BRITTEN VERLATEN DJAKARTA Draadloze praatpalen langs de rijkswegen INDONESIË BETUIGT SPIJT OVER ANTI-ENGELSE GEWELDDADEN HILVERSUM HEEFT DE EERSTE PERMANENTE KUNSTSKIBAAN Londen publiceert rapport-Denning VOOR PROBLEEMGEBIEDEN BLIJFT BIJZONDER BELEID GEHANDHAAFD VOORGESTELDE TARIEVEN VAN GASUNIE ZOUDEN TE HOOG ZIJN Eerste uitkeringen aan vervolgden uit nazi-tijd Betogers op Malakka gijzelden Indonesisch ambassadepersoneel en braken portret Soekarno Garantie Gijzelaars Achterstand van bevolkingsgroepen voorkomen Zeldzaamste dier uit Artis door bok gedood „GEMEENTEN LIJDEN ZWARE VERLIEZEN" Sneeks burgemeester is pessimistisch Risico Belager van Franse president gegrepen OOK IN NEDERLAND OP DE SMALLE LATEN Alkmaarder vond een onverslijtbare vezel uit Concurrerend West-Duitsland beperkt invoer van appelen Boeddhistenleider vrijgelaten PROJECT VAN ZESTIEN MILJOEN GULDEN PROEF BI] UTRECHT Dienende functie Transistors Zestien miljoen Sjah maakt zich populair GEEN GOEDKOPE FRANSE TOERISTENBENZINE DR. VAN HOUTEN BIJ BUITENLANDSE DIENST VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1963 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 Andrew Gilchrist In Londen zijn gisteren de eerste uit Djakarta geëvacueerde Britten aangekomen. Ze hebben Indonesië verlaten na de ernstige anti-Britse betogingen in de Indonesische hoofdstad, gevolg van het uitroepen van de Federatie Maleisië. Onder de tien kinderen in de groep waren Jeremy en Janet Gilchrist, de jongste leden van het ambassadeurs gezin Gilchrist. Om vijf uur gistermiddag Indone sische tijd, half elf 's morgens mid- deleuropese tijd, is het eerste RA F-vliegtuig met 69 Britten aan boord vertrokken naar Singapore. Aan boord bevonden zich twee in verwachting zijnde vrouwen en een man met een ontwrichte hand. De vlucht was er een van vijf die door de RAF ondernomen worden om 250 in Djakarta wonende Britten op te ha- IK BEN een overtuigd tegenstan der van stukjes-schrijven door over stukjes- stukjes-schrijven schrijvers. Er zijn dacht ik, maar heel wei nig mensen een (wat men noemt) te verwaarlozen minder heid die als ze taart eten zich afvragen hoe de bakker die taart gemaakt heeft. Begrijp mij wel: ik wil mijn stukjes niet met taart vergelijkenzó ijdel men ik nu ook weer niet; ik wil alleen met een huiselijke vergelijking duide lijk maken wat ik bedoel. De ban ketbakker levert bij zijn produkt geen uiteenzetting van zijn bak- methodes en -principes. Dat kan geen mens tvat schelen. Het enige wat hen interesseert is, of de taart lekker is of niet. En zo \s het pre cies met de stukjes die ik bak. Maar nu wijk ik één keer van mijn gedragsregel af, omdat ik vanmorgen een heel vriendelijke brief heb ontvangen van iemand die ik persoonlijk niet ken maar wél van naam en functie, die be langrijk genoeg zijn om hem openlijk te antwoorden. Hij tracht met zijn hoffelijke toon te camoufleren dat de vraag die hij mij stelt eigenlijk een verwijt is. Kort samengevat is zijn vraag deze: „de wereld waarin wij leven is een uiterst tragische en drama tische: allerwegen hebben ver- sclirikkelijk-angstwekkende din gen plaats; waarom maakt U uw pen niet dienstbaar aan het ver oordelen of beoordelen van deze dingen: gaan ze U niet aan inte resseren ze U niet?" Mijn briefschrijver drukt zich veel vriendelijker uit dan ik het hier met mijn interpretatie van zijn bedoeling doe maar juist omdat het mijn bescheiden werk betreft, stel ik er prijs op de aangelegen heid zo hard en zo duidelijk moge lijk