Recreatie
Cultuur
Onderwijs
WATERSPORT
FO! KI ORF
VLISSINGEN
MIDDELBURG
GOES
ZIERKZEE
ST. MAARTENSDIJK
THOLEN
ZOMERAVOND
SINTFLBANEN
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
59
|_|et beeld dat over de provincie Zeeland in Nederland bestaat
krijgt vaak een sterk agrarisch accent. Daarbij wordt dan
niet overwogen, dat Zeeland naast landbouw ook vele takken van
industriële bedrijvigheid kent, maar bovendien dat dit gewest op
het gebied van recreatie, sport, cultuur en onderwijs een uitge
breide scale van mogelijkheden heeft te bieden. Wij hebben op
deze pagina een aantal van de belangrijkste bijeengebracht.
Ze zijn decennia lang achter de hand gehouden, de toeristische troeven van
Zeeland, maar sedert een aantal jaren zijn ze stuk voor stuk op tafel gelegd.
Daardoor is de recreatie in deze provincie in enkele jaren tijd uitgegroeid
tot een economische factor van betekenis. Dank zij het feit, dat Zeeland de
recreanten héél wat heeft te bieden.
Strand en duin vormen de grote trekpleisters. Van de kop van Schouwen in
het uiterste noorden van de provincie tot de meest zuidelijk gelegen kust
plaats Retranchemenf strekken zich langs de Noordzeekust brede stranden
uit, die 's zomers druk zijn bevolkt.
Maar de „zandtapijten" voor de
Zeeuwse kust bieden voorlopig
nog plaats aan duizenden zonneba
ders, want zó druk is het nu ook
weer niet. Op de Zeeuwse stranden
zijn zelfs in het topseizoen nog wel
rustige plekjes, al kost het steeds
meer moeite ze te vinden. Het is
juist de grote oppervlakte droog
strand, die Zeeland zo aantrekkelijk
maakt voor degenen, die van zon en
zee houden.
Dagtripsmogelijkheden zijn er on
telbaar in Zeeland. Als het min
der goed weer is voor het strand,
ligt daar een rijk achterland met
brede polders en hoge luchten, met
kronkelige binnenweggetjes, veelal
omzoomd door hoog opgaand struik
gewas, knotwilgen of populieren,
voorts de grillig gevormde kreken,
de rustieke dorpjes, vele met ro
buuste middeleeuwse kerken, de oude
stadjes. Naast stranden en duinen,
heeft Schouwen zijn bossen, zijn Del
tawerken in uitvoering Grevelin-
gendam en dam door het Brouwers-
havense Gat de bedrijvige vissers
plaats Bruinisse, oude stedekens als
Brouwershaven en Zierikzee, met hun
beroemde en historische bouwwerken
enz. Het gebied van Midden-Zeeland
met de uitstraling van de Walcherse
en Noordbevelandse kust biedt op
Walcheren o.m. in Vlissingen de bou
levard met zijn wisselende scheep
vaart op de Westerschelde, Middel
burg met zijn imponerend stadhuis,
zijn Lange Jan, zijn abdijgebouwen,
zijn oude geveltjes van de vermoeid
tegen elkaar aangezakte huizen en
niet te vergeten zijn drukke donder-
dagmarkt, een attractie op zichzelf.
Dan is daar verder het stadje Veere,
méér een museum-in-openlucht dan
een woongemeente. En verder de
werken in het Sloe en de enkele ja
ren geleden gereedgekomen dam
tussen Walcheren en Noord-Beve
land.
Noord-Beveland is niet alleen Neder
lands vruchtbaarste akkerbouwge
bied, dit voormalige eiland staat ook
hoog genoteerd op de recreatieve
markt. Colijnsplaat is de thuishaven
van de vroegere Veerse en Arne-
muidse garnalenvloot en enkele kilo
meters ten zuidoosten van dit dorp
eist de bouw van Europa's grootste
brug, de 5 km lange brug over de
Oosterschelde, de aandacht op. Ook
Zuid-Beveland is al lang opgenomen
in de van de kust uit „infiltrerende"
toeristenstroom. TaHoos zijn op Zuid-
Beveland vooral de mogelijkheden
voor degenen, die oog hebben voor
de natuur: o.m. in de voorzomer de
bloeiende boomgaarden. Met name
hier doen de kronkelige weggetjes, al
dan niet op een dijk gelegen, ongeld.
