PADMOS EN SALM KWEKEN
OESTERS, MAAR ANDERE
DAN THUIS
Cartoonisten vestigen aandacht
op hun kunst met kidnapping
Weinig mogelijkheden
voor verdere ontwikkeling
Australië onderweg (III)
Opsinjoorkevan Mechelen na
veel moeite uit kast bevrijd
ONDERSCHEIDINGEN VOOR
OUD-MINISTERS EN
STAATSSECRETARISSEN
STUDENTEN VERTROKKEN
NAAR INDONESIË
Door het raam
Propaganda
VAN YERSEKE NAAR TANILBA BAY
Enorme consumptie
Helemaal anders
Mogelijkheden gering
Salon van de Humor" in Heist
PROVINCIALE ZEE UW SE COURANT
MAANDAG 5 AUGUSTUS 1968
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
'Tanilba Bay „We zijn niet trots, maar dankbaar!" Het
werd me als een laatste groet toegeroepen uit het mooie
huis aan Tanilba Bay, waar de heer en mevrouw Padmos
jazeker, uit Yerseke me met de traditionele, hartelijke
Zeeuwse gastvrijheid hadden ontvangen. In de werkschuit, niet
ver van het in een rimpelloze baai liggende steigertje, had ik
zoveel met een vijl opengebroken oesters geproefd, dat ik de
duizenden liters gefiltreerd brak water als het ware in m'n maag
voelde klotsen. In de glazen woning", die, geheel volgens de
regels van de moderne binnenhuisarchitectuur, door mevrouw
Padmos was ontworpen, was ik getrakteerd op een stevige
Hollandse schotel, zó Hollands, dat het moeilijk was me voor
te stellen aan de andere kant van de wereld te zijn.
Zo liggen de oesters in Austra
lië „opgebaard"op in de bo
dem gedreven rekken, waarop
weer afneembare stokken.
Mét de heer A. Salm eveneens
uit Yerseke afkomstig en slechts
vijftig nieter van zijn partner van
daan wonend behoort de heer J.
Padmos tot de enige Zeeuwse oester-
kwekers, die het hebben gewaagd in
Australië een nieuw bestaan op te
bouwen. Avontuur eerder dan nood
zaak dreef hen naar de boven New
Castle liggende Tanilba Bay. In 1961,
het jaar van hun aankomst, werd de
Nederlandse oestercultuur per slot
van rekening nog niet bedreigd. En
dat in 1963 de nekslag zou komen
nog verhaast door de vrijwel totale
oestersterfte in de afgelopen winter
kon toen beslist nog niet worden
voorzien.
„Australië is een geweldig oester-
land", zei de heer Padmos. „Voor de
consumptie van kreeft en garnalen
kan men er trouwens ook goed te
recht. Oesters zijn voor niemand hier
een luxe. Zowel in de winkels als in
de restaurants zijn ze bij dozijnen
tegelijk te krijgen".
De goedlachse Zeeuw vertelde me
niets teveel. In Sydney en Mel
bourne had ik al verschillende soor
ten oesterschotels geproefd wat
denkt U van Oysters Kilpatrick, of
wel van oesters met spek die niet
veel duurder waren dan andere voor
gerechten. En de trots, waarmee de
Australiërs elke nieuwkomer over
hun oesters vertellen, is ook al een
maatstaf voor het lucullisch genoe
gen, dat uit deze exquise schaaldie
ren wordt gehaald.
„De oester, die hier geproduceerd
wordt", vertelde de heer Salm, „is
een heel andere dan die in de Zeeuw
se stromen. Het is de zogenaamde
rotsoester in Nederland komt uit
sluitend de imperiaaloester voor
die inheems is aan de Australische
kust. De cultuur geschiedt voorna
melijk in het gebied tussen Melbour
ne en Brisbane. Een werkelijk inten
sieve cultuur vindt echter alleen in
het kustgebied van de staat Nieuw
Zuid-Wales plaats. De baaien, waar
de rivieren in uitmonden, zoals Bo
tany Bay, zijn wel de belangrijkste
kweekplaatsen. Nee, Australië expor
teert nog niet veel. Alleen een beetje
naar Hongkong en Singapore, geloof
ik. De honderd miljoen oesters, die
jaarlijks worden geproduceerd, ko
men vrijwel allemaal op de eigen ta
fel terecht".
„De cultuur zelf is ook geheel ver
schillend van die in het vaderland",
vulde de heer Padmos aan. „De
Zeeuwse oester bijvoorbeeld groeit op
de grond, de Australische op stok
ken, die op rekken zijn geplaatst,
welke zich boven de laagwaterlijn be
vinden. Als de dieren te hoog zitten,
groeien ze slecht; als ze te diep in
het water staan, gaan ze dood. Hier
zeggen ze altijd: oesters moeten ook
zon hebben".
