moutbrood Een staat wordt geboren BEZOEK AAN THAILAND WOENSDAG KLEUTER PANTALON KREYMBORG Keerpunt in historie van verbrokkelend jong Azië 1^^ 0U 2 jaar nü 6!s KUNSTGEBIT FEDERATIEF MALAKKA GARANTIE: Waarborg-kwaliteit In „Helanca". Kleuren blauw en groen. Alleen geldig 23 oktober DINSDAG 22 OKTOBER 1963 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Ithailani alor star Kadah\ ~\LMKA_ t tanah merah Ka/art tan: taiping tont/- 'Parate kuala lipis i Pahang [Satan gor kuala lumpur Nagrr Sam bi ton Johora A Tin 0 Rubber V-PELTl578"u1 Malaysië (Advertentie) TAR PREMIER LEE KUAN YEW XENGHOE ABDUL RAHMAN PUXRA AL-HAJ. (Van onze speciale verslaggever). Zal het middernachtelijk uur, waarop enkele weken geleden M-day, Malaysia-day, begon, eerder een keerpunt blijken te zijn geweest in de op de dag van Japans capitulatie begonnen tumultueuze en bloedige moderne geschiedenis van Azië? Op dat uur werden onder de van Poolster tot Zuiderkruis rei kende tropenhemel ten over staan van honderdduizenden voor het gloednieuwe, twintig verdiepingen hoge federale par lementsgebouw de staatsvlag- gen van Malaya, Singapore, Sa rawak en Noord-Borneo gestre ken en werd voor het eerst de vlag van de Federatie Malaysia ontplooid. Het was het uur waarin de Britse heerschappij over Singapore, Sarawak en Noord-Borneo eindigde. Het uur waarin de in de vijftiende eeuw begonnen westerse over heersing van Azië werd terug gedrongen naar de koloniale tuintjes Timor en Macao (Port.) en de kroonkoloniën Aden en Hongkong en het protectoraat Brunei (Brits). Maar het was niet die praktische voltooiing van de liquidatie van de koloni ale overheersing van Azië door westerse landen die van dit uur een keerpunt in de jonge ge schiedenis van Azië maakte. Wél het feit, dat in de lange geschie denis van Azië weer eens de weg van eenwording wordt ingeslagen. De vrijheid kwam in Azië in gezelschap van verdeeldheid en dood. Het be faamde onmetelijke Brits-Indië werd Ml! bloedend verscheurd in India en Pa- kistan; het grote Franse Indochinese rijk viel in een nog altijd niet geëin- jg digd lijden uiteen in Cambodja, Laos en Zuid- en Noord-Vietnam; en ook het van de Japanners bevrijde Korea ontsnapte niet aan het tragische lot van een bloedige broederstrijd, die de deling van het land in twee huipbe- s hoevende staten niet heeft kunnen g= voorkomen. Alleen president Soekar- g no van Indonesië is er, naar het S schijnt, ten koste van een hoge prijs, in geslaagd de eenheid van het hem S toevertrouwde land tot nog toe te bewaren. Soekarno én „Bapa Merdeka", Va- J dertje Vrijheid, de nu zestig- s jarige, grijzende gemoedelijke sul- jg tanszoon Tengkoe Abdul Rahman e Putra Al-Hai, de eerste minister-pre- sident van de op 31 augustus 1957 door hem onafhankelijk gemaakte S Federatie Malaya, het gelukkige en welvarende rubber-, tin- en palmen- j§ land op het schiereiland Kra, dat g wormvormig aanhangsel van conti- g nentaal Azië tegenover Sumatra. E= Straks zonder twijfel ook de eerste j= minister-president van het nieuwe Malaysia. g De negen sultans die sinds 1957 g nog slechts als constitutionele vors- g ten aan het hoofd staan van de g negen sultanaten in de Federatie Ma- s laya hebben naar het voorbeeld van hun voorvaderen vele vrouwen en jg vele kinderen Maar spreekt men, g zelfs in hun gezelschap, over „de" g Tinghoe, dan wordt daaronder slechts II één man verstaan: Bapa Merdeka. E vader van de vrije, onafhankelijke Federatie Maiaya: de man, die op 27 mei 1961 tijdens een lunch hem in het g Adelphi hotel te Singapore door de buitenlandse persassociatie aangebo- g den. zijn gehoor tot de grootste op- winding bracht door zonder enige voorafgaande interne consultaties E= langs zijn neus weg zijn befaamde g Malaysia-plan te lanceren. Later e heeft de Tengkoe verklaard met die g gedachte al lang gespeeld te hebben g maar tijdens dié lunch ineens op het g= idee te zijn gekomen, te kijken wat de g publieke reacties zouden zijn. De g Tengkoe had niet te klagen. Nog geen g 2,5 jaar later kon in Kuala Lumpur g (Advertentie) Singapore, Kuchm (Sarawak) en Jes- selton (N.