NIEUWBOUW IN AMSTERDAM
Hogere beloning van
bouwvakkers bepleit
Inleggerstegoed Rijkspostspaarbank
steeg in 1962 met ruim 11 procent
EERSTE JONGE VRIJWILLIGERS NAAR KAMEROEN EN BRAZILIË
ANTONIE VAN LEEUWENHOEKHUIS
HALVE EEUW GELEDEN GESTICHT
Vijfhonderd paarden
in Den Bosch
Complex van
IS miljoen voor
kankerinstituut
Staat aangeschreven
voor dwangsom
van 600 duizend
Werknemers trekken
weg naar andere
bedrijfstakken
Jeugd- en amhtenarensparen
nam afgelopen jaar toe
Kandidatuur ingetrokken
PROF. POLAK
GEEN V.V.D.-
VOORZITTER
REUSACHTIGE BOSBRAND
IN BRAZILIË
Aannemers willen wijziging loonpolitiek
VERWOERD WIL
BANTOESTANS"
BESTUREN
i raming
ZORGEN BIJ EEN JUBILEUM
Kankerinstituut
heeft meer geld
nodig voor research
Op alle fronten
Voor gezonde
witte
tanden..^
Onderzoek voorop
Meer geld nodig
Russische majoor ter
dood veroordeeld
Terrein
Kliniek
KLANKBEELD
OVER SOEKARNO
DE AMBONEZEN IN
NIEUW-GUINEA
Nieuw vrachtschip
voor de H.A.L.
Differentiëring
BIJNA KWART MILJARD GULDEN GESPAARD
Spaarrekeningen
Voor Zuidamerikaans project waren 400 gegadigden
Groep bestemd
voor Afrika
vertrekt in
november
400 gegadigden
Nederlandse arts
Geen personeel
Het Wereldgebeuren
Democraat
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
S
(Van onze Haagse redactie)
De kankerbestrijding in Nederland
rust op drie zuilen: onderzoek en
behandeling; statistiek en voor
lichting; financiën.
Om de beeldspraak even door te trek
ken: het fundament van de eerste zuil
is „Het Nederlands Kanker Instituut",
het „Antonie van Leeuwenhoekhuis"
aan de Sarphatistraat in Amsterdam.
Het instituut werd vijftig jaar geleden,
op 10 oktober 1913, opgericht op initia
tief van J. H. de Bussy, naar het voor
beeld van het „Samariter Haus" dat in
1906 door Czerny in Heidelberg was
opgericht.
De tweede zuil: statistiek en voorlich
ting, is geconcentreerd in de stichting
„Landelijke Organisatie Kankerbestrij
ding" en „De Centrale Kankerregistra
tie", de financiën voor alle research
worden bijeengebracht door de „Vereni
ging tot Steun aan het Koningin Wil-
helmina Fonds" en verdeeld door het
K.W.F. zelf.
Kankerbestrijding vindt plaats op
alle fronten, klinisch, fundamenteel,
(Advertentie)
MENEER José Canga is MIJN
man. Hij rijdt een auto op
twee wielen. Hoe dat met U is,
weet ik niet. maar IK heb hierop
m'n leven lang gewacht.
Altijd als ik auto's met vier wie
len op vier wielen zag rijden, en
dat waren er nogal wat, want alle
auto's hebben vier wielen en al die
auto's op vier wielen REDEN ook
op die vier wielen, dacht ik (bij
mezelf icant bij wie zou ik an
ders moeten denkenik zeg:
altijd als ik alle auto's-met-vier-
wielen op die vier wielen zag rij
den dacht ik (bij me zelf)ik
wou dat al die auto's met hun vier
wielen die óp die vier wielen rij
den, nu eens op TWEE wielen gin
gen rijden. Dat zou FIJN zijn,
dacht ik dan (bij me zelf), dat
zou reuze-fijn zijn, als er nu eens
een meneer kwam die met zijn
auto met vier wielen nu eens
NIET op die vier wielen zou rij
den, want dat is ten slotte een
koud kunstje, maar op TWEE.
Dat zou een geweldige stunt zijn
dacht ik, al die jaren, dat ik
alle auto's op vier wielen zag rij
den) en van de stunten moeten
wij het ten slotte hebben, want
een leven zonder stunten is een
stuntelig leven. Een leven zonder
stunten IS (als je het goed be
kijkt; en ook als je het NIET
goed bekijkt en zelfs als je het
helemaal niet bekijkt) eigenlijk
géén leven. Een mens hep stunte
nodig, om niet in slaap te vallen
van het leven. Laten we effewél-
weze: wat IS er nou aan een
auto met vier wielen, die op vier
wielen rijdt?
