GRUBER, GRÖNLOH OF En van stonde aan was er met den engel een menigte des hemelschen heirlegers, pr[jzende God en zeggende: Eere zjj God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de menschen een wel behagen. '1 Zo werd de geboorte van Jezus bekendgemaakt. Met gezang Van de hemelse heerlegers. Elk iaar weer geven mensen uiting aan hun vreugde over de geboorte van Christus met gezang. Niet in het minst door de moderne techniek, is een groot aantal kerstliederen binnen gehoor sal stand van de grote massa ge komen. Hoe vaak. zal Grübers „Stille Nachtal niet op band en plaat ziin vastgelegd? Voor de radio en de televisie wordt tijdens de kerstdagen ruime aandacht besteed aan de liederen en de muziek., die men naar aanleiding van dit feest heelt ge maakt Zelfs in de restaurants en cafés besteedt men aandacht aan de kerstmuziek Een kerstliedje van Anneke Grönloh of van Pat Boone in de jukebox doet het altijd wel tijdens deze feestdagen. Met het echte kerstgebeuren heeft dit alles echter niets te maken. Het zelf zingen en spelen van korst melodieën in het gezin is welis waar afgenomen, maar toch vooral in de gezinnen met kleine kinderen nog lang niet verdwenen. We hebben aan verschillende mensen in Zeeland gevraagd wat ze denken van kerstmuziek en welke liederen of stukken zij het mooiste vinden. gretig luisteraar. Het „Stille Nacht" door het Haags Kinderkoor onder lei ding van Marius Borstlap staat bij de ze Terneuzense middenstander hoog ge noteerd. Evenais trouwens „Silent Night" van Mahalia Jackson. Gaande weg komt de heer Sinke met steeds meer platen aandragen. „Deze, ja, die is ook erg goed". Hij wijst dan naar de plaat „Kerstklanken" met onder meer het Ave Verum, het Largo van Handel. De kerstliederen door populaire sterren als Bing Crosby en Pat Boone kunnen de heer Sinke niet erg bekoren, ,,'t Is wel aardig, maar toch is het allemaal een beetje teveel opgelegd. Omdat het er nou een keer bijhoort en er wel wat geld aan valt te verdienen". Het behoeft nauwelijks betoog, dat de heer Sinke in zijn gezin met Kerst mis de mooiste platen in huis heeft. „De kinderen vinden het ook fantastisch, 't Geeft trouwens wel een fijne sfeer. Een kerstboom, de kinderen zingen zelf een paar kerstliedjes en dan nog wat grammofoonmuziek". En dan natuur lijk de beste uitvoeringen. Op het eerste gezicht lijkt het wat met elkaar in te genstelling. Een jonge zakenman, wiens financieel belang het is zoveel mogelijk platen te verkopen, die al vijf weken voor Kei-stmis voor zijn plezier zit te luisteren naar bijvoorbeeld: „Hoe leit dit kindeken" van de jongenssopraan Petrus Serpenti. Gedurende de weken voor Kerstmis hoort hij overdag toch bij na anders niets als kerstmuziek? Maar dat gaat niet op. Overdag hoort hij de muziek alleen en 's avonds luistert hij ernaar. De mensen schijnen er toch nog geld voor te hebben om grammofoonpla ten te kopen, die ze slechts enkele da gen per jaar zuilen draaien. Gedurende die dagen zendt de radio dan bovendien veel muziek uit, die ook op die platen staat. In de weken voor Kerstmis hebben de grammofoonplatenhandelaren het er ex tra druk door. Er is op dit gebied een enorme sortering. Eén van de meest ver kochte platen is wel „Mary's Boy Child". Dit lied werd door Harry Belafonte ge ïntroduceerd en vele andere artiesten hebben er daarna ook opnamen van la ten maken. Om er een paar te noemen: Mahalia Jackson. Anneke Grönloh en Nina en Frederik. Een veelverkochte plaat is verder Grii- bers overbekende „Stille Nacht" van de Mastreechter Staar en ook de opname, die Aafje Heynis van dit lied liet ma ken wordt veel verkocht. Oudere mensen vragen veel kinderko ren. Het Haags Kinderkoor en de Wie ner