Driehonderd mensen moesten overhaast vluchten voor gevaarlijke brand bij Delta Chemie Vlaardingen Dank zij landwind geen ramp Bedrijfsschade ruim 2 miljoen Kansen voor kompels klein meent Stein j Vandaag... EUROTEL MAG ER VAN DE STATEN KOMEN Terra sigillata ONGEVEER 20 ORGANISATIES PARAAT BIJ VLAARDINGEN Dringend Vulkaan? BOTER 6 CENT DUURDER KL0PGELUID" WAS DRUPPEN VAN WATER Complicaties bij boren VRAGEN OVER VLAARDINGEN Tweede partiële wijziging van streekplan Walcheren WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE. GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Rapport-Scholten: Open bestel" Ook Polen koopt Canadese tarwe De Gewonden Gevaar voorbij Stalen kooi is niet sterk genoeg Schade Stalen kooi Oponthoud STATENLID ZAG GEVAAR VOOR WATERWINNING Schoonheid Geen precedent 206e jaargang - no. 261 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Woensdag 6 nov. 1963 Pagina 3 GAS BEDREIGT RANDSTAD Het Tweede-Kamerlid de heer P. C. Elf- ferich (a.r). heeft van de voorzitter van de Kamer toestemming gekregen in de vergadering van vanmiddag mondeling vragen te stellen over de brand in Vlaardingen. Als de Kamer zich met het voorstel van de voorzitter verenigt zal de heer Elffe- rich aan de minister van binnenlandse zaken en van landbouw en visserij de volgende vragen stellen: 1. Zijn de bewindslieden van mening dat de recente brand te Vlaardingen reden geeft tot bezorgdheid: a. Voor de gezondheid van de bevolking van het Waterweggebied en het daaraan grenzende Westland, b. voor de toestand van de gewassen in het hierbij betrokken tuinbouwgebied, .c voor het vee in deze weidestreek 2. Zijn de bewindslieden bereid om, zo vraag 1 in bevestigende zin wordt be antwoord zodanige nadere maatregelen betreffende de voorzorg verplicht te stellen c.q. daartoe de benodigde stap pen te ondernemen, dat bij onver hoopte herhaling een naar menselijk vermogen maximum aan veiligheid is gewaarborgd de gisteren (Luchtfoto A.N.P.) Een van de ernstigste branden die ooit in het industriegebied langs de Nieuwe Waterweg gewoed heeft, heeft gisteren tussen rond 7 uur in de morgen en drie uur in de middag de bevolking van Vlaardingen en omgeving en de autoriteiten in dit stadje in spanning gehouden. Een gevaarlijk gas verspreidde zich over de omgeving, maar woei gelukkig naar zee. Het was gistermorgen goed vijf uur toen als gevolg van broeiing waardoor een chemische reactie ontstond, brand uitbrak in een hoe veelheid ongeveer 4000 ton gemengde kunstmest die opgesla gen was in een 10 meter hoge en 50 meter lange loods van de N.V. Delta-Chemie, behorende tot het concern van de E.N.C.K. Aanvan kelijk nam men deze brand niet zo ernstig. De goed uitgeruste be drijfsbrandweer tastte met alle be schikbare middelen het vuur aan maar moest na ongeveer een uur erkennen, dat zij de strijd bezig was te verliezen. De brandweer van Vlaardingen werd gewaarschuwd, en ook deze zag geen kans in sa menwerking met de bedrijfsbrand-' weer snel een einde aan de brand te maken. De officiële richtprijs voor groothandel in boter is met onmiddellijke ingang verhoogd van 3,92 tot 3,98 per kilogram, hetgeen neerkomt op consumenten prijzen van 4,58 tot 4,60, een sti jging van zes cent per kilogram. Aangezien de boterprijzen hier en daar de laatste weken incidenteel al met twee cent waren verhoogd zal de prijsstijging in sommige gevallen slechts vier cent bedragen. Het besluit viel op een verga dering van de Bond van Coöperatieve Zuivel Verkoop Verenigingen, die zestig procent van de boteromzet in ons land beheerst. De vereniging van (particulie re) groothandelaren in boter, zal van