Daarom is meneer José Canga
mijn man. Hij rijdt een auto met
vier wielen op twee wielen. En
dat is FIJN. Dat geeft ie, als ge
woon burger weer de zekerheid
dat er toch weer iets GROOTS
geschiedt. Dat de mensheid niet
voor niets op deze geringe aard
bol door elkaar krioelt. Dal om
het pittig te zeggen het leven
het leven WAARD is.
STUNTENdat is het woord en
dat is wat ons leven ZIN geeft.
Al dat vliegen in het luchtruim
met twee vleugels ivas voor onze
voorouders misschien wel opwin
dend, maar U en mij zegt het
NIETS. Met één vleugel vliegen.
Dat mottewehebbe. En al die trei
nen die tot vervelens toe met al
hun wielen op de rails heen en
weer rijden.... Oók nixan. Waarom
nu nieteris ondersteboven?
Ik zeg en ik herhaal, ivant ik kan
het niet genoeg herhalen: José
Canga is mijn man.
Kennedy, Adenauer? de Gaulle?
Macmillan? Luns?
Lamenielache!
Zo lang die niet op hun handen
gaan lopen hoeven ze bij mij niet
aan te komen. Néé, dan José.'
ELIAS.
wetenschappelijk, met voorlichting,
met preventie, met wetgeving. Die
kankerbestrijding kost geld, heel
veel geld. Wat het onderzoek betreft:
het K.W.F. is het centrale lichaam,
dat hiervoor zorgt. Het K.W.F.
krijgt zijn geld weer van de „Vereni
ging tot steun aan het K.W.F." en
deze van het Nederlandse volk.
Dit volk heeft tot nu toe kans gezien
het geld bijeen te brengen, om Neder
landse onderzoekers die onderzoekingen
te kunnen laten verrichten die zij nodig
achtten, om Nederland op een hoog in
ternationaal wetenschappelijk niveau te
kunnen laten meespelen, om Nederland
se onderzoekers naar het buitenland te
laten gaan. Tussen 1949 en 1962 kon het
K.W.F. 20 miljoen gulden ter beschik
king stellen van het kankeronderzoek
in Nederland.
Daarvan ging 9,5 miljoen naar het Ne
derlands Kankerinstituut, 1,75 miljoen
naar het radiotherapeutisch instituut te
Rotterdam, de rest werd toegewezen
aan de universitaire kankercentra, aan
de andere geselecteerde onderzoekings
instituten, voor eenmalige, experimen
tele apparatuur en voor de bouw van
laboratoria, voor „fellowships" in het
buitenland. Altijd staat daarbij het on
derzoek op de voorgrond.
Het nodige geld is er tot nu toe steeds
geweest. Elke vraag om steun wordt
nauwgezet onderzocht en trots kan het
K.W.F. zeggen: het jubilerende insti
tuut heeft nog nooit vergeefs gevraagd.
Toch heeft het K.W.F. zorgen: de kos
ten stijgen elk jaar en men ziet niet
graag naar het ogenblik, dat een vroe
ger gekweekte reserve zal moeten wor
den aangesproken. Als straks het „An
tonie van Leeuwenhoekhuis" gaat bou
wen, dan is alleen voor het laboratorium
al 18 miljoen gulden nodig. En die heeft
het K.W.F. niet, ook al heeft men voor
dit doel wel een reserve achter de hand.
In 1963 zal het K.W.F. 3,5 miljoen no
dig hebben, in 1967 zal dit al 4,8 mil
joen zijn.
Moet de overheid meer gaan bijdragen?
Of moet men in Nederland het onder
zoek gaan beperken Een pijnlijke
vraag op het ogenblik, dat in Amster
dam een instituut jubileert, dat op zeer
hoog wetenschappelijk niveau en in de
allerruimste zin werkt aan de bestrij
ding van de ziekte, die één van elke vijf
Nederlanders doodt: de kanker.
(Van onze Haagse redactie)
De Leidse hoogleraar in het ad
ministratief en agrarisch recht,
prof. mr. C. H. F. Polak, wenst
zijn kandidatuur voor het voorzit
terschap van de V.V.D. niet te aan
vaarden. Hij heeft het hoofdbe
stuur van de V.V.D. medegedeeld
dat drukke werkzaamheden hem
tot deze beslissing hebben ge
bracht.