Sangerknaben behoren in deze ca tegorie tot de meest gevraagde. En dan hebben we verder natuurlijk nog de talloze opnamen van „White Christ mas". Bing Crosby, Pat Boone en Anne ke Grönloh hebben dat onder andere voor de plaat gezongen en, gezien de verkoopcijfers, met succes. De teenager- sterren „The Blue Diamonds" die ditzelf de lied voor de plaat zongen hebben het er als we mogen afgaan op de verkoop minder goed afgebracht. Een veel gevraagde kerstplaat is ook die van Willy en Willeke Alberti. Jules de Corte maakte ook twee e.p.'tjes met kerstliederen, die tamelijk veel succes hebben bij het platenkopende publiek. Enkele jaren geleden werden er vrij veel kerstplaten verkocht van Johnny Jor- daan en de Zangeres Zonder Naam, maar deze worden nu maar slechts spo radisch verkocht. Er is te veel om op te noemen. Vooral op het gebied van koren. We noemen en kele: het Utrechts Byzantijns Mannen koor. Baarns Jongenskoor, Sweet Six teen, Pro M sica, Mormon Tabernacle Choir, Urker mannenkoor „Hallelujah". „De kerk en de kunst hebben elk aar nog lang niet gevonden", zegt ds. Hugo van Dalen uit Oostburg. Deze predikant is van mening, dat men tijdens de diensten in de kerk veel meer gebruik zou moeten ma ken van muziek en haar een geheel eigen plaats geven in de dienst. Een grotere dan thans het geval is met het zingen van psalmen en gezongen door de gemeente. Dit zou, aldus ds. Van Dalen vooral tijdens een kerstdienst, die de mensen toch al meer aanspreekt dan de andere diensten, tot zijn recht komen. Ds. Van Dalen heeft een uitgespro ken mening over alles wat met mu ziek te maken heeft. Dat is niet te ver wonderen als men bedenkt, dat deze pre dikant muziekgeschiedenis heeft gestu- deerd in Leuven. De Weihnachtsge- schichte van Henrich Schütz vindt ds. Van Dalen het mooiste, wat hij op het gebied van kerstmuziek kent. Voor hem geeft dit werk het beste het kerstgebeu ren weer. In de tweede plaats komt het Weihnachtsoratorium van Johann Se bastian Bach. Arthur Honegger de componist die zich nooit aan een bepaald stelsel heeft gebonden komt bij ds. Van Dalen op de derde plaats met „Une cantate de Noël". Vooral voor jongeren vindt ds. Van Dalen dit een goed werk. Hierbij blijkt meteen, dat deze hervorm de predikant niet alleen de muziek uit vorige eeuwen waardeert. In zijn disco theek bevinden zich ook platen van het Modern Jazz Quartet en een aantal pla ten met echte oude jazz. Wat de moder ne componisten betreft is hij vrij scep tisch. „Benjamin Britten is nog wel te verteren, maar wat daarna is gekomen heeft voor mij niet veel waarde". Zoals wel te verwachten was, is ds. Van Dalen niet laaiend enthousiast over de vertol kingen van kerstliederen door populaire sterren als Anneke Grönloh en Pat Boone, hoewel hij met name de laatste niet onaardig vond. Wel zag hij er nut in. „De mensen, die normaal niet gegre pen worden door werken zoals ik daarnet noemde kunnen toch door middel van die populaire sterren nog bij het kerst gebeuren worden bepaald. „Ik ben dan ook helemaal geen tegenstander van der gelijke vertolkingen". Verder wees ds. Van Dalen nog op de kerstopera „Amahl and the nightvisitors" van de Italiaanse componist Gian Carlo Menotti en de onberijmde psalmen 2 en 38 van Géli- neau, die hij bijzonder mooi vindt. In het gezin van ds. Van Dalen bespeelt vrijwel iedereen een instrument. Eén zoon studeert in Gent piano en orgel aan het conservatorium, een dochter speelt viool en dan is er nog een jeugdige flui tiste in de familie. De kinderen zijn de ouders wat techniek betreft boven het hoofd gegroeid, zodat mevrouw en ds. Van Dalen zich er met Kerstmis toe kunnen beperken te luisteren naar de muziek, die hun kinderen