te stellen. Mijn antwoord kan kort en simpel zijn. Ik trek mij de dagelijkse drama's die op deze arme aarde geschieden in hevige mate aan. Ik ben geen optimist wat betreft de huidige wereldsituatie en de toekomst van het mensdom. Ik zie met geen mogelijkheid kans om niet elke dag weer geschokt te worden door de toestand waarin onze we reld zich bevindt en om aan de af schuwelijkheden die de mensen de mensen aandoen voorbij te gaan. De walgelijke gebeurtenissen in Alabama bijvoorbeeld schokken mij zó diep dat ik er bijna licha melijk ziek van ben. Maar ik acht (en dit is waarlijk geen valse bescheidenheid) mij zelf en de aard van wat :k nu een maal als mijn taak zie, niet be langrijk genoeg om de verwach ting te mogen koesteren door mijn kleine hoekje in de krant ook maar in de geringste mate enige invloed op deze dingen te kunnen uitoefenen. Daar komt dan bi) dat <,k het juist als mijn enige taak zie mijn lezers een kort ogenblik enige af leiding te bezorgen van alle ellen de die deze krant hun dagelijks most thuis brengen. Even een luchtigheidje over de geringe din gen des levens in alle zwaarwe- gende ernsteven iets zoets tus sen alle bitterheid. Dit is het korte doch enige ant woord dat ik mijn briefschrijver geven kan. En morgen ga ik weer verder met kleine taartjes bakken zonder over taartjesbakken te schrijven. ELIAS len. Het vliegveld van Djakarta werd streng bewaakt door politie, die verhin derde dat het publiek in de buurt van de wachtende Britten kwam. In hotel Indonesia wachtten gistermorgen 108 Britse volwassenen en 36 kinderen op vervoersgelegenheid naar Singapore. De Britse ambassadeur in Djakarta, Andrew Gilchrist, heeft gisteren on der politiebescherming gewerkt in z'n ambtswoning. Hij wacht op toestem ming van het gemeentebestuur van Djakarta om hier zijn ambassade te mogen vestigen. De Amerikaanse ambassadeur in Dja karta, Howard Jones, heeft in zijn kwa liteit van deken van het in Djakarta ge accrediteerde corps diplomatique, een boodschap en een brief van de Ameri kaanse minister van buitenlandse zaken, Dean Rusk, overhandigd aan president Soekarno. Minister Rusk betreurt in zijn brief de vernieling van het Britse ambassadegebouw, aldus een woordvoer der van de Amerikaanse ambassade. Het Britse ministerie van buitenland se zaken heeft gisteravond meege deeld dat de Indonesische regering de veiligheid van Britse onderdanen en Britse eigendommen in Indonesië heeft gewaarborgd. De waarborg werd volgens het Foreign Office ont vangen in de vorm van een nota die aan Lord Home werd overhandigd door de Indonesische ambassadeur in Naar aanleiding van de anti-Ma- leisië-relletjes in Djakarta, is het besluit genomen Engelse vrouwen en kinderen te evacueren. Zij zul len het land verlaten met vliegtui gen van de R.A.F. en van burger luchtvaartmaatschappijen. Foto: in het luxueuze hotel „Indo nesia" in Djakarta wachten En gelse vrouwen en kinderen op ver voer. Londen, Boerhanoedin Mohammed Diah. Diah werd gisteravond voor de derde keer in twee dagen ontboden naar het ministerie van buitenlandse zaken. In de nota van de Indonesische regering wordt „het onrechtmatig optreden tegen het Verenigd Koninkrijk tijdens de re cente betogingen" betreurd. De Indone sische regering, zo heet het verder, „zal geen verdere daden van geweld jegens Britse onderdanen en eigendommen dulden". In Koeala Loempoer, hoofdstad van Malakka, vertrokken dertig demonstran ten uit de ambtswoning van de Indo nesische ambassadeur, nadat ze die ge durende