-katholieken en protestanten. Zo
wel in vier r.-k. als in vier protestantse kerkge
bouwen zullen steeds een predikant en een pas
toor als voorganger fungeren.
gen bezighouden, wy schreven al eerder
op deze pagina over een door de „Schelde"-
directie georganiseerde lezingenreeks,
waarbij predikanten en geestelijken uit alle
Vlissingse kerken voorlichting kregen over
het „Schelde"-bedryf. Aan protestantse
zijde is men nu één en ander aan het door
denken; aan rooms-katholieke zyde is men
reeds enige tyd bezig met het bedrijfs-
apostolaat. Ook over de activiteiten van
het bedryfsapostolaat in Vlissingen schre
ven wy op deze pagina al eerder.
De vereniging van vrijzinnige hervormden
meent nu door de forumbyeenkomst van
vanavond een bqdrage te kunnen leveren
DS. J. VAN BEEK:
...integratie...
De vereniging van vrijzinnige hervormden
te Vlissingen viert deze week het vijftig
jarig bestaan. Vanavond zaterdag
is er in het Vlissingse Britannia een forum
avond met als onderwerp „mens en mede
mens in het moderne arbeidsproces" en
morgen zondag is er na de kerkdienst
een receptie. Het thema vanavond zal
worden belicht door mr. H. Langman.
secretaris van de N.V. „De Schelde", door
drs. Th. J. Westerhout. wethouder van
Middelburg en door de vrijzinnige hervorm
de predikant ds. J. van Beek. Met deze
forumavond bouwt de jubilerende ver
eniging voort op een reeks avonden, waar
van de onderwerpen steeds de karakter
trek van het vrijzinnig protestantisme
typeren, het openslaan voor het cultuur
leven, een bybels humanistische inslag en
het streven naar een praktische vroom
heid.
Genoemd thema past ook in het kader
van het zoeken naar een vorm van
bedrijfspastoraat- en apostolaat, waarmee
bedrijf en kerk zich momenteel in Vlissin-
in de gedachtenwisseling over de mens, het
moderne arbeidsproces en de taak van de
kerk. Het gaat hierby, zoals ds. J. van
Beek, voorganger van de vereniging, het
noemde om de vraag, hoe het evangelie
ook in de samenlevingsvormen van van
daag gestalte kan krijgen.
Ds. Van Beek (42) is sedert 1960 voor
ganger van zowel de vereniging van vrij
zinnige hervormden te Vlissingen als van
de remonstrantse kring Midden-Zeeland. Hq
is de tweede vaste predikant voor de vrij-
zinnige hervormden in Vlissingen, na ds.
N. v. d. Wall (thans te Blaricum), die
van 1953 tot 1959 in Vlissingen stond.
Het is dus dit jaar ruim tien jaar geleden,
dat de vryzinnige hervormden van Vlis
singen een eigen predikant kregen.
De vereniging, die thans zo'n 150 leden en
begunstigers telt in Vlissingen beschikt
sinds zomer 1960 over een eigen centrum,
gebouw „Ophir" in Vlissingen. dat men
ook weer deelt met de remonstranten.
Daarvoor kwam men bijeen in de vroegere
Engelse kerk.
Is het contact met de remonstrantse kring
en de doopsgezinde gemeente te Vlissin
gen al goed te noemen men heeft onder
meer verschillende avonden gezamenlijk
belegd een nieuwe fase is voor de Vlis
singse vereniging ingetreden in het con
tact met de hervormde gemeente. Vanaf
begin 1962 had men tien gezamenlqke
avonden, waarbij punten van discussie
vormden vrijzinnige en rechtzinnige preken
en centrale geloofsvragen.
Op de byeenkomst troffen vrijzinnige her
vormden en een commissie uit de hervorm
de centrale kerkeraad elkaar. Eind januari
a.s. is deze samenspreking officieel afge
lopen. omdat de centrale kerkeraad van
de Vlissingse hervormde gemeente om een
definitief verslag heeft gevraagd. Het is
dus zeer wel mogelijk, dat de centrale
kerkeraad een uitspraak hierna zal doen
over het contact met de vrijzinnige her
vormden en over een mogelijk integratie.
