Tot laatste moment toe hoop Onzekerheid lot van vijf over het anderen Gevechten in Sahara laaiden opnieuw op Rust in Z.-Vietnam na geslaagde staatsgreep Zeeuws dialect-symposion in Goese stadhuis Vandaag... NIEUWE REDDINGSOPERATIE: Elf man in ruimte van 5 bij 3 meter op 60 meter diepte VALENTIN A TERESJK0WA IS THANS MEVROUW N1K0LAJEW Initiatief van het Genootschap der Wetenschaptien Reeds 68 doden door gasontploffing in de V.S. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vlissingen zegevierde over Middelburg Nieuwe hoop Eerste voedsel Diepe ontroering Proefboring Conditie goed Tien doden Utrechtsleept de „Althard" naar Plymouth Luchtzak Beschuldigingen over en weer ZETTERS „TELEGRAAF" WEER AAN HET WERK Rapport VANDAAG VORMING VAN ZAKENKABINET Vraagtekens rond dood van Diem en Nhoe Voorbehoud Kamerlid Koekoek moet nu bewijzen leveren Niet duidelijk Neergeschoten? OVER VARIATIES, ACCENTEN EN EIGENAARDIGHEDEN..,. Bedreiging Hoge raad voor de Nederlandse cultuur Russische orders voor Nederlandse scheepswerven? Ir. J. Loopuyt voorzitter N.I.V.E. 206e jaargang - no. 259 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Pagter* Hoofdredactie. W. Leertouwer en G. A. de Kok Abonnementsprijs 67 cent per week, 8,70 per kw.franco per post 8,95 p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureaus: Vlissingen: SIS7 KSiiïl. 2 J 3647/3643); Middelburg: Marxt 51. tel 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853. adv. 5213); Oostburg: tel. 2395; Terneuzen: Arsenaalstraat 2. tel. rea. tel. 2425, adm. tel. 2094. Adv. pr. 30 ct. p. mm. Min. p. adv. 4,50. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 30 ct. p. rege. (min. ƒ1.50) ..Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg. Maandag 4 nov. 1963 Pag. 3 (Telefonisch van onze speciale verslagger Link Verbruggen) Lengede, zondagavond Groot is de vreugde. Groot is ook de ver bijstering. Niemand had dit ver wacht. Niemand had kunnen den ken dat elf doodgewaande men sen op niets dan een beetje wa ter tien dagen in leven zijn geble ven. Er zijn fouten gemaakt men fluistert het reeds. Hoe het mogelijk is dat de bedrijfsleiding van de zwaar getroffen Mathilde- mijn geen moment heeft stil ge staan bij de spelonk, die door in stortingen in 'n oude mijngang is ontstaan, is voor velen een raad sel. Men praat er echter niet te luid over. Nog niet althans. Alle krachten zijn toch ingezet om de afgezwakte en op het topje van hun zenuwen geleefd hebbende kompels heelhuids boven de grond te brengen. De man, die de ondergrondse schuilplaats van de elf mijnwer kers heeft aangewezen, is een houwer, wiens naam men geheim houdt met het oog op de zee van vragen, die journalisten hem zou den stellen. Hij heeft zo luidt ten minste de lezing van de be drijfsleiding een voorman erop attent gemaakt dat in een oude, niet meer gebruikte gang een spelonk was ontstaan als gevolg van plaatsgevonden instortingen. Tegelijkertijd heeft hij het ver moeden geuit dat dat plekje wel eens niet door het water bereikt zou kunnen zijn en dat het een mogelijke schuilplaats was ge worden. „Het is een wonder", commenta rieerde vanavond een woordvoer der van de mijn, „dat de schuil plaats al bij de eerste boring is gevonden". Lengede, nog helemaal in de rouw kreeg vannacht weer nieuwe hoop, nadat ellt sprankje zaterdag was uitgeblust door de officiële ver klaring dat niemand meer in le ven kon zijn. In het zwart gekle de vrouwen, die dachten weduwe te zijn, verdrongen zich huilend voor het miinkantoor. Kinderen, die verteld was dat ze hun vader nooit meer zouden terugzien, ston den met bleke