Kolossaal werkschema gereed
Pelgrims naar Mekka
SIIVERJMATCH gas
GEEN VERZAKKINSGEVAAR
Hotter sggpiy
„LINIA m&OP
In Spanje is Silver Match even bekend (en populair!) als 'fiesta en siësta'
Demplustig lid van
Amsterdamse raad
zal opinies peilen
J
SAMMY wil naar Durban (XII)
Vragen aan minister
over luchtbuksen
Vanzelfsprekend eigenlijk: Silver Match gasaanstekers zijn
elegant en bovendien onbeperkt bedrijfszeker! Repareren is
nooit nodig: als één van de mechanische onderdelen niet
feilloos in orde is, kunt u dat gratis laten vervangen. Meteen.
U hebt op Silver Match een levenslange 'waar u ook bent'-
garantieAltijd safe - onbeperkt gegarandeerd. h
f K u v IN U I A E E ZEEUWSE COURANT
Eerste aardgasleiding 500 kilometer lang
Vrijwel alle stafleden van de Nederlandse
Gasunie hebben een stuk steen op hun bu
reau nog steeds in Den Haag, niet in Gro
ningen. Van tijd tot tijd overhandigen zij het
lichtbruine brok aan bezoekers: „kijk zo
ziet nou ons hele „pakhuis" daar beneden er
uit. Die hele voorraad van elfhonderd miljard
kubieke meter zit onder enorme druk samen
geperst opgeslagen in de microscopisch kleine
poriën van soortgelijke rotsformaties, driedui
zend meter diep".
|^et is aan de kille klomp losgezaagd
door scherpe boorbeitels niet te mer
ken, dat er brandstof uit is ontsnapt. De hard
heid ervan (een doodgewone klinker is hier
bij vergeleken bros als beschuit) maakt met
een duidelijk, dat er geen sprake kan zijn
van verzakkingen als in de buurt van het jaar
tweeduizend vrijwel alle energie uit deze
structuren zal zijn verdwenen.
Men hoeft in het noorden dus niet bang te zijn voor „mijnschade",
zoals die aan gebouwen en dergelijke ontstaat door de vele gangen
op vaak veel geringere diepte in de bodem van Limburg.
Slochteren zou geen millimeter dalen al werd die hele gasspons
via honderden boringen in recordtijd geleegd
(Van een onzer redacteuren)
Om een idee te geven van de
omvang, die onze reserve aan
aardgas heeft: als we het alle
maal tegelijk bovengronds
moesten opslaan, dan diende er
een gashouder te worden ge
bouwd van tweehonderd kilome
ter in het vierkant, bij de voor
deze constructies normale hoog
te (plus minus 25 meter).
Dit geldt dan voor de hierbij gang
bare druk. Maar het aardgas in de
formatie is gecomprimeerd onder een
dikke driehonderd atmosfeer. Zouden
we er in slagen een stalen trommel
te maken, waarin diezelfde verdich
ting wordt gehandhaafd, dan zou die
toch nog altijd zestig kilometer lang
moeten zijn en een uur lopen breed
als we de dikte bepalen op tien me
ter.
250 miljoen jaar
De natuur heeft, zoals gezegd, een
andere oplossing. Ons aardgas ont
stond in een laag, die tweehonderd-
vijftigmiljoen jaar oud is. Die perio
de duidt men nu aan met „perm".
Er heerste toen een warm en droog
klimaat, waardoor zelfs zeeën ver
dampten. Op de bodems daarvan
werden dus dikke zoutlagen afgezet.
Daaronder bevonden zich zonder
dat er lucht bij kon komen afge
storven algen en andere vormen van
leven. Ze vergingen in de loop der
tijden tot olie of gas, dat door allerlei
spleten naar boven lekte tot aan vol
komen ondoorlaatbare structuren.
Aangezien alle lagen in de aardkorst
niet bepaald glad zijn blijven liggen,
maar werden opgerimpeld onder het
gigantisch geweld van geologische
krachten, wordt nu gas en daaronder
vaak olie aangetroffen in de hoogste
punten van die plooien de koepels
dus, die met een vakterm worden
aangeduid als antiklinalen.
Noordelijk net
Er zijn zo door de Nederlandse Aard
olie Maatschappij een paar bijzonder
goed gevulde toppen „aangeprikt".
Het gas perst zich nu popelend tegen
zware afsluiters, waarvan de eerste
-volgende maand zal worden openge
draaid niet ver, want er hoeft nog
maar weinig te ontsnappen: alleen
het noordelijke net wordt dan aange
sloten.
