bruggen en tunnels Vertolkers van gruwelrollen ook buiten de studio's „getekenden" De wereld bouwt aan J. VAN WEELDEN Uit de wondere wereld van de techniek BROUWERSHAVEN Magazijn Nederland KATTENBURG N.V. EEN PRIMA ZELFSTANDIGE VERKOPER. W. A. VAN NIEUWENHUIZE Assurantiekantoor J. C. HANSE Uit de mode KANAALPROJECT NOG OP TIJD Europas hoogste DoorMont Blanc Toch tijdverlies J. Fokker J. A. v. d. Hoek Hotel Ringelberg Het noodlot van de marque9 J. v. d. Weele Zn. J. DE VLIEGER Farm DE WIMWBBcame Overal grote projecten onder handen DINSDAG 31 DECEMBER 1963 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ROOD rood ORANJE licht gevoelige emulsie De normale foto's die van het te verkennen terrein genomen worden zijn wel scherp, maar gecamoufleerde voertuigen zijn er niet op te ontdekken. GROEN BLAUW fotogra fische plaat VIOLET* INFRA-ROOD OPNAME Door gebruik van zwartfilter wordt zichtbaar licht niet opge nomen. camera zwartfilter onzichtbaar (infra-rood) licht zichtbaar licht 7o kunnen dus de opgestelde voertuigen, ondanks hun camou flage toch ontdekt worden- Het meest spektaculaire van de Infra- roodcamera is misschien wel de mogelijkheid om het „verleden" te .fotograferen. SLAGERIJ, MARKT 8, BROUWERSHAVEN p.f. Brouwershaven wenst alle cliënten, vrienden en kennissen een voorspoedig 1964. B.P.-SERVICESTATION SEROOSKERKE - SCHOUWEN Vraag proetnt Dij dealer voor St.-Phi- lipsland en Tholen A. VOS - Tholen, Eendrachtsweg 5, tel. 01660-498, b.g.g. tel. 01160-565. geslapen en leerde de gevangenis van binnen kennen. Zijn afstotend uiter lijk, dat overal tegen hem pleitte, scheen hem iedere uitweg te versper ren. Met moeite gelukte het hem als reparateur van klapstoelen en ais theaterportier een schrale boterham te verdienen en toen deze door het lot geslagene eindelijk zijn kansen kreeg op het toneel, was hij reeds de men senschuwe en vereenzaamde, die hij door alle latere vermaardheid heen gebleven is. Niemand minder dan Alexander Mo'issi ontdekte het talent in deze on aanzienlijke, moeilijke mens en wist hem (althans tijdelijk) te verlossen van de schurkenrollen in goedkope sensatiestukken, die reeds toen zijn deel waren. Hij bracht Lorre in aan raking met Reinhardt en eensklaps zag de kleine acteur zich op het eer ste plan geplaatst. Shakespeare, Hauptmann, Wedekind en Gorki tel den hem onder hun vertolkers... maar steeds weer stond hem zijn ui terlijk in de weg. Tot de regisseur Fritz Lang hem met één slag aan in ternationale faam hielp. In de film „M" kreeg Lorre zijn grote kans... en werd aan wat hem aan il lusies restte, tevens de genadeslag toegebracht! Want zijn uitbeelding van de abjecte lustmoordenaar was zo huiveringwekkend echt, dat zij voorgoed aan zijn persoon verbonden bleef. Tevergeefs bezwoer zijn omge ving, dat Lorre privé een volkomen normaal, fatsoenlijk man was het publiek kon zich van de fatale sug gestie der filmpersoonlijkheid niet meer losmaken. En de studio, die met de blinde onaandoenlijkheid van een machine haar slachtoffers meesleurt, zag in de uitzonderlijke verschijning van de Hongaarse acteur een prooi om nooit meer los te laten. Zo zwierf Lorre van het ene filmate lier naar het andere... door Frankrijk. Engeland, Duitsland en ten slotte Amerika. Altijd weer wachtte hem hetzelfde emplooi steeds weer pro fiteerde men van de dubbelzinnige, troebele verstolenheid van zijn blik van de weke mismaaktheid