Opnieuw zoeken de liberale leiders dus
naar een nieuwe kandidaat-voorzitter
als opvolger van prof. Oud. Op 9 novem
ber zal de nieuwe voorzitter op een bui
tengewone algemene ledenvergadering
in Rotterdam benoemd moeten worden.
Volgens de Russische krant „Rode Ster"
is de legermajoor Alexei Borodai ter
dood veroordeeld wegens „verduistering
op grote schaal".
De majoor werd er eveneens van be
schuldigd in de oorlog de promotie van
luitenant naar kapitein tot majoor ge
maakt te hebben door documenten te
vervalsen. Hij zou op illegale wijze pen
sioen hebben gekregen door zichzelf
oogletsel aan te doen.
Hij werd veroordeeld, aldus de krant,
voor het leiding geven aan een bende
die op illegale wijze vrachtauto's en
banden had verkocht. Andere medever
dachten werden tot verschillende straf
fen veroordeeld.
Meer dan vijfhonderd elitedieren uit de
Nederlandse trekpaardfokkerij en een
keurcollectie van vijftig Haf ling erpaar-
den zullen vrijdag 18 en zaterdag 14
september in Den Bosch geëxposeerd
worden op dé nationale trekpaardenten
toonstelling van de Koninklijke Vereni
ging „Het Nederlandse Trekpaard".
Vrijdag 13 september zijn er keuringen.
Zaterdag 14 september worden d3 natio
nale kampioenen uitgeroepen. In de na
middag volgen demonstraties met de
hoogst bekroonde collecties, een show
met acht-, zestien- en tweeëndertig
spannen, enz. Duizend jonge boeren en
boerinnen zullen een spel met volksdans
en gymnastiek ten beste geven.
Het kankerinstituut in het
„Antoni van Leeuwenhoek
huis" het tweede, men be
gon in 1913 aan de Keizers
gracht heeft allang veel te
weinig en niet meer bij deze
tijd passende ruimte in een
voormalig militair hospitaal
aan de Sarphatistraat te Am
sterdam. De plannen voor een
nieuw gebouw zijn klaar, het
laboratorium alleen zal al 18
miljoen gulden gaan kosten.
Hierboven een foto van de
maquette van het nieuwe
„Antoni van Leeuwenhoek
huis" dat aan de rand van
Amsterdam komt te liggen.
B. en w. van Amsterdam hebben
een terrein in Slotervaart beschik
baar gesteld. Het nieuwe insti
tuut werd dichtbij een groot zie
kenhuis gewenst en deze wens
gaat in vervulling door de bouw
van een nieuw gemeentezieken
huis in Slotervaart. De financie
ring van het plan voor een nieuw
„Antoni van Leeuwenhoek-huis"
is nog niet rond. Beschikbaar is
een bedrag van 3,5 miljoen van
het Koningin Wilheiminafonds,
drie jaar geleden voor de bouw
van de wetenschappelijke afdelin
gen afgezonderd.
Het complex komt op een terrein
van twee en een halve hectare en
is ontworpen door de architecten
prof. M. F. Duintjer en D. J.
Istha. Het laboratoriumgedeelte
oestaat uit een gebouw in laag
bouw, een veel hoger rond gebouw
en een gebouw van acht verdiepin
gen. In het ronde gebouw worden
ongeveer 75.000 proefdieren onder
gebracht. In het flatgebouw komt
het researchlaboratorium met la
boratoria voor elektronenmicrosco
pie, voor onderzoek naar zware
isotopen, voor biochemie, voor
weefsel- en orgaankweek en voor
experimentele pathologie, endocri
nologie en andere takken van bio
logisch onderzoek, en voor virolo
gie.
Het klinisch gedeelte bestaat
eveneens uit drie gebouwen. Dat
waarin de kliniek wordt onderge
bracht telt zeven verdiepingen.
Daar is plaats voor 144 patiënten
voor wie ook een tuin van 3000
vierkante meter beschikbaar
komt. Voorts zijn er in dit ge
bouw nog 15 flats voor inwonend
personeel, die te zijner tijd kun
nen worden ingericht voor nog 36
patiënten.
Het noorden en midden van de Brazi
liaanse staat Parana wordt geteisterd
door een reusachtige bosbrand, waardoor
tot dusver ongeveer twintig mensen om
het leven zouden zijn gekomen.