De produktie begint pas volop als het
hele land kan worden bereikt. Daar
toe dient een duizend kilometer lan
ge pijpleiding van het zwaarste kali
ber te worden aangelegd.
Bij de oprichting van de Nederlandse
Gasunie als transport-onderneming
en verkoopmaatschappij werd be
gin dit jaar bekend gemaakt, dat
hiertoe een investering nodig zou
zijn van vierhonderd miljoen gulden.
Onderhandelingen
Voor de uitvoering van dit karwei
ligt thans een kolossaal werkschema
gereed. Het is opgesteld door ervaren
technici van het Amerikaanse advies
bureau Bechtel International. Aan
deze company is de leiding van het
leggen toevertrouwd. Aan de eerste
fase van het plan wordt al gewerkt:
de terreinverkenning. Met rijksin
stanties en provinciale autoriteiten is
besproken hoe het tracé zal kunnen
lopen. Binnenkort beginnen onderhan
delingen met de grondeigenaren.
Komende zomer zal zo'n vijfhonderd
kilometer worden gerealiseerd om de
verbinding tot stand te brengen met
bestaande gasnetten in de 'randstad
Holland en dat van de Staatsmijnen
(Limburg, Brabant en Zeeland). Die
eerste tak loopt van Hoogezand naar
ongeveer Ommen. Daar komt een
splitsing. Naar het zuiden gaat de
lijn via Zutphen tot Nijmegen. Boven
Zwolle langs wordt dan afgebogen
naar de Zuiderzeestraatweg via Nun-
speet, Harderwijk, Putten tot Nij-
kerk. En dan verder rondom Amers
foort naar Utrecht. Bij Woerden
wordt dan voorlopig gestopt.
Contracten
Bij de aanleg van de Rotterdam
Roergebiedpijpleiding heeft men er
varen, dat per strekkende kilometer
gemiddeld vijftien grondeigenaren
voorkomen. Dat betekent voor de
eerste ruk van het aardgastransport:
500 x 15 7500 contracten. In het
verleden zijn uitkeringen verstrekt
voor het „recht van doortocht" van
een rijksdaalder per meter plus zo
nodig vergoeding van schade aan
gronden, die verder dan tien meter
van de eigenlijke pijp liggen en ver
oorzaakt door bijvoorbeeld het af- en
aanrijden van vrachtwagens.
Als elke boer op de route van de pijp
gemiddeld honderd meter heeft lig
gen, dan bedraagt dus zijn „vaste
prik" rond tweehonderdvijftig gulden.
Uitgerekend over de hele eerste fase
van de aanleg komt dat neer op een
totale som van bijna anderhalf mil
joen.
De Gasunie geeft overigens de ver
zekering, dat binnen een maand na
het leggen van de buis aan de boven
grond niet meer te zien zal zijn waar
die loopt, men hoeft ook niet bang
te zijn, dat die grond ooit weer
open hoeft. Vóór het dichten van de
sleuf wordt elke las met röntgenstra
len gecontroleerd. De veiligheidsmar
ge is zo hoog gesteld, dat lekken
niet kunnen voorkomen. De stalen
pijp komt bovendien zo diep - zes
tig centimeter te liggen, dat geen
enkele ploeg er ooit op zal stuiten.
Vier ton
Voor het leggen ervan worden aan-
nemersgroepen ingeschakeld, die
mensen en materiaal leveren. Zij zul
len met in het buitenland gehuurde
tractoren en dergelijke moeten wer
ken. Want de bij ons gebruikelijke
maten zullen te klein zijn voor het
hanteren van de enorme buizen, die
twaalf meter lang zijn en vier ton
per stuk wegen met een onvoor
stelbare diameter van 90 cm.
Geen enkele staalfabriek in ons land
kan ze maken. Er moeten dus be
stellingen buiten onze grenzen worden
geplaatst. In heel Europa komen
maar vijf ondernemingen voor deze
orders in aanmerking. De dichtst
bijzijnde is Duits. De anderen zijn ge
vestigd in Frankrijk en Italië.
Van waar die buizen ook zullen wor
den aangevoerd: nu is al zeker dat
het transport daarvan een kolossale
puzzel zal opleveren. Voor de eerste
ruk van vijfhonderd kilometer zijn er
zo'n veertigduizend nodig. Die moe
ten in depots langs de route worden
opgeslagen. Over de sucundaire we
gen van het platteland kunnen er
maar drie tegelijk op een vrachtwa
gen worden geladen.