gezichten te wach ten. Het nieuws kwam, nadat via de kleine, slechts 15 cm dikke buis, Velen huilden en dansten van een briefje met de namen van de overlevenden naar boven kwam. vreugde. Anderen trokken zich stil terug. Voor hen veranderde er niets, behalve dan dat het ver lies nog pijnlijker werd gevoeld. Een radio wagen van de Nordwest- deutscher Rundfunk zorgde van middag voor het eerste contact met de elf reeds ten dode opge- schrevenen. Ze mochten met hun vrouw praten, of met andere fa milieleden, doch niet nadat ze voor het eerst sinds tien dagen waren gevoed. Een team van doktoren, dat zich permanent in de radiowagen installeerde zorg de voor de nodige aanwijzingen. Niet roken, niet te veel drinken, luidde het parool. Eerst een deci liter druivensap naar binnen wer ken een flesje neergelaten door de smalle buis daarna 'n beetje thee met rum, vervolgens een half bordje dunne pap, ten slotte twee beschuiten. Vanavond was de microfoon, waarmee contact met de buiten wereld was gemaakt, weer opge hesen. Truien en nog belang rijker zaklantarens werden naar beneden gelaten, daarna dun ne constructiebuizen. Met dit ma teriaal moeten de kompels zelf een dak boven het hoofd bouwen. Dit om steenslag en instorting tegen te gaan, als maandagavond of dinsdagmorgen met het boren van een gat met een doorsnede van een halve meter wordt be gonnen. De woorden van een van de op gesloten mijnwerkers hebben bo vengronds een diepe ontroering teweeg gebracht: „We hebben al die tijd om beur ten geklopt", ontcijferde men op een briefje. „We hebben tot het laatste moment toe hoop gehou den. We hebben er vast op ver trouwd dat boven alles zou wor den gedaan om ons eruit te krij gen". NOG 11 OVERLEVENDEN IN RAMPMIJN Bij de ondergelopen ijzerertsmijn bij het Duitse plaatsje Lengede is momenteel een grote red dingsoperatie aan de gang om te trachten elf mannen, die al ruim 10 dagen in de mijn zitten opgesloten, te redden. Men maakte gistermorgen contact met de elf man, die op zestig meter diepte in een ruimte van 3 bij 5 meter in een verlaten mijngang zitten opgesloten. Onzeker heid bestaat nog over het lot van vijf andere mijnwerkers. Enige van de ingesloten mannen ver klaarden namelijk, dat zij vijf mannen hadden gezien, die tijdens de overstroming op weg wa ren naar de hoofdschacht. Deze vijf maken deel uit van 29 man, die nog steeds worden vermist. Mevrouw Irene Wolter rechts die al tien dagen lang aannam dat haar man was omgekomen, kon haar emoties niet bedwingen, toen zij hoorde dat haar man bij de el) overlevenden is. Zij wordt ge troost door een vriendin. De mijndirectie maakte gisteravond bekend, dat men de elf ingeslote- nen vanavond op dezelfde manier als hun drie collega's, die vrijdag werden gered, aan de oppervlakte hoopt te brengen. Er werd aan toe gevoegd, dat de redding zeer moeilijk zal zijn, omdat er gevaar voor vallend gesteente bestaat. De mannen bevinden zich op vier meter boven de waterspiegel in de mijn. Tien van hen maken het goed, de elfde een elektromonteur had een zenuwinzinking gehad. In een reddingshuls kregen zij gisteren voedsel. Men ontdekte de elf mannen gister morgen toen een proefboring werd ge daan om de waterstand in de mijn te onderzoeken. Door middel van klopsig nalen kreeg men contact. Direct daar op werd een telefoon neergelaten, zo dat men met de mannen kon spreken. Bulldozers begonnen daarna de grond, waaronder de mijnwerkers zitten opge sloten, gelijk te maken om de reusach tige boorinstallatie te kunnen plaatsen. De oliemaatschappij die de boorinstal latie verschafte riep onmiddelijk haar specialisten