zeven uur bezet gehouden had den. De betogers lieten twee Maleisische vlaggen achter, die ze hesen op de plaats waar de Indonesische gehangen hadden. Een portret van president Soekarno werd vervangen door een van premier Abdoel Rachman van Malakka. Het portret van Soekarno werd kapotge maakt en op straat gegooid. Toen ze het gebouw verlieten, lieten de demonstranten een Indonesische ambas sadeattaché en twee bedienden vrij die ze als gijzelaars vastgehouden hadden. Een woordvoerder van de Shell in Dja karta heeft gisteren medegedeeld, dat de directie van deze maatschappij van de Indonesische regering de verzekering heeft gekregen, dat de op Sumatra en Borneo door de arbeidersbeweging over genomen raffinaderijen spoedig weer ter beschikking van de Shell zullen worden gesteld. BEGROTING SOCIALE ZAKEN De begroting 1964 van het ministerie van maatschappelijk werk wordt voor de gewone dienst geraamd op 180.409.900 tegen 162.207.400 voor 1963. D; verho ging met 18.202.500 is deels veroor zaakt door verbetering van wettelijke uitkeringen en de voortgaande uitbouw van het maatschappelijk (opbouw)-werk Voor gezinsverzorging en gezinshulp werd bijvoorbeeld 5.470.000 méér uit getrokken, voor verpleging van onver mogende geesteszieken 1.631.000. In verband met de verbetering der buiten gewone pensioenen 1940-1945 en zeelie den-oorlogsslachtoffers 7.618.000 meer, en ten gevolge van de repatriëring uit westelijk Nieuw-Guinea 2.640.000 meer voor verzorging in contractpensions. In het beleid ten aanzien van de maat schappelijke ontwikkeling treden enige taken steeds duidelijker naar voren. Ten eerste dienen de mogelijkheden die zich voordoen ten volle te worden benut. Ten tweede moet achterstand van groepen uit de bevolking worden voorkomen. Wanneer bijvoorbeeld door ruilverka velingen of verkeerstechnische ont sluitingen aanzienlijke offers zijn ge bracht door de nationale economie, dienen mede uit dat oogpunt de kan sen voor een sociale hernieuwing te worden aangegrepen. Voor bevordering van de noodzakelijke sociale ontwikkeling is een tijdsperiode van vier iaren ontoereikend Het bijzon dere beleid voor de probleemgebieden, begonnen in 1960, dient dan ook te wor den voortgezet. Om stagnering te voor komen heeft de vorige regering reeds voor 1964 en 1965 enige beslissingen ge nomen, waarbij in belangrijke mate re kening is gehouden met de wensen van de provinciale besturen. Van het vooi 1964 en 1965 voor bijzon dere subsidiëring van investeringspro jecten te voteren bedrag ad 10.000.000 dat door minister Schouwenaar als coör dinator van het bijzondere sociale beleid voor de probleemgebieden wordt be heerd, is in principe 9,5 miljoen over de betreffende provincies verdeeld. Advertentie Om nooit te vergeten In de Amsterdamse dierentuin Artis heeft een zwijnshertbok een wijfje bawe- anhert, het zeldzaamste dier, zo ernstig verwond dat het dier aan de gevolgen is overleden. Het was het enige exem plaar van die diersoort dat buiten Indo nesië in gevangenschap leefde. Een spoedoperatie heeft het hert niet meer kunnen redden omdat de longen bescha digd waren. De bok van een nauw verwante soort hield het hert al enige jaren gezelschap, zonder dat dit ooit tot ernstige moeilijk heden heeft geleid. Wel werd het gewei van de bok in de bronsttijd afgezaagd, wat nu nog niet was gebeurd. In Artis is men zeer ontdaan over deze gebeurtenis. Het komt hoogst zelden voor dat dergelijke ongelukken zich bij zoogdieren voordoen. „De door de Gasunie aanbevolen