I
komt weer "kleur" in Zeelands lager
Er
agrarisch onderwijs
Slochteren wordt een sensatie
Nederland heeft thans op V.S. na
grootste aardgasveld ter wereld
Spaans schip gezonken
9 doden, 2 vermisten
Vluchtelingen?
LAATSTE PROEFMETINGBIJ B1ERUM BEWIJST
TURKEN WILLEN NIET OP FOTO
OF OP COLLECTIEF PASPOORT
GRONINGEN RIJKER DAN SAHARA
Er zit zeker
2081) miljard
kubieke meter"
Oostduitsers laten
Amerikaan vrij
Concentratie op
alle fronten
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE. GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Voor de tiende
keer flaneren
met fruit
i nwijTi
„.l—j
Lord Home doet
afstand van zijn
adellijke titels
„INZINKING IN LEERLINGENTAL TE BOVEN
Tuinbouw
Duitsers geen kans
Friesland nog
Verschillende cijfers
Enorme betonnen
vloer in aanbouw
in Haringvliet
Amerika handhaaft
blokkade Cuba
VIER BEMANNINGSLEDEN GERED
Vermoedelijk op
rots gelopen
Verwarring
Zij willen vrij
zijn" verklaart
landgenoot
Niet gebonden
Op vakantie
Turken voor Fordfabriek
Koninginprins en
prinses weer thuis
206e jaargang - no. 250
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
wrl?0}10*vï? v2» B' den,Boer en w- de Pagter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok Abonnementsprijs 67 cent per week, 8,70 per kw.franco per post 8,95 p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureaus: Vlissingen:
waistraat 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508, adv. 3647/3643); Middelburg: Markt 51. tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg: tel. 2395; Terneuzen: Arsenaalstraat 2, tel.
zyiizienkzee. red. tel. ^425, adm. tel. 2094. Adv. pr. 30 ct. p. mm. Min. p. adv. 4,50. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 30 ct. p. regel (min. 1,50). .Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg.
Donderdag 24 oktober '63
Pagina 2
ir-
De vluchtelingenactie van 21 oktober
is achter de rug. Het Nederlandse
volk heeft veel geld gegeven voor een
groep mensen, die in Griekenland een
beter bestaan moeten vinden of die aan
een rustige levensavond toe zijn. De
actie was goed opgezet en daarvoor
komt aan de organisatoren alle lof toe.
Ook willen we graag opmerken dat de
„opperbedelaar", die via de hoor- en
zichtbare communicatiemiddelen sterk
inwerkte op het teder gemoed van de
Nederlanders groot succes had. Hij
weende bijna en hij was de televiisester
van deze show-show.
Dat klinkt kritisch en dat is ook wel
de bedoeling. Het is altijd goed als
vluchtelingen worden geholpen. Het doet
goed, dat het Nederlandse volk veel ge
geven heeft, maar wij zijn niet blij met
dit soort shows. Ze worden in de laatste
jaren te gemakkelijk en te veel opgezet.
Ze doorkruisen allerlei liefdadigheids
werk, waarvoor te weinig geld binnen
komt, omdat men er geen show voor kan
opzetten. Ze speculeren te veel op het
betraande oog en te weinig op het
verstand. In Neder
land is ook nu weer
gebleken, dat het Ne
derlandse volk als het
woord „vluchteling"
valt, vol medelijden
direct diep in de beurs tast. Men vraagt
zich echter te weinig af: wie en wat
is een vluchteling? Kan iemand twintig
of dertig jaar lang vluchteling zijn? Is
een politieke delinquent, die uit Honga
rije of Roemenië na de komst van de
Russen haastig is weggelopen om bij
voorbeeld in Oostenrijk of in Turkije
de vrijheid te zoeken een vluchteling of
is hij alleen maar een politieke de
linquent? Zijn Armeniërs, die sedert ja
ren in Griekenland wonen en daar uit
eigen vrije wil gebleven zijn, nog vluch
telingen uit de jaren van vóór de tweede
wereldoorlog of zijn zij „immigranten
met aanpassingsmoeilijkheden" Wij
prefereren de laatste omschrijving. In de
eerste plaats omdat ze juister is. Het
valt ons namelijk moeilijk een vluchte
ling te zien in iemand, die zijn vijf en
twintig jarig jubileum als vluchteling
vierde, een gezin stichtte, kinderen
grootbracht en dat allemaal als vluch
teling. In de tweede plaats prefereren
wij die aanduiding, omdat ze minder
spreekt tot het „tedere gemoed" van
de Nederlanders dan het met-emotie
geladen woord „vluchteling". Men
moet in dit opzicht de Nederlanders te
gen zichzelf beschermen.