Uit het gesprek bleek duidelijk dat
een Zeeuwse oesterkweker, die naar
Australië emigreert, zich bijna totaal
zal moeten heroriënteren. De kweek
is anders, de winning is verschillend
de volwassen drie- a vierjarige
dieren moeten van de stokken, waar
aan ze zich gehecht hebben, worden
afgeklopt en ook de sortering en
het op de markt brengen van het
eigen produkt zal men moeten leren.
Eigenlijk het enige, waarvan hij on
middellijk gemak heeft, is dat hij
met een boot kan manoeuvreren.
De partners Padmos en Salm, die
zonder geld in Tanilba Bay zijn be
gonnen. hebben een allesbehalve ge
makkelijke weg afgelegd om hun
doel; een eigen bedrijf, te bereiken.
Dat ze het op 't ogenblik goed heb
ben en dat beiden een groot, eigen
huis hebben kunnen laten bouwen,
fWWVWVWWWVWWWWWWVWWWWV
zijn hier de oorzaak van, o.m. de
temperatuur van het water, het eb-
en vloedverschil, het zoutgehalte en
de slibrijkdom. Tegelijkertijd kan niet
worden ontkend dat alle beschikbare
en geschikte grond al is uitgegeven.
Volgens de „Commonwealth Scienti
fic and Industrial Research Organi
sation" zouden er echter goede moge
lijkheden in Zuid-Australië, West-
Australië en het Noordelijk Territori
um zijn. Ook Queensland en Tasma-
nië zouden voor de oesterteelt in aan
merking komen. Alleen zullen de
nieuw te gebruiken wateren moeten
worden „ontdekt", wat uiteraard ri
sico voor de pionier inhoudt.
Voor wat betreft Tasmanië kan
nog worden toegevoegd dat daar
dezelfde imperiaaloester als in
de Zeeuwse wateren inheems is.
Volgens experts zegt dit overi-
WWWWWWWV\AWWWWWIWWWWWWWM«WWMWWWMWWWWWW«WMWWWWWWWWWWWMWWWWWWWWV
hebben ze aan hun werklust en door
zettingsvermogen te danken.
„Voor we zover waren", aldus de
heer Padmos, „hebben we eerst ja
renlang in loondienst gewerkt. Dank
gens niets van de produktie-om-
standigheden en van de te vol
gen produktie-methoden.
In Nieu w-Zeeland, waar de
rotsoester weer voorkomt, is
nog nooit iets aan de oester-
kweek gedaan. Proeven zouden
echter goede resultaten hebben
gehad, terwijl er voldoende
bruikbare wateren aanwezig
zouden zijn. Er schijnen enige
wettelijke belemmeringen te be
staan, doch men is thans doen
de deze uit de weg te ruimen.
In de werkschuit zijn de oes
ters van de stokken afgeklopt.
Het vullen der standaardzak-
ken kan dan ook beginnen.
Links de heer Padmosrechts
de heer Salm.
WVWWWWWWWWWWWMWWWWWWMWWWMWWMWWWWWWWWWWWWWWIMWWWWVWWWWW/WWWWMWWWW
zij onze patroon, die ons onder meer
z'n vaarmaterieel ter beschikking
stelde, konden we hectare voor hec
tare aan de opbouw van een eigen
„farm" beginnen. We hebben nu
eigen boten: een platboom werk
schuit, een roeibootje en een motor
scheepje, eigen stokken en rekken,
terwijl we erin geslaagd zijn zo'n
vijfentwintig hectare kweekgrond te
huren".
Wat nu zijn de mogelijkheden van
de in Nederland op z'n laatste
benen lopende Zeeuwse oesterkweker
in de Australische wateren, waarmee
ook de kustgebieden van Tasmanië
en Nieuw-Zeeland worden bedoeld?
Volgens de officiële gegevens zijn in
Nieuw-Zuid-Wales ongeveer acht
honderd oesterkwekers gevestigd. De
meeste bedrijven in dit „Zeeland" van
Australië zijn klein (één a twee ar
beiders), hoewel er enkele zeer grote
ondernemers zijn.
De oesterpercelen worden door de
staat aan de kwekers verpacht. De
pachtsom is laag (ongeveer twintig
gulden per hectare), evenals trou
wens de noodzakelijke investeringen.
