Zee verzwolg
reuzenweg
«lllii
I DE BOEKENPLANK
Onderwijs per machine heeft
vele voordelen
Wereldbeschouwing op een stropdas
Schermutselingen J
Bazaltzuilen
J
Verlies aan contact - winst aan tijd
WESTDUITSERS IN MEERDERHEID
NIET TEGEN TELEFOON-AFTAPPEN
Britse ouders
betalen er een
hoge prijs voor
ff
Vogels der wereld
Vraag en antwoord
Persoonlijk contact
Bondsrepubliek vol
met communistische
spionnen
Public Schools ondergaan nieuwe stimulans
Onderzoek in volle gang
VoJ spionnen
MAANDAG 9 DECEMBER 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
Advertentie
Schapenboerendie hun dieren als kinderen optillen...
ff
TERLANDS helden uit het verleden hebben onuitwisbare sporen
nagelaten. Was een held groot, dan groeide hij in de verbeel
ding steeds verder; tenslotte tot afmetingen van een reus, zoals
Finn Mac Coul Deze was een groot krijgsman en heette de
bouwer te zijn van de Giant's Causeway, de reuzenweg in het
uiterste noorden van County Antrim, bij de stad Portrush.
Op weg naar de Giant's Causeway, die op ongeveer 110 km van Belfast ligt,
rijden wij met onze gastheer, captain Mewhirter, kortweg „Mac" genoemd,
de prachtige, zich langs de rotsen en dalen slingerende kustweg. Ook Noord-
Ierland heeft op sommige plaatsen een zuidelijk karakter: een weldadig
groen, tussen rotspartijen hier en daar, komt er bij stralend weer op zijn
voordeligst uit. Zo rijden wij in snelle vaart noordwaarts. De ene keer stoppen
wij bij enkele schapenboeren, die juist bezig zijn hun dieren te wassen en ze
als kinderen optillen, om ze over een omheining te zetten, de volgende keer
vraagt het haventje van Carnlough Bay onze aandacht.
„Kijk, daar liggen juist een paar Nederlandse kustvaarders", zegt de captain.
!Wij stappen uit, klimmen over de valreep van de „Grietje", uit Groningen
(350 ton) en schudden de hand van de stuurman, die ons vertelt dat hij hier
al sinds januari 1960 is. In september ging hij even met vakantie naar huis,
maar het schip bleef en blijft hier voorlopig, want het vaart onder charter
drie keer per week naar de tegenoverliggende Schotse kust. De lading be
staat uit kalksteen, evenals die van de „Hans", het Nederlandse schip, dat
er naast ligt en dit werk al drie jaar doet.
SCHOTLAND ligt eigenlijk vlakbij en dit leidde in het verleden steeds tot
schermutselingen tussen de bewoners van beide landen. Als wij een poosje
later in het hotel bij de Giant's Causeway aan de lunch zitten vertelt mr.
Val Gregson, een vriend van Mac en adviseur van zijn captain's club, ons
daarover bijzonderheden.
Fin Mac Coul was een groot krijgsman, een dichter en vooral een leider.
Het heet dat hij de Causeway bouwde als een uitdaging aan een opscheppe
rige Schotse reus. Die moest maar tonen dat hij over die weg naar Ierland
durfde komen. Straks zult U wel zien dat de Causeway een verzameling
van lange en kortere pilaren van basalt is, die in zee afdaalt. De weg is wel
een beetje ongeljjk, maar goed genoeg voor een reuzenvoet. Het middenstuk
van deze weg naar Schotland is door de zee overspoeld, zeggen ze. Ergens
aan de Schotse kust ligt ook zo'n partijtje rotsblokken en dat zou het andere
eind zijn. De Schotse reus kwam volgens het verhaal, even over de Causeway
naar Ierland, maar moest het natuurlijk tegen Finn Mac Coul afleggen.
Anderen zeggen dat de laatste de weg juist bouwde om naar Schotland te
gaan. Enfin, TJ moet maar zien wat U er van denkt".
