KWESTIE-CYPRUS IN DE VEILIGHEIDSRAAD
Rust op het eiland na
vier dagen van strijd
Kritiek op bemanning
rampschip „Lakonia"
Oostduitse vluchteling
gedood bij „de muur"
Harlingen wil haven voor Zeeuwse mosselvissers
AMERIKAANS
GRAAN NAAR
S0WJET-UNIE
„We verwachten nog
honderd gezinnen
uit Zeeland"
TURKSE MILITAIRE ACTIE -
Burgemeester Nauta:
GRIEKSE CYPRIOTEN
BESCHULDIGD VAN
GRUWELEN
Aantal slachtoffers
MAN VERDRONKEN
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Amazone op
glad ijs
Straaljagers vlogen boven Nicosiavlooteenheden op weg naar eiland
Onder Brits bevel
Rust
Johnson
Jongen gewond bij
onploffing in
Haagse flat
Brandend schip
op sleeptouw
naar Gibraltar
Wonderen
Geen paniek'
C. van Mastrigt
treedt ai als
voorzitter C.N.V.
Nederlander
in veiligheid
Grenswacht schoot
hem in de rug
OP GROND ART. 8 DELTAWET 8,5 MILJOEN GEVRAAGD
Harlingen: het
Yerseke van
het noorden....
Spionageproces
in Bulgarije
Noodtoestand
in Kenia
Bij treinramp
in Hongarije
43 doden
Kerstdepressie met
snelle dooi
206e jaargang - no. 303
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
i
Directie: F. van de Velde, F. B. den Boer en W. de Pagter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok. Abonnementsprijs 67 cent per week, ƒ8,70 per kw.; franco per post f 8,95 p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureaus: Vlissingen:
Walstraat 58-60. tel. 2355 (b.g.g. red. 3508, adv. 3647/3643); Middelburg: Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 (b. g.g. red. 7853, adv. 5213); Oostburg: tel. 2395; Terneuzen: Arsenaalstraat 2, tel.
2911; Zierikzee: red. tel. 2425, adm. tel. 2094. Adv. pr. 30 ct. p. mm. Min. p. adv. ƒ4,50. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 30 ct. p. regel (min. ƒ1,50). ..Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg.
Vrijdag 27 december '63
Pagina 2
Cyprus heeft gisteren een bijeenkomst van de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties verzocht naar aanleiding van de toestand op
het eiland en Turkije beschuldigd van inmenging in zijn binnen
landse aangelegenheden. V.N.-kringen hopen, dat de raad begin
volgende week met de behandeling van deze kwestie kan begin
nen. De Cyprische vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties, Ze-
non Rossides, had gisteren een onderhoud met secretaris-generaal
Thant en zei na afloop tot verslaggevers, dat hij een klacht had in
gediend omdat Turkije zich in Cyprische aangelegenheden had
gemengd ,,met gebruik van en dreiging met geweld, door schen
ding van het Cyprische luchtruim en de territoriale wateren, waar
door het de toestand verergerde".
Turkije maakte woensdag bekend, dat
het een militaire actie op Cyprus was
begonnen. Straalvliegtuigen van de
Turkse luchtmacht voerden waarschu-
wingsvluchten op geringe hoogte boven
Nicosia uit en Turkse vlooteenheden ver
trokken naar het eiland.
Op Cyprus was het gisteren, na vier
dagen van gevechten tussen leden van
de Griekse en Turkse bevolkingsgroepen,
rustig. De Turkse minister van buiten
landse zaken, Erkin, deelde in Ankara
de senaat mee. dat bij de gevechten op
Cyprus tot woensdagmiddag 24 Turken
om het leven waren gekomen en 55 ge
wond, van wie 15 ernstig. Het aantal
slachtoffers onder de Grieken is niet be
kend.
AA/VWVWUWVUWVWWWV\AA/\/VA/\AAA/\AAAA/l/VWUVl
Een beeld van de aankomst van
de overlevenden van de ramp met
de „Lakonia" in Londen: een ouder
paar komt met zijn dochter in Lon
den aan veilig na de verschrik
kingen die zij hebben doorgemaakt
tijdens de brand aan boord in volle
zee.
