W
LANGSTE BRUG VAN EUROPA,
EEN SPRONG IN BETON
27
PROVINCIALE ZEEUWSS COURANT
x \v
rv
i W
SchouWtn-Dvivt/ane/
(Van een onzer redacteuren)
TWEE JAAR NOG en op de
veerboot Zierikzee-Kats, de
knusse verbinding die een mens
geduld doceert, zullen de laatste
kaartjes worden verkocht. Eind
1965 zullen de loopplanken aan
boord van het bedaagde m.s.
„Koningin Emma" voor de laat
ste keer van de steigers worden
ingehaald: dan ligt daar tussen
Noord-Beveland en Schouwen-
Duiveland de Oosterscheldebrug
klaar! De langste brug van Eu
ropa. Een „sprong-in-beton"
over een zeearm, waar het bij
wel putten) onder één hoedje van be
ton gevangen. En dan staat er weer
een fundering voor de twee zuilen,
die samen de brugarmen naar weers
kanten zullen torsen. Langzaam
maar zeker geven de provinciale wa
terstaat en de Combinatie Ooster
scheldebrug (waarin verenigd Van
Hattum Blankevoort te Beverwijk
en de Amsterdamse Ballast Maat
schappij) op het ogenblik de contou
ren aan hun model, dat straks hon
derdvoudig zal worden gekopieerd.
Poten in de bodem, caisson-er-over-
heen, drager van de pijler, brugstuk-
ken... Zo zal de brug van zuid naar
noord schuiven. Totdat er tenslotte
om het precies te zeggen
5021,70 meter betonweg is getrokken
over een stuk open water, dat het
verkeer nu nog elke dag voor een
grote handicap stelt.
storm kan spoken. De stunt,
waarmee Zeeland zichzelf via de
Deltadammen in de randstad-
Holland op de stoep zet. Een ge
durfd stukje waterbouw, ont
sproten uit een eigen provinci
aal initiatief en zonder een cent
uit 's rijks schatkist op pijlerpo-
ten gezet.
Op het ogenblik gaat het al een
stevig stuk in die richting. Zee
land heeft een paar jaar lang nu een
industrie binnen zijn grenzen, waar
350 -man personeel voor een opval
lend produkt zorgen: een brug. De
fabricage wordt ér geleidelijk opge
voerd en uitgebreid. Op een 6% hec
tare groot terrein achter de royale
veerhaven van Kats sjouwen portaal
kranen met de vitale onderdelen voor
de brugbouw. En buitendijks, vlak
voor de kust van Noord-Beveland,
tussen Kats en Colijnsplaat, ontdekt
men de eerste vage lijnen van wat
straks een vijf kilometer lange vaste
oeververbinding moet zijn. De eerste
tien series van in totaal 162 holle be-
toncilinders zoeken hun weg naar de
pleistoceenbodem, diep in de Schelde-
arm. Op 95 meter van elkaar worden
ze met drie naast elkaar ingeheid,
deze poten voor de 54 pijlers in kiel-
linie. Telkens wordt de bovenkant
van zo'n serietje van drie poten (ook
Zeeland doet dat alles niet „stie
kem". Om over twee jaar bij
voorbeeld iedereen te kunnen verras
sen. Nee, de bouw van de Ooster
scheldebrug kondigt zich torenhoog
boven het vlakke land en de water
spiegel aan. Het trotse project het
zal 71 miljoen gulden kosten komt
uit het water met de assistentie van
een monsterachtig hoge bok, een zo
genaamde put-indrijfinrichting. Deze
drijvende hefinstallatie met zijn
hijsvermogen van 500 ton de sterkste
van ons land is van vitale beteke
nis voor de in Nederland geheel nieu
we en vrij goedkope funderings
methode. Bouwkuipen, zoals bij de
„normale" bruggenbouw in het water
gezet, komen er niet aan te pas. In
de hier en daar bijzonder diepe Oos-
terscheldegeulën zou dat ook een
haast onuitvoerbare en veel te kost
bare zaak geworden zijn. De gigan-
tenbok is sinds midden juli voor de
dijk van Colijnsplaat in actie. In een
tempo van drie per week worden de
holle palen van het bouwterrein naar
hun standplaats gevaren. Daar aan
gekomen tilt de bok de dertig tot
vijftig meter lange „putten" rechtop
in het water. Er zakt een cutter
machine door het inwendige naar de
bodem en die begint met schoepen
raderen als een nijvere mol de grond
weg te graven. Water en slangen
zorgen ervoor dat dit wordt afge
voerd. Met zijn eigen gewicht en on
der druk van de bok zakt zo'n poot
dan. Metertje voor metertje. Op de
wal is hij in het vereiste aantal mo
ten tot de juiste lengte geconstrueerd.