maken. En dat dat vaak gebeurt lijdt geen twijfel Bij mevrouw S. C. de Casembroot- baronesse van der Feltz is muziek een onontbeerlijke zaak bij Kerstmis. Zij is op het ogenblik bezig ook op dat ge bied een platendiscotheek op te bouwen. Want als scherp contrast tegen de veel al antieke meubelen in het huis van de commissaris van de koningin in Middel burg, staat er een prachtige platenspe ler met stereofonische geluidsweerga ve, die ze sinds kort in haar bezit heeft. Voor mevrouw De Casembroot gaat er op het gebied van kerstmuziek niets bo ven het „Weihnachtsoratorium" van J. S. Bach, zonder voorkeur voor een be paald gedeelte. Maar ook de kleinere kerstliederen als „Ere zij God" en „Stille Nacht, Heilige Nacht" staan bij haar hoog genoteerd. Mevrouw De Casem broot heeft vooral een voorkeur voor lie deren waaruit de sfeer van het kleine kind in de kribbe weerklinkt. Ze heeft echter een hekel aan liederen, die erg week zijn en naar de mening van me vrouw De Casembroot op die manier aan hun doel voorbijschieten door alleen maar valse sentimenten op te wekken. Over het algemeen houdt mevrouw De Casembroot wel van cantates, maar ze heeft daar geen bepaalde voorkeur voor Wat ze nog wel met name noemde was „The Glory of Christmas" van Muriel Smith, dat op haar een diepe indruk maakt. Mevrouw De Casembroot is er van overtuigd, dat het nuttig is nieuwe liederen uit te voeren en te propageren. „Iedere tijd vraagt nieuwe dingen en de mensen beleven Kerstmis tegenwoordig vaak heel anders dan vroeger. Dit is beslist geen statische zaak. Juist het invoeren van nieuwe liederen bewijst, dat het kerstgebeuren leeft bij de men sen. Het goede en waardevolle blijft toch wel bestaan". Dit vertelde ze met name naar aanleiding van de opnamen van onder andere de teenagersterren. Met Kerstmis luisteren commissaris en mevrouw De Casembroot vrij veel naar de radio, waarbij vooral de oratoria en de cantates de voorkeur genieten. Ver der leest mevrouw De Casembroot nogal eens voor uit de gedichtenbundel „Dit Kind" van D. van der' Stoep. Andere graag gehoorde kerstmuziek is carillon- muziek en de liedjes van de bekende Franse père Duval. Mevrouw A. C. van der Have-Lucieer is met de kerstdagen niet vaak in haar prachtig antiek ingerichte woning aan de 's-Gravenpolderse weg onder Kloetinge. De laatste jaren was ze nog al eens in Amerika om de kerstdagen bij haar kinderen in Californië door te brengen. Op die manier is ze min of meer „overgeleverd" aan de gebruiken van haar kinderen en moet ze zich daar ook aan aanpassen. Nu lijkt dat voor mevrouw Van der Have geen al te zwa re opgave. Ze zit nog boordevol verha len over de kerstgebruiken in de Vere nigde Staten. Van de enorme versierin gen en de typisch Amerikaanse kerst liedjes, die vaak niet de geboorte van Jezus als onderwerp hebben. Veel vaker zingen de kinderen daar over Santa Claus. Vroeger maakte mevrouw Van der Have wel werk van de muziek met kerstfeest. Ook niet overdreven veel. Maar toch gin gen toen de inmiddels tot eerbiedwaar dige valwossenen opgegroeide kinderen naast de piano staan om „Stille Nacht" te zingen. Zo beschouwt mevrouw Van der Have het ook: echt een feest voor de familie. Wat de muziek betreft wordt ze in de eerste plaats getroffen door in strumentale, romantische muziek. Jazz en moderne muziek zijn bij haar uit den boze. Een uitgesproken voorkeur heeft mevrouw Van der Have niet over dit onderwerp. Ja, het moet wel min of meer romantisch zijn. Een idee geven van wat er in Bethlehem gebeurde. Een mvsterieus en groots gebeuren waar bij we eigenlijk met ons verstand tekort schieten. Deze sfeer wordt echter maar zelden bereikt. Meestal heeft het gezel- lige-bij-elkaar-zijn