PUZZEL- rubriek
ANTWOORD
DE VAL VAN WINDENBURG
véél vlees... héél goed!
BURGEMEESTER DEMPTE
SLOTGRACHT MET AUTO
zaterdagnummer
I
op de vraag: Wat at de fam. Levenslust op 15 oktober?
Zaterdag 16 not). 1963
De prijzen voor de wekelijkse puzzel zijn ditmaal als volgt toegekend:
le prijs, waardebon van 5,mevrouw J. v. d. Have-van Hekke,
Spruitstraat 29, Yerseke; tweede tot en met vierde prijs, waardebon
van 2,50, de heer J. Fondse, Simon Lindhoutstraat 30, Tholen, me
juffrouw C. Leijs, Oostelijke Kanaalweg 6, Wemeldinge en de heer
M. Smoorenburg, Ridderstraat 63, Sluis.
Met nadruk willen wij de inzenders
er nog eens op wijzen om bij inzen
ding per brief er toch vooral voor te
zorgen dat naam en adres ook op
de oplossing zelf voorkomen en niet
alleen op de enveloppe. Deze enve-
loppes worden weggegooid en het is
onmogelijk om later uit te zoeken
welke inzending bij welke enveloppe
hoort.
Hierboven de nieuwe puzzel; links
onder de oplossing van de puzzel
van vorige week. Oplossingen zoals
gewoonlijk vóór donderdag a.s. aan
redactie P.Z.C., Walstraat 58-60, Vlis-
singen. In de linkerbovenhoek van
brief of briefkaart vermelden „puz
zelrubriek".
HORIZONTAAL: 1. negergitaar; 6.
van het leven beroven; 11. gem. op
de Veluwe; 14. raadsel; 15. vlugge,
snelle; 16. nummers, afk.; 17. land
bouwwerktuig; 18. muziekteken i. d.
Psalmen; 20. stop in vatopening; 21.
steel, pak weg; 22. beteuterd; 24. on
gevulde; 26. larve van een vlieg; 28.
stap; 30. -stof: stof m. gebruiks
waarde, die uit de grond wordt op
gegraven; 32. niet aantrekkelijk; 35.
gescheiden, afzonderlijk; 38. stelling;
39. halfgod; 41. akelige; 43. Neder
duits, afk.; 44. ten laatste, afk.; 45.
steekbeitel; 48. Duitse munteenheid;
50. ten bedrage van; 51. het ik; 53.
steekwapen; 55. niet koude; 57. deel
van een fototoestel; 59. bloedwraak;
62. eenjarig dier; 64. een-: tijdsruim
te v. vrij grote lengte; 65. evenzo; 68.
onbruikbaar beschadigd schip; 70.
overgebleven deel; 72. bloedverwan
te; 73. Zweedse munteenheid; 75.
fijn drijfijs; 77. metaal; 79. meng-
licht, afk.; 80. voedster; 81. dorp
m. vliegveld in Drenthe; 83. onmis
baar bij soepeten!; 85. afdeling, afk.;
86. oogvocht; 87. schrobnet.
VERTICAAL: 1. oorlogshaven in
Frankrijk; 2. god der zee (Germ,
myth.); 3. nota bene, afk.; 4. vlees-
sap; 5. eiland in de Oostzee; 6. die
naar bij begrafenis; 7. onder andere,
afk.; 8. insektendodend middel, afk.;
9. gem. in N.-Holland; 10. rijk in
Azië; 11. bovenaardse wezens; 12. ti
tel, afk.; 13. boom; 19. geliefde Zeus;
23. vreeslijke ziekte; 25. geestdriftige
aanvalsgeest; 27. daarentegen, afk.;
29. kneedsel; 31. roem; 33. ijsbank
in een rivier; 34. ked, hitje; 36. waar
deloos voorwerp; 37. plaats voor
balspel; 39. grafzuil, oud-Griekse
pilaar; 40. zeewier; 42. peulvrucht;
46. ten aanzien van, afk.; 47. snip;
49. 0.01 pikol (gewicht in China);
52. afgewend; 54. harige gelaatsver
siering!; 56. evenredigheid; 58. Soc.