Het gebied is het centrum van de be
langrijkste koffieplantages van Brazilië,
die overigens begin augustus al sterk te
lijden hebben gehad van vorst. Zes dor
pen zijn al in de as gelegd. De bevolking
moest vluchten met achterlating van al
haar bezittingen.
De K.R.O.-radïo zendt dinsdag i
10 september een klankbeeld van
circa een half uur uit over het j
politieke streven van Indonesië's j
president Soekarno.
In dit programma komen aan het i
woord: president Soekarno zelf,
de Indonesische zaakgelastigde in
Nederland, dr. Moh. Sjarif en mr.
Wiarto, persattaché in Den j
Haag.
Mr. A. G. Maris uit Den Haag heeft de
Staat der Nederlanden gesommeerd tot
betaling van de dwangsom van f 50.000
voor elk van de twaalf Amboriese ge
zinnen, waartoe de staat omstreeks eind
april in een kort geding door de presi
dent van de rechtbank in Den Haag
werd veroordeeld, indien zij in gebreke
bleef al het mogelijke te doen deze men
sen uit Nieuw-Guinea naar Nederland
te doen overbrengen.
Mr. Maris heeft de advocaat van de
Staat voor de dwangsom, die dus in to
taal 600.000 bedraagt, aangeschreven.
De advocaat van de Staat der Nederlan
den, mr. A. Droogleever Fortuyn,
heeft hoger beroep aangetekend tegen
het vonnis van de rechtbank in Den
Haag van 29 april, waarbij een dwang
som van 50.000 werd vastgesteld voor
ieder gezin, indien niet alle pogingen in
het werk werden gesteld om de Ambo
nezen naar Nederland te laten overbren
gen.
De directie van de Holland Amerika
Lijn heeft aan de Rotterdamse Droog
dokmaatschappij opdracht gegeven tot
de bouw van een nieuw vrachtschip,
bestemd voor de North Pacific Coast-
dienst van deze rederij.
Het nieuwe schip zal een inhoud heb
ben van 12.000 ton deadweight.
De hoofdmotor wordt geleverd door de
firma Stork in Hengelo. De oplevering
zal in het voorjaar van 1965 geschieden.
De voorzitter van de bond van aan
nemers in de bouwnijverheid, ir. H.
Sorgdrager, heeft gisteren bij de
opening van de zomervergadering
van deze bond in Baarn gezegd dat
de beloning van bouwvakarbeiders
op een hoger niveau moet komen
om het wegtrekken van werkne
mers naar andere bedrijfs
takken en naar het buiten
land tot een einde te brengen. Hij
wijst er op dat hiertoe een wijzi
ging in de Nederlandse loonpoli
tiek nodig is.
f?
De Zuidafrikaanse premier, dr. Hendrik
Verwoerd, heeft dinsdagavond aangebo
den de drie Zuidafrikaanse gebieden die
onder Brits bestuur staan, Beetsjoeana-
land, Basoetoland en Swaziland, te be
sturen. Hij deed dit bij de opening van de
jaarvergadering van de afdeling van zijn
nationale partij in Pretoria. „Ik doe een
aanbod, die haast een uitdaging is, de
inwoners van die gebieden duidelijk te
maken wat onze politiek werkelijk is en
hoe wij de toekomstige samenwerking
zouden zien", zei hij.
Verwoerd verklaarde, dat „wanneer
Zu'd-Afrika deze gebieden onder zijn
hoede zou krijgen, wij hen veel sneller
en doelmatiger tot onafhankelijkheid en
economische welvaart kunnen brengen
dan Engeland".
„Wil men de prioriteit, die in het rege
ringsprogramma aan onze bedrijfstak
is toegekend, waarmaken, dan is in de
eerste plaats een beioningsniveau nood
zakelijk, dat het bouwbedrijf in staat
stelt op de arbeidsmarkt een concurre
rende positie in te nemen. Alleen dan zal
het proces van afvloeiing van arbeiders
naar andere bedrijfstakken en naar het
buitenland tot stilstand kunnen worden
gebracht en kan een voldoende toeloop
van bekwame arbeidskrachten worden
verzekerd. Dit vergt uiteraard een aan
passing van de nationale loonpolitiek
aan de bijzondere situatie in onze be
drijfstak, waarvan eerst op langere ter
mijn effect te verwachten is".
nr
We zien bovendien dat het opleidings
stelsel en de training in de bouwnij
verheid nog te kort schieten, zo zei
ir. Sorgdrager verder. Het is 'daar
om duidelijk dat wij niet behoeven te
hopen op vergroting van het aantal
bouwvakarbeiders op korte termijn.