Na besprekingen van president Ma-
karios met de Britse, Griekse en
Turkse vertegenwoordigers is bekend
gemaakt, dat Britse, Griekse en
Turkse strijdkrachten op Cyprus on
der Brits bevel de regering van het
eiland behulpzaam zullen zijn bij het
doen naleven van het dinsdagavond
gesloten bestand tussen de Griekse en
Turkse gemeenschappen.
In Londen werd officieel bekendgemaakt,
dat Groot-Brittannië versterkingen in de
vorm van een pantsereskadron uit Libië
en een bataljon van de strategische re
servetroepen uit Engeland naar Cyprus
zendt.
President Johnson van de Verenigde Sta
ten heeft boodschappen gezonden aan
president-aartsbisschop Makarios en vi-
cepresident Kutchuk van Cyprus, bene
vens aan de president van Turkije, Gur-
sel.
Hij dringt er bij de Cypriotische staats
lieden op aan, een einde te maken aan
de „broederstrijd". Wat hij in zijn bood
schap aan Gursel zegt is niet bekend.
Een beeld uit roerig Nicosia op Cy
prus, waar het ook gedurende de
kerstdagen tot vuur gevechten is ge
komen. Hier ziet men Grieks-
Cypriotische politiemannen in actie
tijdens een schietpartij in het Turk
se kivartier bij het Papho-politie-
bureau.
NWWWWWVWWWWWWWVWUWWWWWWWW
De vice-president van Cyprus, dr.
Kutchuk, beschuldigde donderdag de
Griekse Cyprioten van een reeks „gru
welen" tegen leden van de Turks-Cy
priotische gemeenschap. Hij deelde ver
slaggevers mee, dat de afgelopen dagen
minstens 300 Turkse Cyprioten, onder
wie vele vrouwen en kinderen, het leven
hadden verloren.
Een ontploffing in een flatgebouw aan
de Heliotrooplaan in Den Haag heeft
op eerste kerstdag het kerstfeest van
de bewoners op wrede wijze verstoord.
Vermoedelijk als gevolg van een schei
kundig experiment van de 20-jarige
h.b.s.'er Evert de Vries, die zich alleen
in huis bevond, veranderde een op de
zevende verdieping liggende flat in één
klap in een geweldige ravage. De jon
geman werd gewond en is overgebracht
naar het ziekenhuis Zuidwal. Hij kon
nog niet worden verhoord.
De keuken en twee kamers werden door
de ontploffing geheel overhoop gegooid,
deuren en ruiten werden vernield. Een
muur, die de afscheiding vormde tus
sen de kamer van de jongen en een an
der vertrek, werd geheel weggeblazen.
Er ontstond geen brand, de brandweer
kon zich dan ook beperken tot het dicht
timmeren van de ruiten om de vrieskou
enigszins buiten te houden.
Overlevenden: houding van bemanning slecht
Terwijl het brandende Griekse
passagiersschip „Lakonia" door 2
sleepboten naar Gibraltar wordt
gesleept zijn 157 overlevenden van
de ramp in twee vliegtuigen uit
Casablanca in Londen aangeko
men. Zij waren door het Britse
vrachtschip „Montcalm" opgepikt
en naar Casablanca gebracht.
Uit de verklaringen van de overleven
den blijkt onder meer dat de passagiers
over het algemeen rustiger waren dan
een aantal bemanningsleden. Men klaag
de erover dat sommige reddingboten
half leeg wegvoeren en dat er soms meer
bemanningsleden dan passagiers in de
sloepen waren.
De 27-jarige Christopher Smailbone ver
telde dat hij negentig minuten in het
water had gelegen voordat hij een red
dingsgordel zag. Hij had de reddings
gordel als aandenken bij zich.
Een andere passagier vertelde met tra
nen in zijn ogen dat de passagiers won
deren hadden verricht De brand brak
uit toen hij aan het dansen was. Op dat
moment kon hij niet meer zijn baby,
die in een hut lag te slapen, bereiken.
Een bemanningslid had het kind gered
door de dichte rook te trotseren. De
passagier, een zekere Chapman, zei, dat
sommige bemanningsleden niet bij mach
te waren geweest iets te doen. Van een
van de reddingboten braken de meer
touwen en het vaartuig stortte in zee
Sommige reddingboten konden niet van
hun steunen worden losgemaakt.