Uiteraard is dit geen beschuldiging
aan het adres van het comité, dat de
jongste vluchtelingenactie in Nederland
leidde. Dat comité heeft in een propa
gandablad eerlijk vertelt, dat het ging
om mensen, die soms al veertig jaar
vluchteling waren en die rustig zaten
te wachten op internationale hulp. Het
comité zegt zelfs onomwonden, dat het
mensen betrof, die aan de rand van de
samenleving vertoeven. Wij mogen deze
woorden wel zó uitleggen, dat die men
sen geen „echte" vluchtelingen meer
waren, maar dat ze gewone sociale hulp
nodig hadden en hebben. Het comité
heeft dus precies aangeduid waarom het
ging.
Ons bezwaar richt zich dan ook in
hoofdzaak tegen het showkarakter
van de inzameling. Nederland krijgt in
de laatste jaren te veel van dit soort
„stunts" te verwerken en daaronder
lijdt het degelijke goed georganiseerde
liefdadigheidswerk dat door allerlei or
ganisaties in Nederland rustig verricht
wordt. Met die stunts wordt de „lief-
dadigheidsmarkt" afgeroomd en dat
meestal door buitenstaanders, die op de
ze markt niet of nauwelijks thuishoren.
Ze breiden het aantal inzamelingen uit,
terwijl het in feite ingekrompen zou
moeten worden. Ze vermeerderen het
aantal organisaties, terwijl dat aantal
moest verminderen en er bijvoorbeeld
veel buitenlands hulpwerk gereserveerd
zou moeten blijven voor het Nederland-
sche Roode Kruis. Wij gunnen aan de
vluchtelingen in Griekenland van harte
de Nederlandse hulp, welke thans gebo
den wordt, maar we hopen wel, dat het
voorlopig de laatste showinzameling zal
zijn. Zonder die shows is het al druk ge
noeg in het Nederlandse liefdadigheids-
en hulpwerkwereldje!
De 20-jarige Robert F. Mann uit Sepul-
veda, Californië, die 21 maanden in een
Oostduitse gevangenis heeft doorge
bracht, is gisteren in West-Berlijn aan
gekomen, aldus een Amerikaanse zegs
man.
Mann heeft zijn gehele straftijd uitgeze
ten. Hij werd op 22 januari 1962 in
Oost-Berlijn gearresteerd en er volgens
goedingelichte zegslieden van beschul
digd van plan te zijn geweest een Oost-
berlijnse jongeman een buitenlands pas
poort te geven om het de Oostberlijner
mogelijk te maken zich naar het wes
ten te begeven. Een geheime Oostber-
lijnse rechtbank voerde een proces te
gen Mann op grond van de Oostduitse
anti-vluchtelingenwet, krachtens welke
personen die vluchtelingen helpen ge
vangenisstraffen van minimaal één jaar
en maximaal 15 jaar kunnen krijgen.
Lord Home, de nieuwe Britse pre-
mier, heeft gisteren de documen- 1
ten getekend die nodig zijn om af- J
stand te kunnen doen van zijn
adelijke titels die het hem onmo
gelijk maken lid van het Lager
huis te worden.