Niemand weet nog wat één zo'n sta
len buis gaat kosten. Maar volgens
het hiervoor beschikbaar gesteld
budget ligt dat bedrag tussen de
tweeduizend en drieduizend gulden...
Afsluiters
Nóg veel duurder zijn de enorme af
sluiters, die op geregelde afstanden
moeten worden gebouwd. Daarvoor
zullen in totaal vijftig enorme stalen
schuiven nodig zijn, die waarschijn
lijk wel kunnen worden besteld in
Nederland. Ze moeten worden opge
hangen in betonnen constructies, die
meer dan drie meter boven de grond
uitsteken. Daar zal men uiteraard
ook regelapparatuur inbouwen, naast
de motoren die de afsluiters bedie
nen. Het hele net wordt automatisch
beveiligd. Daarnaast zal er een maan
delijkse controle zijn van de hierbij
benodigde toestellen.
Volgens de deskundigen zal de pijp
leiding geen enkel gevaar voor wat
of wie ook kunnen opleveren. De
kans op het ontstaan van breuken
is miniem. De stalen pijp wordt in
cement gevat en daarna omwikkeld
met isolatiemateriaal, zodat er geen
roest kan optreden. Er wordt ook
gedacht aan een elektrische „af
weer" van z.g. zwerfstromen in de
bodem. De dikte van de mantel wordt
zodanig, dat zelfs verschuivingen of
andere van buitenaf komende oor
zaken weinig of geen onheil kunnen
aanrichten. Ook voor explosies hoeft
men niet te vrezen. Gas kan niet ont
ploffen zonder lucht. Een lucifer zou
uitgaan in de buis.
jard kubieke meter per jaar. Dat is
dan nog altijd te weinig om de voor
raad op te maken binnen de daar
voor gestelde termijn van vijfender
tig jaar. Dan zal de kernenergie
waarschijnlijk goedkoper zijn. „In het
jaar tweeduizend is gas waarschijn
lijk even antiek als turf", zo luidt
een voorspelling van de energiedes-
kundige bij de P.v.d.A.-fractie in de
Tweede Kamer, drs. Nederhorst. De
Nederlandse Gasunie denkt dan ook
al aan een viervoud van het huidige
project.
En wat gaat er gebeuren als er nog
meer gas wordt gevonden dan we
nu al hebben? By voor beeld in de
Waddenzee. En wanneer dat zou zijn
aangetoond, door een andere maat
schappij dan Shell en Esso? Niemand
durft deze vragen nog te beantwoor
den. De minister van enonomische
zaken hoopt zich nog dit jaar te
kunnen voorzien van een gasadvies-
raad, die hem kan helpen bij het
oplossen van dergelijke problemen.
Zo te zien zal dat vrij haastig moe
ten gebeuren.
Advertentie
- ♦jëësasSSïgA
MENTHOLPILI.ETS
Te pen hoest en Keclpi
Capaciteit
Technici hebben berekend, dat de
waterinhoud van het hele hoofdlei
dingnet neerkomt op 500.000 kubieke
meter. De capaciteit van de pijp is
begroot op een transport van zeven
miljard kubieke meter per jaar. Het
gas zal er dan tijdens de piekuren
doorstromen met een snelheid van
vijfentwintig kilometer per uur, dat
is zeven meter per seconde. De stuw-
druk bedraagt 64 atmosfeer. Op den
duur zullen „onderweg" compresso
ren worden gebouwd om het gas „op
te jagen". Voorlopig hoeft dat nog
niet, want het zal nog jaren duren
voor wij zoveel gaan afnemen. Eerst
moeten alle twee miljoen huisaan
sluitingen zijn omgebouwd.
Tegen die tijd moet de Gasunie trou
wens al een heel eind op streek zijn
met het tweede leidingnet, dat
zoals reeds bericht een ring zal
vormen via de afsluitdijk.
Sneller verbruiken
Daarmee zal dan de capaciteit wor
den verdubbeld tot zeg vijftien mil-
Voor zover bekend is het nog niet voor
gekomen dat een Amsterdams raadslid
zelf een grote enquête gaat houden om
de mening van het publiek te peilen. De
man, die dit wil gaan doen, is het enige
Amsterdamse raadslid van de partij
voor Veilig Verkeer, de heer H. van
Veen.
Hij zal vele honderden gezinnen die aan
de Lijnbaansgracht in de hoofdstad wo
nen, bezoeken om te vragen of ze voor
of tegen demping van de gracht voor
hun huis zijn. De heer Van Veen is van
plan om alle enquêteformulieren persoon
lijk aan te bieden en de invulsstrook di
rect mee terug te nemen.
