NIEUWBOUW IN AMSTERDAM Hogere beloning van bouwvakkers bepleit Inleggerstegoed Rijkspostspaarbank steeg in 1962 met ruim 11 procent EERSTE JONGE VRIJWILLIGERS NAAR KAMEROEN EN BRAZILIË ANTONIE VAN LEEUWENHOEKHUIS HALVE EEUW GELEDEN GESTICHT Vijfhonderd paarden in Den Bosch Complex van IS miljoen voor kankerinstituut Staat aangeschreven voor dwangsom van 600 duizend Werknemers trekken weg naar andere bedrijfstakken Jeugd- en amhtenarensparen nam afgelopen jaar toe Kandidatuur ingetrokken PROF. POLAK GEEN V.V.D.- VOORZITTER REUSACHTIGE BOSBRAND IN BRAZILIË Aannemers willen wijziging loonpolitiek VERWOERD WIL BANTOESTANS" BESTUREN i raming ZORGEN BIJ EEN JUBILEUM Kankerinstituut heeft meer geld nodig voor research Op alle fronten Voor gezonde witte tanden..^ Onderzoek voorop Meer geld nodig Russische majoor ter dood veroordeeld Terrein Kliniek KLANKBEELD OVER SOEKARNO DE AMBONEZEN IN NIEUW-GUINEA Nieuw vrachtschip voor de H.A.L. Differentiëring BIJNA KWART MILJARD GULDEN GESPAARD Spaarrekeningen Voor Zuidamerikaans project waren 400 gegadigden Groep bestemd voor Afrika vertrekt in november 400 gegadigden Nederlandse arts Geen personeel Het Wereldgebeuren Democraat WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1963 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT S (Van onze Haagse redactie) De kankerbestrijding in Nederland rust op drie zuilen: onderzoek en behandeling; statistiek en voor lichting; financiën. Om de beeldspraak even door te trek ken: het fundament van de eerste zuil is „Het Nederlands Kanker Instituut", het „Antonie van Leeuwenhoekhuis" aan de Sarphatistraat in Amsterdam. Het instituut werd vijftig jaar geleden, op 10 oktober 1913, opgericht op initia tief van J. H. de Bussy, naar het voor beeld van het „Samariter Haus" dat in 1906 door Czerny in Heidelberg was opgericht. De tweede zuil: statistiek en voorlich ting, is geconcentreerd in de stichting „Landelijke Organisatie Kankerbestrij ding" en „De Centrale Kankerregistra tie", de financiën voor alle research worden bijeengebracht door de „Vereni ging tot Steun aan het Koningin Wil- helmina Fonds" en verdeeld door het K.W.F. zelf. Kankerbestrijding vindt plaats op alle fronten, klinisch, fundamenteel, (Advertentie) MENEER José Canga is MIJN man. Hij rijdt een auto op twee wielen. Hoe dat met U is, weet ik niet. maar IK heb hierop m'n leven lang gewacht. Altijd als ik auto's met vier wie len op vier wielen zag rijden, en dat waren er nogal wat, want alle auto's hebben vier wielen en al die auto's op vier wielen REDEN ook op die vier wielen, dacht ik (bij mezelf icant bij wie zou ik an ders moeten denkenik zeg: altijd als ik alle auto's-met-vier- wielen op die vier wielen zag rij den dacht ik (bij me zelf)ik wou dat al die auto's met hun vier wielen die óp die vier wielen rij den, nu eens op TWEE wielen gin gen rijden. Dat zou FIJN zijn, dacht ik dan (bij me zelf), dat zou reuze-fijn zijn, als er nu eens een meneer kwam die met zijn auto met vier wielen nu eens NIET op die vier wielen zou rij den, want dat is ten slotte een koud kunstje, maar op TWEE. Dat zou een geweldige stunt zijn dacht ik, al die jaren, dat ik alle auto's op vier wielen zag rij den) en van de stunten moeten wij het ten slotte hebben, want een leven zonder stunten is een stuntelig leven. Een leven zonder stunten IS (als je het goed be kijkt; en ook als je het NIET goed bekijkt en zelfs als je het helemaal niet bekijkt) eigenlijk géén leven. Een mens hep stunte nodig, om niet in slaap te vallen van het leven. Laten we effewél- weze: wat IS er nou aan een auto met vier wielen, die op