Mevrouw Helen Gartside klaagde er
over dat de bemanning al voor de
passagiers in de boten was. „Het was
verschrikkelijk". De kapitein huilde
aldoor, aldus deze passagiere volgens
wie de purser echter prachtig werk
had gedaan.
De 28-jarige arts Patterson vertelde dat
de reddingboot waarin hij plaats nam,
half werd neergelaten, waarna de be
manning wegliep. De passagiers lieten
de boot te water.
Volgens de bejaarde George Dunn uit
Schotland slaagden zijn vrouw en hij er
na lange tijd in plaats te nemen in een
reddingsboot die vrijwel geheel door be
manningsleden bezet bleek. Er bevonden
zich geen dekens, water of lampen in de
boot.
Op de foto een situatiebeeld van de j
plaats waar Peter Schultz en zijn
vriend probeerden over de muur te
klimmen pijl)
üvwmuvwwvwmmvvwwwwwvvuvwwv
Bezoek Westberlijners minder dan verwacht
De ucfioi.ttjiircye Puin iSchultz.
De kapitein van de „Lakonia", Matteos
Zarbis, heeft ontkend dat er paniek aan
boord van het schip was. Ook de mar
conist verklaarde dat er van paniek aan
boord geen sprake was.
De overlevenden van de „Lakonia" die
zich in Funchal (Madeira) bevonden,
hebben aanvankelijk geweigerd gebruik
te maken van het hun voor de terugreis
naar Europa ter beschikking gestelde
passagiersschip „Arcadia", omdat de
„Arcadia" van dezelfde maatschappij is
als de „Lakonia". Later vertrok het
schip toch met 120 passagiers en 150
bemanningsleden van de „Lakonia".
De „Greek Line" heeft bekendgemaakt
dat volgens de jongste balans van het
aantal slachtoffers van de ramp er 896
overlevenden, 96 doden en 36 vermisten
zijn.
De heer C. J. van Mastrigt neeft de
wens te kennen gegeven af te treden als
voorzitter van het Christelijk Nationaal
Vakverbond. Zijn gezondheidstoestand,
zo deelt het C.N.V. mee, belet hem deze
functie, die uiteraard grotere inspannin
gen vraagt dan die van een gewoon be
stuurslid, langer te vervullen. De be
stuursorganen van het C.N.V. zullen zich
op korte termijn over de bezetting van de
voorzitterszetel beraden.
£>e heer Van Mastrigt blijft wel deel
uitmaken van het C.N.V.-bestuur.
De Nederlander aan boord van de
uitbrande „Lakonia", de 31-jari-
ge derde machinist Pieter Jacobus
Kalshoven uit Nieuwkoop, is on
gedeerd.
Maandagavond ontving zijn moe
der, de 64-jarige mevrouw P.
Kalshoven-Zuidam, in haar wo
ning aan de Wilgenlaan te Nieuw
koop een telegram van haar zee
varende zoon: „Lieve moeder
alles goed kom spoedig thuis".
Dit bericht deed de spanning in
vreugde verkeren, terwijl me
vrouw Kalshoven in tranen uit
barstte.
Terwijl tienduizenden Westberlij
ners op eerste kerstdag ongehin
derd de grensovergangen van west
naar oost passeerden schoten
Oostduitse grenswachten een jon
ge Oostberlijner neer. die probeer
de naar het westelijke stadsdeel
te ontsnappen.
De 18-jarige Peter Schultz en een vriend
waren net bezig over „de muur" in de
Amerikaanse sector te klimmen, toen
zij door grenswachten werden ontdekt.
Deze openden het vuur op de vluchte
lingen, waarbij Schulz in de rug werd
geschoten. Niettemin slaagde hij er nog
in zich aan de westelijke kant van de
muur te laten vallen. Hij overleed in een
ziekenhuis. Zijn vriend kreeg een shock.
Volgens ooggetuigen hadden de Oost
duitse grenswachten acht tot tien scho
ten op de vluchtelingen gelost.
Een groepje Westberlijners heeft giste
ren dicht bij „de muur" een kruis op
gericht ter nagedachtenis aan de gedode
vluchteling. De westelijke geallieerden
hebben het neerschieten van Schulz
scherp veroordeeld. In Oost-Duitsland
werd een verklaring uitgegeven waarin
stond dat twee mannen zich niet had
den gestoord aan een mondelinge waar
schuwing en aan een waarschuwings
schot toen zij probeerden naar het wes
ten te ontkomen, waarbij een van hen
„klaarblijkelijk" werd gewond.
