K.L.M-DIRECTEUR E. H. LARIVE ZAL AFTREDEN
Samenwerking vlotte
niet, ook al was
de vrede getekend
Akkoord over C.A.O.
buschauffeurs
voor
Shell wenst
K.L.M. het
allerbeste
Urgentie aanleg vaste Wester schelde verbinding is groot
Tussenlanding
VERZOEK OM ONTSLAG PER 1 JANUARI 1964 INGEWILLIGD
EERSTE GEMEENTEN IN NOORDEN
ONTVANGEN MAANDAG AARDGAS
VLIEGERS
ZIJN KWAAD
OP DIRECTIE
Vaste verbinding
Pleegde Oswald
aanslag op
generaal Walker?
WESTDUITSER
GEDOOD
DOOR VOPO'S
E.T.I.-NOTA OVER W
VEREN EN OEVERVERBINDING
ANALYSE VAN VERKEERSE CONOMISCHE
AARD GISTEREN VERSCHENEN
Gunstigste ligging:
in nabijheid van
gemeente Terneuzen
Geen isolement
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE. GOESE. BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Ondanks verklaring
E de titel van een reportage in
E het P.Z.C.-zaterdagnummer,
E waarin een bezoek aan Rio de
E Janeiro, „geschenk van de na-
E tuur" wordt beschreven. Op
Goede verhouding
Medeleven
Dieptepunt voorbij
Plaatsnamen zijn
voorlopig geheim
Geheim
Bij streekvervoer
meer dan 10 pet.
loonsverhoging
HARTMANN OVERLEDEN
WESTBERLIJNERS MOGEN DIT JAAR
MET KERST NAAR
Eerste fase
206e jaargang - no. 288
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Directie: P van de Velde, P. B. den Boer en W. de Pagter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok Abonnementsprijs 67 cent per week, 8,70 per kw.franco per post ƒ8,95 p. kw. Losse nummers 15 ct. 0 Bureaus: Vlissingen:
Walstraat 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508, adv. 3647/3643): Middelburg: Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 (b. g.g. red. 7853. adv. 5213); Oostburg: tel. 2395; Terneuzen: Arsenaalstraat 2. tel.
2911: Zierikzee: red. tel. 2425. adm. tel. 2094. 0 Adv.pr. 30 ct p. mm. Min. p. adv. f 4,50. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 30 ct. p. regel (min. 1,50). „Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg.
Zaterdag 7 december 1963
De directie van de K.L.M. heeft
gisteren voorts bij monde van de
president-directeur, mr. H. Albar-
da o.m. het volgende verklaard:
„de gerezen moeilijkheden in de lei
ding van de K.L.M., hebben zich
ondanks de vele inspanningen van
alle betrokkenen, de laatste tijd
niettemin zodanig toegespitst, dat
er van een vruchtbare samenwer
king in de directie geen sprake
meer kon zijn.
Deze situatie heeft ertoe geleid,
dat de heer Larive besloten heeft
zich terug te trekken uit de direc
tie en wel per 31 december a.s. Wij
geven U de verzekering dat wij de
ze gang van zaken in hoge mate
betreuren.
Er bestaat geen enkele twijfel over dat
de heer Larive, die aan het begin van
dit jaar zeer piotseling met de direc
teursfunctie werd geconfronteerd, deze
taak met een zeer positieve instelling
heeft aanvaard. In de loop van de twee
de helft van dit jaar traden echter ver
schillen van inzicht betreffende de
methodiek van de aanpak der uiteenlo
pende vraagstukken aan de dag. De
directie heeft vele oprechte pogingen
ondernomen om de zo dringend noodza
kelijke samenwerking en eenheid van
handelen te bewerkstelligen. Wij willen
niet verhelen, dat deze pogingen steeds
moeizamer werden, omdat de verschil
len van inzicht op een groeiend aantal
belangrijke punten zich voortdurend
sterker aftekenden. Hierbij deed zich
bovendien de complicatie voor, dat de
verschillen aanleiding waren tot zeer
ernstige groepsvormingen onder het per
soneel. Als gevolg hiervan verschenen
vaak onjuiste eenzijdige en duidelijk
emotioneel getinte publikaties in dag
en weekbladen, die wij bewust niet heb
ben weersproken, omdat wij het niet
juist hebben geacht publiekelijk te pole
miseren of te laten polemiseren over de
directie of groepen van ons personeel.