Ir. Sorgdrager bepleitte ook een andere
regeling van de verhoudingen tussen de
werkgevers onderling in het bouwbe
drijf. Hij wil een functioneel organisatie
systeem, waarin de diverse sectoren, zo
als de woningbouw, de utiliteitsbouw, de
waterbouw, de wegenbouw en het bag
gerbedrijf eik door representatieve orga
nisaties vertegenwoordigd zijn. Alleen
op deze wijze kan men ook als reële ge
sprekspartner van de overheid optreden,
zo meent hij.
Vervolgens schonk de voorzitter aan
dacht aan de arbeidsverhoudingen. Het
B.A.B.-bestuur streeft er naar met de
werknemersorganisaties nauw samen te
werken teneinde voor de arbeider werk
omstandigheden te scheppen, die een be
langrijke verhoging van de arbeidspres
tatie mogelijk maken.
Met name wordt hierbij gedacht aan
uitbreiding van opleidingsmogelijkheden,
verschil in beloningsniveau tussen onge
schoolde en gediplomeerde vaklieden,
toeslagen bij langdurig dienstverband,
beperking van ondoelmatig pendelen en
de toepassing van beloningssystemen die
gedifferentieerd zijn naar gelang de aard
van het werk.
In 1962 werd bij de Rijkspostspaarbank een bedrag van 1067 miljoen
gulden ingelegd en 823 miljoen terugbetaald, zodat in totaal 244 mil
joen werd gespaard. Aan rente werd vergoed een bedrag van 91 mil
joen, waardoor het inleggerstegoed toenam met 335 miljoen of ruim
11 procent. Het inleggerstegoed bedraagt thans 3230 miljoen gulden.
Het netto bespaarde bedrag is, vergeleken met 1961, 44.8 procent
groter. Dit blijkt uit het pas verschenen jaarverslag over 1962 van de
Rijkspostspaarbank.
Het aantal geopende rekeningen be
droeg 318.000 en overtrof daarmee het
aantal opgeheven rekeningen (177.000)
met 141.000. Het gemiddelde tegoed per
rekening nam van ultimo 1961 tot ulti
mo 1962 toe van 546 tot 593 gulden.
Het aantal spaarrekeningen dat geopend
werd krachtens de jeugdspaarwet nam
in 1962 toe en wel met ruim 131/, pro
cent tot bijna 148.000. Het cegoed op de
ze rekeningen bedroeg ultimo 1962 circa
64 miljoen gulden, hetgeen neerkomt
op een gemiddelde per rekening van 432
gulden tegen 356 gulden een jaar gele
den. Het aantal rekeningen bij het amh
tenarensparen nam in 1962 nog met cir
ca 7 procent toe tot ruim 46.000, ter
wijl aan het eind van het jaar het tegoed
20.9 miljoen gulden bedroeg. Het gemid
delde per rekening nam toe van 299
tot 450 gulden. Het aantal beleggingsre
keningen was ultimo 1962 ruim 59.000,
het gemiddelde tegoed op deze rekenin
gen bedroeg circa 4700 gulden. Uit het
feit, dat een niet onbelangrijk aantal re
keninghouders van de R.P.S. van de mo
gelijkheid tot opening van een beleg
gingsrekening gebruik heeft gemaakt,
mag volgens het verslag worden afge
leid, dat ook bij de spaarders van de
R.P.S. een wezenlijke behoefte bestond
aan deze rekeningen.
De gewone spaarrekeningen maken
uiteraard het leeuwendeel uit van
alle rekeningen. Hun aantal bedroeg
ultimo 1962 bijna 5.1 miljoen en het
inleggerstegoed op deze rekeningen
2.8 miljard gulden. Onder deze reke
ningen zijn begrepen de spaarbank
boekjes met een inleg van 2,50
uitgereikt aan jonggeborenen. Gedu
rende het afgelopen jaar werden cir
ca 59.000 van deze spaarbankboekjes
uitgereikt.
Ook bij de R.P.S. was de personeelssi-
tuatie bijzonder zorgelijk. Het grote per
soneelsverloop deed de resultaten van
een vrijwel ononderbroken aanwervings
campagne nagenoeg teniet. Om in het
tekort aan arbeidskrachten te voorzien,
werd daarom zoveel mogelijk uitbreiding
gegeven aan het aantal personeelsleden
belast met gedeeltelijke dagtaken (in
hoofdzaak gehuwde vrouwen).