ochtend op een speciale bijeenkomst be slissen of zij het voorbeeld van de coöpe Canada zal Polen de komende drie jaar voor ongeveer 88 miljoen dollar aan tarwe verkopen. In de loop van het eer ste jaar zal 14,7 miljoen bushel worden geleverd en in het tweede en derde jaar bij elkaar 29,4 miljoen bushel. Een Tsjech die studeert aan de Parijse Sorbonne, Antonin Klouda, heeft bij een Londense antiquair een pasteltekening ge kocht, die naar zijn mening wel eens van Vincent van Gogh zou kunnen zijn. Hij heeft maar vast de tekening, waarvoor hij 125 gulden heeft betaald, verzekerd voor 30.000 gulden. (Van onze speciale verslaggever Rink van Bruggen) De hoop om alsnog zes mijn werkers te kunnen redden buiten de elf, aan wier red ding thans wordt gewerkt, is nog altijd niet opgegeven. Hoewel de kansen bijzonder gering moeten worden ge acht, is men gistermorgen om elf uur met een nieuwe proef boring begonnen, de vijftien de tot nu toe, die tussen het hoofdgebouw van de mijn en het kerkhof van Broistedt in ligt. Er moet daar een diepte van iets meer dan 60 meter worden be reikt. Na de sonderingen van gis termorgen vroeg is de eerste proefboring aan de rand van het kerkhof negatief verklaard. Op de afgeluisterde bandjes consta teerde men, dat de klopsignalen die waren gehoord, gedeeltelijk het tikken van vallende waterdroppels was en voor de rest de echo van de klopsignalen boven. De staten van Zeeland hebben gisteren het streekplan Walcheren gewijzigd, lodat nu althans wat Zeeland betreft de bouw van een Eurotel te Vrou wenpolder geen formele bezwaren meer in de weg kunnen worden gelegd. Een verstandig besluit, naar het ons voor komt. De bezwaren tegen de hoogte van dit Eurotel zijn (evenals trouwens de voorkeuren) sterk persoonlijk bepaald, zo bleek gisteren weer tijdens de discus sies. Het gaat hier minder om toepas sing van absolute normen dan om een individuele instelling, het is vooral een kwestie van smaak. En over smaken valt nu eenmaal niet te twisten. Eigenlijk hebben in zulke gevallen voor- en tegen standers allebei gelijk. Tegen deze ach tergrond nu konden wij het „filosofie tje" van de gedeputeerde Schorer, dat deze in zijn betoog ter verdediging van het wijzigingsvoorstel had ingevlochten, wel waarderen. De heer Schorer poogde daarmee zo al geen objectieve norm aan toch we! objectieverende argumentatie te vinden om dit Eurotel toe te laten. niet als geblust kon worden be schouwd. De brandweer van Vlaar dingen rukte in, maar de bedrijfs brandweer zette het blussingswerk voort daarbij bijgestaan door enkele eenheden van de korpsen uit omlig gende gemeenten. Op het raadhuis van Vlaardingen bleef de bewakingspost de gehele nacht in actie. Er zijn zo werd bekendgemaakt Inmiddels was het duidelijk dat de ni-1 treuzedampen die zich als gevolg van de brand gingen ontwikkelen, een gevaar voor mens en dier zouden gaan opleve ren. Gelukkig woei de wind uit het zuid oosten, waardoor de buitengewoon on aangename gassen in het open land aan de westzijde van Vlaardingen woeien. In dit land, de zogenaamde Zuidbuurt, die behoort tot de gemeente Maasland, waren slechts enkele boerderijen. Deze werden in de loop van de ochtend ge ëvacueerd, omdat het voor de boeren en hun gezinnen niet te harden was op hun stee te blijven. Ook voor het vee werd in samenwerking met de dierenbescher ming maatregelen getroffen. Al vroeg in de ochtend, liepen vier brandweerlieden, toen een muurtje instortte, verwondingen op. En later op de dag kreeg een vijfde brand weerman tamelijk ernstige brand wonden aan zijn voet, terwijl een zes de brandweerman een been orak. Zij zijn allen in het