van zijn gedrongen gestalte van de glibberige zoetheid van zijn stemge luid. En de jonge kunstenaar, die eens naast Moïssi bij de Salzburger Fest- spieie in „Jedermann" schitterde, sleept zijn bestaan voort getekend aan zijn onafscheidelijk sigaretten pijpje en zijn sinistere reputatie: in waarheid een marqué" ...een „gete kende" Intussen de tijden veranderen! De geaccrediteerde „schurk", wiens inborst men op kilometers afstand gewaar wordt, begint bij toneel en film geducht uit de mode te raken. En bij de televisie eerst recht! Dit moderne medium, zo nauw met de nuchtere werkelijkheid verbonden, duldt dergelijke onnatuurlijke ab stracties van het kwaad niet meer. Gelukkig maar want de ongeluk kige slachtoffers van het emplooi zouden letterlijk geen leven meer heb ben. Nog oneindig sterker dan de film, maakt de beeldbuis haar spelers tot publiek eigendom... niet voor niets wordt onze Frits Butzelaar, de populaire Pintovertolker, door zijn bewonderaars steevast met „overste" aangesproken. Slechts bij uitzonde ring treffen wij in de Bussumse stu dio nog een acteur aan, die als bv. John Soer bij voorkeur met de minder gunstige karakters wordt op gescheept. Laat ons voor deze kun stenaars hopen, dat men hen niet te zeer met zulke eenzijdigheid belast. Hoe aangenaam een sterk opgedre ven populariteit moge zijn je kunt toch beter met een fictieve militaire rang worden bekleed, dan ook priva- tim als een „getekende" door het le ven te gaan! L. J. Jordaan Over de gehele wereld, van Oostenrijk tot Australië, van Engeland tot de Ver enigde Staten, bespoedigen brug gen en tunnels verkeer en handel, De nieuwe Verrazono-brug over de New Yorkse haven naar Sta ten Island, die vermoedelijk in 1965 wordt geopend, heeft de langste spanwijdte ter wereld, 1.248 meter bij een totale lengte van 2,040 meter en twee 210 me ter hoge torens als steunpunten. Zij zal 350 miljoen dollar kosten plus nog eens 150 miljoen voor de aansluitende wegen. Wanneer de nieuwe Firth of Forth- verkeersbrug in Schotland voor het verkeer wodt vrijgegeven, dan zal zij op vier na de langste hangbrug ter wereld zijn en de langste van Europa. Kosten 170 miljoen gulden, spanwijdte een kilometer, totale lengte 1.800 meter. De beide twee lingtorens reiken 150 meter in de hemel. Uiteraard zijn de Schotten op deze brug zeer trots, want het is de eerste grote brug, die zij bouwen sedert de andere Forth-brug 80 jaar geleden tot stand kwam. Aan de andere kant van onze aard bol, in New South Wales in Austra lië, is eveneens een enorme brug in aanbouw, een betonnen boogbrug over de rivier de Parramatta met een verrukkelijk uitzicht over de haven van Sydney en de zich daar reeds bevindende beroemde haven- brug. Een duizend meter lange brug werd deze zomer tussen West-Duitsland en het Oostzee-eiland Fehmarn voor het verkeer opengesteld waarmee een nieuwe, snelle verbinding tus sen Europa's grote autowegen en Scandinavië tot stand kwam. Europa's hoogste brug, de Europa- bruecke, werd gebouwd in de na bijheid van Innsbruck. Met zijn tweehonderd meter hoogte boven de dalbodem, zijn lengte van 800 meter en vijf rijstroken vormde hij het moeilijkste deel van de Brenner- autobaan, die de verbinding vormt tussen het Duitse, Oostenrijkse en Italiaanse wegennet. Groot-Brittanië begon in de afgelo pen maanden te bouwen aan drie belangrijke bruggen. Een over de Medway in Kent, een tweede