vier wielen rijdt? Daarom is meneer José Canga mijn man. Hij rijdt een auto met vier wielen op twee wielen. En dat is FIJN. Dat geeft ie, als ge woon burger weer de zekerheid dat er toch weer iets GROOTS geschiedt. Dat de mensheid niet voor niets op deze geringe aard bol door elkaar krioelt. Dal om het pittig te zeggen het leven het leven WAARD is. STUNTENdat is het woord en dat is wat ons leven ZIN geeft. Al dat vliegen in het luchtruim met twee vleugels ivas voor onze voorouders misschien wel opwin dend, maar U en mij zegt het NIETS. Met één vleugel vliegen. Dat mottewehebbe. En al die trei nen die tot vervelens toe met al hun wielen op de rails heen en weer rijden.... Oók nixan. Waarom nu nieteris ondersteboven? Ik zeg en ik herhaal, ivant ik kan het niet genoeg herhalen: José Canga is mijn man. Kennedy, Adenauer? de Gaulle? Macmillan? Luns? Lamenielache! Zo lang die niet op hun handen gaan lopen hoeven ze bij mij niet aan te komen. Néé, dan José.' ELIAS. wetenschappelijk, met voorlichting, met preventie, met wetgeving. Die kankerbestrijding kost geld, heel veel geld. Wat het onderzoek betreft: het K.W.F. is het centrale lichaam, dat hiervoor zorgt. Het K.W.F. krijgt zijn geld weer van de „Vereni ging tot steun aan het K.W.F." en deze van het Nederlandse volk. Dit volk heeft tot nu toe kans gezien het geld bijeen te brengen, om Neder landse onderzoekers die onderzoekingen te kunnen laten verrichten die zij nodig achtten, om Nederland op een hoog in ternationaal wetenschappelijk niveau te kunnen laten meespelen, om Nederland se onderzoekers naar het buitenland te laten gaan. Tussen 1949 en 1962 kon het K.W.F. 20 miljoen gulden ter beschik king stellen van het kankeronderzoek in Nederland. Daarvan ging 9,5 miljoen naar het Ne derlands Kankerinstituut, 1,75 miljoen naar het radiotherapeutisch instituut te Rotterdam, de rest werd toegewezen aan de universitaire kankercentra, aan de andere geselecteerde onderzoekings instituten, voor eenmalige, experimen tele apparatuur en voor de bouw van laboratoria, voor „fellowships" in het buitenland. Altijd staat daarbij het on derzoek op de voorgrond. Het nodige geld is er tot nu toe steeds geweest. Elke vraag om steun wordt nauwgezet onderzocht en trots kan het K.W.F. zeggen: het jubilerende insti tuut heeft nog nooit vergeefs gevraagd. Toch heeft het K.W.F. zorgen: de kos ten stijgen elk jaar en men ziet niet graag naar het ogenblik, dat een vroe ger gekweekte reserve zal moeten wor den aangesproken. Als straks het „An tonie van Leeuwenhoekhuis" gaat bou wen, dan is alleen voor het laboratorium al 18 miljoen gulden nodig. En die heeft het K.W.F. niet, ook al heeft men voor dit doel wel een reserve achter de hand. In 1963 zal het K.W.F. 3,5 miljoen no dig hebben, in 1967 zal dit al 4,8 mil joen zijn. Moet de overheid meer gaan bijdragen? Of moet men in Nederland het onder zoek gaan beperken Een pijnlijke vraag op het ogenblik, dat in Amster dam een instituut jubileert, dat op zeer hoog wetenschappelijk niveau en in de allerruimste zin werkt aan de bestrij ding van de ziekte, die één van elke vijf Nederlanders doodt: de kanker. (Van onze Haagse redactie) De Leidse hoogleraar in het ad ministratief en agrarisch recht, prof. mr. C. H. F. Polak, wenst zijn kandidatuur voor het voorzit terschap van de V.V.D. niet te aan vaarden. Hij heeft het hoofdbe stuur van de V.V.D. medegedeeld dat drukke werkzaamheden hem tot deze beslissing hebben ge bracht. Opnieuw zoeken de liberale leiders dus naar een nieuwe kandidaat-voorzitter als opvolger van prof. Oud. Op 9 novem ber zal de nieuwe voorzitter op