Zoals gemeld is het besluit tot integratie
van de vereniging van vrijzinnige hervorm
den te Goes (ongeveer 120 leden) waar
van ds. Van Beek ook de voorganger is,
reeds gevallen. Goes is daarmee de negen
de plaats in ons land na Den Haag
waar een hervormde gemeente een ver
zoek tot integratie van vryzinnige zijde
heeft ingewilligd. De besprekingen hier
over in Goes werden begonnen herfst 1961.
De vryzinnige groepering in Goes verzocht
ds. Van Beek te beroepen als predikant
voor bqzondere werkzaamheden (predi
king, catechese en pastorale zorg) onder
de vrijzinnige hervormden. De officiële in
trede en bevestiging van ds. Van Beek als
zodanig zal in februari of maart a.s.
plaatsvinden.
Drie lidmaten uit de vrijzinnige hervormde
kring zullen ais ouderling worden benoemd.
Over deze wending in het contact vrijzin
nigen hervormde gemeente in Goes zegt
ds. Van Beek: „we kunnen elkaar nu einde
lek meer gaan ontmoeten. Het is een be
ginpunt". En over het gevoerde gesprek
in Vlissingen tussen de vrijzinnige groepe
ring en de hervormde centrale kerkeraad:
„men moet in de zin van dit gesprek en
in de mogelijkheid van een resultaat ge
loven, om aan dit gesprek mee te kunnen
doen en het resultaat naderby te helpen
brengen". Uitgangspunten voor kerkelijke
gesprekken vorig jaar in Goes waren on
der meer het bekende herderlijk schrijven
„Over de beiydenis der Kerk en haar hand
having" en „De katholiciteit der Kerk".
Het herderiyk schrijven spreekt over het
beiyden van de mens onder meer aldus:
„het beiyden is eerder dan een echo
een antwoord van de mens; deze mens blyft
door de tijd heen niet dezelfde, beleeft de
binnenste kern van zyn mens-zqn voor
Gods aangezicht in verschillende eeuwen
verschillend, zodat wij niet kunnen be-
ïyden in het heden door de woorden der
vaderen eenvoudig te herhalen". Uiteraard
leverde deze zinsnede en vele andere de
nodige diepgaande gespreksstof voor het
contact in Goes. Zoals ook één van de stel
lingen van ds. Van Beek, nameiyk dat
integratie in plaats van het elkaar vinden
ergens halverwege, veeleer is het elkaar
vinden in Christus en Zyn Woord, dat
door allen als een gaven en opgave nieuw
wordt verstaan.
Wat de verhouding, in het byzonder
kerkordelqk gezien, tussen de vrij
zinnige hervormden en de hervormde ge
meenten in Zeeland betreft, is er door de
integratie in Goes een ander aspect toege
voegd. Mogelijk, dat ook voor de jubileren
de vereniging in Vlissingen een verande
ring in het verschiet ligt.
In Indonesië heerst de laatste
jaren een bedekte strijd
die soms ook openlijk fel kan
oplaaien tussen de christe
lijke kerk, islamitische lei
ders en communistische pro
pagandisten. Inzet van deze
strijdde toekomstige leiders
van Indonesië. Volgens domi
nee D. R. Maitimoe, een be
kende Indonesische predikant
die enkele weken in ons land
verblijft, gaat er op het ogen
blik een ware golf van „leer-
honger" door zijn land. Op al
le terreinen en tot in de klein
ste kampongs toe, streeft de
jonge Indonesiër naar meer
kennis, alsof hij in de kortst
mogelijke tijd alle achter
stand op het westen wil inha
len.
De overheid heeft zich ten doel
gesteld binnen de kortst mo
gelijke tyd het analfabetisme te
bestrijden onder leuzen als: „elke
kampong zqn eigen school" en
„elke provincie zijn eigen t
teit". Ook het particuliere initia
tief: de protestantse en katholieke
kerk en andere religieuze en
maatschappelijke stromingen doen
hun uiterste best aan die enorme
leerhonger tegemoet te komen.