Op 12 november heeft de voltallige
directie besloten een communiqué uit
te geven dat toen door allen werd
onderschreven. De laatste zin van dit
communiqué luidde:
De directie zal haar taak eendrach
tig blijven vervullen, waarbij voor
alles haar de continuïteit van de
K.L.M. voor ogen staat.
Ondanks deze verklaring hebben zich
sindsdien duidelijk bewijzen aange
diend, dat de onderlinge samenwer
king in de directie grote moeilijk
heden bleef inhouden en dat het voor
de eenheid in ons bedrijf een absolute
noodzaak was, ten spoedigste tot een
oplossing te komen. Deze is dus
thans gevonden door het besluit van
de heer Larive om terug te treden.
Wij zijn ons ervan bewust, dat deze in
grijpende gebeurtenis vragen kan op
werpen en wij menen daarom goed te
doen enige belangrijke punten aan te
duiden".
E. H. Larive
E „Tussenlanding in Brazilië" is
pagina 11. Voorts
S Op pag. 2: Berucht inbrekersdrie-
manschap voor rechter; voorbeeld
burgemeestei in strijd tegen polio
en bronzen erepenning voor dappe-
re redding. Pag. 3: Buitenlandse za-
ken in conflict met Zwolsman en
Moskou steekt hand uit naar Chine-
zen. Pag. 4: Kamercommissie luis-
S terde naar Walcherse herindelings-
bezwaren en plan voor ratiobouw
S van bijna 1000 woningen in O.-Z.-
Vlaanderen. Pag. 5: Kerkdiensten.
Pag. 6: Handbalvoorzitter: eerste
sporthal moet in Goes niet in
Vlissingen.
En in het
Pag. 11: „Tussenlanding in Brazi
lië en de reportage „Luguber land
huis op Curagao"; Pag. 12: Letter
kundige kroniek „Von Karajan,
groot, duur en lastig". Tanende ta
boe's in theater en Veelzijdige
schouwburg in AlkmaarPag. 13:
ONZE GAST", ditmaal de heer G.
W. Bergman, leraar schoolmuziek
te Middelburg en een profiel van de
sportclub Jong Ambon"; Pag. 15:
„Het verval van Baarsdorp" en de
puzzelrubriekPag. 17: De kerken
en de maatschappij met o.m. ,JIet
concilie van Trente" Geloof en we
tenschap, Vredesapostel in het oer
woud en „Stemmen uit de kerken"
Pag. 19: Financieel nieuws, strips
en feuilleton.
In de eerste plaats kunnen wij U ver
zekeren, dat er tussen de drie blijvende
directeuren een zeer goede en zakelijke
verhouding bestaat en dat de wijze van
samenwerken niets te wensen overlaat.
In de tweede plaats willen wij nadruk
kelijk vaststellen, dat de nieuwe organi
satie van onze onderneming blijft ge
handhaafd en dat er geen sprake is van
een terugdraaiing naar de oude vorm.
Dit is ook nooit ondanks vaak ge
hoorde en gelezen beweringen van het
tegendeel het onderwerp van enig
meningsverschil geweest.
Ten derde: het beleid ten aanzien van
de uitgestippelde koers zal geen princi
piële wijziging ondergaan. Wij reali
seren ons ten volle, dat wij in dit ver
band vooral in de sociale sector van
ons bedrijf moeilijke en omvangrijke
vraagstukken hebben op te 'ossen. In
eensgezindheid zullen wij naar ons bes
te vermogen ons van deze taak kwijten.
Het personeel heeft in de afgelopen
periode sterk meegeleefd met het lot
van het bedrijf en daaraan ook in
verschillende vormen uiting gegeven.
Dit medeleven, dat wij als positieve
toewijding voor de K.L.M. willen zien,
zal naar wij hopen het fundament
De K.L.M. heeft gisteren medegedeeld, dat de heer E. H. Larive
heeft verzocht per 1 januari 1964 van zijn functie als lid der di
rectie van de K.L.M. te worden ontheven. De raad van commis
sarissen der K.L.M. heeft, in overleg met de regering gemeend
zich daartegen niet te moeten verzetten. Het college spreekt zijn
oprechte waardering uit voor het vele en belangrijke werk, dat de
heer Larive voor de K.L.M. heeft verricht en voor de toewijding
die hij daarbij aan de dag heeft gelegd.