De Poel is een uniek gebied in Ne
derland en plaatsjes als Nisse. 's-
Heer-Abtskerke en 's-Gravenpolder
hebben een bijzondere charme. Goes
als „hoofdstad" van Zuid-Beveland
heeft zijn gerenommeerde dinsdag-
markt. Yerseke zijn mossels en (een
beetje) oesters.
De kanaalwerken in de kanaalzone
zijn Zeeuws-Vlaanderens grootste
troeven, na de stranden van het wes
telijk deel. Daarnaast kunnen plaat
sen worden genoemd als Sluis, Aar
denburg en 'Hulst, gebieden als de
Braakman en het verdronken Land
van Saeftinge en niet te vergeten de
mogelijkheid om van de kust uit bin
nen een half uur of een uur de Bel
gische kustplaatsen te bereiken, als
mede de op een groots verleden steu
nende steden als Brugge en Gent.
Watersportland is Zeeland de laat
ste jaren bij uitstek geworden.
De afgelopen vier, vijf jaar zijn de
jachthavens als de spreekwoordelijke
paddestoelen uit de grond gerezen.
Na de inpoldering van de Braakman
ontstond daar een fraai natuur-
recreatiegebied met veel jachtaccom-
modatie. Daarna is het Veerse Meer
gevolgd, de vroegere zeearmen Veer
se Gat en Zandkreek tussen Walche
ren en Noord- en Zuid-Beveland.
Maar hoeveel jachten er de laatste
jaren ook gekomen mogen zijn, de
Zeeuwse binnenwateren bieden zoveel
ruimte, dat er nog sprake is van een
oase van rust, met op bepaalde pun
ten concentraties van jachten. En de
accommodatie en ontspanningsmoge
lijkheden worden steeds groter. In de
toekomst staat daar nog te wachten
de afgesloten Oosterschelde, het Gre-
velingenbekken, kortom op water
sportgebied heeft Zeeland op dit
ogenblik nog slechts zijn laagste
troeven uitgespeeld. De azen moeten
nog vallen...
Zeehengelen is een sport, of ontspan
ning zo men wil, waarvoor Zeeland
zich bij uitstek leent. Honderden ki
lometers zeedijk worden benut door
enthousiaste hengelaars en nog vele
stukken liggen als het ware braak.
Vis is er overvloedig aanwezig in de
Zeeuwse wateren om het zeehenge
len tot een spannende en sportieve
bezigheid te maken. Alleen de dijk-
recreatie vormt in dit opzicht een
probleem, maar daaraan wordt hard
gewerkt om tot een voor dijkrecrean-
ten en dijkbeheerders aanvaardbare
oplossing te komen. Maar ondanks
dat: het zeehengelen levert nergens
moeilijkheden op.
De Deltawerken kunnen worden be
schouwd als een van de grootste at
tracties voor de in Zeeland verblij
vende toeristen, die er eens een dagje
uit willen. Bijna overal bij deze wer
ken bestaat de mogelijkheid om een
dagtochtje te maken.
Folklore is al evenzeer een troef
van de recreatie. Met name valt
daarbij te denken aan het ringrijden
op paarden of in sjezen (Walcheren)
en het boogschieten (Beveland en
Z.-Vlaanderen). Talloze strandfees
ten, lampionoptochten, concerten enz.
vormen een welkome afwisseling in
het dagelijks strandmenu van zonne
baden en' zwemmen. En hoevelen
gaan voor hun plezier een overstapje
maken met een van de veerboten?
Vooral de luxueuze ferryboten op de
lijn Vlissingen-Breskens zijn zeer in
trek. Behalve deze kleine vreugden
is er gedurende de zomermaanden
een reeks van grote evenementen in
Zeeland, sneciaal ten gerieve van de
toerist. Men denke slechts aan bet
klank- en lichtspel in Middelburg
(volgend jaar van 3 juni tot en met
4 september), Miniatuur Walcheren
(26 maart tot en met 4 september),
het fruitcorso in Goes op de derde
zaterdag van september, voorafge
gaan door een week van feestelijk
heden in het teken van het fruit, de
visserijfeesten in Breskens half
■ujgustus. de ringrijderij met versier
de siezen in Middelburg op 23 juli,
de ringrüderjj te paard on 20 augus
tus in Middelburg, op Pinksterdrie
ringriiderij in bijkans alle Walcherse
dorpen, dé mosselfeesten van Bruinis
se op de tweede zaterdag in de bouw
vakvakantie. de reglmatig terug
kerende zeilwedstrijden op het Veer
se 'Meer en talloze andere evenemen
ten. waarin de folklore vaak een
groot aandeel heeft.