over de Mersey tussen Widnes in Lan cashire en Runcorn in Cheshire en de derde, de Tamarbrug, in Saltash in de nabijheid van Plymouth, pa rallel aan de beroemde Brunels- spoorbrug. Het interessantste tunnelproject is de wegverkeerstunnel door de Mont- Blane. Op een hoogte van 1.850 me ter is hij aangelegd tussen Entreves en Chamonix. Hij vormt een het ge hele jaar geopende schakel in de wegverbinding tussen Frankrijk en Italië. Vermoedelijk wordt deze tun nel in augustus van het komende jaar officieel geopend. In Engeland worden na de voltooi ing van de Thames-tunnel Dartford- Purfleet nog twee andere grote tun nelprojecten aangepakt. In 1966 of '67 zal de Tyne-tunnel gereed zijn, die Jarrow in Durham en Wallsend in Northumberland verbindt. In juli opende de koningin de eerste der beide Clyde-tunnels, die de voort durende verkeersopstoppingen in Glasgow moeten verminderen en een verlichting betekenen voor de vier bestaande autobruggen. Wan neer in augustus 1964 de tweede tun nel klaar is, zullen door de eerste reeds ongeveer 15.000 voertuigen per dag passeren. Een der meestbesproken projecten, een tunnel onder het Kanaal, wordt thans door deskundigen in Frank rijk en Engeland met meer kans op succes besproken dan het plan voor een brug. Maar er zijn ook mensen, die vrezen dat die tunnel achterhaald zal zijn, zodra hij klaar is en het is dan ook de vraag of de enorme kosten, 1,6 miljard gulden, wel gerechtvaardigd zijn. Waarom? Thans reeds bestaat de snelle auto luchtbrug tussen Engeland, Frank rijk en België. De autoveren over het Kanaal werden uitgebreid en versneld, in de komende zomer zal er weer een nieuwe verbinding bij komen, namelijk tussen Newhaven en Dieppe. Ook voor het goederen verkeer werd het aantal veren ver groot. Een tunnel zou tot diep het land in gebouwd moeten worden en alle auto's zouden er op treinwagons doorheen moeten rijden. Dit bete kent net zo goed tijdverlies als het scheep gaan van de auto's en het weer debarkeren. Het is dus de vraag, of de tunnel wel een propo sitie is, die werkelijk grote voor delen oplevert ten opzichte van de tegenwoordige situatie, die voortdu rend verbeterd wordt. Generaal Umberto Delgado, de in balling schap levende leider van het verzet tegen het bewind van premier Salazar in Portugal, gaat zijn actie van Algerije uit leiden Bra zilië vond hij te ver en er waren zijns inziens daar te veel „vertegenwoordigers van de Portugese politie". Cafetaria „De Instuif" Markt 36 Brouwershaven G.N. schildersbedrijf Brouwershaven G.N. Brouwershaven G.N. Wij wensen onze clientèle, familie, vrienden en beken den een gelukkig 1964 toe. M. J. LIEVENSE S. E. LIEVENSE- DE FEITER Brouwershaven Markt 7 J. DEN BLEIJKER J. T. DEN BLEIJKER- HANSE groenten- en fruithandel Brouwershaven G.N. Fa. A. v. d. HOEK Zn., erkende installateurs voor waterleidingen en elektriciteit, Zuiddijkstraat 30, Brouwershaven G.N. P. TH. DE VETH M. DE VETH- v. d. KLOOSTER melk- en zuivelhandel Brouwershaven, tel. 219. G.N. J. VAN DUKE E. VAN DIJKE- CONSTANDSE brandstoffenhandel Brouwershaven G.N. Daar alle lichamenfvoorwerpen) infra-rode- stralen uitzenden kunnen onzichtbare voorwerpen, met behulp van speciaal ge- prepareerde(gesensibiliseerde) fotografische platen gefotografeerd en zichtbaar gemaakt worden Wanneer voertuigen een terrein verlaten hebben, blijft er nog enige uren een verschil in temperatuur door de