algemeen ziekenhuis in Vlaardingen geholpen. In de gemeente De Lier hebben enkele mensen als gevolg van de gasontwikke- ling ademhalingsmoeilijkheden gekre gen, waardoor ook zij zich onder dok tersbehandeling moesten stellen. In Maassluis was het gedurende enkele uren nauwelijks te harden en ook de be volking van Maasland heeft het niet ge makkelijk gehad. In Vlaardingen waren velen op ernstig ongerief voorbereid. In hoeverre de gassen schade aan dt vee stapel en de plantengroei, met name in het Westland, hebben veroorzaakt, is op dit ogenblik nog heel moeilijk na te gaan. In de loop van de middag begaven de ministers Marijnen en Toxopeus zich naar Vlaardingen om zich ter plaatse te laten voorlichten over de situatie. Toen zij er arriveerden was echter het ergste achter de rug. Rond zeven uur gisteravond kon de directie van Delta Chemie meedelen dat de gevaarlijke toestand voorbij was. maar dat de brand nog altijd (Van een onzer redacteuren) Enkele duizenden mensen zijn ingescha keld geweest bij de hulpverlening rondom Vlaardingen. Misschien nog wel meer mankracht stond gereed om uit te rukken als dat nodig was geworden. Deze voorzorgsmaatregel behoefde gelukkig niet in werking te treden. Bij calamiteiten van allerlei aard treedt direct na het alarm van de burge- meester(s) uit het getroffen gebied een organisatieschema in werking.- Het kabinet van de commissaris der koningin fungeert daarbij gewoonlijk als centrale post. Daar komen dan alle meldingen binnen en van hieruit gaan berichten en commando's naar ale mogelijke instanties. Zo ging dat gisteren ook in Den Haag. De chef kabinet C.D.K. mr. H. A. N. Dinger van Kruiningen zat voor een grote kaart, waarop werd bijgehou den wat er gebeurde en welke eenhe den daarbij waren betrokken. „Aller eerst natuurlijk de dienst Bescher ming Bevolking. Dan de districts commandant van de rijkspolitie, ver der de territoriaal bevelhebber en ook de marechaussee. Ik pleeg na tuurlijk geregeld overleg met de in spectie volksgezondheid en met T.N. O. Ook de provinciale voedselcom- missaris wordt op de hoogte gehou den in dit geval. De gemeentelijke, geneeskundige diensten en enkele ziekenhuizen zijn gewaarschuwd. We houden verder voeling met het Rode Kruis. Ik schat dat het totaal van twintig organisaties bij dit gebeuren zijn betrokken op dit moment". Er zijn natuurlijk geen strakke richtlij nen op te stellen voor welke soort ramp dan ook. Daarom laten de schema's veel ruimte voor het inpas sen van onvoorziene ontwikkelingen. Zo was het gisteren bijvoorbeeld no dig luchtfoto's te laten maken. Elk uur vloog een speciaal militair ver kenningsvliegtuig over het Westland. Op de vliegbasis Ypenburg werden de opnamen ontwikkeld en overge bracht naar het hoofdkwartier voor de hulpverlening. Gasverkenners werden gisteren „achter de hand" gehouden voor het geval er meer giftige wolken zouden ontstaan bij Vlaardingen. Deze specialisten hadden met behulp van zogenaamde detectiedozen kunnen nagaan waar en in welke mate de lucht dan ge vaarlijk werd besmet. Het ging hier om gasverkenners van het leger, die zijn ingedeeld bij de genie. Natuurlijk heeft de B.B. ook gasverkenners maar helaas beschikten die gisteren nog niet over apparatuur Er is slechts 50 procent kans dat de 11 mannen die reeds 12 dagen in de ijzermijn „Mathilde" zitten op gesloten veilig en wel naar boven kunnen worden gehaald, zo heeft de directeur van de mijn, Rudolf Stein gisteren gezegd. Hij verklaarde dat het gevaar bestond dat het plafond van het ondergrondse vertrek waarin de mannen waren opge sloten, als gevolg van de druk en de trillingen van de boor