i
PUZZEL- rubriek
zaterdagnumme
GOES, PAPEGAAI STRAAT
EN LANGE VORSTSTRAAT
LEVENSVERZEKERING
SCHADEVERZEKERING
13
Zaterdag 21 sept. 1963
VASTGELEGD
Zó kori het alleen maar in die goeie oude
tijd, pakweg een halve eeuw geleden: een
fotograaf verschijnt in de straat, richt om
standig zijn camera-op-statief, de mensen in de
straat leveranciers, passanten en omwonenden
bevriezen één moment en het resultaat is
bijgaande oude prent.
Een voorbijgaand moment in de Lange Vorststraat
in Goes anno 1910, misschien 1911 of mogelijk 1912,
voor „eeuwig" vastgelegd. Het was een halve eeuw
geleden een hele gebeurtenis een foto maken. Met
een beetje fantasie ziet men het tafereeltje voor
zich: een rustige door-de-weekse-dag. Mensen op de
fiets rijden haast kende men toen nog niet naar
hun werk, een winkelier is de straat op gekomen om
een praatje te maken met een passerende kennis en
drie melkventers, van wie twee met hondekar, zijn
druk bezig. Op dat moment verschijnt de fotograaf
in de straat, jawel compleet met statief en zwarte
doek. Omstandig zet hij het statief met camera neer
om vervolgens zorgvuldig de zwarte doek rond zijn
hoofd te draperen. Dat is het moment, waarop allen
in de straat hebben gewacht. Nauwelijks is de lens
gericht of zij nemen de houding aan van filmsterren-
in-spé. Minutenlang blijven ze als standbeelden
staan, want de vakman tegenover hen neemt er de
tijd voor. Een korte klik en de cameraman trekt zijn
hoofd uit de plooien van zijn zwarte kap terug en
monter richt hij zijn schreden naar elders. Langzaam
hervat het straatleven zich weer. Zelfs de hond op
de voorgrond, die nieuwsgierig de manipulaties van
de fotograaf heeft gadegeslagen, moet zijn weg al
spoedig hebben vervolgd.
Tijftig jaar lang is dit beeld vastgehouden. De
V prent van een halve eeuw geleden lijkt tn niets
op die van vandaag. Het straatbeeld is volkomen
veranderd, de gevels tonen een geheel nieuwe straat.
Niettemin: beide foto's zijn van de Lange Vorst
straat te Goes, van het gedeelte tussen de Witte-
paardstraat en de Ganzepoortstraat. Maar wie ziet
nog ooit een hondekar door de straat rijden? En
waar zijn ze gebleven, de mannen met de strakke
pantalons en stevige boezeroens, gecompleteerd met
pet? Op dezelfde plaats, waar vroeger de hondekar
ren stonden, ziet men nu gestroomlijnde automobie
len. Waar vijftig jaar geleden een handjevol Goese-
naren even stilstond om te worden vereeuwigd, fla
neren nu jonge meisjes in fleurige zomerjurken.
Maar de pijpen van de pantalons, die de jongeman
nen anno 1963 dragen, zijn bijna even smal als die
van vijftig jaar geleden.
„Dat was me een tijd", verzucht de Goese secreta
rie-ambtenaar J. M. Meijler, 63 jaar geleden in Goes
geboren en reeds vijftig jaar in gemeentelijke dienst.
Met een stille glimlach beschouwt hij de foto van
een halve eeuw geleden. Het grieft hem bijna, dat de
naam van de in het zwart geklede man op de voor-
grond niet in zijn gedachten wil komen. „Wie is dat
nou ook weer?" Maar de bestuurder van de met
paard bespannen wagen is een oude bekende van de
heer Meijler.
„Dat is Kees uit de Polder", weet hij zeer beslist.
Zijn naam voor de burgerlijke stand was Cornelis
Schipper. Iedereen in Goes kende de joviale, goed
lachse melkventer uit de Wilhehninapolder echter als
„Kees uit de Polder." De heer Meijler herinnert het
zich als de dag van vandaag: „Verschillende keren
met Kees uit de Polder meegereden. We mochten
dan op het opstapje van zijn wagen staan. Sjonge,
dat was een attractie. Te vergelijken met een vlieg-
tochtje van nu!"
Enthousiast wijdt hij uit over „die goeie oude tijd.
„Je liep toen altijd warm en dik gekleed. Dat
was gewoonte, je wist niet beter. Hoe goed staat de
heer Meijler nog de dag voor de geest, waarop hij
voor het eerst een boord droeg. De herinnering daar
aan kan nu nog knellen...
En iedereen droeg een pet,-een handjevol vooraan
staande mannen in Goes uitgezonderd. Zoals bij
voorbeeld het markante raadslid J. F. van der
Leeuw, eigenaar van de Haagse Winkel in het Pa
pegaaistraatje. Hij was de man, die de raadsvergade
ring onderbrak om goocheltrucs te vertonen. Dat
kon in die dagen. Kom daar nu eens mee aandragen
in een gemeenteraadsvergadering van Goes!
Om de gedachten nog even te bepalen bij de Lange
Vorststraat. „In 1910 een vrij onbelangrijke straat",
zegt de heer Meijler. „Goed, er was natuurlijk altijd
wel volk, want er waren winkels. Maar de straat was
niet opgenomen in de route van de op zaterdagen
en zondagen flanerende jeugd." Niet, omdat voor de
Lange Vorststraat een flaneerverbod gold. Bepaald
niet, maar de jeugd van 1910 vond het blijkbaar
geen aantrekkelijke straat. „Nu is de Lange Vorst
straat één der belangrijke winkelstraten van Goes",
meent de heer Meijler. De jeugd is er nu in groten
getale te vinden tijdens de weekends.