Economische Raad, afk.; 60. mikken,
zinspelen; 61. bekende aardolie mij.,
afk.; 63. oorlogstuig; 66. voorwerp
om water mee te vervoeren; 67. dwa
ze, gekke; 69. reet, smalle opening;
71. vertaler; 73. zie 72 horizontaal;
74. klip; 76. groente; 78. - volente:
met Gods wil, afk.; 82. vrouwelijke
dominee, afk.; 84. poste restante,
afk.
(Advertentie)
Mevrouw Levenslust had haar formulier als volgt ingevuld:
bij 't ontbijt bij de lunch bij de warme maaltijd
D Cervelaatworst Boterhamworst Biefstuk
X Ontbijtspek Tongeworst Runderlappen
Ham D Bacon O Varkensrollade
Leverworst X Gesneden rosbief Gehakt
Was Uw formulier precies eender aangekruisd en opgestuurd
conform de spelregels? Zo ja, dan ontvangt U een verzilverde
juslepel thuis. Gezien de vele gegadigden kan de verzending
nog enkele weken vergen. Dus... geduld s.v.p.!
|_Jet was een oude, aftandse auto
mobiel, zelfs tegen het eind van
de dertiger jaren beschouwden de
dorpelingen haar al als een voor
wereldlijk vehikel, de naam auto nau
welijks waardig. De auto had slechts
één verdienste. Zij reed. Soms. Met
een beetje geluk sloeg de motor prut
telend aan en als de burgemeester
achter het stuur ging zitten, zich im
mer bewust van zijn waardigheid, keek
het dorp in spanning toe: Zou-ie het
doen? Zou-ie het niet doen? Op het
laatst was het half om half. Voor een
bookmaker zat er een goede boter
ham in: twee tegen één. Geen won
der, dat de burgemeester niet zo ge
lukkig was met zijn auto. De nukken
van het vehikel moe heeft hij het op
klaarlichte dag met tientallen dorpe
lingen als enthousiaste supporters in
de brede en diepe slotgracht gereden
van het vroegere slot Windenburg...
Jan van der Doe in Dreischor hij
ziet er uit als 62, maar hij is al 72
glundert als hij eraan terugdenkt hoe
de auto langzaam van de wal in de sloot
terechtkwam. „Dat ogenblik was het of
ficiële startsein voor de demping van
de slotgracht. Er is later nog héél wat
in verdwenen, 't Werd je reinste vuilnis
belt. Maar wat wil je: de raad had tegen
het eind van de twintiger jaren besloten
de gracht te dempen. Ik weet er alles
van, want ik maakte toen deel uit van
de gemeenteraad. Geld hadden we d'r
niet voor over, maar toch moest de
gracht worden gedempt. Nou, iedereen
kwam er zijn huisvuil storten en nog
veel meer. Rotte uien, vlasafval, noem
maar op".
Van der Doe heeft beste herinneringen
aan het oude slot Windenburg in
Dreischor. Het eigenlijke slot heeft hij
niet meer gekend. „Dé ruïnes zijn in de
loop van de 19e eeuw afgebroken. Maar
de slotgracht was enkele tientallen jaren
geleden nog geheel intact en ook dé fun
dering nog". Bedachtzaam spreekt Jan
van der Doe zijn zinnen uit. Het is al
weer zolang geleden, maar zijn geheu
gen laat hem niet in de steek. „Vroeger
lieten de boeren hun vee in de gracht
drinken. Mooi gezicht was dat. Zoiets
zie je nu niet meer", merkte Van der
Doe op. „Toen de landbouwbedrijven op
het waterleidingnet werden aangesloten,
kwam er een eind aan het drenken van
de koeien. Je begrijpt: de boeren hadden
de slotgracht niet meer nodig. Al gauw
nadat de koebeesten waren verdwenen,
begon de gracht te vervuilen en toen
besloot de raad tot demping met huis
vuil. Nou meneer, wat er allemaal niet
ingegooid is. Te veel om op te noemen.
En oud-burgemeester Nahuis gaf nog
wel het goede voorbeeld door er zijn
auto in te rijden". Als hij de auto van
de vroegere burgemeester noemt, kan
Jan van der Doe een glimlach niet on
derdrukken. ,,'t Was eigenlijk toch een
zotte vertoning..."
Het slot Windenburg is vele eeuwen
geleden gebouwd. Smallegange
schreef in 1696 al in zijn Nieuwe Cro-
nyk van Zeeland: „Dreischor is een
schoon en wei-bewoont Dorp, daer van
outs noch een kasteel aen ligt, WIN
DENBURG genaemt, rontom bewatert
met ene gracht, eertijts by Vrou Anna
van Bourgondien gebouwt". Die Anna
was overigens niet de eerste de beste:
ze was een bastaarddochter van de
machtige hertog Philips van Bourgondië.