zou instorten. De stukken staal die waren neergelaten voor de bouw van een soort verschan- ratie volgt. Het bestuur van het pro- sing, die de mannen tegen vallende duktscnap voor zuivel is telegrafisch uit- genodigd voor een spoedvergadering op vrijdag a.s. te Den Haag. zeer gevaarlijke gasconcentraties geme ten, maar gelukkig is niemand er ern stig door getroffen. De ongeveer drie honderd mensen die in de zuidbuurt van Maasland zijn geëvacueerd, zijn thans allen weer thuis. Over de oorzaak van de brand, althans de chemische reactie die de brand tot gevolg had, tast men nog in het duister. De kunstmest die is gaan branden wordt al ruim tien jaar in deze samenstelling gemaakt en op dezelfde manier opge slagen. Welke omstandigheden broei hebben veroorzaakt was nog niet vast te stellen. Er is een onderzoek gelast. De schade buiten het bedrijf is nog niet vastgesteld. De eerste rapporten zijn echter gunstig en doen vermoeden dat deze schade erg zal meevallen. De schade aan het bedrijf zelf zal de twee miljoen gulden zeker wel overschrijden. Een overzicht van de grote bedrij vigheid op het terrein van de che mische fabriek Delta Chemie in Vlaardingen steenbrokken zou moeten beschermen als het boorijzer hun grot bereikt, werden gisteren door het vallende gesteente in gedeukt. De verschansing werd volgens Stein gerepareerd met stalen pijpen. Hij trok het echter in twijfel of de ver schansing een soort kooi de mannen voldoende ijescherming zou bieden wanneer de ruimte door het boorijzer zou worden bereikt. Stein zei dat men probeerde langs een der muren van de ruimte waarin de mannen vastzitten, te boren. Als de schacht bijna gereed is zal een reddings capsule dezelfde die afgelopen vrij dag werd gebruikt om drie mijnwerkers te bevrijden met een lid van de red dingsbrigade erin worden neergelaten. De man moet proberen zich een weg te banen door de dunne laag aarde die, naar men hoopt, nog tussen de schacht en de grot aanwezig zal zijn. De II mannen zullen zich in de kooi ver schuilen terwijl dit werk wordt verricht. Men hield gistermorgen om 11 uur op met boren en begon de boorschaeht te verstevigen met stalen pijpen die met cement zouden worden vastgemaakt. De diepte van de schacht was ruim 40 me ter. Men had gistermiddag een opont houd van twee uur doordat de stalen pijpen op een onbekend voorwerp stuit ten. is het 20 jaar geleden, dat het S als troepentransportschip inge- S richte 19.335 brt. metende passa- S giersschip „Marnix van St.-Alde- gonde", eertijds het vlaggeschip S van de stoomvaartmij. „Neder- Land" nabij Kaap Bongaroni werd getorpedeerd. De volgende dag ging het schip ten onder. e gedeputeerde trachtte in deze be nadering tot een formulering te ko men van wat men zou kunnen noemen het landschappelijk karakter van Zee land. Men ontmoet hier de zee en het land, de natuur en de werkzaamheid van de Zeeuwse mens, zo stelde hij. En hij herinnerde in dit verband aan de naam van het bekende Romeinse aardewerk, dat bij opgravingen vaak naar boven komt, „terra sigillata", d.w.z. aarde, waar een zegel, een stempel op staat. Welnu, de natuur in Zeeland is gestem peld door de werkzaamheid van de mens, zei de heer Schorer. Wij kennen hier behoudens een enkele uitzonde ring geen natuurreservaten, maar wel natuurgebieden, onze steden zijn géén dode musea, maar wel levende ker nen, wij werken niet archaïserend en historiserend, maar voor heden en toe komst. Zich op deze basis stellend achtte de heer Schorer in het bewuste gebied de bouw van dit hoge Eurotel zeker ver antwoord. Men behoeft het niet met deze gedepu teerde eens te zijn om toch te er kennen, dat