-Borneo) de vlag van de nieuwe staat worden gehesen. Op een ogenblik waarop alom in Azië het proces van desintegratie nog voortwoekert bracht de sultanszoon uit Alor Star de eerste integratie in het ontwaakte werelddeel langs vreedzame weg tot stand. Tengkoe Abdul Rahman had de plek waar hij zijn initiatief nam welbe wust gekozen. Met toenemende be zorgdheid had hij al enkele jaren de politieke koorddanserij van Singa- pores potige en zeer intelligente eer ste minister, de nu 38-jarige Lee Kuan Yew gevolgd. Als leider van de Peoples Action Party in het roerige Chinees gedomineerde Singapore had Lee in het eerste jaar van zyn in 1959 begonnen premierschap ge meend het met de sterke meer op Peking dan op Moskou georiënteerde „socialistische" front-partij wel te kunnen rooien indien hjj al zijn (ruim voorhanden) tact aanwendde. Abdul Rahman kende dat optimisme en hij meende te weten wat de uit komst zou zijn. In de eerste van de vijftiger jaren, lang voor hij tot poli tiek leiderschap zou worden geroepen had Rahman zelf zich verkeken op de oogmerken van de „Maleise" com munisten die zich in 1948 onder lei ding van Chin Peng in de kleffe hitte van de Noordmaleise jungle hadden teruggetrokken voor hun lange gue rilla tegen de Britten. Pas toen hij op 29 december 1955 als eerste-minister van het nog onder Brits gezag staan de Maiaya de 34-jarige Chin Peng na een afmattend, maar zonder resultaat gebleven tweedaags overleg in het dorpje Baling met ijzige glimlach on der vrijgeleide zag vertrekken naar de rand van de jungle waar hij de guerilla tegen Engeland en Ma iaya nog eens zeven jaar zou voort zetten, had de Tengkoe het duidelijk begrepen. „In die kale conferentie kamer in Baling heeft Chin Peng me geleerd dat Maiaya en communisme nooit met elkaar zullen kunnen le ven", heeft de Tenghoe er later van gezegd. Toen hij Lee in Singapore in zijn eerste ministersjaar met de com munisten zag flirten, hield de Teng koe zijn hart vast. In Maiaya, waar ruim twaalf jaar van communistische guerillastrijd bijna 12.000 doden en 7000 gewonden had gekost, is de Ma layan Communist Party verboden gebleven. Voorgoed, zegt de Tengkoe. Maar ruim veertig procent van de bevolking van de Federatie Ma iaya bestaat uit Chinezen en men hoeft niet diep te graven om te con stateren, dat velen van hen allerminst gevoelig zijn voor Peking. Abdul Rahman vreesde dat als in Singapore van Malaya's zuidelijk ste deelstaat Johore gescheiden dooi niet meer dan vierhonderd meter rus tig water de communisten de over hand zouden krijgen, het met de wel dadige rust en de verdraagzaamheid tussen de rassen in zijn land gedaan zou zijn Hij hoopte dat Lee's ogen snel open zouden gaan. Lee liet hen- niet lang wachten. Voor een wereldstad en een vrijhaven en dat nog wel in het mysterieuze Oosten is Singapore verbluffend pu riteins. In mijn hotelkamer vond ik een vriendelijk verzoek om met het oog op het gokverbod in Singapore óók op de kamers niet met poker stenen te gooien; „zelfs niet voor de grap", stond er bij! Wie er loterij wil spelen moet elke maand twintig kilo meter rijden naar Johore, aan de an dere kant van de dam die Singapore met Maiaya verbindt, om daar zijn loten in de Malayan State Lottery te kopen. Passagierende zeelui zullen er vergeefs naar striptease vermaak zoeken hetgeen niet wil zeggen det ze er niet aanverwant maar meer ver heimelijkt plezier zullen vinden. Op een van de fraaiste plekken van het minimale eiland vindt men de Tanglin Club, waar alleen westerlingen ko men consumeren, dansen, zwemmen en roddelen. Behalve 1.3 miljoen rode en witte Chinezen straatarme en steenrijke gelijkelijk aanwezig in beide groepen - leven in Singapore ruim 140.000 Indiërs. Stugge levenskunstenaars, die naar ik wel heb moeten conclu deren verborgen in geweldige baar den en geweldiger tulbanden alle maal tegelijk rijk willen worden als chauffeurs van de goedkoopste taxi's ter wereld. En