VIA een smalle weg langs de Schotse kust wandelen wij in twintig minuten
naar het midden van de Causeway, dat een van de meest spectaculaire
delen is. In het begin zijn de groepen stenen pijlers tamelijk laag, verderop
krijgen ze allerlei fantastische vormen, zoals die van het „Reuzenweefge-
touw", het „Orgel" of „het Amfitheater" een baai met een halve cirkelvorm,
die van boven aan de landzijde wordt begrensd door een rij basaltkolommen
van 24 meter hoog. Daar beneden ligt een platte rotsmuur, als zetel voor de
gasten van reus Finn Mac Coul en begrensd door een nieuwe rij zuilen met
daaronder weer een dergelijke reuzenbank. Dat verschijnsel herhaalt zich
tot beneden, waar het water wordt ingesloten door een kring van donkere
rotsblokken. De volledige Giant's Causeway strekt zich langs de kust uit
over een afstand van enkele kilometers. Maar hier in het midden is
een soort enorme, ongelijkvormige pier uit basaltzuilen van vier tot tien
meter hoog. De meeste zuilen van de Causeway bestaan eigenlijk uit vijf- en
zeshoekige prisma's Daarvan past de bolle onderkant altijd precies in de
holle bovenkant van het aansluitende blok steen. De bovenkant van deze
„pier' heeft de veelzeggende naam „Honeycomb" (honingraat). We gaan
even in de „wishing chair", een gemakkelijke basalten fauteuil" er onder
zitten, om een wens te doen, die altijd uitkomt, zoals het in een bekend Iers
liedje heet. Iets verderop wijst kapitein Mac ons op een scherm van blokken,
dat hij met de poëtische naam „Waaier van de dame" aanduidt. „En daar
is de kamer van Lord Antrim", voegt hij er aan toe, bij een hoekvormig ge
deelte, dat met een weinig fantasie gemakkelijk als huiskamer kan dienen.
„Hoeveel van die kolommen staan hier eigenlijk?" vragen wij.
„Ik heb ze niet geteld, maar het moeten er 74.000 zijn, alles met elkaar.
Én U kunt het geloven of niet, maar als ze de groep zuilen, waar we nu
staan en die „The Keystone" (hoeksteen) heet, wegnamen zou de hele
Giant's Causway als een kegelspel doorelkaar vallen!"
HANS YKEMA.
1
WSMË
11
Y 'A
StiKil
Fin McCouls Giants Causeway" lijkt van de lucht uit een met enorme ste
nen geplaveide weg, die zich in de g iven verliest.
i ^Uan en voor
H Hans Hvass.
3 Vogels der wereld.
3 Uitg. Moussault N.V., A'dam.
3 Onder de bewerking van Rinke Tol-
=g man en met meer dan duizend ge
il kleurde tekeningen van vogels uit al-
2= le delen van de wereld verschijnt bij
§2 Moussault een boekwerk, dat grote
aantrekkingskracht zal uitoefenen op
alle liefhebbers van vogels. Het 13
tegelijkertijd beperkt van omvang.
uitgebreid van inhoud en bewonde-
renswaardig fraai uitgevoerd. In de
ll ze vorm uiterst geschikt als cadeau
H al of niet in verband met de komen-
3 de feestdagen. Het is zowel een lust
voor het oog als een betrouwbare
gids, althans voor hen, die de moei-
3 te nemen in op andere wijze geredi
geerde werken hun bevindingen te
controleren op veranderingen in het
verenkleed tijdens de wisseling der
seizoenen en op overgangen van
jeugdkleed tot het verenpakje van de
volwassen vogel. De bewerker wijst
daarvoor tal van gelegenheden aan.
Eén boek over vogels kan niet alles
geven; nog eens; dit werkje geeft
bewonderenswaardig veel en kan niet
dan van harte worden aanbevolen.
f Advertentie)
Kaarslicht verwarmt het
hart
GOUDA KAARSEN
WWyWHWIMHMMIWWWWWIHIIWywIMWWWI
Honderden Westduitse boeren zijn
vrijdag met landbouwtrekkers naar
Hamburg gereden om te proteste
ren tegen de „ontoelaatbaarheid
van de prijsontwikkeling van de
landbouwprodukten"Op de foto
delen de boeren kropkool uit aan de
huisvrouwen.