„Voor de kerk", zo zegt ds. Maiti
moe, „liggen hier grote kansen om
het toekomstig leiderschap van
Indonesië met het evangelie te be
ïnvloeden. Maar daartegenover
staat, dat de islam en het commu-
spanningen en crisis door. In de
islam strijden orthodoxie en mo
dernisme om de voorrang, maar
worden samen tevens bedreigd
door secularisatie en het atheïsti
sche communisme. Voor de chris
telijke kerk ligt hier de bijzondere
opdracht om door de zending en
evangelisatie niet alleen naar de
bekering van individuële zielen te
streven maar het evangelie te
doen penetreren in het gehele
maatschappeiyke leven.
nlsme geld noch krachten en mid
delen sparen om dit leiderschap
voor zich te winnen".
Indonesië kent hetzelfde probleem
waarmee vele andere Afroaziati-
sche landen kampen: onder de in
vloed van de westerse produkten
waarmee zij overstroomd worden
komen de inwoners in een geeste
lijk vacuüm terecht. De Islam en
het (Balisch) hlndoeïme maken in
Indonesië nu een tqd van grote
Indonesië telt ongeveer vijf mil
joen protestanten en een kleine
drie miljoen katholieken. De ver
standhouding- tussen beide groe
pen is bijzonder goed. „Het Indo
nesisch Bijbelgenootschap", aldus
ds. Maitimoe, „is bezig met een
standaardvertaling van de bqbel
in de bahasa Indonesia. Veel van
de bijbels die het genootschap laat
drukken worden afgenomen door
katholieken". Overigens is de lec
tuurvoorziening een heel groot
probleem. Door de drang naar
kennis, ook op religieus gebied, is
er een stygend tekort aan (ver
taalde) boeken, tijdschriften enz.
Het is niet alleen een kwestie van
vertalingen, maar ook de drukca-
paciteit en het aantal uitgevers is
in Indonesië beperkt. Bovendien
is er de toenemende wens
maar weinig Nederlandse predi
kanten. Dat is niet zo zeer een ge
volg van de verbroken betrekkin
gen. maar vloeide voort uit de nor
male vervanging door eigen jonge
predikanten. De 37-jarige dominee
Maitimoe is voorganger van de
protestantse gemeente te Bogor en
tevens leider van het nieuwe zen-
dingsveid in Bantam. Hq is lid
van de zendingscommissie en
tweede voorzitter van de synode
raad in Indonesië.
Op doorreis van Mexico, waar hij
de zendingsconferentie bijwoonde,
bezoekt hy thans voor de eerste
maal Nederland. Dominee Maiti
moe. die byzonder goed Neder
lands spreekt hy was dan ook
voorganger van het voormalige
Nederlands sprekende deel der
protestantse kerk in Indonesië,
maakte van de gelegenheid ge
bruik om in het hervormde zen-
dlngscentrum in Oegstgeest van
zijn ervaringen te vertellen.
Bogor noemde hij het hart van het
moslimse orthodoxisme in West-
Java. Door een progressieve aan
pak van het zendingswerk slaagde
hy er In de gemeente binnen vier
jaar van 800 op 3000 leden te
en verving ze door jaarlijkse loka
le vergaderingen, waaraan door
alle raden, commissies enz. uit de
gemeente werd deelgenomen. Tij
dens deze. soms tien dagen duren
de bijeenkomsten, worden alle
vraagstukken behandeld, zodat
het niet alleen de kerkeraad meer
is die de beslissingen neemt. Ook
huissamenkomsten per wijk, waar
bij gediscussieerd wordt biykea
uitstekend te voldoen voor de ka
dervorming.
|"\it alles geschiedt nog steeds
niet geheel en al zonder ge
vaar. In 1962 kwamen onder druk
van orthodoxe stromingen nog
ernstige excessen voor en hoewel
dominee Maitimoe er niet over
wenste te praten, kwam ons ter
ore dat al verschillende malen
door fanatici aanslagen op hem
zyn gepleegd. In de laatste jaren
zyn op deze wijze drie predikanten
om het leven gebracht.