Als hij zijn titels definitief kwijt
is, zal Lord Home voor de con
servatieve partij kandidaat staan
bij een tussentijdse verkiezing in
het kiesdistrict Kinross-West -
Perthshire voor een zetel in het
Lagerhuis.
De ondertekening van de docu
menten maakt van Home niet
automatisch een „gewoon man".
Technisch blijft hij edelman tot
dat de documenten gedeponeerd
zijn bij de voorzitter van het Ho
gerhuis, die tevens de hoogste
rechter in Engeland is.
■■■■■■(■■«■■■■■■■■«■■■■■■■■■■■■■■■■■■■innig
„HET LAGER agrarisch beroepson
derwijs schijnt in Zeeland op het
ogenblik het dieptepunt in de jaar
lijkse leerlingenaanwas gepasseerd te
zijn". Nog wat accentloos en met de
nodige reserve trekken de organisa
ties, die er steeds naar streven om de
lagere land- en tuinbouwscholen met
een grote 0 in het onderwijspatroon te
schuiven, deze conclusie. Hoort men
elders in het land op vele plaatsen on
rustbarende berichten over een te
ruggang in het leerlingental in de
ze provincie ziet het er naar uit, dat
de ergste klappen al geïncasseerd
zijn, dat het „aanbod" zich herstelt.
Dat is dan weliswaar ten koste ge
gaan van enkele scholen, er moe(s)t
worden samengevoegd en geconcen
treerd, maar het leerplan en de prak
tische instelling van de scholen zijn
zodanig omgebogen, dat het er voor
de naaste toekomst weer wat roos
kleuriger uitziet.
Eigenlijk is Zeeland met de moeilijk
heden in het landbouwonderwijs met
name, en vervolgens ook in het zoe
ken van een uitweg de landelijke ont
wikkeling op dit punt voorgegaan.
Overal signaleert men op het ogen
blik een sterke teruggang in het leer
lingental, geruchten doen de ronde
over opheffingen van scholen, hier en
daar worden ze bevestigd en overal
hoort men de termen coördinatie en
sanering van het landbouwonderwijs
vallen. In concreto betekent het dat
er wat minder stippen op de kaart
van een bepaald gebied komen, waar
een instituut voor land- en/of tuin-
bouwonderwijs te vinden is. Vroeger
ging het erom de school naar het
platteland te brengen De lagere
land- en tuinbouwscholen zijn na de
oorlog als paddestoelen uit de grond
verrezen. Ze kwamen in geografische
middelpunten van soms wat afgele
gen gebieden te staan. Het was dé
manier om jongelui van de boerde
rijen en de tuinbouwbedrijven aan te
trekken. Zo'n school, gevestigd in een
gehuurd of met particulier initiatief
beschikbaar gesteld pand, had in het
begin vaak alleen maar een school
hoofd, die elke dag van de week weer
een andere klas onder zijn gehoor
vond. Het systeem van het lager
agrarisch beroepsonderwijs is een
jaar of tien na de oorlog sterk gewij
zigd. Het was niet langer een cursus
van een dagje in de week; het werd
een volwaardige onderwijsvorm met
een volle schoolweek voor de eerste
klassen en in de derde en de vierde
klas 4 en 3 dagen per week les. Er
kwamen praktijklessen en algemeen
vormend onderwijs bij. De staf van
docenten groeide, er moesten flinke
investeringen in gebouwen worden
gedaan.
Maar het nieuwe systeem „draaide"
nauwelijks een paar jaar of er kwam
de klad in de toeloop van leerlingen.
Meer en meer zag men de tendens
dat jongelui van het platteland de
middelbare landbouwscholen via een
mulo-diploma opzochten. Aan de an
dere kant stapte een groot deel van
de leerlingen van de lagere landbouw
scholen na de leerplichtige leeftijd,
dus na het tweede cursusjaar, van
school. Kwam nog bij de teruggang
van werkgevers en werknemers in de
landbouw. En ten slotte waren er de
klein-landbouwers, die met het oog
op de toekomst van hun jongens een
tuinbouwafronding van het onderwijs
wensten.