terug. De boor zelf was nog op het ter rein van de mijn aanwezig. De politie hield mijnrampspecialisten, die na de reddingswerkzaamheden van vrijdag op weg waren naar huis, op de autowe gen aan om hun het nieuws mede te delen. Zij keerden daarop onmiddellijk naar Lengede terug. Een arts van het Rode Kruis deelde nog mede, dat de lichamelijke con ditie van de ingeslotenen „wonderlijk goed" is. Ze hadden wel last van gezwollen voeten, daar zij dag en nacht heen en weer hadden gelopen om de kou te verdrijven. De man, die de zenuwinzinking had gehad had via de reddingshuls kalmerende middelen gekregen en was in slaap gevallen. Men wilde de mannen zo snel mogelijk warme kleding geven. De elf man deelden nog mee, dat zich achter de steenmassa's in hun omgeving ten minste tien doden bevinden. De mi nister van sociale zaken van de deel staat Nedersaksen zei, dat deze stoffe lijke overschotten van mannen zijn, die de overstroming hadden overleefd, maar later om het leven kwamen door neer vallend gesteente. Omstreeks vijf uur gistermiddag is de zeesleepboot „Utrecht" van N.V. Bureau Wijsmuller, aangekomen bij het Neder landse vrachtschip „Alphard" dat om streeks twee uur gistermiddag brand had gerapporteerd in de machinekamer op negentien mijl ten zuidwesten van Eddystone in het Engelse Kanaal. Omstreeks zes uur werd gemeld dat de brand aan boord met behulp van kool- zuurapparaten was bedwongen. In een oostelijke bries met windkracht zeven was de „Alphard" al in de richting van de Engelse kust gedreven. De positie was nog slechts veertien mijl van Kaap Lizzard toen de „Utrecht" gisteravond omstreeks half negen een sleepverbin- ding met de „Alphard" tot stand bracht. De„Utrecht" sleept het Nederlandse vrachtschip, dat met stukgoed is gela den, nu naar Plymouth over een afstand van vijftig mijl. De oudste van de elf nog in leven zijnde mijnwerkers is Fritz Baer. Men ziet hem hier met zijn vrouw Elsezijn dochter Rosi en een neefje oji een foto uit 1957 De namen van de elf ingeslotenen zijn: Johannes Sitter (38), Heinz Kuil (51), Rudolf Wiese (43), Bemhard Wolter (28), Siegfried Ebeling (32), Dieter Richey (29), Helmut Wobranitz (28), Fritz Bear (53), Herman Lübke (38), Helmut Kendizia (34) en de monteur Adolf Herbst (20). Inmiddels is men gistermiddag ook op een andere plaats begonnen met het boren van een gat. Men veronderstelt dat daar een luchtzak is, waar zich nog meer overlevenden zouden bevin den. i Ondanks „bestand" bombardementen en aanvallen Bijna 48 uur mulat tussen Algerije en Marokko een wapenstilstand had moeten ingaan werd er tussen de twee partijen nog steeds ge vochten. Marokkaanse functiona rissen in Figuig zeiden gisteren dat na enkele uren gevechtsstilte de Algerijnen hun bombardement op deze plaats hervatten. De Algerijnen beschuldigen Marokko er van dat het de wapenstilstand heeft ver broken. Zij beweerden dat de gevechten van gisteren begonnen met een bombar dement van de Marokkanen op de plaats Beni Ounif, een Algerijnse grenspost op ongeveer zes kilometer ten zuiden van Figuig. Van Marokkaanse zijde werd echter gezegd dat de artilleriebeschie ting door de Algerijnen werd gevolgd door een aanval van de Algerijnse infan terie, welke evenwel werd afgeslagen. Algerijnse regeringsautoriteiten weiger den bijzonderheden mee te delen over de beschietingen van Figuig en Beni Ounif. Zij zeiden dat zij opdracht hadden geen commentaar te leveren op beweringen van Marokko. Functionarissen in Figuig zeiden dat 300 Marokkaanse reserve-gendarmes die tegenover een grote overmacht stonden de aanvallen van de Alge rijnse infanterie