een bui tengewone algemene ledenvergadering in Rotterdam benoemd moeten worden. Volgens de Russische krant „Rode Ster" is de legermajoor Alexei Borodai ter dood veroordeeld wegens „verduistering op grote schaal". De majoor werd er eveneens van be schuldigd in de oorlog de promotie van luitenant naar kapitein tot majoor ge maakt te hebben door documenten te vervalsen. Hij zou op illegale wijze pen sioen hebben gekregen door zichzelf oogletsel aan te doen. Hij werd veroordeeld, aldus de krant, voor het leiding geven aan een bende die op illegale wijze vrachtauto's en banden had verkocht. Andere medever dachten werden tot verschillende straf fen veroordeeld. Meer dan vijfhonderd elitedieren uit de Nederlandse trekpaardfokkerij en een keurcollectie van vijftig Haf ling erpaar- den zullen vrijdag 18 en zaterdag 14 september in Den Bosch geëxposeerd worden op dé nationale trekpaardenten toonstelling van de Koninklijke Vereni ging „Het Nederlandse Trekpaard". Vrijdag 13 september zijn er keuringen. Zaterdag 14 september worden d3 natio nale kampioenen uitgeroepen. In de na middag volgen demonstraties met de hoogst bekroonde collecties, een show met acht-, zestien- en tweeëndertig spannen, enz. Duizend jonge boeren en boerinnen zullen een spel met volksdans en gymnastiek ten beste geven. Het kankerinstituut in het „Antoni van Leeuwenhoek huis" het tweede, men be gon in 1913 aan de Keizers gracht heeft allang veel te weinig en niet meer bij deze tijd passende ruimte in een voormalig militair hospitaal aan de Sarphatistraat te Am sterdam. De plannen voor een nieuw gebouw zijn klaar, het laboratorium alleen zal al 18 miljoen gulden gaan kosten. Hierboven een foto van de maquette van het nieuwe „Antoni van Leeuwenhoek huis" dat aan de rand van Amsterdam komt te liggen. B. en w. van Amsterdam hebben een terrein in Slotervaart beschik baar gesteld. Het nieuwe insti tuut werd dichtbij een groot zie kenhuis gewenst en deze wens gaat in vervulling door de bouw van een nieuw gemeentezieken huis in Slotervaart. De financie ring van het plan voor een nieuw „Antoni van Leeuwenhoek-huis" is nog niet rond. Beschikbaar is een bedrag van 3,5 miljoen van het Koningin Wilheiminafonds, drie jaar geleden voor de bouw van de wetenschappelijke afdelin gen afgezonderd. Het complex komt op een terrein van twee en een halve hectare en is ontworpen door de architecten prof. M. F. Duintjer en D. J. Istha. Het laboratoriumgedeelte oestaat uit een gebouw in laag bouw, een veel hoger rond gebouw en een gebouw van acht verdiepin gen. In het ronde gebouw worden ongeveer 75.000 proefdieren onder gebracht. In het flatgebouw komt het researchlaboratorium met la boratoria voor elektronenmicrosco pie, voor onderzoek naar zware isotopen, voor biochemie, voor weefsel- en orgaankweek en voor experimentele pathologie, endocri nologie en andere takken van bio logisch onderzoek, en voor virolo gie. Het klinisch gedeelte bestaat eveneens uit drie gebouwen. Dat waarin de kliniek wordt onderge bracht telt zeven verdiepingen. Daar is plaats voor 144 patiënten voor wie ook een tuin van 3000 vierkante meter beschikbaar komt. Voorts zijn er in dit ge bouw nog 15 flats voor inwonend personeel, die te zijner tijd kun nen worden ingericht voor nog 36 patiënten. Het noorden en midden van de Brazi liaanse staat Parana wordt geteisterd door een reusachtige bosbrand, waardoor tot dusver ongeveer twintig mensen om het leven zouden zijn gekomen. Het gebied is het centrum van de be langrijkste koffieplantages van Brazilië, die overigens begin augustus al sterk te lijden hebben gehad van vorst. Zes dor pen zijn al in de as gelegd. De bevolking moest vluchten met achterlating van al haar bezittingen. De K.R.O.