Hij is van mening dat de smalle, lange
Lijnbaansgracht van geen enkele bete
kenis is voor het stedeschoon van Am
sterdam en dat de gracht alleen maar
stinkt en last veroorzaakt. Hij heeft be
rekend dat, als het water wordt gedempt
op deze plaats daar ongeveer 1000 auto's
kunnen worden geparkeerd. Deze par
keerruimte zou dan zeer gunstig komen
te liggen, namelijk in een boog rond een
gedeelte van het centrum. De vertegen
woordiger van de eenmansfractie in de
Amsterdamse raad verwacht dat 90 pro
cent van de bewoners vóór demping is.
Bij de begrotingsbehandeling wil hij de
ingevulde enquêteformulieren op de ta
fel van b. en w. deponeren met het ver
zoek de Lijnbaansgracht zo snel moge
lijk te dempen.
Het Tweede Kamerlid mevrouw Brau-
tigam (p.v.d.a.) heeft schriftelijk aan
de minister van justitie gevraagd of het
waar is, dat een zesjarige jongen te Lek-
kerkerk ernstig gewond is door een ko
geltje uit een luchtbuks.
Zijn al eerder kinderen gewond door
kogeltjes uit dergelijke luchtdruk- (of
gasdruk-) schietgerei, dat als speelgoed
in de handel is, zo vraagt zij. Voorts
vraagt zij of de minister niet van me
ning is, dat de verkoop en het bezit van
zulk schietgerei en ook die van stilet
to's, waarmee nog ernstiger ongelukken
gebeurd zijn geboden dienen te zijn
aan een vergunningenstelsel en of hij,
indien dit zo is, bereid is maatregelen te
nemen, die kunnen leiden tot een ver
gunningenstelsel
innnmwinAnAAnnAAnnnnjiAAAnnfinn(innnnnnnfWWWVWwvwfvwwwrT""""""""*"""""****<M>MI***MMWWW<l<l<l<>iylflJ1JlJUUW'MW'
Sammy trok langs de weg. Hij merkte op, dat de we
reld veranderd was: toen hij het volgende dorp na
derde waren er nog wel een paar Arabieren te zien,
maar er waren meer en meer naakte of bijna naakte
zwarte mensen. De witte stenen huizen hadden bijna
allemaal plaats gemaakt voor rieten hutten met stro
daken, die tussen vervallen gebouwen van gegolfd ijzer
langs de rivier verspreid lagen.
Ik zal de weg vragen aan een politieagent, dacht hij.
Hij liep langs een groep sjouwerlui, die zakken graan
uit een schuit laadden, en wandelde toen tussen het toe
nemende verkeer terwijl hij uitkeek naar een politie
agent. Hij ging voorbij een missiekerk en bleef toen,
met een vinger in zijn mond, op de weg staan. Er was
geen politieagent te zien. Hij draaide zich om, wilde
teruggaan, wamt hij begon een beetje in paniek te ra-
Samrny haalde zijn portefeuille te voorschijn
en het het pak bankbiljetten aan de neger zien.
ken tussen zoveel mensen, en liep toen blindelings tegen
een dikke buik op, welks eigenaar een onderdrukte
kreet van pijn en verbazing liet horen in een vreemde
taal en de jongen bij de schouder greep.
Sammy keek omhoog en zag een oude neger, geen
Sjilloek, want hij was korter en breder, met een rond
hoofd, dat werd gekroond door een groene tulband. Wit
te baardharen vormden een kroezig dons op zijn kin en
hij droeg een katoenen gewaad met een ware zons
ondergang van vloekende kleuren. Hij begon Arabisch
te spreken met een zwaar accent en terwijl hij Sammy
ondervroeg voegden zich, tot de steeds groter worden
de angst van de jongen, andere negers bij hem, die er
doelloos om heen gingen staan en pakken die ze droe
gen, met opluchting op de grond lieten vallen.
„In elk geval", zei de oude man, „is jouw hoofd harder
dan mijn buik, dat moet ik toegeven. Zal ik dat hoofd
eens een beetje zachter maken met mijn vuist?"
Sammy was gespannen, klaar om er vandoor te gaan,
zodra de kans zich zou voordoen. Maar, terwijl hij
naar boven staarde, zag hjj hoe langzaam een brede
grijns over het gezicht van de man trok, waarbij onre
gelmatige bruine tanden te zien kwamen, die vreselijk
lelijk, maar toch ook geruststellend waren.
„Oh, nee, alstublieft, sla me niet. „Ik keek niet uit
waar ik liep. Het spijt me, werkelijk".