Jong Friesland heeft de schaatsen
al weer onder kunnen binden. Deze
foto werd vrijdag gemaakt in het
Friese dorpse Wijtgaard, ten oos
ten van Leeuwarden, waar het drie
cm dikke ijs de jeugdige liefheb
bers tot de eerste baantje noodde.
zijn waarop wij ons streven naar een
terugkeer tot goede verhoudingen in
het Dedrijf kunnen bouwen.
En onder goede verhoudingen verstaan
wij dan niet alleen goed geregelde be
trekkingen, zoals in een modern Neder
lands bedrijf overeenkomstig ons sociale
bestel verwacht mogen worden, maar
ook het herstel van die bijzondere ver
houding, die elk lid van het K.L.M.-per-
soneel bewust en met plezier deel laat
zijn van de totale K.L.M.-gemeenschap.
Immers slechts dan zal het bedrijf door
zijn personeel als vanouds zijn dienst
verlenende taak goed kunnen blijven ver
vullen.
Het is altijd een moeilijke beslissing om
problemen op te lossen op een wijze,
die consequenties medebrengt voor op
zichzelf respect afdwingende personen.
Maar in iedere onderneming is het goe
de samenspel nu eenmaal van elemen
taire betekenis voor vruchtdragende re
sultaten.
Wij zullen ons, nu deze mogelijkheid is
geboden, met des te meer energie, zon
der enige beperking, van welke aard
ook, inzetten om een zich langzaam
manifesterende betere tendens in onze
uitkomsten te doen versterken.
Ter afsluiting willen wij dan ook gewag
maken van ons gevoelen, dat de K.L.M.
het dieptepunt toch wel is gepasseerd
en dat we weer op weg zijn naar een
gelijke tred met de opwaartse ombui
ging van de algemene lijn in de wereld
luchtvaart. Waren de uitkomsten in het
derde kwartaal reeds aanmerkelijk be
ter dan die over dezelfde periode in
1962, ook de resultaten van het vierde
kwartaal laten zich gunstiger aanzien
dan wij oorspronkelijk verwachtten.
Dit geeft ons en het personeel de moed
om de K.L.M. met alle kracht te dienen
en haar ontwikkeling in positieve zin uit
te dragen."
PER DAG 250.000 KUBIEKE METER
(Van een onzer redacteuren).
Maandagmorgen vroeg wordt
zonder enig ceremonieel ver
toon een enorme afsluiter
opengedraaid in Slochteren. Dan
beginnen de eerste kubieke me
ters van onze geweldige aard
gasvoorraad aldaar hun weg
naar de verbruiker: voorlopig
naar schatting zo'n honderd
duizend stuks. Niet alleen Gro
ningen, maar ook Friesland be
hoort tot deze primeur.
De Nederlandse Gasunie houdt echter
op verzoek voorlopig nog vrijwel
alle namen geheim van de hierbij be
trokken gemeenten. „Een psychologi
sche manoeuvre om te voorkomen
dat het publiek gaat zitten wachten
op een verandering, waarvan heus
geen sterveling iets zal kunnen mer
ken", zo werd ons verzekerd in Den
Haag.
Hoogezand is de enige al omgebouwde
plaats, die er zelf rond voor uitkomt
dat hier maandag „eigen produkt"
door de leidingen stroomt. Ook de
stad Groningen wordt volgende week
aangesloten op Slochteren. Maar het
energiebedrijf bedient zich daar nog
van een zogenaamde kraakinstallatie,
zolang de toestellen niet huis-aan-
huis zijn omgebouwd.
ste fase van het in produktie brengen
der aardgasbronnen. Zoals gezegd
omvat dit plan een honderdduizend
huisaansluitingen, zowel in Gronin
gen als in Friesland. Men verwacht,
dat de totale afname voorlopig zal
schommelen rondom de 250.000 ku
bieke meter per dag-
Achterstand op gemeentelijke vervoersbedrijven inlopen
De vier erkende vakbonden waarin
het buspersoneel is georganiseerd
en de Koninklijke Nederlandse
Vereniging van Transportonder
nemingen hebben deze week over
eenstemming bereikt over de in
houd van een nieuwe c.a.o.
Bij de besprekingen is er rekening mee
gehouden, dat de achterstand in de be
loning van chauffeurs bij streekver-
voersondernemingen ten opzichte van
de gemeentelijke vervoersbedrijven moet
worden ingelopen. Dit impliceert, dat de
lonen van de chauffeurs in het streek
vervoer met meer dan 10 procent zullen
moeten stijgen.