Tussen de bekistingen komt iedere
dag achttien meter cilinderbeton
klaar. En deze betonproduktie is nog
maar aanloop, een begin van de ca
paciteit, die straks bij het storten
van een tiental brugdelen tegelijk
moet worden bereikt.
Het plaatsen van de funderingen
voor de brugpijlers is sinds juli
van dit jaar een routine-aangelegen
heid geworden. „Eind volgend jaar
moeten alle 162 poten in de Ooster-
scheldebodem staan", vertelt men U
in het directiekantoor van de provin
ciale waterstaat in Kats. Keurig in
het gelid. Klaar om de dragers en de
overspanningsarmen op de nek te
nemen. „Voor het komend nieuwjaar
denken we tien pijlers kant en klaar
te hebben en misschien een begin van
de eerste brugboog. Lukt dat, dan
zijn we flinke pieten..."
iéder nieuw element van de brug
leert zijn bruikbaarheid en zijn nuk
ken pas na enkele proeven in de
praktijk kennen. „Hebben we het een
paar keer gedaan en zijn de kinder
ziekten eruit gebannen, dan pas kun
nen we het tempo gaan vaststellen".
De Zeeuwse bruggenbouwers hebben
dat in de voorbije zomermaanden
wel geleerd. Daarom zijn de afgelo
pen en de komende maanden de
spannendste bij de hele brugconstruc-
tie. De volgende twee jaar van het
schema zullen worden gekenmerkt
door repetitie. Zo ergens, dan is dat
het geval bij de constructie van Euro
pa's langste brug. Het is een soort
serieproduktie. Werken aan een ge
weldige lopende band. om maar even
in industrietermen te blijven.
Een flink stuk van het zes hectare
grote werkterrein rondom de veer
haven van Kats wordt in beslag ge
nomen door de betonbouw van de
holle brugpoten. Deze worden in mo
ten van bijna zes meter gestort bin
nen verticale bekistingen. Zestig ton
weegt zo'n moot van een paal, die
die veel weg heeft van een rioolbuis
in het kwadraat. Voordat de kabels
van een portaalkraan zo'n paalele-
ment uit zijn stalen omhulsel tillen,
wordt dit „gestoomd" en gedroogd.
Het hangt van de op dat moment
vereiste lengte van een paal af, hoe
veel moten aan elkaar geregen zul
len worden. In de wanden van de be
tonnen cilinders zijn sparingen
overgelaten om er stalen kabels door
te trekken. Zo koppelt men de moten
aaneen tot een paal op voorspanning,
waarvan het gewicht kan variëren
van 275 tot 544 ton.
Om de „brugfabriek", Zeelands bra-
vourstukje waterbouw, op volle toe
ren te laten draaien is een constante
aanvoer nodig van vele duizenden
kubieke meter beton en vele duizen
den kilo's staaldraad. Ruw geschat
zullen de betoncentrales 140.000 ku
bieke meter van dit produkt moeten
leveren. En 2700 ton staaldraad ofte
wel een kabel van 3000 kilometer:
een afstand van Amsterdam naar
Cairo.