Zeeland verkeert in een unieke positie wat betreft de verzorging van toneel-, cabaret-
en balletvoorstellingen en concerten door de landelijke beroepsgezelschappen. De orga-
satie en coördinatie van deze culturele evenementen geschiedt namelijk door de Stich
ting Cultuurspreiding Zeeland (de S.C.Z.), waarin zes instellingen, die voorstellingen en
concerten voor hun leden organiseren, samenwerken. Het bureau van de S.C.Z. is ge
vestigd te Middelburg.
In de overkoepelende organisatie werken
samen de ZVU, de federatie van algemene
kunstkringen, het district Zeeland van het
Nut, de Zeeuwse Katholieke Culturele Fe
deratie, de culturele commissie van de prov.
kerkvergadering van de Ned. Herv. Kerk
en Jeugd en Muziek.
Daarnaast zijn er nog verenigingen en or
ganisaties, die incidenteel voorstellingen
door beroepsgezelschappen laten verzorgen,
o.a. de KAB in Hulst. Maar het gros van de
gezelschappen komt naar Zeeland dank zij
de zorgen van de zes organisaties. Regel
matig ziet men het Nieuw Rotterdams To
neel, de Haagse Comedie, de Nieuwe Ko
medie, Studio, Theater, Centrum, Arena en
Ensemble. Ook buitenlandse gezelschappen
treden op in Zeeland, o.a. het Westduitse
Das Schauspiel, the Royal Academie of
Dramatic Art.
Concerten worden jaarlijks gegeven door
het Residentieorkest, het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest, het Kunstmaandorkest,
het Brabants Orkest en dit jaar voor het
eerst door het Limburgs Orkest en het Na
tionaal Jeugdorkest. Verder kan men be
luisteren en zien recitals, ballet- en dans
voorstellingen, marionettenvoorstellingen,
pantomime, voordrachten, cabaret en jazz
uitvoeringen.
Ook zijn er in de grote steden uitstekende
amteurg'ezelschappen. Toneel: Middelburg,
Vlissingen, Goes, Hulst; muziek: Middel
burg en Vlissingen; koorzang: Middelburg,
Vlissingen, Hulst; operette: Goes.
De voornaamste centrumplaatsen in Zee
land hebben een toneel en orkestaccommo
datie Middelburg (2 zalen), Vlissingen,
Goes, Zierikzee, Axel, Terneuzen, Oostburg
en Sas van Gent, terwijl er ook nog klei
nere zalen zijn in deze gemeenten, voorts in
Hulst, Kortgene, Scherpenisse, Sluis-Aar-
denburg en Groede.
Midden- en Noord-Zeeland hebben een gevarieerd en rijk geschakeerd onderwijspalet.
De „kleuren" daarop lopen uiteen van voortgezet lager onderwijs tot een hogere
technische school in Vlissingen. Onderstaande opsomming mag daarvan met een be
grenzing van de verschillende centra een beeld geven.
hogere technische school; rijks h.b.s.; zee
vaart- en machinistenschool; openbare ulo
school; christelijke uloschool; rooms-katho-
lieke uloschool; gemeentelijke uitgebreide
technische school; gemeentelijke lagere
technische school; binnenvaartschool;
Zeeuwse visserijschool; gemeentelijke in
dustrie- en huishoudschool.
rijkskweekschool; gemeentelijke opleidings
school voor kleuterleidsters; christelijke
kweekschool; christelijke opleidingsschool
voor kleuterleidsters; stedelijk gymnasium;
rijks h.b.s., inclusief middelbare meisjes
school; christelijke h.b.s., inclusief middel
bare meisjesschool; christelijke detailhan
delsvakschool; middelbare handelsavond
school; christelijke middelbare landbouw
school; gemeentelijke stichting voor voort
gezet economisch onderwijs; openbare ulo
school; gereformeerde uloschool; hervorm
de uloschool; uloschool gereformeerde ge
meente; school voor scheepswerktuigkun-
de; lagere technische school; christelijke
lagere landbouwschool; christelijke land-
bouwhuishoudschool; industrie- en huis
houdschool.