tarieven voor de verbruikers van het aardgas te Slochteren zijn te hoog. De gemeenten zouden bij ge bruik van deze tarieven gedurende een reeks van jaren zware verlie zen op de gasdistributie lijden", zo heeft de burgemeester van Sneek, ie heer L. Rasterhoff, gistermid dag verklaard in een lezing voor het congres van de Ned. Ver. voor gemeentebelangen te Hengelo. De gemeenten worden tot het doen van grote investeringen genoopt en moeten afwachten in hoever het debiet wordt uitgebreid. Het risico van de verovering van de „verwarmingsmarkt" komt hier door geheel op de schouders van de ge meenten te liggen, aldus de heer Raster hoff. Als prijs voor de verbruikers die kan concurreren met andere brandstoffen suggereert de Gasunie een prijs die neer komt op 30 ct per m3 van ongeveer 8000 cal. voor huishoudelijk gebruik; van 14 De Franse veiligheidspolitie heeft naar ze gisteravond heeft meegedeeld, twaalf dagen geleden de hand gelegd op de Hongaar Lajos Martin, een van de vier mannen die op 22 augustus 1962 hebben deelgenomen aan een mislukte aanslag op president de Gaulle. Martin is één van de samenzweerders die ervan zijn beschuldigd de machinege weren te hebben bediend die het vuur openden op de auto van president de Gaulle toen deze door Petit-Clamart bij Parijs reed. In maart is Martin bij verstek ter dood veroordeeld. De ontelbare wintersportenthousi asten, die ons land telt, snakken reeds lang naar een mogelijk heid om los van de verre be sneeuwde bergen in het buiten land - waar zij jaarlijks slechts lüttele weken heen kunnen - hun skibekwaamheid op te voeren en hun conditie op peil te bren gen. Ze zullen het daarom toejuichen, dat za terdag om half drie op het voorter rein van het gemeentelijk sportpark te Hilversum de eerste Nederlandse kunstskibaan bij monde van bur gemeester J. J. G. Boot zal wor den geopend. De voorzitter van de Ned. Skivereni ging, mr. Dony uit Den Haag, zal de eerste afdaling op de smalle latten voor zijn rekening nemen. Overigens heeft het voltallige bestuur van deze organisatie enige tijd geleden een proefbaan in Heerhugowaard ge keurd en hieraan unaniem zijn goed keuring gehecht. Aan deze baan ligt een interessante vin ding van eigen bodem ten grondslag: na jarenlang experimenteren vond nl. de heer K. Noels (57) te Alkmaar volgens een geheim gehouden procé dé, waarvoor octrooi werd aange vraagd en ook in het buitenland gro te belangstelling bestaat, een onver- slijtbare geïmpregneerde vezel, die aan alle eisen voldoet. De technische leiding van deze oefen- baan een Nederlandse skischool, die het hele jaar geopend zal zijn belast bij de Oostenrijkse slalom specialist Walter Gruber (44) die als skileraar te Lech en Saalbach grote bekendheid kreeg. Op deze eerste Nederlandse sneeuwloze skilaag te Hilversum zullen ver schillende skidemonstraties gehouden worden, waarbij ook de skifiets niet zal ontbreken. Eén van onze bekende wedstrijdskiërs, Peter Lukowski, zal ook op het ap pel zijn en samen met andere Neder landse prominenten de praktische bruikbaarheid van de nieuwe vinding aantonen. Ook Tilburg zal een der gelijke baan krijgen die geopend zal worden op 28 september. NVWWWWVWVUWVVWIVWNVHWANVVVMVHWm Tijdens opgravingen in Oostwoud bij Medemblik heeft men een ver rassende vondst gedaan: men trof een uitstekend geconserveerd ske let aan van een met opgetrokken knieën op de linkerzijde begraven dode Men acht de mogelijkheid niet uitgesloten, dat dit graf da teert uit de periode tussen 1600- 11,00 voor Christus. 