Plotseling zag men een resolute wen
ding bij de organisaties, die het lager
agrarisch onderwijs binnen hun ver
zorgingsterrein hadden. Niet meer
het aantal scholen werd bepalend,
maar het aantal jongens dat men op
een bepaalde, centraal gelegen school
kon aantrekken.
De samenvoeging van de Z.L.M. land
bouwscholen uit Kruiningen en Oude-
lande, gecombineerd met de r.-k.-
school van de N.C.B. in 's-Heeren-
hoek tot één lagere land- en tuin
bouwschool in Goes is zo letterlijk
mogelijk het schoolvoorbeeld ge
worden. Enkele maanden geleden is
deze nieuwe opleiding, zoals men
weet, van start gegaan met 19 leer-
(Zie slot pag. 2 kol. 4)
INHOUD GASBEL 1100 MILJARD KUBIEKE METER
Van onze speciale verslaggever).
DE AARDGASSCHAT IN GRONINGEN blijkt meer dan dubbel zo groot te zijn als tot nu toe
officieel werd voorgehouden, namelijk minstens 1100 miljard m3. De Nederlandse Aardolie
Maatschappij heeft deze sensationele mededeling gistermiddag zelf gelanceerd via een communi
qué dat in Schonebeek werd voorgelezen door directeur ir. J. M. P. Bongaerts.
Dit nieuwe cijfer klimt ruimschoots uit boven de opzienbarende schat
tingen die indertijd werden gegeven door de Belgische senator Victor
Leemans. Nederland blijkt nu officieel het op een na grootste aard-
oliegasveld van de wereld te bezitten. Alleen Amerika slaat ons nog.
Groningen heeft de Sahara (800 miljard m3) nu ook ruimschoots
achter zich gelaten.
Volgens ir. Bongaerts zal het cijfer
van 1100 miljard m3 niet noemens
waard meer kunnen stijgen. Het
aardgasvoorkomen is nu via zeven
verkenningsboringen afgetast. „De
limieten van mogelijke cijfers en
de bewezen hoeveelheden raken
elkaar na de metingen in de explo-
ratieput van Bierum". Volgens de
officiële mededeling heeft men het
proevenprogramma en de metin
gen thans beëindigd.
De minister van economische zaken
heeft het verbluffende nieuws gistermid
dag tegelijk met de publikatie van het
bulletin meegedeeld aan de leden van de
vaste commisise voor energieaangele
genheden der Tweede Kamer.
N.A.M.-directeur ir. Bongaerts heeft
ons in een exclusieve toelichting la
ter nog verteld dat de rijke gashou-
dende lagen boven de zogenaamde
watertafel zich concentreren binnen
het grondgebied van Nederland. „On
der de Eems Dollar zal ook nog wel
wat zitten, maar dat is een fractie
van de rijkdom onder zeg maar
Slochteren. De Duitsers kunnen deze
voorraad niet bereiken. Er zal trou
wens een exploitatie-overeenkomst
worden gesloten tussen de betrokken
regeringen, die een eventueel „weg
zuigen" van onze vooraden onmoge
lijk moet maken.
Alle gegevens en ook produktiecijfers
worden uitgewisseld volgens de interna
tionaal voor dit soort kwesties gangba
re regels. Elke natie haalt alleen zo
veel bitumina omhoog als in eigen bo
dem aangetoond".
De N.A.M. (een combinatie van Shell en
Esso) legt er de nadruk op, dat het
nieuwste cijfer van 1100 miljard m3
aardgas alleen en uitsluitend geldt voor
de provincie Groningen. Zoals bekend
is ook een concessie-aanvraag ingediend
voor de provincie Friesland. Een be
zwaarschrift hiertegen uniek in on
ze geschiedenis van delfstofexploiratie
werd niet lang daarna ingediend door
de Caltex.