(Van een medewerker)
y&l de techniek ooit zo ver in 't onderwijs doordringen, dat de
machine een belangrijk deel van de onderwijzende taak over
neemt? Wie zich de bedenkingen herinnert die vóór de invoering
van de schooltelevisie in Nederland speciaal uit onderwijskringen
geuit werden, kan er maar moeilijk aan geloven. Dat neemt intus
sen niet weg, dat er scholen zijn die het t.v.-apparaat als aanvul
lend leermiddel toepassen. En ook elders, bij talenonderwijs bij
voorbeeld, heeft de elektronica zijn intrede gedaan. In dat geval
zitten de leerlingen met hoofdtelefoons op unaniem in microfoons
op hun tafel te spreken. De leerkracht voor de klas heeft eveneens
een hoofdtelefoon en een microfoon, maar daarnaast nog een
schakelbord.
Terwijl de klas op de wijze der
vaderen de les „opzegt", scha
kelt de onderwijzer van leerling
naar leerling. Bevalt hem er
gens iets niet in de uitspraak,
dan geeft hij individueel aanwij
zingen. Hij luistert naar slechts
één leerling tegelijk, maar nie
mand in de klas weet naar wie -
tot hij eventueel een correctie
krijgt.
Het systeem is In de Verenigde Sta
ten ontwikkeld en heeft zich snel over
vele landen verbreid.
De leerkracht kan hier uiteraard niet
gemist worden; slechts de doelmatig
heid van het onderwijs wordt opge
voerd. Maar er zijn ook systemen
denkbaar en zelfs al in toepassing
waarbij de rol van de leerkracht is
teruggebracht tot die van program
meur. Hij is dan de man, die een on-
derwijsmachine tevoren van een leer
programma voorziet en die het on-
derwijs-zelf verder aan de machine
kan overlaten.
Wat doet zo'n machine? Van de leer
ling wordt verondersteld dat hij tevo
ren thuis bijvoorbeeld de behan
delde stof globaal heeft doorgenomen.
In de „klas" stelt de machine vragen
en controleert de antwoorden.
gekozen antwoord niet goed kan zijn.
Dezelfde vraag wordt dan opnieuw
gesteld; de leerling krijgt dan een
nieuwe kans.
Uiteraard is het bij dit systeem op
eenvoudige wijze mogelijk na te gaan,
of de leerling vordert. Bij het tweede
systeem kan dat niet. Ook hier wordt
een vraag gesteld, maar zó simpel
dat zeker negentig percent van de
leerlingen wel een goed antwoord
moet geven. Wanneer de leerling
voor zichzelf een antwoord heeft ge
formuleerd, verschijnt de correcte op
lossing op het scherm. Uitleggingen
worden in dit stadium niet verstrekt.
Dat spaart tijd, maar daar de vragen
eenvoudiger moeten kunnen zijn, is
de voortgang door de leerstof niet zo
snel als bij de eerste werkwijze.
In Engeland wordt met deze methode
druk gepionierd. De apparatuur va
rieert naar gelang diverse onderwer
pen worden onderwezen; boekhouden
en grammatica, natuurkunde of ar
beidsanalyse. Er zijn machines, die
elektronische breinen moeten hebben.
Maar andere lijken ietwat op een een
voudig televisietoestel. Ten slotte zijn
er simpele apparaten, die men eigen
lijk best zelf op school kan maken.
Het is duidelijk, dat dit soort machi
nes tevoren de leerstof, vragen en
antwoorden „ingegoten" moeten krij
gen. Daarvoor bestaan al diverse
programmeringsboeken. Het pro
gramma van een machine moet
voortdurend worden gewisseld al
naar gelang de gevorderdheid van de
klassen, die eraan werken.
Er zijn nadelen aan het onderwijsap-
paraat en een van de meest In het
oog springende is, dat het persoonlijk
contact tussen leerling en leerkracht
in de verdrukking komt. Maar er zijn
enthousiastelingen, die zeggen, dat
dit persoonlijke contact op een mid
delbare school met duizend leerlingen
en klassen van veertig man toch al
niet om over te juichen is.