'ct. voor verwarming door middel van haarden en kachels en 10 ct. voor cen trale verwarmingsinstallaties. De ge meenten zijn echter vrij de tarieven en de opbouw daarvan aan plaatselijke om standigheden aan te passen en bijvoor beeld een vastrecht in te voeren of, als dat al bestaat, te handhaven. Het is echter de vraag, aldus spreker, of de aanbevolen prijs, hoewel zij 20 tot 30 percent lager ligt dan de huidige kolen- prijzen, genoeg concurrerend is om de verbruikers, die vaak nog sceptisch te genover de gasverwarming staan en tot aanschaffing van nieuwe verwarmings apparaten moeten overgaan, in groten getale over de streep te trekken. Intussen mogen de gemeenten toch in redelijkheid verlangen dat hun positie ook in de overgangsperiode, als het aardgas de markt nog moet veroveren, niet verslechtert, aldus de burgemeester van Sneek. Met ingang van zaterdag 21 september zal het niet meer mogelijk zijn appelen van klasse I naar West-Duitsland uit te voeren in verband met een invoerver bod dat geldt voor alle landen. De Westduitse regering heeft op deze maat regel enkele variëteiten uitgezonderd. Dit zijn Cox Orange Pippin, de Deli- cious-groep waartoe behoren de Golden Delicious en Red Delicious, Goudreinet- te, Jonathan, Ingrid Marie en Stayman/ Winesap. Zoals bekend werden de grenzen in West-Duitsland reeds op 8 september gesloten voor de invoer van alle varië teiten appelen van klasse II. Dat rassen als Golden Delicious, Cox Oranje Pippin, Jonathan en Goudreinette thans buiten het invoerverbod vallen, mag voor ons land wel als een gunstige omstandig heid worden gezien, omdat het juist de vier belangrijke appelvariëteiten zijn die de komende weken het veilingbeeld zullen gaan beheersen. Van de genoem de variëteiten is het de Cox Orange Pip pin waarvan momenteel de pluk begon nen is. De oogst van de overige varië teiten zal eveneens niet zo lang meer op zich laten wachten. Tot nog toe is de uitvoer van appelen naar West-Duits land nog niet omvangrijk geweest. Het bureau van premier Macmillan heeft medegedeeld, dat het door lord Denning over de Profumo-af- faire uitgebrachte rapport de vol gende week als officieel regerings document volledig zal worden ge publiceerd. Voorrang aan bejaarden (Van onze Amsterdamse redacteur) Morgen verschijnt in alle bladen per of ficiële publikatie een laatste oproep aan alle betrokkenen die zich nog niet heb ben gemeld bij het Centraal Afwikke lingsbureau Duitse Schadeuitkeringen te Amsterdam. Op 1 oktober sluit de in zendingstermijn voor het aanspraak ma ken op vergoeding aan nazi-vervolgden uit de daarvoor beschikbaar gestelde som van 125 miljoen mark. Het verifiëren van de gigantische voor raad aangiften is thans in volle gang. C.A.D.S.U.-directeur mr. J. G. A. ten Siedhoff heeft ons gisteren meegedeeld dat hierbij voorrang wordt verleend aan de oudste gegadigden. Hij hoopt in de loop van november al over te kunnen gaan tot het doen uitbetalen van de eer ste voorschotten. Binnenkort zal ook een begin worden gemaakt met het uitsturen van enkele duizenden afwijzingen. Het is gebleken dat zeer velen ten onrechte meenden in aanmerking te kunnen komen zij hebben dan meestal de voorwaarden niet goed gelezen. Mr. Ten Siedhoff vertelde dat er aanvragen zijn binnengekomen van hertrouwde oorlogsweduwen en voor bij bombardementen omgekomen fami lieleden zelfs werd om uitkering ge vraagd inzake na de oorlog overleden ex-politieke gevangenen. Een triest top punt vormen de aanvragen door