Het bezoek van Westberlijners aan het
oostelijk stadsdeel is gedurende de beide
kerstdagen beneden de verwachtingen
gebleven. Op eerste zowel als tweede
kerstdag bezochten ongeveer 75.000
Westberlijners hun familie in het oos
ten.
Het Amerikaanse ministerie van
handel heeft gisteren bekendge
maakt, dat het toestemming heeft
verleend voor de verkoop van
Amerikaans graan voor meer dan
40 miljoen dollar aan de Sowjet-
Unie.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardig
den heeft dinsdag in een buitengewone
zitting het wetsontwerp inzake de hulp
aan het buitenland aangenomen.
Bij deze wet krijgt president Johnson
bevoegdheid aan communistische landen
kredieten te verstrekken voor de aan
koop van Amerikaanse granen.
Het nu aangenomen wetsontwerp is een
compromis tussen de verlangens van
Huis van Afgevaardigden en Senaat.
De omvang van de hulp aan het buiten
land is bepaald op drie miljard dollar
(bijna elf miljard gulden).
Het aannemen van de wet door het Huis
van Afgevaardigden wordt als een over
winning voor president Johnson be
schouwd.
(Van een onzer verslaggevers)
HARLINGEN, het bedrijvige
Friese industrie- en vissersstad
je aan de Waddenzee, is hard op
weg een tweede Yerseke te wor
denSedert de mosselcul
tuur in het begin van de vijfti
ger jaren als gevolg van het
desastreuze optreden van de
mosselparasiet in Zeeland naar
de Waddenzee is verplaatst,
heeft Harlingen ambitie getoond
de functie van Yerseke als mos
selcentrum over te nemen. Het
gemeentebestuur van deze Frie
se stad is op dit terrein buiten
gewoon actief: er is een miljoe
nenplan om ten behoeve van de
Zeeuwse mosselvissers een ge
heel nieuwe haven aan te leggen.
Want Harlingen verwacht, dat
met de verdere aanleg van de
Deltadammen en de dreigende af
sluiting van de Oosterschelde in
zicht steeds meer Zeeuwse mos-
selkwekers zich in dit stadje zul
len vestigen. Twintig wonen er nu
al met hun gezin, men verwacht
er de komende 1015 jaar nog
zo'n 75 tot 100 met hun gezin.
Vooruitlopende op de Zeeuwse
exodus wil het gemeentebestuur
van Harlingen een nieuwe vis
sershaven voor de Zeeuwse mos
selvissers, waarvoor de gelden
van het rijk zullen moeten komen.
Om het heel duidelijk te stellen:
het gemeentebestuur van dit oude
Friese stadje mikt voor wat de
havenaanieg betreft volledig op
artikel 8 van de Deltawet. De
Zeeuwse vissers, die door uitvoe
ring van het Deltaplan met de
ondergang worden bedreigd doen
een beroep op dit artikel voor wat
betreft de schadevergoeding, Har
lingen gooit het over de boog van
de voorzieningen. „Op grond van
artikel 8 hebben we een bedrag
van 8,5 miljoen gulden gevraagd"
verklaarde ons burgemeester B.
Nauta van Harlingen, wiens ge
meente met name de laatste tien
jaar een toenemende betekenis
heeft gekregen voor de visserij.
Harlingen, het oude Friese stadje
aan de Waddenzee, wordt de laat
ste jaren steeds meer genoemd in
verband met de mosselcultuur.
Niet alleen maken de Zeeuwse
mosselvissers gastvrij gebruik
van de haven van Harlingen,
maar inmiddels hebben zich ook
al rond twintig mosselvissers met
hun gezinnen in deze plaats ge
vestigd. Welke plaats de Zeeuwen
in de vissersgemeenschap van
Harlingen innemen, zet een van
onze redacteuren, die met een fo
tograaf van ons blad onlangs een
bezoek bracht aan Harlingen, in
een tweetal artikelen uiteen. Mor
gen zaterdag verschijnt het
tweede artikel.