Het ten dele wegvallen van de per
soonlijke benadering heeft ook voor
delen. 'n Machine wordt nooit onge
duldig, is ongevoelig voor plagerijen
en krijgt geen aanvallen van razernij.
Een machine is nooit moe en maakt
geen vergissingen. Is de geprogram
meerde leerstof breed opgezet, dan
geeft het apparaat meer gelegenheid
tot individueel onderwijs. En er is
geen sprake van dat een leerling zijn
De leerling heeft de vraag op
het scherm voor zich gehad en
voor zichzelf het antwoord ge
formuleerd. Hij drukt nu op de
antiooordknopen zal aan
stonds op een tweede scherm
merken, of zijn oplossing goed
is geweest of fout.
cursus kan voortzetten, wanneer hij
niet steeds de behandelde stof onder
de knie heeft gekregen.
De theorie klinkt niet zo gek. Maar
wat zijn de resultaten Men heeft die
gemeten bij cursussen van de Royal
Air Force, waar een massa exacte
kennis moet worden geabsorbeerd.
De ervaring bewees, dat de leerlingen
hier sneller opschoten en zich beter
herinnerden wat hun was geleerd.
Een vergelijking werd getrokken tus
sen cursisten in een klas, die drie
hoeksmeting leerde door middel van
een machine en leerlingen die bij
een instructeur waren ondergebracht.
Beide klassen kregen dezelfde stof te
venverken. De „machinale" leerlin
gen hadden er slechts 39 pet. van de
tijdsduur voor nodig, die het onder
wijs in de andere klas in beslag nam.
Machinaal onderwijs wordt momen
teel al gegeven in talen, wiskunde en
de besturing van computors. Voor
het leren gebruiken van elektronische
rekenmachines via ponskaarten zijn
al series instructiemachines vervaar
digd, die opmerkelijke resultaten ge
ven ten aanzien van die toetsen, wel
ke in het algemeen nogal moeilijkhe
den opleveren bij de bedrijfsappara-
tunr. Het ziet er naar uit, dat de ont
wikkeling nog maar aan een begin
staat.
UIT OPINIEONDERZOEK BLEEK
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westdnitse dag- en weekbla
den en tijdschriften, die met
hun publikaties de telefoonaf-
tapaffaire tegen de minister van
binnenlandse zaken dr. Her
mann Höcherl aan het rollen
hebben gebracht, hebben zich
daarover schijnbaar méér opge
wonden dan de gewone West
duitse burger. De meerderheid
der bondsrepublikeinen is nl.
van mening, dat het aftappen
van telefoons bij verdenking
van spionage geoorloofd is.
Dit is gebleken uit een opinieonder
zoek door het sociografisch instituut
van Allensbach, dat tot de ontdek
king kwam dat onder een „represen
tatieve doorsnede" der Westduitse
bevolking 55 procent niets heeft te-
He „betere kringen" van Groot-
Brittannië moeten dit jaar
nog dieper in de portefeuille tas
ten om hun zonen een verzeke
ring voor het leven mee te kun
nen geven: de prijzen voor de
bevoorrechte particuliere scho
len, die merkwaardig genoeg
Public Schools heten, gaan
voortdurend omhoog. Wie er
prijs op stelt, zijn kind te laten
behoren tot de „elite" van het
land, moet daarvoor flink beta
len, temeer omdat blijkbaar
steeds meer ouders er behoefte
aan hebben, hun kinderen aan
te melden voor een van de be
roemde Public Schools.
In Eton, Rugby, Harrow of Win
chester kost een schooljaar thans
ongeveer vijfduizend gulden, dat is
bijna 300 gulden meer dan vorig jaar.
Tien jaar geleden was de gemiddelde
prijs voor deze beroemde instituten
nog geen drieduizend gulden per jaar.
Schooluniform, zakgeld en andere
kleinere uitgaven lopen ook nog eens
op tot zeker honderd gulden per jaar.
En daar komen dan nog boven op
de kosten voor al die speciale acti
viteiten, die voor de op toekomstige
connecties bedachte jongeman even
waardevol zijn als het onderwijs zelf:
paardrijden, dansen, schermen, roei
en.