Die zijn: vaarmaterieel, stokken, rek
ken en zakken). Het pachtcontract,
dat vervreemdbaar is, loopt over een
periode van vijftien jaar, doch bij de
herverpachting geniet de pachter
voorkeur. Een vergunning is nog ver
eist in verband met de hygiënische
criteria ten aanzien van het water en
de behandeling van de gekweekte
oesters.
Behalve op stokken en rekken wordt
ook nog op gaas geproduceerd. De
laatste methode is echter bijzonder
arbeidsintensief, waardoor niemand
er veel voor voelt hiermee te begin
nen. De teelt valt uiteen in de zoge
naamde ,,spat"-produktie (diertjes
van een halve tot twee centimeter
lengte, die dus het larvestadium zijn
ontgroeid en die zich tengevolge van
de schelpvorming op de stokken kun
nen vastzetten), de opkweking (na
het ,,spat"-stadium van een half jaar
tot tweeëneenhalf jaar durend) en de
af mesting (maximaal zes maanden).
Onder de oesterkwekers in Nieuw-
Zuid-Wales heerst een uitgesproken
conservatieve geest. Elke gedachte
aan produktieverhoging, of export
bevordering stuit op weerstanden. De
Verenigde Staten zouden een nieuw
afzetgebied voor de bloeiende en zeer
constant gebleven bedrijfstak kunnen
vormen, hoewel het de vraag is, of
alle Australische oesterbedden aan de
bijna ridicule Amerikaanse „gezond
heidseisen" voldoen.
De volgende vestigingsmogelijkheden
zijn te onderscheiden:
1. als arbeider op een bestaand be
drijf.
2. als ondernemer op een overgeno
men bedrijf.
3. als ondernemer op nieuwe pacht
gronden.
Daar het in de oesterteelt in Nieuw-
Zuid-Wales - in andere staten wordt
de oesterteelt dikwijls als „tweede
baan" uitgeoefend om in totaal
duizend loontrekkers gaat, zijn de
mogelijkheden van plaatsing gering,
Hierbij komt nog, dat er bijzonder
weinig verloop is.
Het ondernemer zijn op een overge
nomen bedrijf houdt in dat dit be
drijf moet worden gekocht. Verkoop
komt echter zelden voor, tenzij het om
een verdere concentratie van oester
percelen gaat. Een aanzienlijke ka
pitaalsinvestering is ermee gemoeid,
voor één hectare „baai" ongeveer zes
tienhonderd gulden.
Voor de laatste categorie onderne
mer dus op nieuwe pachtgronden
zijn de uitbreidingsmogelijkheden
tussen Melbourne en Brisbane be
perkt. Natuurlijke omstandigheden
In hotel De Wittebrug te Der, Haag zijn
vrijdagavond de ministers en staatsse
cretarissen van de afgetreden regering
De Quay voor het laatst bijeen geweest.
Tijdens deze bijeenkomst heeft de nieu
we minister-president, mr. V. G. M. Ma-
rijnen medegedeeld, dat H.M. de Konin
gin aan de niet terugkerende ministers
en staatssecretarissen de volgende on
derscheidingen heeft verleend.
Tot Commandeur in de Orde van de Ne
derlandse Leeuw werden benoemd de
oud-minister-president en oud-minister
van algemene zaken dr. J. E. de Quay
en de oud-minister van financiën dr. J.
Zijlstra.
Tot Grootkruis in de Orde van Oranje-
Nassau mr. J. M. L. Th. Cals, oud-mi
nister van onderwijs, kunsten en weten
schappen.
Tot Grootofficier in de Orde van Oranje-
Nassau werden benoemd mej. dr. M.
A. M. Klompé, oud-minister van maat
schappelijk werk, drs. W. K. N. Schmel-
zer, oud-staatssecretaris van algemene
zaken en de heer M. R. H. Calmeyer,
oud-staatssecretaris van defensie.
Tot Commandeur in de Orde van Oran-
je-Nassau werden benoemd de oud-vice-
minister-president en oud-minister van
verkeer en waterstaat, drs. H. A. Kort
hals, de oud-staatssecretaris van buiten
landse zaken, drs. H. R. van Houten, en
de oud-staatssecretaris van onderwijs,
kunsten en wetenschappen, dr. H. H.
Janssen-
Tot Ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw werden benoemd de oud
ministers Beerman, Visser en De Pous,
resp. oud-minister van justitie, van de
fensie en van economische zaken, en de
heren Stijkel, Gijzeis en Roolvink. oud-
staatssecretarissen van verkeer en wa
terstaat, van economische zaken en van
sociale zaken en volksgezondeheid.
Op de terreinen van paleis 't Loo in
Apeldoorn werd een tweedaagse pony
manifestatie van de Nederlandse Pony
Club gehouden. Op de foto zien we
Welsh-pony's, waarvan de veulens net
speelgoedpaardjes zijn.