christelijk lyceum voor Zeeland; openbare
Goese Lyceum; rooms-katholieke h.b.s.;
Zeeuwsch technisch instituut voor middel
baar onderwijs; middelbare handelsavond
school; rijks middelbare landbouwwinter-
school; openbare uloschool; christelijke ulo
school; uloschool gereformeerde gemeente;
rooms-katholieke uloschool; lagere katho
lieke uloschool; lagere technische school;
vakschool voor meisjes; lagere land- en
tuinbouwschool.
openbaar Prof. Zeemanlyceum; openbare
uloschool; christelijk nationale uloschool;
lagere technische school; landbouwhuis-
houdschool; lagere land- en tuinbouwschool.
lagere technische school.
openbare uloschool; landbouwhuishoud-
school.
Voor het middelbaar onderwijs is het eiland
Tholen georiënteerd op Bergen op Zoom.
In Zeeland wordt nog altijd geen cent gegeven voor het trappen tegen een bal, althans
officieel niet... Zeeland is namelijk zo langzamerhand een opvallende uitzondering in
Nederland: de enige provincie zonder betaald voetbal! Zo op het oog lijkt dat geen
aantrekkelijk punt om direct uitvoerig te etaleren. Niettemin kunnen we het zonder
schroom doen, want er is ook een zeer positieve zijde aan de medaille: in Zeeland
bloeit en groeit het amateurvoetbal in alle rangen en standen. Over één punt is er dan
ook geen discussie mogelijk: voor de actieve sportliefhebber de voetballer zelf dus
is Zeeland een dorado. Bijkans iedere plaats heeft een of (veel) meer voetbalclubs!
Maar komt de passieve sportliefhebber,
de man, die zelf niet meer achter een
bal rent, maar alleen wil zien hoe anderen
het doen, ook aan zijn trekken? Zonder
twijfel! Natuurlijk: een spelpeil als van
het Rotterdamse Feijenoord of van het Am
sterdamse Ajax moet men in deze provin
cie niet verwachten. Maar sfeervolle span
nende wedstrijden zijn er te over. Vooral
als het gaat om de even befaamde als be-
ructe streekderbies: de ontmoetingen tus
sen Vlissingen en Middelburg, tussen Ter-
neuzen en Hulst, om er enkele te noemen.
Wie daar naar kijkt, zit evenzeer in span
ning als bjj een wedstrijd van de profs.
Momenteel heeft Zeeland twee vertegen
woordigers in de hoogste regionen van het
amateurvoetbal: Vlissingen en Middelburg,
die beide in de eerste klas E spelen. Ieder
jaar weer is Vlissingen in heel het land een
gevreesde tegenstander geweest en enkele
seizoenen geleden kwamen de Vlissingers
zelfs dicht bij de landstitel. Een bijzonder
fortuinlijk spelend Xerxes versperde Vlis
singen toen de weg. Nu beleeft de VC Vlis
singen een (tijdelijke) inzinking en ziet het
er naar uit, dat Middelburg voorlopig Zee-
lands belangrijkste representant is in het
amateurvoetbal. Maar het getij kan ieder
moment keren
De stad Vlissingen heeft overigens meer
representanten in het amateurvoetbal. Zo
bijvoorbeeld Zeeland Sport, dat in de twee
de klas uitkomt. Ook Terneuzen en Hulst
hebben vertegenwoordigers in deze klas.
Ook in het landelijk zaterdagvoetbal heeft
Zeeland vooruitgeschoven posten, waarvan
Arnemuiden, AZVV (Axel) en Rillandia de
belangrijkste zijn. Kortom: wie in Zeeland
op zaterdag of zondag tegen een bal wil
trappen kan overal terecht. In de week
trouwens ook, want er is in deze provincie
ook een uitgebreide competitie voor het
zogenaamde zomeravond voetbal.
De handbal wordt in Zeeland ook op hoog
niveau gehanteerd. Twee vertegenwoordi
gers heeft deze provincie in de overgangs
klas, waarboven alleen nog de hoofdklas
torent. Het zijn bij de dames Walcheren uit
Vlissingen en bij de heren Tonido uit Goes.