warmtestraling van de voer tuigen. De uiterst gevoelige plaat vangt deze(infra-rode) stralen op, zo dat op de foto de silhoueten van de voertuigen te zien zijn op het reeds lang verlaten terrein. normale foto infra-roodfoto Brouwershaven G.N. expediteur Brouwershaven G.N. Hotel „Jacob Cats" Brouwershaven G.N. A. C. CLARISSE C. CLARISSE-BAL bakkerij Brouwershaven G.N. JOH. VAN BEVEREN vis- en garnalenhandel p.f. D. J. OPREE R. OPREE-DANE molenaar Brouwershaven G.N. S. v. d. VELDE M. P. v. d. VELDE- MATTHIJSSE schildersbedrijf Brouwershaven p.f. Y'oor talrijke kijkers zal de reprise van de film „M" (Een stad zoekt zijn moordenaar) een even verheugende als verras sende gebeurtenis zijn geweest. Wij beleven op onze beeldbuis een ware hausse in misdaadverhalen: een aanzienlijke import van buitenaf plus de min of meer geslaagde pogingen van eigen bodem blijken nauwelijks voldoende om in de dringende be hoefte te voorzien. En als ons uit al die experimenten iets duide lijk werd, dan is het wel de overtuiging, dat een boeiende logisch-verantwoorde thriller lang niet ieders werk mag heten. Welnu wie door de (weinige) sporen door de fameuze „tand des tijds" achtergelaten, vermocht heen te zien, die zal met verbazing hebben vastgesteld hoe het dertig jaar oude meesterwerk van Fritz Lang het in feilloze constructie, prachtig volgehouden sfeer en rake karaktertekening nog altijd tegen de huidige produkten (de grote Hitchcocks incluis) kan opnemen. Vooral omdat „M" niet alleen maar een perfecte crime-story werd, maar ook wijl het werk in de figuur van de psychopaat Peter Lorre een in het genre zelden voorkomende gooi deed naar het tiagisch-menselijke. En slechts weinigen zullen beseft hebben hoe zich met deze uitzonderlijke creatie aan de acteur Peter Lorre het fatum van vele zijner confra ters voltrok: het noodlot van de „marqué"! Oet ouderwetse toneel, dat zijn komedianten graag in be paalde categorieën onderbracht, had voor de man die de schur kenrollen vervulde, de benaming „Marqué" uitgedacht een ali as, die zich misschien het best laat vertalen door „de geteken de". Inderdaad hadden deze ac teurs allen één of meer bepaalde eigenschappen, die hen voor het emplooi geschikt maakten: het zij een „demonisch" masker, een bijzonder schrale gestalte, een luguber stemgeluid of welke an dere eigenaardigheid ook, die hen in ongunstige zin van de normale sterveling onderscheid de. Soms (maar dat va as een uit zondering) ging het alleen maar om een speciale aanleg, zonder dat de betrokkene in zijn uiter lijk bepaalde afwijkingen ver toonde. Een voorbeeld van deze soort was de Nederlandse ac teur Louis Jacques Veltman, die in het midden der vorige eeuw onze overgrootouders de haren te berge deed rijzen. Maar die in het dagelijks leven een elegante, welgemaakte gentleman was, wiens vriendelijkheid en hoffe lijkheid algemeen geroemd wer den. Ook bij zijn collega-boos doeners in plankenland liep het met dat „getekend" zijn niet zo'n vaart. Eenmaal achter de voetlichten vandaan bleken zij doodgewone brave lieden aan wie niemand iets bijzonders zag. Eerst door de tussenkomst der camera's zou de situatie grondig veranderen: de „marqué" op filmdoek en beeldbuis mag met recht een „getekende" heten"! Iedereen weet nu wel, dat film zowel als televisie aan hun spelers voor wat het uiterlijk betreft, heel wat strengere eisen stellen dan het toneel. De camera