de overhand. Een vrolijk feest met vrolijke muziek. Me vrouw Van der Have heeft het niet zelf voor het zeggen. Vroeger kwamen alle kinderen naar haar, maar tegenwoor dig gaat ze naar een van haar kinderen. En die zijn ten slotte baas in eigen huis. Wardy Keuning, een zelfverzekerde gymnasiast uit Zierikzee, vind voor al die kerstmuziek mooi, waarin hij zelf meespeelt. In de eerste plaats komt bij hem dan ook het „Weihnachtsoratorium" van Carl Orff. Het koor en het orkest van de Zeeuwse Muziekschool in Zierik zee hebben dit stuk enkele jaren geleden uitgevoerd voor een opname op de gram mofoonplaat. Wardy speelde daarin zelf piano en xylofoon. Zijn zusje speelde er trouwens ook in mee op haar viool. Zij zit nu op het conservatorium. Een broer van Wardy speelt hobo en het huis orkest in huize Keuning is klaar. Ook met Kerstmis is dat orkest vaak in actie. Een muzikaal gezin als dat van Keu ning in Zierikzee grijpt elke gelegenheid aan muziek te maken. De afgelopen ja ren maakte Wardy ook deel uit van een groepje van een man of vijf, dat in de kerk kerstliederen speelde. Zo'n groepje bestond dan uit een xylofoon en een aantal blokfluiten. Zelf heeft hij geen platen met kerstmu ziek. „Dat is de moeite niet waard. Ze zijn wel mooi hoor, maar je kunt ze al leen met Kerstmis draaien en daar vind ik het een te dure liefhebberij voor". Wardy zat enige tijd te aarzelen tus sen het „Weihnachtsoratorium" van Orff en „Ere zij God". Maar uiteindelijk zette hij „Ere zij God" toch op de twee de plaats van zijn voorkeurslijst. Maar dan met een groot koor, een flink orgel en ik moet er zelf tussen zitten en mee zingen, hoewel ik helemaal geen mooie stem heb". Ik ben door dat lied altijd weer getroffen, al vanaf de eerste keer dat ik het hoorde" Dat stuk van Orff kan hij eindelijk ner gens mee vergelijken. „Het is vrij mo dern, maar om nu te zeggen het lijkt op dat of dat... nee. Trouwens dat blijkt ook wel een beetje uit de keuze van de instrumenten: violen, blokfluiten, mond orgel, xylofoon en een cembalet". Wardy is vrij goed georiënteerd op jazz- gebied, maar toch weet hij geen kerst liederen te noemen, die direct voortgeko men zijn uit de jazz. Iets wat niet he lemaal jazz is, maar er op het eerste gehoor wel dichtbij komt, zijn de kerst liederen van Mahalia Jackson. Haar „Silent Night" komt bij Wardy Keu ning op de derde plaats. Ook de kerst gezangen van de Mastreechter Staar en van Kathleen Ferrier vindt hij bijzonder mooi. Dit is niet het geval met de lie deren van Donald Jones en Anneke Grönloh. „Dat is zuiver commercieel. Je kunt er echt aan horen, dat ze er hele maal niet met hun hart achter staan. Dergelijke artiesten maken er show liedjes van". Beroepshalve moet de heer W. D. Sinke uit Terneuzen al wekenlang voor Kerstmis naar kerstmuziek luiste ren. Als grammofoonplatenhandelaar ben je wel verplicht je platen voor de verkoop te testen. Niet dat het met te genzin gebeurt, want de heer Sinke die aan het hoofd staat van een grote elek triciteitszaak, luistert met veel plezier naar de meeste kerstmuziek. Vooral mu ziek van Aafje Heynis. Haar „Nu sijt wellecome" vond hij wel het mooiste wat er op dit gebied Destaat. Dat deze plaat ook een van de meest verkochte is. heeft daar niets mee te maken. Maar ook kinderkoren vinden m de heer Sinke een Vijf mensen in Zeeland hebben hun mening gegeven over kerstmuziek. Linksboven mevrouw S. C. de Casembroot-baronesse van der Feltz, daarnaast Wardy Keuning uit Zierikzee en vervolgens van links naar rechts ds. H. van Dalen uit Oostburg, mevrouw A. C. van der Have- Lucieer uit Kloetinge en de heer W. D. Sinke uit Terneuzen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 20