Volgens sommige geschiedkundige bron
nen zou het kasteel al eerder zijn ge-
gemeester gebouwd, die de allure heeft
van een modern kasteeltje. Weliswaar
heeft het nieuwe huis bepaald niet de
pretentie van een kasteel, maar de wijze
van bouwen en het gebruik van oude
steen geven het huis toch een bijzonder
cachet. „Kasteelheer" is burgemeester
A. H. Vermeulen. Als je tegenover hem
staat in het moderne „slot" realiseer je
je plotseling, dat op een feodale funde
ring het huis staat van een socialistisch
burgemeester... Een vreemde combina
tie? Kom, kom, burgemeester Vermeu
len woont er allergerieflijkst!
bouwd en later door Anna van Bourgon
dië zijn uitgebreid en verfraaid. In 1946
schreef dr. J. J. Westendorp Boerma in
„De historische schoonheid van Zierik-
zee": „Wie de plaats (Dreischor) bin
nenkomt, ziet eerst voor zich een iets
verhoogd onbebouwd stuk grond met
konijnenhokken en waschlijnen e.d. Hier
stond eens het kasteel Windenburg,
reeds vermeld in 1401, tegen het eind
der 15de eeuw eigendom van de roem
ruchte heren ADOLF en PHILIPS VAN
KLEEF, gesloopt in 1837. De slotgracht
is kort geleden met vuilnis gedempt".
Maar de vuilnisbelt midden in het dorp
voldeed toch niet. Na de ramp van 1953
heeft de herverkaveling rigoreus inge
grepen. Wat er nog van de kasteelgracht
was overgebleven werd gedempt; het
vuilnis met een forse laag grond bedekt.
En op de funderingen van het oude kas
teel werd een ambtswoning voor de bur-
Een foto van het oude slot roept bij
Jan van der Doe nog vele herinne
ringen op, ondanks het feit, dat hij het
kasteel zó nooit heeft gekend. Maar
iedereen in Dreischor sprak van „het
slot". „Als we een doodenkele keer op de
fundering stonden je kon er niet ge
makkelijk komen, want de slotgracht
was breed en diep hadden we het al
tijd over „het slot". Ik weet nog, dat
het verpacht was aan een zekere Van
Bloois. Die man had een jol. Daarmee
voer hij over de zeker wel tien meter
brede gracht naar het eilandje, waar
het „slot" was. Hij kweekte er o.m. drui
ven". „Spraken we toen niet van het
Slot van Kees van Bloois?" merkt me
vrouw Van der Doe op. „Ja, natuurlijk,
zo was het", zegt het 72-jarige oud
raadslid en -wethouder, terwijl hij ver
volgt: „Die Van Bloois, dat was me d'r
eentje. Ging varkens kweken op het
slot. Dacht zeker, dat ze dan niet zouden
weglopen. In het begin niet, maar toen
de beesten wat ouder waren, zwommen
ze met het grootste gemak over de slot
gracht". Glimlachend haalt hij deze her
innering op. „Nee, dat was ook niet al
les. Dacht je, dat je varkens veilig op
geborgen waren, terwijl ze vrolijk in het
dorp rondscharrelden..."
Jan van der Doe vindt het niet zo'n
ramp, dat de slotgracht is gedempt.
,,'t Was natuurlijk wel aardig en 's win
ters kon je er heerlijk schaatsen, maar
we hebben gelukkig nog onze ring rond
de kerk. Daar is ook een gracht, al is
die maar een paar meter breed. Je kunt
tenslotte niet alles hebben. En laten we
niet vergeten, dat we een nieuw kasteel
tje hebben, al is dat dan geen Winden
burg".
Tot in het begin van de negen
tiende eeuw heeft het slot „Win
denburg" het beeld bepaald in
het Schouwse Dreischor. In de
loop van de vorige eeuw is de
ruine afgebroken, maar oude
ren herinneren zich nog de me
ters brede slotgracht, waarop
het 's winters goed schaatsen
was en de forse fundamenten
van het oude slot, waarop na
1953 de ambtswoning van de
burgemeester is gebouwd.