-radïo zendt dinsdag i 10 september een klankbeeld van circa een half uur uit over het j politieke streven van Indonesië's j president Soekarno. In dit programma komen aan het i woord: president Soekarno zelf, de Indonesische zaakgelastigde in Nederland, dr. Moh. Sjarif en mr. Wiarto, persattaché in Den j Haag. Mr. A. G. Maris uit Den Haag heeft de Staat der Nederlanden gesommeerd tot betaling van de dwangsom van f 50.000 voor elk van de twaalf Amboriese ge zinnen, waartoe de staat omstreeks eind april in een kort geding door de presi dent van de rechtbank in Den Haag werd veroordeeld, indien zij in gebreke bleef al het mogelijke te doen deze men sen uit Nieuw-Guinea naar Nederland te doen overbrengen. Mr. Maris heeft de advocaat van de Staat voor de dwangsom, die dus in to taal 600.000 bedraagt, aangeschreven. De advocaat van de Staat der Nederlan den, mr. A. Droogleever Fortuyn, heeft hoger beroep aangetekend tegen het vonnis van de rechtbank in Den Haag van 29 april, waarbij een dwang som van 50.000 werd vastgesteld voor ieder gezin, indien niet alle pogingen in het werk werden gesteld om de Ambo nezen naar Nederland te laten overbren gen. De directie van de Holland Amerika Lijn heeft aan de Rotterdamse Droog dokmaatschappij opdracht gegeven tot de bouw van een nieuw vrachtschip, bestemd voor de North Pacific Coast- dienst van deze rederij. Het nieuwe schip zal een inhoud heb ben van 12.000 ton deadweight. De hoofdmotor wordt geleverd door de firma Stork in Hengelo. De oplevering zal in het voorjaar van 1965 geschieden. De voorzitter van de bond van aan nemers in de bouwnijverheid, ir. H. Sorgdrager, heeft gisteren bij de opening van de zomervergadering van deze bond in Baarn gezegd dat de beloning van bouwvakarbeiders op een hoger niveau moet komen om het wegtrekken van werkne mers naar andere bedrijfs takken en naar het buiten land tot een einde te brengen. Hij wijst er op dat hiertoe een wijzi ging in de Nederlandse loonpoli tiek nodig is. f? De Zuidafrikaanse premier, dr. Hendrik Verwoerd, heeft dinsdagavond aangebo den de drie Zuidafrikaanse gebieden die onder Brits bestuur staan, Beetsjoeana- land, Basoetoland en Swaziland, te be sturen. Hij deed dit bij de opening van de jaarvergadering van de afdeling van zijn nationale partij in Pretoria. „Ik doe een aanbod, die haast een uitdaging is, de inwoners van die gebieden duidelijk te maken wat onze politiek werkelijk is en hoe wij de toekomstige samenwerking zouden zien", zei hij. Verwoerd verklaarde, dat „wanneer Zu'd-Afrika deze gebieden onder zijn hoede zou krijgen, wij hen veel sneller en doelmatiger tot onafhankelijkheid en economische welvaart kunnen brengen dan Engeland". „Wil men de prioriteit, die in het rege ringsprogramma aan onze bedrijfstak is toegekend, waarmaken, dan is in de eerste plaats een beioningsniveau nood zakelijk, dat het bouwbedrijf in staat stelt op de arbeidsmarkt een concurre rende positie in te nemen. Alleen dan zal het proces van afvloeiing van arbeiders naar andere bedrijfstakken en naar het buitenland tot stilstand kunnen worden gebracht en kan een voldoende toeloop van bekwame arbeidskrachten worden verzekerd. Dit vergt uiteraard een aan passing van de nationale loonpolitiek aan de bijzondere situatie in onze be drijfstak, waarvan eerst op langere ter mijn effect te verwachten is". nr We zien bovendien dat het opleidings stelsel en de training in de bouwnij verheid nog te kort schieten, zo zei ir. Sorgdrager verder. Het is 