De aan het overleg deelnemende orga
nisaties zullen hun leden de komende
dagen op de hoogte stellen van de resul-
Naar uit regeringskringen in
Washington is vernomen, zou Lee
Harvey Oswald, de vermoedelijke
moordenaar van president Kenne
dy, tegenover zijn vrouw hebben
bekend een aanslag te hebben ge
pleegd op de bekende, ultra recht
se, ex-generaal Edwin Walker.
Oswalds vrouw zou tegenover agenten
van het F.B.I. hebben verklaard, dat
haar man op de avond van de tiende
april haar had verteld op de generaal
te hebben geschoten. Oswald was zeer
opgewonden toen hij haar dit zei.
Het ministerie van justitie en het F.B.I.
wilden over deze kwestie geen medede
lingen doen, maar het schijnt dat een
onderzoek naar de juistheid van me
vrouw Oswalds verklaring wordt inge
steld.
taten der onderhandelingen. De twee
katholieke organisaties van vervoer
personeel, St.-Raphael en St.-Bonifacius
en de protestants christelijke bond van
vervoerspersoneel houden vandaag een
ledenvergadering, de K.N.V.T.O. maan
dag en de Nederlandse Bond van Ver
voerspersoneel op 19 december.
Een woordvoerder van de Konink
lijke Shell Groep heeft er in ver
band met het aftreden van de heer
E. H. Larive als direeteur van de
K.L.M. aan herinnerd, dat de Ko
ninklijke Shell Groep rond de jaar
wisseling, toen haar door de presi-
dent-comimssaris van de K.L.M.
hulp was gevraagd in verband met
de voorgenomen reorganisatie van
het K.L.M.-bedrijf, de heer Larive,
„een van haar beste bedrijfsleiders
met speciale bekwaamheden op het
gebied van de organisatie en so
ciale bedrijfsproblemen" hiervoor
heeft afgestaan.
De Oostduitse politie heeft giste
ren aan de grens tussen Oost- en
West-Duitsland een westelijke
„grensschender" neergeschoten en
gedood, aldus is bericht door het
Oostduitse persbureau A.D.N.
Volgens A.D.N. vond het incident plaats
in Noord-Duitsland bij de grenspost op
de weg van Lübeck in West-Duitsland
naar de Oostduitse stad Herrnburg.
A.D.N. berichtte dat Oostduitse grens
wachten het vuur openden op de man
nadat nij een bevel om te stoppen en
waarscnuwingsschoten had genegeerd en
getracht had naar West-Duitsland terug
te keren. Hij werd getroffen en overleed
op Oostduits grondgebied, aldus A.D.N.
„Dit heeft blijkbaar niet tot het gewen
ste doel geleid, mogelijk omdat de werk
omstandigheden niet geheel gunstig wa
ren voor een effectieve ontplooiing van
deze eigenschappen van de heer Larive,
mogelijk ook om andere redenen. Hoe
het ook zij, de Koninklijke/Shell Groep
is uiteraard zeer verheugd, dat de heer
Larive op zo verrassende wijze weer
beschikbaar zal zijn om voor de groep
te werken. Het spijt de Koninklijke/Shell
Groep terzelfdertijd zeer, dat haar wei
gemeente poging om te helpen bij de
hervorming van ons nationale lucht
vaartbedrijf is mislukt. De Koninklijke/
Shell Groep wenst de K.L.M. het aller
beste op haar verdere weg naar het
doel, dat zij zich stelt „aldus de woord
voerder van de Koninklijke/Shell Groep.
Het is nog niet bekend en het is uiter
aard ook niet mogelijk hierover op stel
en sprong te beslissen, welke functie
de heer Larive bij de Koninklijke/Shell
Groep krijgt. Zoals bekend, was de heer
Larive directeur van Shell-Tankers
N.V., voordat hij directeur werd van de
K.L.M.
De K.L.M.-vliegers steken hun veront
waardiging over het verdwijnen van de
heer Larive niet onder stoelen of banken.
„Er is geen sprake van dat hij vrijwil
lig zijn functie neerlegt", zo zegt het
bestuur van de Vereniging van K.L.M.-
vliegers. „Hij is daartoe gedwongen".
„Kennelijk spelen hier factoren en be
langen een rol die men laat prevaleren
boven het belang van de maatschappij
zelf- Wij betreuren deze beslissing van
de regering ten zeerste".