nadert de sujetten tot zeer dichtbij en bepaalde wezenstrekken worden dan ook met genadeloze nauwkeurigheid genoteerd en weer gegeven. Schmink en grimering zijn slechts bijkomstige hulpmiddelen: de essentie van het „type" moet de ac teur zelf meebrengen. Dit nu had voor de marqué tamelijk onplezierige gevolgen het publiek wist uit ervaring of bij intuïtie, dat de schurkenrol er in het dagelijks le ven vrijwel eender uit moest zien als op het projectiescherm en onwille keurig vereenzelvigde men daardoor de particulier met het gespeelde ka rakter. Vele beroemde marqué's heb ben deswege ook buiten de studio van hun faam te lijden gehad en zouden er een lief ding voor gegeven hebben eens van genre te kunnen verande ren. Maar aan de ijzeren wet van het bedrijf valt niet licht te tornen en zo bleven zij, wat zij waren: de marqué de „getekende"! Een van de befaamdste marqué's was in zijn tijd de Amerikaan Lon Ohaney. Van huis uit een onschuldig cabaretdanser, die geen vlieg kwaad deed, werd hij al spoedig uitverkoren tot het creëren van gruwelrollen. Zijn gegroefde, markante kop met de si nistere donkere ogen leende zich bij uitstek voor het griezelwerk en ver maarde typeringen als „De bochel van Notre-Dame" en „Het spook van de opera" waren zo'n kleine halve eeuw geleden wereldberoemd... om niet te zeggen: berucht! Want meer malen heeft de brave man zich er over beklaagd, dat men hem in hotels een kamer weigerde en dat de dames een plaatsje opschikten wanneer zij naast hem kwamen te zitten. Een andere notoire boosdoener, Boris Karioff (het verafschuwde „Monster van Frankenstein"), nam de zaak fi- losofischer op. Waarschijnlijk was zijn flegmatieke Britse aard (hij was een Engelsman en heette in werke lijkheid Charles Eward Pratt) aan deze berustende houding niet vreemd. Ernstiger moeilijkheden heeft daar entegen Conrad Veith gekend, die door de vloek van zijn renommee ge ducht werd gehandicapt. Hij was een voortreffelijk all-round acteur, maar de herinnering aan zijn rollen in „Het kabinet van Caligari" en dergelijke huivercreaties achtervolgde hem in zowel ais buiten de studio. Geheel anders verging het Hum phrey Bogart, de meest vermaar de marqué van onze eigen tijd. Hij be hoorde tot de weinige acteurs aan wie het brandmerk van de schurken rol nooit enig kwaad heeft gedaan. Integendeel populariteitspeilingen (men is in Amerika gek op dit soort testproeven) hebben uitgewezen, dat Bogart tot de meest geliefde figuren van het linnen scherm moest worden gerekend... merkwaardig genoeg óók en zelfs vooral bij de vrouwen! En dit terwijl toch niemand zou kunnen vol houden, dat hij ook maar in de verste yWIAAAAAAAAAAAfWVWWWVWWWVWWWWWIAAAA President Johnson geniet van het paardrijden op de Johnson City- Ranch. Links een portret met wel komstwoord voor bondskanselier Erhard, die de president hier heeft ontmoet. verte aanspraak kon maken op wat men noemt: een aantrekkelijke ver schijning. De kleine, schrale gestalte met het te grote hoofd op de te smal le schouders - met de aapachtige armen en de slepende gang met de sombere blik en de slechts af en toe doorbrekende grijns... het maakte hem alles met elkaar, wel tot de lijfe lijke tegenstelling van een charmeur. En toch wist deze onaanzienlijke en uitgesproken onsympatieke figuur zich te doen gelden als een der be langrijkste en boeiendste acteurs van de laatste jaren. Bogart heeft meer dan