Zoals gezegd transporteren enorme
hoekige portaalkranen er zijn er
twee met een hefvermogen van 300
ton en een overspanning van 60 me
ter de verschillende kant en klaar
of in enkele stukken gemaakte brug-
elementen naar de veerhaven. Daar
liggen bakken klaar bm de onder
delen naar buiten te varen. Voor de
holle pijlerpoten en de betonnen
„hoed" over iedere serie van drie ligt
de grote, speciaal geconstrueerde bok
boven het brugtraeé in de Ooster-
schelde te wachten. „Ir. J. G. Snip"
heet deze grootste drijvende kraan,
die ooit op de Nederlandse wateren
is verschenen. Naar de vorig jaar
overleden hoofdingenieur-directeur
van Zeelands provinciale waterstaat,
de geestelijke vader van het Ooster-
scheldebrugproject. Dit opvallende
stuk „gereedschap" ligt nu nog en
kele honderden meters voor de zee
dijk van Colijnsplaat, het beginpunt
van de brug-in-aanbouw. Maar iedere
week schuift het een honderd meter
naar het noorden. In de richting van
de dikke toren van Zierikzee, die pre
cies zo hoog is als de machtige drij
vende kraan.
In het brede „kielzog" blijven de
fundamenten voor de brugconstructie
achter. Daarop zullen dan de overige
brugonderdelen worden neergezet
volgens een systeem, elders op deze
pagina beschreven.
De brugbouwers beginnen al handig
heid te krijgen bij het plaatsen van
de verschillende betonnen stukken.
„Je kunt er je horloge nog wel niet
op gelijk zetten", wimpelt men be
scheiden iedere loftuiting af, maar
het vlot al heel wat beter dan in het
begin. Duurde het indrijven van de
eerste pijlerpoot een nacht en een
dag, thans is er dik zes uur nadat
opnieuw een paal rechtop werd ge
zet, in het water nog maar net een
topje te zien. Bij het noordelijk en
het zuidelijk beginpunt van de Oos
terscheldebrug wordt hard gewerkt
aan de landhoofden en reeds is een
begin gemaakt met de aansluiting op
het wegennet.
Eind 1965 zullen de tofkaartjes ge
drukt zijn. Want de investering
van Zeeuwse bodem moet worden af
gerekend. De N.V. Provinciale
Zeeuwse Brug Mij. zal de belangrijke
schakel in de nieuwe centrale noord-
zuidverbinding naar en van Zeeland
exploiteren. Totdat in 1978 de Oos-
terschelde zal zijn afgedamd. Op de
korte route Rotterdam-Goes (70 km,
thans over de Moerdijk en Breda nog
120 km) ontmoet de automobilist
twee tolbruggen: de Haringvlietbrug
tussen Numansdorp en Goeree-Over-
flakkee. Voor het eerste jaar na de
opening van Zeelands „pronkstuk"
wordt op de passage van een miljoen
auto's gerekend. In gedachten zien
de bouwers ze al komen...
Geheel boven een situatieschets van de ligging van de brug met de aan-
sluitpunten aan de Bevelandse en Schouwse kant, vervolgens twee teke
ningen van de pijlers, een doorsneetekening en daaronder een dwars
doorsnede. Onder een situatieschets van het werkterrein bij Kats:
1. Veerhaven; 2. Mobiele kraan (3 ton, 20 m)3. Grijperkraan (6 ton
20 m)4. Grind; 5. Doseerinrichting en betonmolen; 6. Zand; 7. Ce-
mentsilo's; 8. Reserve opslag; 9. Reserve grind; 10. Schaftlokalen; 11.
Garages; 12. Laboratorium; 13. Watertank; 14- Loopkraan 8 ton); 15.
Romney (werkplaatsen van liy.50 en 11 y.2 5 to); 16. Vlechters; 17.
Stalling; 18. Directiekeet aannemer; 19. Staalvoorbereiding 20. Staal-
opslag; 21. Werkplaats; 22. Compressoren; 23. Stoomproduktie; 24.
Keet icerkbaas; 25. Stoomtenten; 26. Magazijn; 27. Keet uitvoerder
werkterrein; 28. Dywidag 175 t. ringenfabricage29. Spanploegen;
30. Freissinet voorspannen beton); 31. Voorspansysteem eveneens
voor beton); 32. Staalopslag; 33. Keet iverkbaas caissons en liggers;
34. Peinerkraan 32 t., 40 m; 35. Palen; 36. Loopkraan 300 ton; 37.
Kantélconstructie; 38, 39. en 4°Liggers; 41Caissons; 42. Hamer
stuk; 4^. Pijlers.