Het was in het afgelopen jaar speciaal
de heer Larive met wie het bestuur on
derhandelde over alle personeelszaken
die de vliegers raakten. „Wij hebben in
hem steeds een eerlijke, oprechte en
openhartige gesprekspartner gevonden",
aldus het bestuur, dat naar men zich
zal herinneren op 11 november jl. het
vertrouwen in de K.L.M.-directie opzeg
de en gelijktijdig het gebruikelijke over
leg opschortte. Hierin is sindsdien nog
geen wijziging gekomen.
In München is na een tweejarig ziekbed
overleden de Westduitse componist Karl
Amadeus Hartmann. Hij bereikte de
leeftijd van 58 jaar.
Muziekcritici beschouwden Hartmann
als een van de meest veelzijdige heden
daagse componisten.
Het E.T.I.-rapport over de vaste ver
binding over de Westerschelde komt
op een goed moment: binnenkort zal de
Tweede Kamer de begroting van ver
keer en waterstaat behandelen, zodat
dit nieuwe stuk daarbij een rol kan
spelen. Weliswaar moet men daarvan
geen overdreven voorstelling vormen,
want de minister zal heus niet uitroepen,
dat hier-nou-echt-het-stuk op tafel is
gekomen, waarop hij had gewacht, maar
toch zal hij het niet kunnen negeren. Er
is nu een begin gemaakt. Het begin
van een breedopgezette studie naar de
mogelijkheden van een vaste verbinding.
Zulk een studie behoort inderdaad met
een rapport als dit te starten, met een
berekening van de rentabiliteit. Op dit
ogenblik is zulk een berekening het kar
dinale punt: als er geen cijfers op ta
fel liggen wordt de zaak op de lange
baan geschoven. Nu zijn de cijfers er en
de betrokken instanties kunnen er met
hun neus bovenop worden gedrukt. Zo
is het ook met de Oosterscheldebrug ge
gaan: gestart met een calculatie van de
rentabiliteit. Het provinciaal bestuur
komt lof toe voor het ook in deze kwes
tie ondernomen initiatief: het is de con
sequentie van wat men zou kunnen noe
men ..de centrale-wegpolitiek". Desge
vraagd deelde men ons mede, dateer
een zevenhonderd exemplaren van het
rapport zijn verzonden, naar de staten
leden, naar de leden van de staten-gene-
raal, alle ministeries hebben er een ge
kregen, alsmede in de private sector de
vervoersbonden e.d. Deze haast demon
stratieve verspreiding markeert ook nog
weer eens het begin van een (lange?)
weg naar een scherpomlijnd doel: een
vaste verbinding over de Westerschelde.
Twee punten uit dit rapport, waarop
wij in deze eerste bespreking de aan
dacht willen vestigen. Nummer één: uit
dit geschrift blijkt weer, dat Zeeland
met zijn verlangen om een vaste verbin
ding niet alleen staat. Zowel in België
als in Zuid-Holland is bij herhaling ge
wezen op de noodzakelijkheid van deze
verbinding. De strijd behoeft dus niet
alleen te worden gestreden, om het eens
wat pathetisch te zeggen: men mag re
kenen op de steun Van partners, die
eveneens een groot belang bij dit ob
ject hebben. Punt nummer twee betreft
de plaats. De berekeningen van het
E.T.I. zijn gebasseerd
op een verbinding
)AfWMWWIAfllWW\A/WWm/MWIAIWWWimWWWmA«WI/WWWWWWWWWWWWtfWWWtfWWVWWWWWWWWWVfIi
Naar alle waarschijnlijkheid zullen de West-Berlijners, voor het eerst sinds
twee jaar, met de kerstdagen naar Oost-Berlijn mogen gaan om daar hun
familieleden te bezoeken.
Donderdag werden de regering in Bonn en het Westberlijnse stadsbestuur
in kennis gesteld van het Oostberlijnse voornemen dergelijke bezoeken mo
gelijk te maken.