Die 8M miljoen gulden is overigens
slechts ruim een derde deel van het
totale bedrag, dat met de havenaan
ieg en bijkomende werken is ge
moeid. Harlingen wil de gelegenheid
tegelijkertijd aangrijpen om "havens
te maken voor de industrie met aan
liggende industrieterreinen. Voor de
vissershaven zelf is een bedrag ge
raamd van 2,5 miljoen gulden, het
aandeel van de visserij in de bouw
van een keersluis van totaal 6 mil
joen gulden is begroot op 1% mil
joen gulden, terwijl in verband mei
de aanleg van de vissershaven tevens
de havendam zal moeten worden ver
legd. Dat maakt nog eens 4,4 mil
joen gulden, zodat het aandeel van
de visserij wordt gesteld op
8.650.000. En dat bedrag moet vol
gens de gemeente Harlingen komen
uit dezelfde pot, waaruit de door de
uitvoering van het Deltaplan getrof
fen Zeeuwse vissers hun schadeloos
stellingen dienen te ontvangen. Maar
voorlopig weten noch de Zeeuwse
vissers, noch Harlingen waar ze aan
toe zijn.
Zolang de minister van verkeer en
waterstaat nog niet weet wat de uit
slag is van de kunstmatige water
proef bij Zurich, kan hij geen uit
spraak doen of voor het rijk aanlei-
(Zie slot pag. 2 kol. 1
Een voormalige Bulgaarse communisti
sche diplomaat bij de Verenigde Naties,
de 56-jarige Ivan Assen Hristov Geor-
E'ev, heeft voor een rechtbank in So-
i verklaard voor de Amerikanen ge
spioneerd te hebben, maar het contact
met de Amerikaanse geheime dienst
verbroken te hebben omdat hij walgde
van de „kleine spionageopdrachten" die
hem waren verstrekt.
Georgiev zou zeven jaar lang voor de
Amerikanen gewerkt hebben en onge
veer 200.000 dollar gekregen hebben
voor het prijsgeven van politieke, econo
mische en militaire geheimen aan agen
ten van de Amerikaanse geheime dienst,
die hij in de V.S., Parijs, Genève en We
nen ontmoette. Het proces tegen Geor
giev zal waarschijnlijk enkele dagen du
ren.
De 61-jarige C. Klootwijk, typograaf te
Rotterdam, is op tweede kerstdag 's mid
dags in het water van de Nieuwe Maas
verdronken. De man wilde familie be
zoeken aan boord van het binnenschip
„Willem", gemeerd aan de Feijenoord-
kade. Hij is misgestapt en te water ge
raakt.
De regering van Kenia heeft de nood
toestand afgekondigd in verband met de
situatie in het noordoostelijke deel van
het land dat aan Somalië grenst. In dit
gebied wonen voornamelijk Somali's, van
wie een deel afscheiding van Kenia eist.
In een officiële verklaring wordt gezegd
dat Somali's de plaatselijke bevolking
„blijven terroriseren" en zich vervolgens
naar het naburige Somalië terugtrekken.
Naar het Hongaarse persbureau M.T.I.
meldde, zijn bij de treinramp, die zich
dinsdag nabij Szolnok heeft voorgedaan,
43 mensen gedood en 36 gewond, van wie
17 ernstig.
De bestuurder van de personentrein, die
op een stilstaande goederentrein was in
gereden, is gearresteerd.
VGWWWWVWVWVWWWWWWWWWWWWWV
(Van onze weerkundige
medewerker).
Er is een kerstdepressie komen
opdagen die eerste kerstdag zeer
resoluut een einde aan de vorst
periode bracht, die voor het
grootste deel van ons land van 3
december af aanwezig is geweest.
Met een hoogtewind van ruim 100
km/uur drong het eerste kerstdag
zachte lucht binnen, waarbij de
dooi slechts drie uur nodig had
om van Zeeland naar Groningen
te komen. De kerstnacht was,
voor geheel Nederland berekend,
tot nu de koudste van deze eeuw
met - 13 graden Celsius op het
vliegveld Eelde gemeten. Een ho-
gedrukgebied heeft van de oce
aan Engeland bereikt en doet de
aanvoer van zachte lucht wat af
nemen. De mistkansen zijn daar
bij groot. Hoewel de verdere ont
wikkeling wat onzeker is moet
voorlopig op lichte dooi gerekend
worden.
WWWVW\AA/WMWVWWWV\AftVWVVVWft<VWWWWWI