Hij was er nu vrijwel zeker van, dat de man geen
kwaad in de zin had, maar hij antwoordde beleefd en
verontschuldigend, omdat het hem werkelijk speet. De
neger bezat autoriteit en de jongen voelde dat intuïtief.
De oude man keek Sammy snaaks aan en zei: „Dat is
waar. Niemand kijkt waar hy .oopt en waarheen hij
loopt, behalve wij", en hij wees op zijn metgezellen.
Rondom hem heen klonk een instemmend gemompel.
„En waar dacht je, dat je heen ging?", vroeg hij.
„Naar het zuiden", antwoordde Sammy en toen pas
drong de betekenis van de groene tulband tot hem
door. Hij voegde er haastig de juiste eretitel aan toe:
„ya Hadji".
Hij merkte nu, dat de negers, een stuk of twintig,
allemaal groene tulbanden droegen, hetgeen betekende,
dat ze allen een pelgrimstocht naar Mekka hadden ge
maakt. Ze waren allemaal oud of van middelbare leef
tijd.
„Ik zocht een politieagent", zei hjj, „maar ik kon er
geen vinden". „Bemoei je niet met ze", zei de onde man
tot hem. „Ik zeg je, dat er maar één weg naar het zui-
den is voor iemand als jij: dezelfde weg als voor ons,
de boot. Blanke mannen gaan over de weg totdat de
regen komt en lopen een beetje gevaar, maar voor men
sen als wij en voor kinderen wacht de dood op de weg;
leeuwen en djinn en de Niam-Niam, die mensen le
vend opeten. Dat is de weg voor ons: de grote boot"
Hij wees naar de aanlegsteiger en stond toen in ge
dachten, terwijl hij Sammy's schouders nog losjes vast
hield.
Eindelijk vroeg hij: „Waar is je vader, jongen?"
Sammy zei: „Ik heb geen vader en geen moeder.
Ze zijn allebei dood".
„Wallahi", zei de neger. „Heb je geld om de boot te
betalen?"
Sammy haalde zijn portefeuille te voorschijn, deed hem
open en liet zijn pak bankbiljetten zien. Er steeg weer
een gemompel op, dat de oude man door het opsteken
van een hand deed verstommen.
„Rustig", beval hij. „Het is geschreven in de Koran,
in het Hoofdstuk van de Koe: „Behandel wezen recht
vaardig; bedenk, dat ze uw broeders zjjn". En staat er
ook niet geschreven in het Hoofdstuk van de Vrou
wen: „Zij, die oneerlijk het eigendom van wezen ver
slinden, slokken vuur op in hun buiken; ze zullen bran
den in de vlammen van de Hel?"
Hij keek in het rond naar de anderen.
„Denk aan deze heilige woorden", zei hij en hij wendde
zich weer tot Sammy: „Ik, Aboe Loebaba, heb gespro
ken. Bij ons zul je veilig zijn. Als je wilt kun je met
ons meegaan op de stoomboot".
Sammy zei: „Ja, alstublieft, ik zou graag met U mee
gaan. Gaat de stoomboot naar Durban?"
Aboe Loebaba haalde bankbiljetten uit Sammy's porte
feuille, waarbij zijn lippen gelijktijdig bewogen met zijn
zwarte vingers. Zijn roze handpalmen glansden toen
hij de portefeuille dicht deed en aan de jongen teruggaf.
„Durban?", zei hij. „Ligt dat in het zuiden?"
„Oh ja", antwoordde Sammy.
„Dan geloof ik het", zei Aboe Loebaba.
(Wordt vervolgd).
Een dief in de Australische stad Perth
dacht de grootste Juwelenroof van deze eeuw
gepleegd te hebben toen hij een tas, die hy
uit een geparkeerde auto had gestolen, open
maakte. Er zaten 15 enorme diamanten in.
waaronder de Koh-I-Noor en de Blauwe
Hoop. Hij voelde zich echter „bekocht" toen
hem bleek dat het slechts namaaksels waren
van een graveur uit Perth, die ze als demon
stratiemateriaal gebruikte, aldus de politie.
(Advertentie)
tAAAA/
f/od.fl jf^ultvoer/nsen
vanaf f 33
.SILVER MATCH GEEFT VUUR AAN DE HELE WERELD!.
Een beeld van de ravage die werd aangericht in het gebouw in Indiana- B
polis, waar een explosie een eind maakte aan een voorstelling van de
ijsreveu Holiday on ice. Brandweerlieden zoeken hier tussen de puinhopen i
naar slachtoffers.