Ir. Bongaerts heeft ons gisteren ook
verteld "hoe het komt dat de cijfers
met betrekking tot onze aardgas
voorraden telkens veranderden. Hij
maakte daarbij onderscheid tussen
verschillende categoriën: de bewezen
reserves, de waarschijnlijke reserves
en de mogelijke reserves. Het zal U
duidelijk zijn dat reserveschatting
kort na de ontdekking van een veld
en gedurende de eerste periode van
verkenningsboringen een moeizame
taak is.
De bewezen reserve neemt bij iedere
boring toe ten koste van de waarschijn
lijke en de mogelijke reserve. Meer
malen kan een enkel gegeven de bewe
zen reserves ineens aanzienlijk doen toe
nemen.
Over de vondst als totaal zei hij
ten slotte: „wij oliezoekers zijn te
vergelijken met arbeiders in een
diamantmijn. Uit enorme hoeveel
heden zand ziften we geregeld klei
ne korrels edelgesteente. Knotsen
als de Koh-I-Noor blijven zeldzame
uitzonderingen. Slochteren was
voor ons zo'n kanjer".
In het stadhuis in Amsterdam is
woensdagochtendhet huwelijk vol
trokken tussen de heer C. J. de
Wit, hoofd van een Montessori
school en mej. E. Peeters. De kin
deren van de school vormden een
erehaag, waarbij zij als attributen
een enorm potlood en een al even
grote penhouder gebruikten. Het le
verde dit aardige plaatje op.
Aan de voet van het complex van
spuisluizen, dat in aanbouw is in de
enorme bouwput in het Haringvliet
als onderdeel van het Deltaplan,
zijn betonvlechters op het ogenblik
bezig met het aanbrengen van de
bewapening van een groot storte-
bed.
bed. Hier zal binnenkort de beton
nen vloer worden gestort, ivelke
moet voorkomen dat bij het spuien
in de toekomst de bodem wordt uit
geslepen. Een overzicht van het
enorme werk.
SENATOR LEEMANS:
(Van onze Haagse redactie)
Dit is natuurlijk niet nieuw voor
mij. Ik heb het vermoeden dat er
nog wei méér aan de hand is en
dat het niet bij dit cijfer zal blij
ven...
Deze spontane reactie gaf de Belgi
sche senator Viktor Leemans gis
teravond toen wij hem in een tele
foongesprek op de hoogte stelden
van de officiële Nederlandse beves
tiging, dat de aardgasvoorraden op
1100 miljard kubieke meter worden
geschat. Senator Leemans die ver
moedt, dat er wel eens 2000 miljard
onder onze bodem kan zitten, is
het Belgische parlementslid dat in
oktober 1960 in het Europese parle
ment zei, dat in Nederland een hoe
veelheid van 300 miljard kubieke
meter was ontdekt. Zijn losse op
merking kwam als een donderslag
bij heldere hemel want in Neder
land had men tot dusver slechts
over hooguit 10 miljard durven
spreken.
De Belgische energie-expert is ook
in latere uitspraken de officiële Ne
derlandse ramingen steeds ver
vooruit gebleven. Toen vervolgens
in ons land voorzichtig werd mee
gedeeld dat de raming 200 miljard
was, noemde hij reeds het getal van
6 a 800 miljard, zodat het niet ver
wonderlijk is dat hij door het thans
genoemde getal niet verrast is.
„Nederland staat op het ogenblik
heel ver vooraan in Europa wat de
aardgasvoorziening betreft", aldus
de heer Leemans".
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft het verzoek van
premier Fidel Castro verworpen om de
Amerikaanse economische blokkade te
gen Cuba op te heffen.
9 Premier Kroesjtsjew zal aan een uitno
diging van mevrouw Bandara-Naike, de pre
mier van Ceylon, om een bezoek aan haar
land te brengen, gevolg geven „zodra de
omstandigheden het toelaten".