'daar om duidelijk dat wij niet behoeven te hopen op vergroting van het aantal bouwvakarbeiders op korte termijn. Ir. Sorgdrager bepleitte ook een andere regeling van de verhoudingen tussen de werkgevers onderling in het bouwbe drijf. Hij wil een functioneel organisatie systeem, waarin de diverse sectoren, zo als de woningbouw, de utiliteitsbouw, de waterbouw, de wegenbouw en het bag gerbedrijf eik door representatieve orga nisaties vertegenwoordigd zijn. Alleen op deze wijze kan men ook als reële ge sprekspartner van de overheid optreden, zo meent hij. Vervolgens schonk de voorzitter aan dacht aan de arbeidsverhoudingen. Het B.A.B.-bestuur streeft er naar met de werknemersorganisaties nauw samen te werken teneinde voor de arbeider werk omstandigheden te scheppen, die een be langrijke verhoging van de arbeidspres tatie mogelijk maken. Met name wordt hierbij gedacht aan uitbreiding van opleidingsmogelijkheden, verschil in beloningsniveau tussen onge schoolde en gediplomeerde vaklieden, toeslagen bij langdurig dienstverband, beperking van ondoelmatig pendelen en de toepassing van beloningssystemen die gedifferentieerd zijn naar gelang de aard van het werk. In 1962 werd bij de Rijkspostspaarbank een bedrag van 1067 miljoen gulden ingelegd en 823 miljoen terugbetaald, zodat in totaal 244 mil joen werd gespaard. Aan rente werd vergoed een bedrag van 91 mil joen, waardoor het inleggerstegoed toenam met 335 miljoen of ruim 11 procent. Het inleggerstegoed bedraagt thans 3230 miljoen gulden. Het netto bespaarde bedrag is, vergeleken met 1961, 44.8 procent groter. Dit blijkt uit het pas verschenen jaarverslag over 1962 van de Rijkspostspaarbank. Het aantal geopende rekeningen be droeg 318.000 en overtrof daarmee het aantal opgeheven rekeningen (177.000) met 141.000. Het gemiddelde tegoed per rekening nam van ultimo 1961 tot ulti mo 1962 toe van 546 tot 593 gulden. Het aantal spaarrekeningen dat geopend werd krachtens de jeugdspaarwet nam in 1962 toe en wel met ruim 131/, pro cent tot bijna 148.000. Het cegoed op de ze rekeningen bedroeg ultimo 1962 circa 64 miljoen gulden, hetgeen neerkomt op een gemiddelde per rekening van 432 gulden tegen 356 gulden een jaar gele den. Het aantal rekeningen bij het amh tenarensparen nam in 1962 nog met cir ca 7 procent toe tot ruim 46.000, ter wijl aan het eind van het jaar het tegoed 20.9 miljoen gulden bedroeg. Het gemid delde per rekening nam toe van 299 tot 450 gulden. Het aantal beleggingsre keningen was ultimo 1962 ruim 59.000, het gemiddelde tegoed op deze rekenin gen bedroeg circa 4700 gulden. Uit het feit, dat een niet onbelangrijk aantal re keninghouders van de R.P.S. van de mo gelijkheid tot opening van een beleg gingsrekening gebruik heeft gemaakt, mag volgens het verslag worden afge leid, dat ook bij de spaarders van de R.P.S. een wezenlijke behoefte bestond aan deze rekeningen. De gewone spaarrekeningen maken uiteraard het leeuwendeel uit van alle rekeningen. Hun aantal bedroeg ultimo 1962 bijna 5.1 miljoen en het inleggerstegoed op deze rekeningen 2.8 miljard gulden. Onder deze reke ningen zijn begrepen de spaarbank boekjes met een inleg van 2,50 uitgereikt aan jonggeborenen. Gedu rende het afgelopen jaar werden cir ca 59.000 van deze spaarbankboekjes uitgereikt. Ook bij de R.P.S. was de personeelssi- tuatie bijzonder zorgelijk. Het grote per soneelsverloop deed de resultaten van een vrijwel ononderbroken aanwervings campagne nagenoeg teniet. Om in het tekort aan arbeidskrachten te voorzien, werd daarom zoveel mogelijk uitbreiding gegeven aan het aantal personeelsleden belast met gedeeltelijke