bovendien houden zich op het eiland Singapore dan nog een 250.000 Maleiërs schuil. Nadat om streeks 1360 de op avontuur uitge trokken .Javaanse vorsten van het Hindoe-rijk Madjapahit die na de verwoesting van het Minangkabause koninkrijk Melayu op Sumatra waren overgestoken naar Tumasik (Singa pore) dit Maleise eiland-sultanaat tot de laatste man hadden uitge moord, heeft (Je eerste vijf eeuwen zich geen Maleïër meer op het eland •.villen vestigen. Singapore Sans kriet voor „Leeuweatad" bleef vrijwel onbetreden tot sir Stamford Raffles, op zeek naar een nieuwe Britse vestiging om het Nederlandse handeismonopolie in de Indische ar chipel te brei een, er iu 1819 de Britse vlag plantte. En zelfs toen zyn de Maleiërs er op de achtergrond ge bleven, omdat ze snel werden over vleugeld door binnenstromende Chi nezen. Hoeveel Chinezen er thans naar Pe king luisteren weet niemand. Men kan een aanwijzing zien in de 144.000 blanco stemmen uitgebracht bij het in Singapore op 1 september gehou den referendum, waarin ruim 400.000 stemmen vóór Malaysia werden uit gebracht. Maar iedere schatting be zorgde de Tengkoe in Kuala Lum pur, Lee Kuan Yew in zijn ambts woning en the Earl of Selkirk, Groot- Brittanniës laatste commissioner in Singapore dezelfde mate van zorg. Er zou een ogenblik komen waarop de Britten de soevereiniteit over hun bastion op de rand van Azië zouden moeten opgeven. Hoe langer het zou worden uitgesteld, hoe sterker ex treem het linkse radicalisme zou worden. Maar éls Engeland in Sin gapore zijn rechten zou opgeven, wie zou dan een greep naar de macht van de communistische minderheid kun nen tegenhouden? Lee's ogen waren opengegaan. Hij zag de realiteiten. Maar wat was het antwoord? Het antwoord kwam van de Tengkoe en luidde: Malaysia. Wanneer Singa pore in een federatie met Maiaya trad zouden de in 12 jaar van strijd tegen guerrilla's in de jungle geharde, betrouwbare mannetjesputters van de federale Maleise politiemacht Straat Johore kunnen oversteken om de veiligheidstaken over te nemen van het Britse garnizoen, dat zelfs als het krachtens verdrag in Singa pore, zou mogen blijven liggen, toch moeilijk meer in de interne za ken van een vrij geworden Singapore zou kunnen ingrijpen, zonder heel Azië in beweging te brengen. Daarmee sloeg de Tengkoe de weg in, die al lang in verscheidene Britse hoofden vorm had gekregen, maar waar het in 1957 onafhankelijk ge worden Maiaya aanvankelijk nogal koeltjes tegenover had gestaan. Want er zat aan het voorstel een „maar" Een opneming van Singapore in de Federatie Maiaya betekende dat de bevolkingsbalans zeer ten nadele van de Maleise bevolkingsgroep in Ma lays zou worden gewijzigd. In het huidige Maiaya is de Maleise bevol kingsgroep van 3,5 miljoen net iets groter dan de Chinese van 2,5 mil joen en de Indiase van 750.000 te zamen. Een samensmelting van Ma iaya met Singapore zou de Maleise groep op ruim 3,7 miljoen brengen, de Chinese op 3,8 en de Indiase op bijna 1 miljoen. Die verhoudingen in het federale parlement te laten door werken zou in Maiaya niet aan de Maleiërs te verkopen zijn. De Tengkoe had er echter een op lossing voor gevonden. Hjj stelde een nieuwe federatie voor waarbjj voor het evenwicht ook de Noord- Borneo-bezitttngen van Engeland meteen zonden worden vrijgemaakt, hetgeen toch vroeger of later zou moeten gebeuren. In het federale parlement van Malaysia werden 104 zetels bestemd voor de 7 miljoen zie len van de Maleise federatie, 15 voor de l3/4 miljoen van Singapore, 24 voor de driekwart miljoen van Sara wak (Noord-Borneo) en 16 voor het half miljoen van Sabah (eveneens op N.