zijn „filosofische" benade ring een te zwaar woord wellicht voor dit betoog verdiensten hadhet was de omschrijving van de situatie, waar in wij in Zeeland voortdurend verke ren, namelijk het steeds weer moeten afwegen van de eisen, door een snelle en vaak overrompelende ontwikkeling ge steld, tegen de eveneens onmiskenbare plicht het „ons toevertrouwde pand" te bewaren. In dit Eurotelgevai gaven ech ter de statenleden over het algemeen hun betoog slechts een incidenteel en weinig principieel karakter, doordat zjj alleen maar deze zaak zonder meer en zonder diepere achtergronden in be schouwing namen. De heer Schorer evenwel bracht de kwestie op een breder plan door de overweging dat het hier in feite vooral gaat om de situatie van Zeeland tussen gisteren en morgen. Wij hebben dit deel van zijn betoog zeker niet het zwakste van zijn verdediging gevonden. Integendeel. Terecht hebben de staten van Zeeland gisteren besloten het rapport van de recreatiecommissie terug te verwijzen naar Ged. Staten, opdat dit college eerst zyn standpunt kan formuleren over de problematiek, in dit stuk aan de orde gesteld. Wellicht dat Gedeputeerde Sta ten bij de bespreking van de uitgebreide stof ook nog gelegenheid vinden om hun mening te geven over de (in het rapport niet behandelde) verhouding recreatie industrie. Dit is, naar het ons voorkomt, sinds gisteren dringender dan ooit ge worden, nu de grote fabrieksbrand in Vlaardingen heeft aangegeven hoe af schuwelijk kwetsbaar de bevolking is geworden in de omgeving van bepaalde bedrijven. Deze brand immers heeft een wolk van giftig gas geproduceerd, die bij een andere windrichting voor de be volking kwalijke gevolgen had kunnen hebben. De vestiging van een dergelijk bedrijf in het kader van Zeelands indus trialisatie zou vele vragen oproepen: vragen over de veiligheid voor eigen be volking, vragen ook over de kwetsbaar heid van Zeeland als recreatiegebied. Dit Vlaardingse voorbeeld toont aan, dat allerlei belangen een omzichtig ves tigingsbeleid nodig maken. Wat is het oordeel daarover van Gedeputeerde Sta- I ten? Overigens: men mag aannemen, dat deze Vlaardingse brand de komende j dagen de gemoederen intensief zal be zighouden. Terecht. Men kan een derge lijke calamiteit moeilijk bagatelliseren: wanneer men de brand niet meester zou zijn geworden, had de gehele bevolking van Vlaardingen 70.000 zielen - moeten evacueren. Om nog maar niet te spreken over de gevaren voor centra als Rotterdam en Den Haag. Het is zéér verontrustend. In de nabije toekomst dienen allerlei kwesties aan de orde te worden gesteld: veiligheidsmaatregelen, herhalingskansen, maar vooral de alles beheersende vraag: kan de chemische industrie nog wel verder worden uitge bouwd in een dichtbevolkt land? De on vermijdelijke kwetsbaarheid in een oor logssituatie heeft ook met deze vraag te maken. Alles bijeen is de conclusie gerechtvaardigd dat de brand in Vlaar dingen een schokkende ervaring is. Le ven wij op een vulkaan? Er zal daarop een antwoord moeten komen. HET EUROTEL, dat mettertijd ten minste dertig meter hoog in Vrouwenpolder zal verrij zen, is gistermiddag belangrijk dichter bij de letterlijk „harde" werkelijkheid van beton, staal en glas gekomen. Dat was toen de provinciale staten van Zee land akkoord gingen met de tweede partiële herziening van het streekplan Walcheren. Die tweede herziening betrof in de eerste plaats en voornamelijk de „invoeg" van het Eurotel. „Het is een onderwerp, dat al vele tongen en pennen in bewe ging heeft gebracht. En te recht!", zei jhr. mr. T. A. J. W. Schorer, lid van Gedeputeerde Staten, die deze herziening knap