dagtaken (in hoofdzaak gehuwde vrouwen). De bedrijfskosten stegen met 2.5 miljoen gulden tot 16.6 miljoen. Een groot deel van deze toeneming, n.l. circa 1 miljoen gulden, komt op rekening van de loon- post. De verlies- en winstrekening ver toont een overschot van 19.9 miljoen gul den, dat op grond van het bepaalde in de postspaarbankwet ten gunste van het reservefonds werd gebracht. WWMWWWWUVWWVWVWWlftAftAAA/WWWW Deze twee Engelse meisjes bestude ren een Romeinse mozaïekvloer uit de tweede eeuw, welke door oud heidkundigen is blootgelegd in een veld te Fishbourne bij Chichester in Sussex. Het mozaiek, uitgevoerd in heldere kleuren, toont o.m. een cherubijn op een dolfijn. Het vrij grote kunstwerk is omgeven door een zwart-witte rand. Het duurde drie jaar voordat het mozaïek onge schonden was vrijgemaakt. Een zeer interessante ontdekking vorm de een verwarmingssysteem onder de vloer van wat eens een riant Ro meins huis moet zijn geweest. ^V\Ts/VV\AA/V\AA/V\A/\/V\/VV\/\/V\/\/VV\/V\/SAAA/VV\/VVVWVVVVVVVWVVV\AA/VV\AA/\A»V\/VV%A/VAAAA/%A/\AA/%/VV\^/%A^/VV%AIVV%AA/VVVWV\/\/V\AAAAA<WAA^VWWWIVVVVWWV%^WWVWWVVVVWVWVVVVV\/W\/V\A/V\/VV\/\A/\/VVVVVV Nog dit jaar zullen groepen jon ge vrijwilligers in het kader van het „Jongeren Vrijwilligers Pro gramma" naar projecten in Ka meroen en Brazilië vertrekken. De groep voor Kameroen, die uit twaalf dames en twaalf heren en twee leiders bestaat, is reeds in op leiding en zal 20 november per boot naar Afrika vertrekken. De stand plaats van de meeste deelnemers wordt Bambui, waar men zal trach ten het na het vertrek van de Engel sen in 1960 gesloten landbouwinsti- tuut weer te openen. Hier zuilen de tien landbouwkundigen voornamelijk werkzaam zijn. Voorts bestaat het gezelschap uit vijf dames en heren, die gespecialiseerd zijn als sportlei ders en in handenarbeider, vier huis houdkundigen, een verpleegster, een vrouwelijke dokter, een administra teur, een drukker en een statisticus. De laatste twee zullen voorlichting gaan geven aan respectievelijk de staatsdrukkerij in Buea en het minis terie voor statistiek. Voor het project in Brazilië de bouw van een opleidingsinstituut voor verpleegsters en de bouw van een al gemeen ziekenhuis in de stad Campi- na Grande en daarnaast het ter hand nemen van de wijkverpleging in deze stad en de wijde omgeving zijn thans reeds achttien kandidaten uit 400 ge gadigden geselecteerd. De opleiding van deze groep begint op 1 oktober en zal voor het eind van dit jaar afge rond moeten zijn. Verwacht wordt dat deze groep voor 1 januari 1964 in Brazilië zal zijn aangekomen. Het Braziliaanse project is opgezet door de Nederlandse arts C. W. de Ruyter, die al enkele jaren met zijn echtgenote en in de streek van Cam- pina Grande werkzaam is. Hij heeft enkele jaren geleden de „Stichting Steunfonds Gezondheidszorg Brazi lië" in het leven geroepen, die aan vankelijk alleen met particuliere sub sidies heeft gewerkt. Thans echter heeft de heer De Ruyter, die dinsdag in het Tropeninstituut in Amsterdam aan de toekomstige Brazilië-gangers het een en ander over de streek ver telde, de toezegging van de Neder landse regering gedaan dat zij twee derde (ongeveer 1 mij. gulden) van de bouw- en exploitatiekosten van de verpleegsterschool voor haar reke ning zal nemen. Ook heeft hij bij de Duitse regering een verzoek tot fi nanciële hulp gericht voor de bouw van het ziekenhuis, waarmee men in middels al is begonnen. De heer De Ruyter vertelde, dat de gezondheidszorg in dit deel van Bra zilië bijzonder slecht is. Er zijn in Campina Grande wel 110 artsen maar er is geen personeel om deze