herhaaldelijk hadden afgeslagen, waarbij aan de zijde van Het personeel van het Amsterdamse dagblad „De Telegraaf' heeft op een gisteravond in Krasnapolsky gehouden besloten vergadering met 94 tegen 39 stemmen (er waren drie blanco stem men) besloten zondagnacht om twaalf uur het werk te hervatten. Er werd een schriftelijke stemming gehouden over de vraag of de zetters, die vrijdag in staking gingen om hun oude looneisen kracht bij te zetten, hun actie zouden voortzetten. de Algerijnen zeker 100 man zouden zijn gesneuveld. Intussen is gisteren de Ghanese minister van buitenlandse zaken in Algiers aan gekomen met een boodschap van presi dent Kwame Nkroemah voor het Alge rijnse staatshoofd Ben Bella. Ghana heeft in het beginstadium van het con flict zich als bemiddelaar opgeworpen, maar beide partijen gaven toen de voor keur aan keizer Haile Selassie en presi dent Keita van Mali. Te Montgomery in de Amerikaanse staat Alabama is het eerste ziekenhuis van het atoomtijdperk geopend. Het is rond, heeft geen ramen en telt 22 kamers. De medische apparatuur bevindt zich in het centrum van het gebouw. Artsen en verpleegsters zullen zich even ver van alle zieken bevinden. Het ziekenhuis is uitgerust met de modernste ap paratuur, waaronder toestellen die automa tisch polsslag en temperatuur kunnen opne men. Hierdoor heeft men minder personeel nodig dan in de gewone ziekenhuizen. Gisteravond was de toestand in Zuid-Vietnam, zowel in de provincies, als in de hoofdstad Saigon, rustig. De communistische Vietcong-re- bellen schijnen niet van de staatsgreep gebruik te hebben gemaakt om op grote schaal aanvallen te ondernemen. Er is, naar te Saigon van welingelichte militaire zijde werd gebruikelijke schermutselingen. Vandaag zal in Saigon een voorlopige Zuidvietnamese regering onder Ngoejen Ngoe Tho, vice-premier on der de regering-Ngo Dinh Diem, wor den gevormd. Dit zal een soort zaken kabinet zijn, waarin deskundigen zit ting zullen hebben. Deze regering zal aan het bewind blijven, totdat er, na algemene verkiezingen, waaraan alle Zuidvietnamezen zullen kunnen deel nemen, een nieuwe regering zal zijn gevormd. Het feit van de komende benoeming van Ngoejen Ngoc Tho tot eerste minister is in boeddhistische kringen met een ze ker voorbehoud ontvangen, gezien diens vooraanstaande rol in de voormalige re- gering-Ngo Dinh Diem. Ngoeien Tho heeft echter het voordeel dat hij reeds goed op de hoogte is van 's lands be stuurszaken. (Van onze Haagse redactie) Minister Toxopeus heeft thans de heer H. Koekoek van de Boerenpartij schrif telijk verzocht de bewijzen te leveren voor zijn bewering, dat er telefoonge sprekken van hem zijn afgeluisterd. Tijdens de openbare commissievergade ring voor de begroting van binnenlandse zaken had de heer Koekoek verklaard, dat de Binnenlandse Veiligheidsdienst gedurende vijf jaren zijn telefoonge sprekken had gecontroleerd. In Colomb Beohar is gisteren een van de twee afgevaardigden van de organisatie voor Afrikaanse eenheid aangekomen om vast te stellen wie voor de hervat ting van de gevechten verantwoordelijk is. Hij zal over zijn bevindingen rapport uitbrengen aan de gemengde commissie van de organisatie die toezicht zou uit oefenen op de wapenstilstand. Russische ruimtevaarders Valentina Teresjkowa (26) en majoor An- drian Nikola jew (34) zijn gisterochtend in Moskou in het huwelijk getreden. Een grote menigte was samengestroomd bij het gebouw, een vroegere tsaristische villa, waar het huwelijk werd gesloten. Getuigen waren ruimtevaarder Valery Bikowsky en Valentina Gagarin, de echt genote van kosmonaut Joeri