verdedigde, er van, „want het is zeer belangrijk voor de hele Waleherse vormgeving". Vanzelfsprekend klonken de soms heftige discussies over het Eurotel van de laatste maanden door in de debatten tijdens deze statenzitting. Bij enkele staten leden was er zelfs meer dan een schroom: onder het motto „er is in Vrouwenpolder genoeg ruimte voor .gewone' hotel- bouw" wilden zij geen hoog bouw in de duinen. De mening van de grote meerderheid echter werd treffend door de heer J. L. Lukaart (p.v.d.a.) onder woor den gebracht: „Het liefst zou ik het aangezicht van Walcheren willen bewaren, zoals het ons bekend is, maar anderzijds moe ten we door de nieuwe ontwikke ling een nieuwe schoonheid scheppen, die bij de nieuwe tijd past". Van de 38 aanwezige statenleden wa ren er ten slotte acht, die tegen deze tweede partiële herziening van het streekplan Walcheren stemden: de heren C. Boender, H. Flikweert, G. A. A. Adelaar (allen s.g.p.), A. J. Berenpas, P. A. Roels (beiden p.v.d.a.), P. Meliefste, A. A. van Eeten en P. van Hoeve (allen a.r.). Bij al deze leden werd het „tegen" overigens niet ingegeven door een af keer van hoogbouw in de duinen. De heren Berenpas en Roels konden zich namelijk met een ander facet van de wijziging niet verenigen. Ze hadden er beslissend bezwaar te gen, dat zo dicht (150 meter af stand) bij de bronnen van het wa terwingebied Oranjezon een kampeer terrein is gevestigd. „Eén milligram benzine uit een lekkende auto kan 1000 liter water bederven", zei de heer Berenpas geëmotioneerd en dat was mede aanleiding voor zijn „te gen". Al direct kreeg het college van G.S. een fikse steun voor deze Eurotel- wijziging van de eerste spreker, de heer C. F. van der Peijl (c.h.). „Uit esthetische overwegingen waren er aanvankelijk bezwaren bij mijn frac tie en we moeten nu ook nog wennen aan dit beeld: een betonnen kotos, die dertig meter hoog oprijst uit een lage duinenrij. Bij dit Eurotel zal dan ook alles afhangen van de architectoni sche vormgeving". Hij drong er dan ook bij G.S. op aan invloed aan te wenden om bij deze hotelbouw de schoonheid van het landschap niet aan te tasten. „Op deze voorwaarde kunnen wij wel akkoord gaan met het Eurotel". zo concludeerde hij en daarmee maakte hij ook burgemees ter A. de Kam van Vrouwenpolder, die de debatten van de staten volgde, gelukkig. Overigens kon de heer Schorer deze c.-h.-woordvoerder niet helemaal ge ruststellen: „De architectonische vormgeving valt buiten de planolo gische. waarin we wel iets te vertel len hebben", zo zei dit G.S.-lid. „Of welke architectonische vormgeving dan ook zal passen in een landschap blijft toch vaak een kwestie van persoonlijke smaak", aldus de heer Schorer. die niettemin vertrouwde, dat deze vormgeving harmonisch zal zijn met de natuur en de menselijke werkzaamheid. Overigens wees de heer Schorer er op. dat het te verdedigen zou zijn de toestemming voor het Eurotel te ge ven op grond van artikel 44 van het streekplan. Dit artikel staat namelijk kleine afwijkingen toe, die niet in druisen tegen de geest van het plan. De minister stelde echter prijs op een formele behandeling van deze zaak, opdat alle belanghebbenden en ook de staten zich konden uitspreken. Een zo hoog gebouw in de duinen moet wel een hoge uitzondering bljj- ven en er mag dan ook beslist geen boulevardvorming komen. Laat dit Eurotel nooit een precedent zijn'. Bjj herhaling werd deze mening uitge sproken door de heren Van der Peijl, H. J. van de Zande (v.v.d.), E. J. van Kuymbeke (k.v.p.) en mr. J. F. G. Sehlingemann (v.v.d.). (Zie slot pag. 2 kol. 3)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 1