medici terzijde te staan en buiten de stad komen deze doktoren in het geheel niet. Hij zei, dat de toestand daar te ver gelijken is met die van honderd jaar geleden in ons land, de inrichtingen waarin de artsen in deze streek moe ten werken verdienen die naam nau welijks. Hij hoopt nu echter op 1 ja nuari 1965 met de opleiding aan de dan gereed gekomen verpleegster- school te kunnen beginnen en het zie kenhuis voor 1966 klaar te hebben. Aan de bouw van beide instituten zul len de Nederlandse vrijwilligers, die zich met inbegrip van de opleidings periode voor een periode van twee jaar aan het „jongeren vrijwilligers programma" hebben verbonden, een belangrijke bijdrage kunnen leveren. WWWWWWWWWWMWWIIlllllllllWfWIWWWinWIWWWWWWWWWIWIWWWWWWWMWWIIIflAfMIIIIIllWiiJ^^ De 47-jarige Ben Bella, Algerije's eer ste premier, die eens beloofde zijn volk naar de vrijheid te voeren, is blijk- baas van gedachten veranderd óf hij heeft een zeer curieuze opvatting van wat vrijheid is. De plannen die hij aan het uitvoeren is, hebben althans bij dui zenden democratisch-denkende mensen op zijn zachtst gezegd enige bevreem ding gewekt. Is dat nu de veelbeloofde democratie, waarvoor zovele Algerijnen het leven hebben gelaten? Deze dicta tuur van één partij, die geen opponen ten naast zich duldt, laat staan tegen over zich? Sedert de onafhankelijkheid hebben ve le Algerijnen zich, soms wellicht onbe wust, met deze vraag beziggehouden. Zij slikten in een aantal gevallen hun wrevel weg met de gedachte, dat het in een jong land, met pas een langduri ge burgeroorlog achter de rug, mis schien niet anders kon. Algerije was één grote puinhoop en kwam immers handen tekort om in deze chaos orde te scheppen. De Fransen, landbouwers, bestuurders en technici, hadden zich uit de voeten gemaakt. En onder de heet- geblakerde Algerijnen was voor deze wacht geen aflossing te vinden. Opstan delingen, die meer dan zeven jaar lang een vogelvrij leven hadden geleid, moes ten in het gareel worden gebracht. Met politieke vrijbuiters diende hetzelfde te gebeuren. Er was daarom behoefte aan een streng regime en men vergaf Ben Bella, de sterke man van het nieuwe Algerije, veel. De Algerijnen troostten zich trouwens met de gedachte dat het na een aantal jaren wel beter zou gaan. Maar nu voelen velen zich toch verra den. Hoevelen dat zijn. zal misschien aanstaande zondag blijken, wanneer Ben Bella zijn nieuwste plan aan liet volk voorlegt. Zeven miljoen mensen zullen zich die dag uitspreken over Al- gerijes eerste grondwet, een zeer aan vechtbaar werkstuk, omdat het niet in de eerste plaats de rechten van het volk veilig stelt, maar wél die van zijn lei der, Ben Bella zelf. Volgens die nieuwe grondwet zal de president ook hoofd van de regering en opperbevelhebber van de strijdkrach ten zijn. Voorts is de president hoofd van de rechterlijke macht en secretaris-ge neraal van het Nationale Bevrijdings front, de F.L.N. Deze cumulatie van ambten doet een beetje denken aan de communistische staatsstructuur. Met al le macht in handen van één man, kan men van een democratie tenminste niet spreken. Vooral niet, omdat verder een éénpartij-stelsel zal worden ingevoerd. Alleen de F.L.N.die door Ben Bella in de voorafgaande maanden reeds ge zuiverd is, kriisrt bestaansrecht en wie het niet met deze partij eens is, kan wel emigreren. Dit laatste hebben enke le vroegere collega's van Ben Bella dan ook reeds gedaan. Sommigen hebben zelfs een toevlucht gevonden in Frank rijk, het land, dat zij enkele jaren gele den nog heftig bestreden, maar waar het nu toch beter is dan thuis. Daar in Frankrijk