Van Westduitse zijde werd het plan inmiddels goedgekeurd. Voor de tech
nische uitvoering zijn Westduitse deskundigen aangewezen. Sedert de op
richting van de Berlijnse muur, op 13 augustus 1961, waren de West-
berlijners de enige mensen ter wereld die geen voet op Oostberlijns grond
gebied mochten zetten.
de nabijheid van Ter-
neuzen. Er wordt na
drukkelijk bij ver
meld, dat elke andere
plaats de omvang van de verkeersstro
men zou verminderen. Als verkeersscha-
kel heeft dus de verbinding bij Terneu
zen duidelijk de grootste betekenis. Het
is te hopen, dat men met name in Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen-Oost (een inge
wikkelde aanduiding, we bedoelen er ge
woon Hulst en omgeving mee) dit uit
gangspunt zal accepteren. Burgemees
ter Lockefeer van Hulst houdt er nog
wel eens van om in het vaste-verbin-
dingskoor solo te zingen, meestal op mo
menten dat het grote koor aan de pauze
toe is. Wellicht brengt dit rapport hem
er toe zijn heldentenor samen met de
anderen te verheffen. Dat zou door ve
len worden toegejuicht.
Een nevenaspect (met een zekere ac
tualiteit) mag hier niet onvermeld
blijven. Dit rapport, gemaakt in op
dracht van het provinciaal bestuur, il
lustreert dat in Middelburgse colleges
bepaald niet alleen aan Midden-Zeeland
wordt gedacht. Onlangs is in dit opzicht
in de raad van Terneuzen kritiek uitge
oefend en daarbij werd met name be
toogd. dat het provinciaal bestuur in ho
ge mate prioriteit zou verlenen aan Sloe-
plan en Oosterscheldebrug. Men moet
hier geloven wij twee dingen uit
elkaar houden, namelijk de publiciteit
rond bepaalde obiecten en daarnaast de
werkelijke prioriteit van deze zaken.
Wanneer de laatste tijd de Oosterschel-
brug sterk in het niéuws is gekomen,
dan is dat een andere zaak dan het ge
ven van voorkeur in de belangstelling
van het provinciaal bestuur of het E.T.I.
Wij geloven, dat het bestuur van Zeeland
en datzelfde geldt voor het E.T.I.
prioriteit geeft aan alle Zeeuwse projec
ten die belangrijk zijn. Maar die projec
ten liggen nu eenmaal niet stuk voor
stuk in Terneuzen of omgeving. Overi
gens is de Oosterscheldebrug van even
groot belang voor Terneuzen op lange
termijn als bijvoorbeeld voor Goes: deze
brug is namelijk een schakel in de mid
denweg, waarvan de Westerscheldever-
binding het sluitstuk vormt.
Intern-Zeeuwse discussies, zoals dus
onlangs in de raad Terneuzen kun
nen van groot belang zijn, kunnen mis
verstanden uit de weg ruimen en stand
punten duidelijk maken. Maar ten aan
zien van de vaste verbinding over de
Westerschelde zouden we de vraag wil
len stellen of nu niet beter deze interne
meningsverschillen (of is dit een te
zwaar woord aan de kant kunnen
worden gezet opdat Zeeland één blijkt in
zijn pogen een vaste verbinding te krij
gen door of over het diepe water van
de Westerschelde. Wij zijn in dit ver
band er benieuwd naar wat in de ko
mende begrotingsvergadering van pro
vinciale staten gedeputeerden zullen
meedelen over hun verdere stappen.
Want dit is duidelijk: bij dit rapport kan
het niet blijven.
Tussen 9 en 20 december worden alle
schakelingen uitgevoerd voor de eer-
„De betekenis van een vaste
oeververbinding over de Wes
terschelde is enorm, de ur
gentie van de aanleg is groot
gezien de jaarlijks te verwach
ten besparingen voor het ver
keer en de overige relevante
economische factoren".
Dit is een conclusie uit
de gisteren verschenen nota
van het Economisch Technolo
gisch Instituut voor Zeeland,
getiteld „De vaste verbinding
over de Westerschelde", waarin
een analyse wordt gegeven van
het verkeer over de veerdien
sten en de betekenis van een
vaste oeververbinding. Deze
E.T.I.-analyse is van verkeers-
economisehe aard, op techni
sche vraagstukken of nautische
bijzonderheden wordt in de nota
niet ingegaan.
De nabijheid van Terneuzen wordt
genoemd als de gunstigste ligging
van de vaste verbinding. Hier sluit
de verbinding aan op de Zeeuwse
noord-zuidroute en is zij gelocali-
seerd bij het zwaartepunt van
Zeeuwsch-Vlaanderende kanaal
zone Terneuzen-Gent. Elke andere
plaats zou de omvang van de ver
keersstromen verminderen, aldus
de nota.