Gagarin. Ook andere Russische ruimte vaarders, zoals Titow, Popowitsj en Gagarin, waren aanwezig, hinderd door de geestdriftige menigte hadden de ruimtevaarders, die miljoenen kilometers in de ruimte aflegden, de grootste moeite om de enkele meters van de auto naar de ingang van de trouwzaal af te leg gen. De blonde bruid droeg een driekwart witte japon onder een kost bare bontjas. Nikolajew droeg een zwart burgerkostuum. Zij werden begroet door de burgemeester van Moskou. emier Kroesjtsjew en zijn echtgenote Nina hebben persoonlijk de jong gehuwden gelukgewenst tijdens hun receptie na de trouwplechtigheid, 'oto: terwijl Gagarin toekijken brengt Kroesjtsjew een dronk uit op de jonggehuwden. vernomen, slechts sprake van de De stoffelijke overschotten van presi dent Ngo Dinh Diem en zijn broer, „sterke man" Ngo Dinh Nhoe, be vonden zich gisteren in een zieken huis in Saigon, van waaruit ze ter aarde zullen worden besteld. Het zie kenhuis staat onder zware militaire —bewaking. Journalisten worden er niet in toegelaten. Het is nog niet duidelijk hoe de twee ge broeders Ngo om het leven zijn geko men. De tijdelijke militaire regering heeft verklaard dat beiden zelfmoord hebben gepleegd, nadat zij zaterdagoch tend in een kerk gevangen waren geno men. Dit zou volgens de eerste berichten door het innemen van vergif zijn ge schied, doch later is gemeld dat de broers zich van het leven zouden heb ben beroofd met behulp van revolvers, die zij in hun kleren zouden hebben ver borgen. Gisteren werd echter te Saigon van be trouwbare zijde vernomen dat Ngo Dinh Diem en Ngo Dinh Nhoe in een pantser auto, waarmede zij na hun gevangenne ming naar Saigon werden overgebracht, zouden zijn neergeschoten. Mensen zou den hebben verklaard dat de stoffelijke overschotten van beiden schotwonden vertoonden in nek en hoofd. HET ZAL zelden zijn voorgeko men dat een zo grote groep op vallend geïnteresseerden zich zo intensief met het Zeeuwse dia lect in al zijn variaties, zijn ty pische accenten en zijn afbake ningen heeft beziggehouden als zaterdagmiddag in de raadzaal van het Goese stadhuis gebeur de. Daar heeft een druk bezocht symposion met als gidsen de Zeeuwse „specialisten" mejuf frouw dr. H. C. M. Ghijsen en dr. P. J. Meertens uit verschil lende hoeken wetenschappelijke zoeklichten gericht op opmerke lijke verschijnselen van het Zeeuwse dialect of zo men wil het meervoud ervan. Ach ter die schijnwerpers stonden het Zeeuws Genootschap der Wetenschappen als organisator en de „Centrale commissie voor onderzoek van het Nederlandse volkseigen" van de Koninklijke Nederlandse Akademie van We tenschappen, afdeling Dialecto logie met de Vereniging van Dia- lectenonderzoek. Een paar uur lang is het Zeeuwse volkseigene in de „taal" zaterdag middag in Goes uitgeplozen. Resulta ten van onderzoekingen, van opna men met de bandrecorder, van ge sprekken met ouderen uit de provin cie, die de taal van hun gewest nog onvervalst gebruiken, waren de basis voor boeiend vergelijkingsmateriaal. Had men de deelnemers aan het symposion ieder in hun streekdialect aan het woord gelaten, dan zou er mogelijk nog een Babylonische spraakverwarring zijn ontstaan. Zo veel verschillen van plaats tot plaats, zoveel eigenaardigheden, zoveel typi sche kenmerken moesten er worden genoteerd. Maar dit kon wel worden vastge steld die verschillen worden steeds kleiner. Er is een verschuiving aan de gang. „De Zeeuwse dialecten zijn op drift. En dat gaat met een onge- iooflqke snelheid. Het Zeeuws woor denboek komt nog juist op tijd!" Het was een constatering uit de mond van dr. Meertens die juist