voeren zij een vruchteloze op positie teven Ben Bella's autoritaire bewind. Zij stoken de Franse Algerij nen in Parijs op en misschien komt het op die manier nog wel tot een twee de bursreroorlog al is het niet waar- schijnlijk, dat de Franse regering de re bellen daar veel kans voor zal geven. Want tussen Frankrijk en Algerije be staat momenteel een vrij aardig'e ver standhouding. Ben Bella heeft zelfs een bezoek afgezegd, dat hij op de 26ste van deze maand aan Washington zou bren gen. Drukke bezigheden hebben hem verhinderd, zo luidt het officiële excuus, zinspelend op het referendum van zon dag a.s., maar het is twijfelachtig of Ben Bella's constitutionele spelletje een opwelling van een moment is geweest. Plotselinge improvisaties zijn namelijk niet in overeenstemming met zijn karak ter. Reeds in Franse gevangenschap werkte hij aan plannen om 'zich van zijn politieke vrienden te ontdoen, zo dra de strijd met Frankrijk zou zijn ge streden. Ook deze grondwet is ongetwijfeld een werk van lange adem geweest. De re den, welke Algiers opgaf voor het uit stel van Ben Bella's Amerikaanse reis is daarom weinig overtuigend. Wél kunnen we er zeker van zijn, dat dit uitstel in Parijs weerklank heeft gevonden. Pre sident de Gaulle, wiens regering zelfs tot de conclusie is gekomen, dat zij be tere communicatie-satellieten weet dan de Amerikaanse Telstar en Relay schept een sadistisch genoegen in iedere teleur stelling, welke Washington wordt be zorgd. Zo speelt Ben Bella een handig spelle tje. Gebruikmakend van president de Gaulles zwakheden, troggelt hti Frankrijk de franken af die hij nodig heeft om in het zadel te blijven. Ben Bella bevyijst opnieuw, dat hij een ras-intrigant is, de zoveelste op macht beluste leider in Afrika, waar hij con curreert met Nasser en deze tegelijk probeert zoet te houden door de illusie van een verenigde Arabische wereld le vend te houden. Zo is Ben Bella, de man die nauwelijks een jaar geleden naar Washington reis de met complimentjes voor Kennedy en op dezelfde reis ook Havana bezocht, waar hij prompt de Amerikanen afviel en het bewind van Castro prees als het enig gelukzaligmakende. Castro is dan ook een van de staatschefs in deze wereld, die er in geslaagd zijn hun volk met een eenpartij-regime op te schepen, een manoeuvre, die de leider van voormalig Frans Kongo, abbé You- lou, zeer recentelijk mislukte. Een ander land, waar men wél slaagde de is in hetzelfde Afrika de republiek Senegal. De partij van president Seng- hor heeft daar alle macht in handen, controleert de activiteiten van de oppo sitie en stopte pas geleden nog een aan tal vrienden van de gearresteerde ex- premier Mamadou Dia in de gevangenis omdat de betrokkenen „orde en veilig heid in gevaar brachten". Deze mogelijkheden staan nu ook de Algerijnen te wachten, wanneer zij vóór de grondwet stemmen. Dan zal de volks vertegenwoordiging voortaan alleen uit F.L.N.-leden bestaan, die de regering goedgezind zijn. Voor iedere post zal een kandidaat worden aangewezen door de partij, hetgeen hetzelfde is als dr rege ring. En ook als er een president moet worden gekozen zal er slechts één kan didaat zijn. Op 15 september is dat Ben Bella, die daardoor zeker is van zijn verkiezing. Van vrijheid in Algerije zal dan moeilijk meer gesDroken kunnen worden. Opmerkelijk is overigens, dat deze con stitutionele manoeuvres vooral plaats vinden in landen, die vroeger met Frankrijk verbonden waren, het land waar de democratie op het ogenblik eveneens enkele eigenaardige trekjes vertoont BEN BELLA SOLITAIR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 3