vroe gere politieke delinquenten, die menen ten onrechte te zijn veroordeeld. Heel wat aanvragen zijn afkomstig uit het buitenland, van emigranten dus. Verreweg de grootste groep in deze ca tegorie is natuurlijk die van joodse voormalige Nederlanders in Israël: rond 3000. Voor niet in ons land verblijven de personen blijft de mogelijkheid tot aanmelding trouwere wat langer open, en wel tot 1 december. De voornaamste leider van de Zuidviet- namese boeddhisten, de 80-jarige mon nik Thitsj Tinh Kieth, is gisteren uit het militaire ziekenhuis in Saigon, waar hij werd vastgehouden, ontslagen en naar een der grote pagodes van de stad overgebracht. Met hem werd een boeddhistische non, Dieu Hue, die voor de regeringssmaat- regelen tegen de boeddhisten had ge dreigd zichzelf te verbranden uit protest tegen de regeringspolitiek, in vrijheid gesteld. (Van een onzer verslaggevers) Indien een proef, die in novem ber genomen wordt, slaagt, is er een goede kans, dat langs de Nederlandse wegen draadloze „praatpalen" komen, die recht streeks in verbinding staan met de meldkamers van de politie, waaronder het weggedeelte res sorteert rijks- of gemeente politie dus. Per kilometer weg zouden de kosten ongeveer 8 tot 9 duizend gulden bedragen. Hiermee zou een plan van de ANWB dat is voorgelegd aan rijkswater staat, PTT en politie, namelijk om 2000 kilometer rijksweg van praat palen te voorzien, op geheel andere wijze worden gerealiseerd. Het AN WB-plan, dat gestoeld was op de er varingen tussen Rijswijk en Rotter dam opgedaan op rijksweg 13 zou, omdat er kabels gelegd moeten wor den, ongeveer anderhalf maal zoveel kosten, namelijk 12.500 per kilo meter. In het ANWB-plan is na over leg en rijp beraad met de PTT de radiopraatpaal afgewezen, omdat de ze niet als voldoende betrouwbaar werd beschouwd. Na toezegging tot medewerking van de zijde van de vorige minister van verkeer en waterstaat kwam voor de ANWB een koude douche: de rijks overheid was bereid, van de totale kosten voor 2000 km kabel- en tele- foonaanleg (25 miljoen) drie procent bij te dragen. De motivering, die door de ANWB rondweg een „schandalige opvatting" word genoemd, was, dat van het aantal meldingen op rijksweg 13 slechts drie procent betrekking had op een ongeval. praatpaal. Doch dit systeem zou in eerste instantie bedoeld zijn voor ongevalsmeldingen. Het blijkt, dat de politieradiodienst reeds anderhalf jaar geleden, toen de ANWB nog vol op met de praatpalenplannen bezig was en ook meende op de volle me dewerking van de overheid te kunnen rekenen, met een leverancier van speciale verbindingsapparatuur, de vertegenwoordiger van een Deense fabriek, over deze mogelijkheid is gaan praten. Deze fabriek levert reeds vrij veel verbindingsapparatuur aan de politie. het van belang, dat ongevalsmeldin gen in eerste instantie bij de politie binnenkomen, wat technisch niet te verwezenlijken is met een systeem van telefoonpalen. De politie be schouwt zichzelf echter ook als dra ger van een dienende functie. Het publiek langs de wegen kan de praat paal dus eveneens gebruiken om, via de meldkamer van de politie, wegen wacht of een garage te laten waar schuwen of om raad te vragen bij moeilijkheden. Het systeem dat thans in de omge ving van Utrecht rond de ver- keersrotonde Oudenrijn beproefd zal worden, zou over tweeduizend kilometer 16 miljoen kosten uit gaande van minstens 8000 gulden per Het gaat hier om de Storno-road- phone, een V.H.F.