Voor de kust van Cornwall is gis
termorgen het 682 ton metende
Spaanse schip „Juan Ferrer", af
komstig uit Valencia, lek gestoten
en gezonken. Men vreest dat 11 van
de 15 bemanningsleden om het le
ven zijn gekomen.
Drie zeelieden wisten op eigen kracht
de wal te bereiken. De kapitein van
het schip werd gered door twee man
nen van de kustwacht, die hulpgeroep
hoorden op het water en de reddingboot
van Penzance naar de plaats dirigeer
den, waar de kapitein, die zich aan
wrakhout had vastgeklampt, rondreef.
Men neemt aan, dat de „Juan Ferrer'
bij eb op een rots is gelopen en onmid
dellijk gezonken. De kustwacht en het
reddingswezen werden in verwarring
gebracht door het bericht dat het
Spaanse schip bij Lands End aan de
grond was gelopen.
Onmiddellijk na het eerste noodsein
voeren de reddingboten van Pen
zance en Penlee uit. De Nederlandse
zeesleper „Titan" die voor de kust
van Penzance voor anker lag ging
eveneens aan het zoeken. Hefschroef-
vliegtuigen van de basis Culdrose
assisteerden bij de opsporing die
zeer werd bemoeilijkt door de dich
te mist.
Negen stoffelijke overschotten zijn tot
dusver uit het water gehaald.
UITGEWEZEN ARBEIDERS NOG NIET WEG
Het maken van een collectief pas
poort waarmee de 68 uitgewezen
Turken naar hun land zouden rei
zen, is gisteren in eerste instantie
onmogelijk gemaakt. Nadat de
Turken tegen de middag per bus
naar een fotohandelaar waren ge
bracht, weigerden zij op het laatste
moment zich te laten fotograferen.
Zij zeiden „in geen enkel opzicht
mee te willen werken aan het ma
ken van een collectief paspoort".
De Turkse ambassade heeft thans de in
dividuele paspoorten van de Turken in
bezit.
De vreemdelingendienst van de Amster
damse politie had om vier uur gister
middag nog geen bericht van de Turkse
ambassade die in nauw overleg met het
ministerie van justitie de laatste rege
lingen treft. De vreemdelingendienst
verklaarde dat de Turken voor vandaag
in ieder geval niet meer zouden vertrek
ken.
„Zij willen vrij zijn en niet aan elkaar
gebonden. Zij verlangen hun eigen in
dividuele paspoort terug". Dit zei de
heer T. Aktan, in het internationaal
jeugd- en studentenhotel Ook in Am
sterdam te midden van enkele drif
tig gebarende landgenoten.
De heer Aktan, die zelf niet tot de
Turkse werkzoekenden behoort, was met
zijn vrouw toevallig in Nederland op va
kantie toen zijn landgenoten in Amster
dam kwamen.
Mevrouw Aktan vertelde dat zij een
paar dagen geleden voor een vakantie
tripje naar Nederland waren gegaan en
toen in de kranten verhalen over Tur
ken in een hotel hadden gelezen. Daar
na hadden zij de Turken met succes ge
zocht.
Vrijdagmiddag zullen per charter vlieg
tuig 57 Turkse arbeiders op Schiphol
arriveren, die in Turkije zijn aangewor
ven door de Fordfabriek in Amster
dam. Dit bedrijf heeft plaats voor 200
Turken. Met toestemming van het mi
nisterie van sociale zaken is het bedrijf
zelf in Turkije de arbeiders gaan aan
werven. Er zal over enige tijd nog een
zelfde aantal Turken per vliegtuig naar
Amsterdam komen, zodat er dan een
120 bij de Fordfabriek zullen zijn. Zij
krijgen in het Turks, Duits en Neder
lands gestelde contracten.
De koningin, prins Bernhard en prinses
Beatrix zijn gisteravond 6 uur in Neder
land op de luchtbasis Soesterberg te
ruggekeerd van hun bezoek aan Perzië
en Thailand.