het symposion zo interessant en actueel maakte. Daarom zag de gespreklei- der, prof. dr. C. B. van Haeringen, de voorzitter van de eerdergenoemde dialectencommisie, er angstvallig op toe dat er geen enkele naam va. de aanwezigen op de presentielijst zou ontbreken. Er was op veertig belangstellenden gerekend, maar om de zeventig deelnemers in de Goesp raadzaal te herbergen, kwam men rigenlijk stoelen tekort. En die daarop zaten waren echt geen mensen, die het Zeeuwse dia lect dagelijks bezigen en het met hand en tand wilden verdedigen: „De Zeeuwse taele is de mooiste taele van allemaele..." Nee, het waren mensen, die geboeid een woord, een nuance of een uitdrukking als een realiteit aanvaarden en die in de „openleg ging" van Zeeland op dit alles een bedreiging, een beïnvloeding zier.. Mensen, die juist daarom het Zeeuw se dialect nog eens een middag dui delijk wilden registreren. Zo om- (Zie slot pag. 5 kol. 6) Congres bepleit: Het 36e Nederlands congres heeft gis teren aan het slot van de driedaagse bijeenkomst in Antwerpen in een reso lutie de oprichting van een „Hoge raad voor de Nederlandse cultuur" bepleit. Het congres, waaraan 250 Nederlanders en 450 Vlamingen hebben deelgeno men, stond in het teken van de cultu rele integratie tussen Nederland en Vlaanderen. In de resolutie wordt gezegd, dat voor deze integratie de traditionele vormen van culturele samenwerking tussen staten niet meer volstaan. Daarom wordt er bij de regeringen van België en Nederland op aangedrongen een „Hoge Raad" op te richten ter behar tiging „van de innerlijke kracht van de Nederlandse beschaving, de culturele integratie van het Nederlandse taalge bied en de uitstraling van de Neder landse cultuur in het buitenland". In andere resoluties wordt voorts de noodzaak onderstreept van het stimu leren van de uitwisseling van studen ten en hoogleraren van de Nederlands talige universiteiten in de beide landen en de uitwisseling van klassen van het lager en middelbaar onderwijs voor acht of tien dagen. In afwachting van het vrije verkeer van leerkrachten in Benelux in 1967 wordt verder het uit wisselen van leraren en onderwijzers bepleit. Het aantal doden ten gevolge van de ontploffing tijdens een voorstelling van een ijsrevue in Indianapolis (V.S.) is in het weekeinde tot 68 gestegen, doordat vier mensen die donderdagavond met zware verwondingen naar een zieken huis waren overgebracht, aan hun kwetsuren bezweken. In (ilasgow (Schotland) is vrijdag mee gedeeld dat de Sowjet-Unie van plan is orders te plaatsen op Nederlandse of Britse scheepswerven. Dit is in Moskou meegedeeld aan een afvaardiging van het Scottish Trade Union Congress. Volgens genoemde bron zullen de Russen over de levering van zes baggermolens besprekingen voeren met Nederlandse en Britse firma's Technisch ontwerp, afleveringstermijn en prijs zullen de te nemen beslissing beïnvloeden, zo werd gezegd. Ir. J. M. Matthijsen, sinds bijna 12 jaar algemeen voorzitter van het Nederlands Instituut voor Efficiency, heeft zijn functie neergelegd. Ir. J. Loopuyt, lid di rectie Nederland van Unilever N.V., zal zijn plaats innemen. Ten behoeve van de continuïteit zal ir. Matthijsen nog enige tijd in het bestuur i zitting hebben. Tijdens de najaars- effi- 1 ciencydagen in het Kurhaus te Scheve- ningen op 19 november zal aandacht aan deze wijziging in het bestuur worden ge- schonken. ...is het 100 jaar geleden, dat de Nederlandse beeldhouwer, etser en tekenaar dr. Jozef Mendes da Costa te Amsterdam werd gebo ren. rwwwww^vwwvwwvw%fvwwwwwvwwvww%>M

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 1