En wat is er in die halve eeuw niet veranderd. De
Lange Vorststraat heeft een geheel nieuw gezicht
gekregen. Op een enkele uitzondering na zijn de ge
vels van de huizen veranderd. De middenstand in
deze straat heeft de laatste jaren bepaald niet stil
gezeten.
Bestaande panden werden soms tot de grond toe
afgebroken om plaats te maken voor nieuwe,
ruime gebouwen. De gehele rechterzijde van dit ge
deelte van de Lange Vorststraat bestaat uit nieuwe
en vernieuwde winkels met andere gevels en met
andere zaken. Zo heeft het pittoreske viswinkeltje
van Marie Hoogerwerf op de hoek Lange Vorst-
straat-Wittepaardstraat plaats moeten maken voor
een glazen (stoffen)paleis. Het bordje „Hier man
gelt men" op de gevel van het huisje was al eerder
verdwenen. Dat mangelen was ook iets sspecifieks
uit de jaren rond de eeuwwisseling en de eerste de
cennia daarna. Op tal van gevels van huizen in Goes
kon men vroeger een bordje aantreffen met de woor
den: „Hier mangelt men." Een aardige bijverdienste
in een tijd, dat iedere halve cent tweemaal werd
omgedraaid alvorens hij werd uitgegeven!
Geheel rechts in het beeld de winkel van Lieven
Snoep. Deze winkel is er nu nog, compleet met
een deel van de luifel, zoals op de foto anno 1963 is
te zien. In het pand vóór de gaslantaarn links op
de oude foto is nu een modezaak gevestigd. Oos-
terbaan en le Cointre zetelen nog steeds in het ge
bouw daarnaast, dat weinig is veranderd in de loop
van vijftig jaar. Haast een unicum in deze straat,
waar enkele jaren geleden de tientallen ongelijk lig
gende particuliere stoepen zijn vervangen door uni
forme trottoirs. Alweer een teken van verandering.
Zo zijn er tientallen in de Goese Lange Vorststraat,
de straat, waar de komst van een fotograaf vijftig
jaar geleden een kleine sensatie was. Te oordelen
naar de foto anno 1963 is dat nu de gewoonste zaak
van de wereld.
Links boven in de pagina een foto van de
Lange Vorststraat anno 1910, rechts boven de
zelfde straat tivee dagen geleden. Geheel links
een foto van de Papegaaistraat, zoals die er
thans uitziet, daarnaast de Papegaaistraat
ruim 50 jaar geleden.
Vandaag starten wij weer met onze wekelijkse puzzel-rubriek.
De regels zijn hetzelfde gebleven, dus: Oplossingen voor don
derdag aan de redactie P.Z.C., Walstraat 58-60 Vlissingen. In de
linkerbovenhoek van enveloppe of briefkaart vermeldt U„Puz
zelrubriek".
De prijzen zijn weer: een waardebon van 5.en 3 waarde
bonnen van 2.50, te besteden bij elke winkelier die in de P.Z.C.
adverteert.
Hier volgt dan de eerste puzzel:
HORIZONTAAL:
1. bep. metaal
6. gedachteloos gevolgd gebruik
11. Spaans schiereiland
12. gedurende de tijd dat
14. elem. Stannum, afk.
15. overgebleven deel
16. bevlieging (v. velen)
17. in loco, afk.
19. tante Pos, afk.
21. gewas m. paarse bloemetjes
22. uit Ierland afkomstig
23. godsdienstig symbool
25. roeibank
26. eer, hulde
28. niet harde klap
30. gem. o. d. Veluwe
31. slagvaardig
33. landmaat, H.A.
34. warmte-eenh., afk.
35. schildvl. insekt
36. beschermgeest
40. gebouw v. eredienst
44. hert
45. platvis
47. Engels bier
48. delen v. h. hoofd
49. bewaarplaats
50. larf
51. sprookjeswezen
54. hond (mannel.)
55. getijde
56. traag, zonder energie
58. overzetboot, overzetplaats
61. rijksweg, afk.
62. gebogen lijn
64. op een andere manier
66. hijstuig v. zware lasten
67. stad in Engeland
VERTICAAL:
1. Kon. Besluit, afk.
2. ijzerhoudende grond
(Advertentie)
3. soepgroente
4. vordering
5. kolfglas
6. plant
7. plant
8. dus
9. de-van U
10. reeks
11. inwonend
13. genegenheid, hartstocht
14. steekwapen
18. inh. maat
20. deel v. e. trap
21. hoofddeksel
24. nachtvogel
27. kamerplant
29. gebruiken tegen vergoeding
32. luchtvormig lichaam
33. stomp, niet scherp
36. begroeting
37. rechtschapen
38. bloedverwant
39. sluiting v. e. tube
41. stel
42. op een andere plaats
43. koning der dieren
45. instemmen met
46. aanval van vallende ziekte
52. algehele bewusteloosheid
53. plechtig verzoek
56. vod
57. bloedverwante
59. (de) enige
60. redactie, afk.
63. geloofsovert., afk.
65. Portug. munteenheid, afk.
(Advertentie)
ALKMAAR