De bedrijfskosten stegen met 2.5 miljoen
gulden tot 16.6 miljoen. Een groot deel
van deze toeneming, n.l. circa 1 miljoen
gulden, komt op rekening van de loon-
post. De verlies- en winstrekening ver
toont een overschot van 19.9 miljoen gul
den, dat op grond van het bepaalde in
de postspaarbankwet ten gunste van het
reservefonds werd gebracht.
WWMWWWWUVWWVWVWWlftAftAAA/WWWW
Deze twee Engelse meisjes bestude
ren een Romeinse mozaïekvloer uit
de tweede eeuw, welke door oud
heidkundigen is blootgelegd in een
veld te Fishbourne bij Chichester
in Sussex. Het mozaiek, uitgevoerd
in heldere kleuren, toont o.m. een
cherubijn op een dolfijn. Het vrij
grote kunstwerk is omgeven door
een zwart-witte rand. Het duurde
drie jaar voordat het mozaïek onge
schonden was vrijgemaakt. Een
zeer interessante ontdekking vorm
de een verwarmingssysteem onder
de vloer van wat eens een riant Ro
meins huis moet zijn geweest.
^V\Ts/VV\AA/V\AA/V\A/\/V\/VV\/\/V\/\/VV\/V\/SAAA/VV\/VVVWVVVVVVVWVVV\AA/VV\AA/\A»V\/VV%A/VAAAA/%A/\AA/%/VV\^/%A^/VV%AIVV%AA/VVVWV\/\/V\AAAAA<WAA^VWWWIVVVVWWV%^WWVWWVVVVWVWVVVVV\/W\/V\A/V\/VV\/\A/\/VVVVVV
Nog dit jaar zullen groepen jon
ge vrijwilligers in het kader van
het „Jongeren Vrijwilligers Pro
gramma" naar projecten in Ka
meroen en Brazilië vertrekken.
De groep voor Kameroen, die uit
twaalf dames en twaalf heren en
twee leiders bestaat, is reeds in op
leiding en zal 20 november per boot
naar Afrika vertrekken. De stand
plaats van de meeste deelnemers
wordt Bambui, waar men zal trach
ten het na het vertrek van de Engel
sen in 1960 gesloten landbouwinsti-
tuut weer te openen. Hier zuilen de
tien landbouwkundigen voornamelijk
werkzaam zijn. Voorts bestaat het
gezelschap uit vijf dames en heren,
die gespecialiseerd zijn als sportlei
ders en in handenarbeider, vier huis
houdkundigen, een verpleegster, een
vrouwelijke dokter, een administra
teur, een drukker en een statisticus.
De laatste twee zullen voorlichting
gaan geven aan respectievelijk de
staatsdrukkerij in Buea en het minis
terie voor statistiek.
Voor het project in Brazilië de
bouw van een opleidingsinstituut voor
verpleegsters en de bouw van een al
gemeen ziekenhuis in de stad Campi-
na Grande en daarnaast het ter hand
nemen van de wijkverpleging in deze
stad en de wijde omgeving zijn thans
reeds achttien kandidaten uit 400 ge
gadigden geselecteerd. De opleiding
van deze groep begint op 1 oktober en
zal voor het eind van dit jaar afge
rond moeten zijn. Verwacht wordt
dat deze groep voor 1 januari 1964 in
Brazilië zal zijn aangekomen.
Het Braziliaanse project is opgezet
door de Nederlandse arts C. W. de
Ruyter, die al enkele jaren met zijn
echtgenote en in de streek van Cam-
pina Grande werkzaam is. Hij heeft
enkele jaren geleden de „Stichting
Steunfonds Gezondheidszorg Brazi
lië" in het leven geroepen, die aan
vankelijk alleen met particuliere sub
sidies heeft gewerkt. Thans echter
heeft de heer De Ruyter, die dinsdag
in het Tropeninstituut in Amsterdam
aan de toekomstige Brazilië-gangers
het een en ander over de streek ver
telde, de toezegging van de Neder
landse regering gedaan dat zij twee
derde (ongeveer 1 mij. gulden) van
de bouw- en exploitatiekosten van de
verpleegsterschool voor haar reke
ning zal nemen. Ook heeft hij bij de
Duitse regering een verzoek tot fi
nanciële hulp gericht voor de bouw
van het ziekenhuis, waarmee men in
middels al is begonnen.