-zender, die een actieradius heeft van ca 25 kilometer. Het grote voordeel is, dat de dure aanleg van telefoonkabels overbodig wordt, dat de palen niet op gelijke afstanden behoeven te worden ge plaatst en dat men bij de aanleg overal tegelijk met grote spreiding kan beginnen en dan later het aantal palen kan opvoeren. Van de zijde van de politie zowel rijks- als gemeentepolitie acht men De ontwikkeling, die thans gaande is, werd mogelijk door nieuwe transis tortechnieken, waardoor bijvoorbeeld de batterij van de praatpaal ongeveer negen maanden meegaat. Aan zowel de ANWB als via de politieradio- verbindingsdienst aan de PTT is mededeling gedaan van de komende proefnemingen en de ontwikkeling, die de politie-instanties voor mogelijk houden. Indien de proef in november slaagt, zouden de eerste praatpalen reeds in het tweede kwartaal van 1964 geleverd kunnen worden, deelt de fabrikant mede. Het Wereldgebeuren H"u"t***J""""tiull"tAJt#MIJt<t<"tft,t<ilt<><t<MUIIIIUtlt,tltl>A,t<llt<1,IIUiW,Uinw,l,lllflAIIAf>AA<WIAIIIWtltlul<ul,tftl"^^ Voor de eerste maal in de geschiedenis van Perzië, zijn vrouwen raar de stembus geweest om een nieuw parle ment te kiezen. Langzamerhand stevent ook Perzië naar de status van demo cratisch land, al zal er nog heel wat water door de zee stromen voordat ook in dit land kan worden gesproken van een democratie naar westerse begrip pen. De sjah geeft dit zelf trouwens vol mondig toe. Hetgeen tot nu toe werd bereikt is echter voor het grootste deel te danken aan het beleid van Moham med Rezah Sjah, wiens pauwentroon vaak wankelde onder de geweldige druk van zijn tegenstanders, maar die stug zijn gang gaat en de grote massa van het volk geleidelijk naar een betere toe komst voert. Dat de feodale heren op het platteland dit beleid van hun vorst met lede ogen aanzien is begrijpelijk. Zij hebben hun uiterste best gedaan de verkiezingen van deze week m de war te sturen en getracht het voik van de stembussen vandaan te houden. De re gering van premier Asadollah Alam wist daar evenwel gemakkelijk een stok je voor te steken. Gewapend met bui tengewone volmachten sedert 1961 wordt Perzië bij decreten geregeerd bepaalde de regering wie er aan de verkiezingen zouden deelnemen. Daar mee nam het kabinet de rol van de grote landeigenaren over. Vroeger was het namelijk normaal in Perzië, dat de landeigenaren voor hun personeel stem den. Wie er dan gekozen werden kan men wel raden. De grootgrondbezitters en hun feodale vrienden beheersten het toneel met het gevolg dat alle voor uitgang ten gunste van de ongeletterde massa werd tegengehouden. Aan deze situatie is thans een eind gemaakt, zij het op een manier, die niet helemaal met westerse democratische begrippen overeenkomt. De sjah en zijn ministers gaan van het principe uit, dat Perzië zoals het nu is, nog niet rijp is voor de de mocratie. Veranderingen in die richting zullen geleidelijk moeten gebeuren. Van daar, dat de regering zich ook niet heeft gestoord aan de protesten van de oppositie tijdens het parlementsloze tijd perk dat ruim 28 maanden heeft ge duurd. Eerst dient te worden voorzien in de meest elementaire behoeften van het volk, voordat er van volkomen vrij heid op politiek gebied sprake kan zijn, was de mening van de sjah. Hij wist, dat de grootgrondbezitters op het platteland onmiddellijk misbruik zouden maken van hun vrijheid. Vooral omdat zij groot belang hadden bij de verkiezingen, welke dinsdag werden ge houden. Het ging namelijk om het her vormingsprogramma van de sjah, dat zes punten telt en dat in