-Borneo). Zo zou het een rijk van gelukkig samenwonende volkeren moeten wor den. maar met het stempel van een Maleise eenheid. Zo werd de naam Malaysia geboren. De Chinees Lee greep desondanks de hand die de Tengkoe hem toestak. En in het vol gend referendum deden dat tweeder de van de in grote meerderheid Chi nese stemgerechtigde Singapore-kie- zers, ook al beseften zij, dat het rijk en voor zijn burgers goedkope vrij- handelsgebied Singapore zijn rijkdom en voorspoed met 8 miljoen minder bevoorrechte Maleiërs, Chinezen, In diërs en de zeer primitieve Ibans (zee-Dajaks) en Doesons van Noord- Borneo te delen zou krijgen. Dat Peking er weinig mee op zou hebben lag besloten in het karakter van afweer van communistische ex pansie vanuit China, waaruit het Ma laysia-plan voortkwam. Een lelijke tegenvaller echter was de boze reac tie in Djakarta, hoofdstad van het rijk, welks leider Soekarno zich de erfopvolger van de .grote heersers Madjanapit acht. De Tengkoe is daar niet geheel onschuldig aan. Terwijl juist zijn tact, zijn vermogen te over- Links boven: De Thaise en Ne derlandse vorstelijke personen gaan aan land na een boottocht je over de rivier de Kwai; rechts boven: H.M. de Koningin legt bloemen op de graven van Ne derlanders die omkwamen bij de aanleg van de Birmaspoorweg; links onder: Bezoek aan een zijdefabriek in Bangkok; rechts onder: De koninklijke gasten arriveren in Tsjengmai, dragers VANEEN Wanneer de vorm van het mondweefsel of tandvlees zich wijzigt, waardoor Uw prothese loslaat, dient U de tandarts te raadplegen. (Advertentie) reden en zijn zorgvuldigheid bij het rijp maken van de grond waarop hij bouwen wil, hem de aangewezen en succesvolle leider maakten van Ma iaya en later Malaysia, heeft Abdul Rahman vrijwel niets van die eigen schappen gebruikt om door een bui tenlandse politiek van goede nabuur schap het bereiken van zijn doel te vergemakkelijken. Een voorname oorzaak :s vermoe delijk de nogal onverholen af keer geweest, welke de Tengkoe je gens Soekarno koestert. En een daar uit voortgevloeide verkeerde schat ting van capaciteiten en bedoelingen van de Indonesische president, in wie men ook in Singapore en in Kuala Lumpur tot voor nog niet zo lang geleden, voornamelijk een communis tische meeloper heeft gezien. De Tengkoe praat nu anders. „Er is geen sprake van dat Soekarno een hele of een halve communist is; het verschil tussen Soekarno en mij is slechts, dat de Indonesische president meent, dat hij met zijn Indonesische communis ten wel kan leven, omdat hij ervan overtuigd is dat ze vóór alles Indo nesiërs zijn, en dat wij hebben ge leerd, dat we in ieder geval omtrent onze communisten nooit meer zulke illusies kunnen koesteren", zei de Tengkoe tijdens een openhartig ge sprek. De andere vergissing die de Tengkoe met betrekking tot Soekarno zonder twijfel heeft gemaakt, was dat hjj dacht aan de permanente revolutio nair in Djakarta geen boodschap te hebben. Men proeft het misprijzen van de aristocratische vorstenzoon die zijn land door geduldig en talent vol onderhandelen onafhankelijk heeft gemaakt, jegens de lawaaierige re volutionair die de strijd koos. TARVO MOUTBROOD WORDT NOOIT LOS VERKOCHT, DOCH AL TIJD IN DE ORIGINELE TARVO -VERPAKKING MET DE NAAM'TARVO EN DE AFBEELDING VAN DE TARVO-BOER. ZO ALLEEN HEEFT U ZEKERHEID DAT U HET ORIGINELE TARVO MOUTBROOD Lange Delft 60-(52 - Middelburg Wals trant 84 - Vlissingen Op aanvrage bezoeken wij U gaarne» TUSSENRUIMTEN, veroorzaakt door schrompelen van het tandvlees Alleen de tandarts Is in staat het gebit weer passend te maken. Tracht dit niet zelf te doen met stoffen, die zich op het gebit vastzetten, de vorm wijzigen en de tere mondweefsels kunnen aan tasten. Indien U zich niet onmiddellijk tot de tandartskunt wenden, is het raadzaam voorlopig DEN OFIX te gebruiken, een aangenaam alkalisch {rfv het gebit stevig op zijn plaats houdt. DENfOFIX wordt geheel verwijderd door het schoonspoelen van Uw gebit en geeft geen zuurvorming onder de plaat. Het vormt een zacht, beschermend laagje tussen gebit en gehemelte en doet het gebit goed vastzitten, zodat men even gemakkelijk kan eten, praten en lachen als met natuurlijke tanden. Dus geen angst meer voor verschuiven, loszitten e. d., doch wel een gevoel van zekerheid dank zij DENTOFIX. Verkrijgbaar bij Apotheker; en Drogisten. kl. stijging p. maat

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 9