Ondanks de hoge kosten en de con
currentie van de kosteloze openbare
scholen hebben de meeste der onge
veer honderd particuliere scholen ook
dit jaar weer een toevloed van aan
vragen te verwerken gehad, die de
capaciteit verre overtreft. Bij de be
roemdste van deze scholen hebben
vandaag praktisch alleen die kinde
ren een kans, die direct na hun ge
boorte door de ouders werden aange
meld.
De eerbiedwaardigste dezer interna
ten zijn nu reeds bijna volgeboekt
voor de zeventiger jaren van onze
eeuw.
Hoezeer deze feiten bewijzen, dat
de Public Schools in Engeland nog
steeds een symbool is van maatschap
pelijke status, zo weinig komt de
algemene, overgeleverde opvatting,
dat het in Eton en Harrow meer op
afkomst dan op verstand aankomt,
overeen met de werkelijkheid. Al de
ze scholen en de oude wel in het
bijzonder eisen van hun pupillen
een zeer goede vooropleiding en in
telligentie, die bewezen moeten wor
den op harde toelatingsexamens.
Er wordt zeer veel geëist maar
ook veel geboden. De scholen voe
ren 'n levendige concurrentiestrijd
om de beste docenten van het land
te krijgen, hetgeen een van de oor
zaken is van de voortdurende ver
hoging der schoolgelden.
Ten gevolge van de interne verande
ringen die zich ten aanzien van de
ze scholen in de afgelopen jaren vol
trokken hebben, heeft hun devies zijn
waarde behouden: „Wie slaagt voor
onze examens, behoort tot de elite
van het land!" De veranderingen
voltrokken zich deels als gevolg van
heftige kritiek uit brede lagen van de
bevolking. Een socialistisch parle
mentslid gaf bijvoorbeeld eens als
zijn mening, dat een zakenman de
„old school tie" de stropdas met
de sehoolkleuren van een voornaam
internaat per jaar zo'n 20.000 gul
den opbrengt ten gevolge van ge
makkelijker contacten met toonaan
gevende lieden bij overheidsdiensten
en in de industrie. En dan is de
schooldas nog maar een symbool.
De eigenlijke entree van oude inter-
naatsscholiereu is hun accent en een
bepaalde manier van praten en zich
bewegen.
Gaat de jongeman na het eindexamen
van zijn Public School op zoek naar
een baan. dan is zijn schooldialect
reeds geld waard. Het opent de deu
ren naar directiekamers en is een
soort geheim paspoort.
Slechts elk tachtigste Britse school
kind kan op 'n dergelijke voorsprong
voor het leven rekenen en slechts een
heel klein deel van de 79 anderen zal
de achterstand kunnen inlopen.
Tegenstanders van de Public School
zijn niet slechts in de Labour partij
te vinden, die er op aandringt, de ba
sis van de elitevorming te verbreden
door het aantal Public Schools te ver
groten en op de „oude" scholen vrije
plaatsen voor begaafde kinderen van
onbemiddelde ouders ter beschikking
te stellen.
Ongeveer de helft van de 630 leden
van het Lagerhuis en driekwart van
de leden van de huidige regering
draagt trots de schooidas. Het re
cord houdt Eton met de voormalige
premier Macmillan en de ministers
voor de landsverdediging, commorr-
wealth-aangelegenheden, opvoeding,
landbouw en luchtvaart.
Bij de Labour party wil het toeval,
dat de tegenwoordige oppositieleider
Harold Wilson alleen openbare scho
len bezocht, die zich wat het onder
wijs betreft zeer goed, maar wat be
treft atmosfeer en korpsgeest beslist
niet kunnen meten met de Public
Schools, dat echter zijn beide voor
gangers Hugh Gaitskell en Lord Att-
lee beiden Public Schools bezocht
hebben.