dé eerste plaats voorziet in een verdeling van het grootgrondbezit onder de kleine pach ters. De regering heeft men dit pro gramma zeer veel verzet opgeroepen, maar verzekerde zich aan de andere kant van de steun der kleine boeren. Verzet kwam ook van de zijde dei con servatieve islamitische leiders. Die za gen hoe de onontwikkelde plattelanders aan hun gezag dreigden te ontsnappen, want opvoeding en scholing nemen in de hervormingsplannen een voorname plaats in. Maar daar staat tegenover, dat de sjah vele westersgezincTe intel lectuelen aan zijn zijde weet. Perzië gaat een nieuwe toekomst tegemoet en zijne keizerlijke majesteit speelt daar bij een grote rol. Toch heeft de methode, welke de rege ring bij deze verkiezingen heeft ge volgd ondanks alle goede bedoelingen ook weerstand gewekt bij een aantal politici, die de regering overigens goed gezind zijn. De vroegere premier Amini bijvoorbeeld, een in het westen als zeer integer bekend staande figuur, heeft zijn afkeuring uitgesproken over de arresta tie van vooraanstaande oppositieleiders, de meest belangrijke leden van het Na tionale Front, de partij van dr. Moham med Mossadegh, zijn namelijk in verze kerde bewaring gesteld. Het excuus daarvoor was, dat de regering relletjes als bij voorgaande verkiezingen wilde voorkomen. Oud-premier Amini kon het met die verontschuldiging niet eens zijn. Hij verschilt met het hervormingskabi net principieel van mening over de wij ze, waarop naar een zuivere democratie dient te worden gestreefd. Eerst volko men politieke vrijheid en dan pas her vormingen is zijn leus. De sjah heeft met die methode echter leergeld betaald. Vandaar, dat zowel de rechtse als de linkse (communistische) oppositie buiten spel is gezet. Zij mochten niet georganiseerd aan de ver kiezingen deelnemen. In plaats daarvan werd in augustus een congres bijeenge roepen, waarop alle partijen en groepe ringen vertegenwoordigd waren. Dit congres stelde een kandidatenlijst op, welke door de regering moest worden goedgekeurd. Op die manier was de sjah er zeker van dat alleen loyale figuren de tweehonderd plaatsen in het parle ment zouden bezetten. Om oneerlijkheid te voorkomen heeft hij bovendien be paald, dat ook boeren en arbeiders in de stembuscommissies vertegenwoordigd moesten zijn. Vroeger was dat een pri vilege van de landheren, een voorrecht dat er in 1961 toe leidde, dat de verkie zingen wegens zwendel ongeldig moesten worden verklaard. Een ding is zeker, bij het volk is de sjah enorm in populariteit gestegen. Een jonge vrouw, moeder van zes kin deren en zwaar gesluierd, die door jour nalisten werd aangesproken, toen zij ging stemmen, verklaarde dat zij de sjah zeer dankbaar was. Zij kon weliswaar niet lezen of schrijven, maar een vriend had haar geholpen bij het invullen van haar stembiljet. Wie zij haar stem gaf was duidelijk: „Ik wil de sjah helpen bij zijn grote werk", zei de vrouw. Dui zenden vrouwen in Perzië zullen deze week ongetwijfeld hetzelfde hebben ge dacht. SJAH REZA PAHLEVT ..populaire Pers op pauwentroon.. De Franse minister van financiën, Va- lery Giseard d'Estaing, heeft meege deeld, dat de benzinecoupons tegen ge reduceerde prijs voor buitenlandse auto mobilisten met ingang van 1 november a.s. zullen worden afgeschaft. Bij K-B. is dr. H. R. van Houten, oud staatssecretaris van buitenlandse za ken, te rekenen van 1 augustus af be noemd tot ambtenaar van de buiten landse dienst der eerste klasse.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 3