De heer De Ruyter vertelde, dat de
gezondheidszorg in dit deel van Bra
zilië bijzonder slecht is. Er zijn in
Campina Grande wel 110 artsen maar
er is geen personeel om deze medici
terzijde te staan en buiten de stad
komen deze doktoren in het geheel
niet.
Hij zei, dat de toestand daar te ver
gelijken is met die van honderd jaar
geleden in ons land, de inrichtingen
waarin de artsen in deze streek moe
ten werken verdienen die naam nau
welijks. Hij hoopt nu echter op 1 ja
nuari 1965 met de opleiding aan de
dan gereed gekomen verpleegster-
school te kunnen beginnen en het zie
kenhuis voor 1966 klaar te hebben.
Aan de bouw van beide instituten zul
len de Nederlandse vrijwilligers, die
zich met inbegrip van de opleidings
periode voor een periode van twee
jaar aan het „jongeren vrijwilligers
programma" hebben verbonden, een
belangrijke bijdrage kunnen leveren.
WWWWWWWWWWMWWIIlllllllllWfWIWWWinWIWWWWWWWWWIWIWWWWWWWMWWIIIflAfMIIIIIllWiiJ^^
De 47-jarige Ben Bella, Algerije's eer
ste premier, die eens beloofde zijn
volk naar de vrijheid te voeren, is blijk-
baas van gedachten veranderd óf hij
heeft een zeer curieuze opvatting van
wat vrijheid is. De plannen die hij aan
het uitvoeren is, hebben althans bij dui
zenden democratisch-denkende mensen
op zijn zachtst gezegd enige bevreem
ding gewekt. Is dat nu de veelbeloofde
democratie, waarvoor zovele Algerijnen
het leven hebben gelaten? Deze dicta
tuur van één partij, die geen opponen
ten naast zich duldt, laat staan tegen
over zich?
Sedert de onafhankelijkheid hebben ve
le Algerijnen zich, soms wellicht onbe
wust, met deze vraag beziggehouden.
Zij slikten in een aantal gevallen hun
wrevel weg met de gedachte, dat het
in een jong land, met pas een langduri
ge burgeroorlog achter de rug, mis
schien niet anders kon. Algerije was
één grote puinhoop en kwam immers
handen tekort om in deze chaos orde
te scheppen. De Fransen, landbouwers,
bestuurders en technici, hadden zich uit
de voeten gemaakt. En onder de heet-
geblakerde Algerijnen was voor deze
wacht geen aflossing te vinden. Opstan
delingen, die meer dan zeven jaar lang
een vogelvrij leven hadden geleid, moes
ten in het gareel worden gebracht. Met
politieke vrijbuiters diende hetzelfde te
gebeuren. Er was daarom behoefte aan
een streng regime en men vergaf Ben
Bella, de sterke man van het nieuwe
Algerije, veel. De Algerijnen troostten
zich trouwens met de gedachte dat het
na een aantal jaren wel beter zou gaan.
Maar nu voelen velen zich toch verra
den. Hoevelen dat zijn. zal misschien
aanstaande zondag blijken, wanneer
Ben Bella zijn nieuwste plan aan liet
volk voorlegt. Zeven miljoen mensen
zullen zich die dag uitspreken over Al-
gerijes eerste grondwet, een zeer aan
vechtbaar werkstuk, omdat het niet in
de eerste plaats de rechten van het volk
veilig stelt, maar wél die van zijn lei
der, Ben Bella zelf.
Volgens die nieuwe grondwet zal de
president ook hoofd van de regering
en opperbevelhebber van de strijdkrach
ten zijn. Voorts is de president hoofd van
de rechterlijke macht en secretaris-ge
neraal van het Nationale Bevrijdings
front, de F.L.N. Deze cumulatie van
ambten doet een beetje denken aan de
communistische staatsstructuur. Met al
le macht in handen van één man, kan
men van een democratie tenminste niet
spreken. Vooral niet, omdat verder een
éénpartij-stelsel zal worden ingevoerd.