En als er daarnaast nog een sti
mulans nodig was om de bevoor
rechte Public School nieuw leven in
te blazen, dan kwam die wel van
Prins Philip, de Hertog van Edin
burgh, toen hij doorzette dat voor het
eerst in de Britse geschiedenis de
kinderen van de koningin, kroon
prins Charles en prinses Anne. naar
een internaatschool werden gezon
den. Dat de keuze daarbij niet op
oude maar op relatief jonge scholen
viel, was weloverwogen. Wat voor
het koningshuis een symbolische stap
was in de richting van democratise
ring en aanpassing aan de moderne
maatschappij, had licht voor de cri
tici van het „establishment" een nieu
we steen des aanstoots kunnen wor
den.
Wanneer prins Charles echter naar
Gordonstoun gaat inplaats van naar
Eton, dan is deze koninklijke stap
niet alleen voor de kampioenen van
't oude schoolsysteem een ondersteu
ning doch ook voor de hervormers
ervan, die voortdurend werken aan
uitbreiding en modernisering van dit
schooltype.
gen het aftappen van telefoons, wan
neer de veiligheidsorganen de ver
denking van spionage koesteren, 28
proeent der ondervraagden bleek er
onder alle omstandigheden tegen te
zijn en 17 procent had geen mening.
Vooral de mannelijke burgers der
bondsrepubliek en jongere mensen
bleken nadrukkelijk de mening te zijn
toegedaan, dat de veiligheid van de
Westduitse staat voorrang moet heb
ben boven het in de voorlopige West
duitse grondwet gegarandeerde post
en telefoongeheim. Onder de manne
lijke ondervraagden was 62 procent
vóór telefooncontrole bij spionage-
verdenking en bij de vrouwen 49 pro
cent.
De voorstanders van telefooncontrole
bij spionageverdenking en uit an
dere motieven geschiedt zij niet, naar
men toch wel mag aannemen
vindt men in alle drie grote politieke
partijen: 61 procent onder de chris
tendemocraten, 52 procent onder de
socialisten en 59 procent onder de
liberalen.
Intussen is het onderzoek naar de
telefoonaffaire in volle gang. Het
loopt langs twee wegen: door de
commissie voor binnenlandse zaken
van het Westduitse parlement (op
grond van een besluit der socialisten
en liberalen) en door een gepensio
neerde rechter (op last van minister
van binnenlandse zaken, dr. Hermann
Höcherl).
Het richt zich vooral op de vraag, of
't „Amt für Verfassungsschütz" in
Keulen de Westduitse binnenland
se veiligheidsdienst buiten zijn
boekje is gegaan, omdat het de hulp
der geallieerde veiligheidsorganen in
de bondsrepubliek in een aantal ge
vallen heeft ingeroepen, om telefoons
van Westduitse burgers te laten con
troleren.
Deze B.V.D. zelf zou géén telefoons
hebben afgeluisterd. De geallieerden
hebben op grond van het zg. „troe
penverdrag" nog altijd het recht op
telefooncontrole, wanneer hun veilig
heid op het spel staat. Er is wel geen
twijfel aan, dat deze veiligheid ook
in gevaar komt, wanneer er tegen de
wettige regering der bondsrepubliek
wordt geconspireerd. De belangen
der B.V.D. en der geallieerde veilig
heidsinstanties lopen derhalve in de
meeste gevallen parallel.
De parlementaire enquêtecommissie
heeft dezer dagen ook het hoofd van
de B.V.D. (die hier de titel „presi
dent" voert), Hermann Schrübbers,
verhoord. Tijdens het openbare deel
van het verhoor van Schrübbers
dat achter gesloten deuren ging toen
er staatsgeheimen ter sprake kwa
men wees deze er nogmaals op,
dat de bondsrepubliek als geen enkel
ander Westeuropees land is overdekt
met een net van spionnen en agen
ten.
Deze verklaring van „President"
Schrübbers is in de Westduitse pers
vrijwel verloren gegaan in het ge
schrijf over competentiekwesties.
Schrübbers wees er o.a. op, dat van
alle landen van het noordatlantische
bondgenootschap de Westduitse
bondsrepubliek per jaar de meeste
spionnen en agenten in hun kraag
pakt. Dank zij de bemoeienissen van
de B.V.D. alleen al rond 1200 per
jaar (die natuurlijk prompt worden
vervangen). Het officiële cijfer van
agenten en spionnen in de bondsre
publiek is 16.000.