Voor het wegverkeer wordt een vaste
oeververbinding over de Wester
schelde gezien als een veelzijdig ont
wikkelingsproject van internationale,
nationale en regionale betekenis.
INTERNATIONAAL vormt een vas
te oeververbinding een essentiële
schakel in het Noordwesteuropese
wegennet. Bijzonder belangrijke,
dichtbevolkte en welvarende gebie
den worden er door verbonden: in het
noorden de randstad Holland (5 mil
joen inwoners) en in het zuiden de
Belgische provincies Oost- en West-
Vlaanderen en Noordwest-Frankrijk
(8 miljoen inwoners), sterk geïndus
trialiseerde streken, waarin grote
zeehavens zijn gelegen. De weg over
de Oosterscheldebrug, de Grevelin-
gendam, de Haringvlietbrug en de
Beneluxtunnel verzorgt de communi
catie met de randstad, de wegen E 3
en E 5 verbinden de Westerschelde
met West-België en Noordwest-
Frankrijk en verder. In dit gebied
neemt het Nederlandse wegvervoer
een belangrijke plaats in, hetgeen
wijst aldus de nota op het NA
TIONALE aspect van de Wester-
scheldeverbinding. Voor westelijk
Nederland betekent zij een behoud
van een snelle aansluiting op het
Noordwesteuropese wegennet, dat
door aanleg van de E, 3-weg Rijssel-
Antwerpen-Ruhrgebied ons land gro
tendeels dreigt te passeren. De snelle
noord-zuidverbinding door Zeeland
de alternatieve verbindingen zijn
35 km langer en moeilijker berijdbaar
zal de centrale uitvalsweg voor de
randstad worden in zuidelijke rich
ting. Ook toeristisch zal de Wester-
scheldeverbinding van grote beteke
nis zijn. Grote bevolkingsagglomera
ties worden verbonden met v.nvang-
rijke recreatiegebieden.
REGIONAAL aspect is, dat
Zeeuwseh-Vlaanderen door de Wes-
terscheldeverbinding ten opzichte
van overig Nederland uit zijii ver-
keersisolement wordt verlost. De
Zeeuwse noord-zuidweg zal een ont-
vvikkelingsas vormen, waarlangs een
groot eeonomiseh-geografiseh poten
tieel tot waarde wordt gebracht: zee
havens, industrialisatie, toerisme en
tuinbouw zullen zich ontwikkelen. De
remmende invloed van de veerdienst
op het wegverkeer van en naar
Zeeuwseh-Vlaanderen bedraagt 40
tot 50 procent, van de huidige ver
keersomvang, zo wordt in de nota
gesteld.
De samenstellers van de nota me
nen, dat tegen deze achtergronden
de berekende verkeersomvang
moet worden gezien over de vaste
Westerschelde verbinding. Ver
wacht wordt, dat in 1970 gemid
deld bijna 10.000 auto's per dag
3,2 a 4 miljoen per jaar) en ze
ker 16.000 er dag in 1980 (5,1 a
6,7 miljoen per jaar) deze thans
ontbrekende verkeersschakel zou
den passeren. De verkeersecono-
mische waarde van de vaste ver
binding is berekend op ruim één
miljard gulden.
De verliezen van omrijden, vaar- en
wachttijden en veerdienstexploitatie
zullen in 1970 volgens de nota f 45 a
f 50 miljoen en in 1980 f 70 S, f 80
miljoen per jaar bedragen. Gesteld
wordt verder, dat niet alle voordelen
van de vaste Westerscheldeverbin-
ding zich in geld laten uitdrukken.
Zo is er het nautische bezwaar van
de veelvuldige passage van de Wes
terschelde door de veerboten. Ver
voerden de drie Westerscheldeveren
in 1962 reeds meer dan één miljoen
auto's, in 1970 zal dit aantal naau
schatting rond 2 miljoen zijn en in
1980 circa 2,6 miljoen. Het zal zeer
hoge investeringen vergen om de
veerdiensten aan deze eisen te laten
voldoen.
Indien een vaste verbinding tot
stand komt op de gunstigste
plaats (omgeving Terneuzen),
kan met de handhaving van
één veer (Vlissingen-Breskens) in
zijn huidige omvang worden vol
staan, luidt één van de conclusies.
De drie veerdiensten vervoerden in
1962: 1.012.601 auto's. Daarvan ging
(Zie slot pag. 2 kol. 6)