zijn deel ge had op het stuk van schurkenrollen: niet minder dan veertig maal (aldus zijn eigen berekening) eindigde hij zijn leven op de elektrische stoel! Maar dat er behalve deze noodlottige predispositie ook nog iets meer in hem stak heeft hij herhaaldelijk be wezen. Want aan deze opgelegde boosdoener werd, bij wijze van hoge uitzondering, de gelegenheid niet ont houden ook in ander emplooi op te treden. Wij hebben hem nog onlangs op de beeldbuis kunnen zien in zijn oude element als een der goudzoekers in „De schat van de Sierra-Madre". Maar daarnaast speelde hij briljante „normale" rollen als de stoomboot- kapitein in „African Queen", de neu roticus in „Mutiny on the Caine" en de regisseur in „Barefoot Contessa". En de man, die veertig (film-)doden stierf, bleef (tot aan zijn te vroeg verscheiden) als kunstenaar spring levend Ten slotte de man, die de aanleiding vormde tot deze beschouwing: Peter Lorre. Wij hebben hem op ons televi siescherm weer eens teruggezien, zo als wij hem reeds lang kenden: een kleine, gezette gestalte een bol, pafferig masker, waarin de oneven redig grote, schuwe ogen de hemel weet welke pathologische hartstoch ten schijnen te verbergen aarze lende, argwanende gebaren een hoge, nasale stem... ziedaar het type, dat voor het vertolken van de zieke lijke, marbide duisterling geboren scheen. En het tragische Ln dit ver knipte leven is, dat Lorre ook ln wer kelijkheid een mensenschuwe, ver eenzaamde natuur heeft gedeelte lijk misschien ingeboren, maar zeker niet minder uit de omstandigheden voortgekomen. Toch leefden in deze nietige, misdeel de persoonlijkheid eens hoge idealen... idealen van kunstenaarschap en zelf ontplooiing. De knaap, die op 16-jari- ge leeftijd het ouderlijk huis in het Hongaarse Rosenberg verliet en daarmee een verzekerde toekomst prijs gaf (zijn vader was een welge steld grondbezitter), deed deze onbe raden stap stellig niet met de bedoe ling eenmaal 's werelds meest veraf schuwde decadent te worden. Inte gendeel het Wenen dier dagen ver vulde, met zijn hoog ontwikkelde the atercultuur, onze toneelenthousiast van de hoogste verwachtingen. Maar zelden werden deze zo grondig teniet gedaan als in dit geval. De keizerstad aan de Donau bleek in het naoorlog se 1919 voor de jeugdige avonturier geen paradijs, doch een hel! De jonge Lorre moest zich met be delen en stelen in het leven hou den. Hij heeft op banken in parken 'De infra-rood camera is één van de belangrijkste hulpmid delen bij de verkenningsvluchten van een moderne luchtmacht. Zij zijn ingebouwd in snelle foto verkenningsvliegtuigen. Een gewone fotografische plaat is gevoelig voor,.zichtbaar- licht. In het lichtspectrum ligt echter direct naast net zichtbare rode licht een onzichtbare elektromag netische straling,die we infra-rode straling noemen. Deze stralen doen zich vooral gelden door hun warm- tewerking en hun doordringen door verschillende stoffen. De bureaus voor gevonden voor werpen kunnen er van meepraten: het kan zo gek niet zijn, of iemand verliest het wel eens Wat te denken van dit levensgro te beeld van St. Anthonius met het Christuskind, dat op kerst avond in de Newyorkse onder grondse gevonden werd? En dat het nu uitgerekend Sint Anthonius moet zijn, die verloren is vraagt voor haar filiaal gierikzee Sollicitaties te richten aan Mol nr. 3, Zierikzee.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 38