Beide zullen zich ongetwijfeld handhaven
in deze klas. Vlissingen is sterk vertegen
woordigd in de hoogste damesklas van het
district Zuid B: Zeeland Sport, Marathon
en Olympus spelen alle in deze eerste klas.
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft in deze klas
ook een afgevaardigde: Hontenisse. Bij de
heren spelen EMM uit Middelburg, Hellas
uit Goes en Marathon uit Vlissingen in de
eerste klas.
Ook in het industriecentrum Sluiskil krijgt
deze boeiende handbalsport voet aan de
grond: deze plaats heeft reeds een vereni
ging met adspiranten en junioren en het
formeren van seniorenteams is alleen nog
maar een kwestie van tijd. Sluiskil heeft
daarmee zijn sportmogelijkheden aanzien
lijk en aantrekkelijk uitgebreid.
Als kijkspel is vooral zaalhandbal boeiend
en spectaculair en hier heeft Zeeland
zelfs drie vertegenwoordigers in de hoogste
Nederlandse klas, de hoofdklas: de dames
van Hellas uit Goes en de heren van EMM
uit Middelburg en Hellas. Wie het wil zien
moet overigens nu nog naar de nieuwe
Goese veiling, want dat is momenteel de
enige plaats in Zeeland waar zaalhandbal
wordt gespeeld. Maar zo langzamerhand
is het plan van Vlissingen voor een sport
hal toch al meer dan utopie, een lucht-
(sport)kasteelHet ontwerp is er en
het (nog bescheiden) begin van de finan
ciën ook. Heel wat meer sporten dan zaal
handbal alleen kunnen in deze sporthal te
recht.
Ook de Zeeuwse korfballers zijn tot in de
een na hoogste klas van Nederland door
gedrongen, de eerste klas van de K.N.K.B.,
waarin Swift uit Middelburg een belang
rijke rol speelt. In de tweede klas speelt
Tjoba uit 's-Heer Hendrikskinderen, terwijl
Animo uit Souburg en Togo uit Goes de
Zeeuwse kleuren verdedigen in de derde
klas. Dit drietal doet niet voor elkaar on
der: ieder speelt een rol in de strijd om
de eerste plaatsen. In het microkorfbal
heeft Zeeland sterke vertegenwoordigers:
Tjoba werd reeds enkele keren kampioen
van Nederland en Swift kreeg de titel ook
al eens.
Nu er in Vlissingen, Middelburg en Terneu
zen sintelbar.en liggen kan men ook voor de
atletiek het liedje zingen van de boom, die
steeds dikker wordt. De atleten kunnen te
recht bij verenigingen in Vlissingen, Mid
delburg, Terneuzen, Hulst, Zierikzee, Goes
en Cadzand-Retranchement. Hein Cujé uit
Middelburg en Ester Schot uit Zierikzee
die regelmatig in Nederlandse landenploe
gen worden gekozen zijn Zeelands sterkste
vertegenwoordigers.
Een sport waarin Zeeland zelfs op inter
nationaal niveau uitblinkt is wielrennen.
Vooral Jo de Roo komt in het buitenland
regelmatig tot fantastische prestaties:
overwinningen in Bordeaux-Parijs, Parijs-
Tours en de Ronde van Lombardije onder
meer .Ook Piet Rentmeester laat voort
durend weten, dat er uit Zeeland excellente
renners komen. Opmerkelijk is ook, dat de
Zeeuwse ren- en toerclub „Theo Middel
kamp" enkele malen kampioen van Neder
land werd op de weg voor ploegen.
Welke sporten wil men nog meer? Bad
minton, biljarten, boksen, golf, turnen,
handboogschieten, hockey, judo, roeien,
schaatsenrijden, schermen, tennis, tafelten
nis, volleybal, wandelen, waterpolo, zeilen,
zwemmen of zweegvliegen Men vindt er
in Zeeland allemaal clubs voor. Bovendien
is er ook voor de sport, die zich in Neder
land razendsnel uitbreidt (honkbal), een
club in oprichting. Kortom: wie in Zeeland
de geest gezond wil houden in een gezond
lichaam kan bij vele en gevarieerde clubs
terecht.
i«3>