Alleen de F.L.N.die door Ben Bella
in de voorafgaande maanden reeds ge
zuiverd is, kriisrt bestaansrecht en wie
het niet met deze partij eens is, kan
wel emigreren. Dit laatste hebben enke
le vroegere collega's van Ben Bella dan
ook reeds gedaan. Sommigen hebben
zelfs een toevlucht gevonden in Frank
rijk, het land, dat zij enkele jaren gele
den nog heftig bestreden, maar waar
het nu toch beter is dan thuis. Daar in
Frankrijk voeren zij een vruchteloze op
positie teven Ben Bella's autoritaire
bewind. Zij stoken de Franse Algerij
nen in Parijs op en misschien komt
het op die manier nog wel tot een twee
de bursreroorlog al is het niet waar-
schijnlijk, dat de Franse regering de re
bellen daar veel kans voor zal geven.
Want tussen Frankrijk en Algerije be
staat momenteel een vrij aardig'e ver
standhouding. Ben Bella heeft zelfs een
bezoek afgezegd, dat hij op de 26ste van
deze maand aan Washington zou bren
gen. Drukke bezigheden hebben hem
verhinderd, zo luidt het officiële excuus,
zinspelend op het referendum van zon
dag a.s., maar het is twijfelachtig of
Ben Bella's constitutionele spelletje een
opwelling van een moment is geweest.
Plotselinge improvisaties zijn namelijk
niet in overeenstemming met zijn karak
ter. Reeds in Franse gevangenschap
werkte hij aan plannen om 'zich van
zijn politieke vrienden te ontdoen, zo
dra de strijd met Frankrijk zou zijn ge
streden.
Ook deze grondwet is ongetwijfeld een
werk van lange adem geweest. De re
den, welke Algiers opgaf voor het uit
stel van Ben Bella's Amerikaanse reis is
daarom weinig overtuigend. Wél kunnen
we er zeker van zijn, dat dit uitstel in
Parijs weerklank heeft gevonden. Pre
sident de Gaulle, wiens regering zelfs
tot de conclusie is gekomen, dat zij be
tere communicatie-satellieten weet dan
de Amerikaanse Telstar en Relay schept
een sadistisch genoegen in iedere teleur
stelling, welke Washington wordt be
zorgd.
Zo speelt Ben Bella een handig spelle
tje. Gebruikmakend van president
de Gaulles zwakheden, troggelt hti
Frankrijk de franken af die hij nodig
heeft om in het zadel te blijven.
Ben Bella bevyijst opnieuw, dat hij een
ras-intrigant is, de zoveelste op macht
beluste leider in Afrika, waar hij con
curreert met Nasser en deze tegelijk
probeert zoet te houden door de illusie
van een verenigde Arabische wereld le
vend te houden.
Zo is Ben Bella, de man die nauwelijks
een jaar geleden naar Washington reis
de met complimentjes voor Kennedy en
op dezelfde reis ook Havana bezocht,
waar hij prompt de Amerikanen afviel
en het bewind van Castro prees als het
enig gelukzaligmakende.
Castro is dan ook een van de staatschefs
in deze wereld, die er in geslaagd zijn
hun volk met een eenpartij-regime op te
schepen, een manoeuvre, die de leider
van voormalig Frans Kongo, abbé You-
lou, zeer recentelijk mislukte.
Een ander land, waar men wél slaagde
de is in hetzelfde Afrika de republiek
Senegal. De partij van president Seng-
hor heeft daar alle macht in handen,
controleert de activiteiten van de oppo
sitie en stopte pas geleden nog een aan
tal vrienden van de gearresteerde ex-
premier Mamadou Dia in de gevangenis
omdat de betrokkenen „orde en veilig
heid in gevaar brachten".
Deze mogelijkheden staan nu ook de
Algerijnen te wachten, wanneer zij vóór
de grondwet stemmen. Dan zal de volks
vertegenwoordiging voortaan alleen uit
F.L.N.-leden bestaan, die de regering
goedgezind zijn. Voor iedere post zal een
kandidaat worden aangewezen door de
partij, hetgeen hetzelfde is als dr rege
ring. En ook als er een president moet
worden gekozen zal er slechts één kan
didaat zijn. Op 15 september is dat Ben
Bella, die daardoor zeker is van zijn
verkiezing.
Van vrijheid in Algerije zal dan moeilijk
meer gesDroken kunnen worden.
Opmerkelijk is overigens, dat deze con
stitutionele manoeuvres vooral plaats
vinden in landen, die vroeger met
Frankrijk verbonden waren, het land
waar de democratie op het ogenblik
eveneens enkele eigenaardige trekjes
vertoont
BEN BELLA SOLITAIR