Zaterdagavond is een groep van 38 Ne
derlandse studenten van Schiphol naar
Djakarta vertrokken voor een verblijf
van zes weken in Indonesië, waar zij de
gast zullen zijn van Indonesische stu
dentenorganisaties. Deze reis is onder
deel van een studentenuitwisselingspro
gramma. Zo zullen op 9 september 40
Indonesische studenten op Schiphol aan
komen, die op hun beurt enkele weken
in ons land zullen blijven.
De leider van de Nederlandse groep, mr.
J. N. Scholten, voorzitter van de Neder
landse Staatkundige Studenten Federa
tie, vertelde voor zijn vertrek van Schip
hol dat de Nederlandse studenten eerst
een rondreis over Java wacht en tevens
de viering van de Indonesische onafhan
kelijkheidsdag op 17 augustus. Daarna
splitst de delegatie zich in groepen die
Sumatra, Borneo en Celebes zullen be
zoeken.
De delegatie is op zeer brede basis sa
mengesteld. Zij vertegenwoordigt 11 stu
dentenorganisaties en dit noemde mr.
Scholten een uniek voorbeeld van sa
menwerking in de Nederlandse studen
tenwereld. Hij raamde de totale kosten
van dit uitwisselingsprogramma op cir
ca een kwart miljoen gulden. De subsi
die van het ministerie van o„ k. en w.
bedraagt 50.000 gulden. De deelnemers
betalen 600 gulden voor de vlucht, maar
de overige kosten, inclusief tropenuit-
rusting, schat mr. Scholten op ongeveer
1500 gulden per persoon.
bieden ontspanning.
Zoals Arsenal: een
grote sigaret in formaat,
smaak en aroma.
Dan is het hoog tijd dat wij ver
trekken.
Daarmee wist Dani, dat de operatie
gelukt was en nam hij ook afscheid
van de „uiterst vriendelijke man" met
de belofte dat hij „nog zou horen
van die reportage".
U1 r stonden de afgelopen week op een ochtend een aantal toeristen
voor de ingang van de stedelijke feestzaal te Heist. Zij begre
pen werkelijk niet wat er gebeurde. Waarom mochten zij vandaag
het Salon van de Humor niet bezoeken?
De televisie! merkte er plots iemand op. En die mannen met hun
lampen, accu's en 16 mm camera's mochten wél binnen. Er kwamen
ook journalisten.... Wat zou hier gebeurd zijn?
Het lijkt wel of er een moord of een diefstal gepleegd is. En al
les gaat zo geheimzinnig. Alleen is er geen politie....
Inderdaad politie was er (gelukkig) niet. En diefstal was er ge
pleegd.
Is de politie op de hoogte? vroeg zelfs droogweg een journalist
aan stadsambtenaar en public relationsman Gobert van Heist. De
ze trok zijn schouders op.... terwijl hij keek hoe de fotografen twee
jongens en een meisje, die op de grond geboeid zaten, op de gevoe
lige plaat vastlegden. Ook loerde hij even naar een soort vliegtuig
je dat tegen de zoldering hing en waaraan een zonderlinge oude pop
hing: „opsinjoorke".
Haha! Dat is dus, die „belangrijke personage", waarvoor ik van
morgen naar hier ben gestuurd, dacht een college luidop.
Het is sinds mensenheugenis in
Vlaanderen de gewoonte dat
het Antwerpse of het Mechelse
„opsinjoorke" ontvoerd wordt.
Er zijn in de loop van de ge
schiedenis regelmatig voldoen
de Vlaamse studenten gevon
den met zoveel „zin voor tra
ditie" dat gans Vlaanderen
weer een tijdje over „opsin
joorke" sprak.
Dit jaar vonden twee cartoo
nisten het blijkbaar al te bar
dat bij die luttele zonnige da
gen, die wij thans beleven het
arme opsinjoorke in zijn muffe
kast opgesloten moest blijven.
iAn/XAAA/WVlA/VUVWVVWWVtn/VWVWVVVVVVVVWV
waker het ook zou bemerken vroeg
hij om ook de dia's te mogen zien en
de begeleidende bandopnamen te ho
ren. Terwijl dit volop bezig was ver
scheen plots zijn vriend Picha:
Hoe laat is het?, vroeg hij.
Vijf uur.
Picha was er inmiddels in geslaagd
eerst het oudere echtpaar belangstel
ling te doen krijgen voor wat in een
andere zaal te zien was en vervol
gens de vele vijzen los te schroeven
en „Opsinjoorke" uit zijn glazen kooi
te halen. Maar daarmee was men
nog niet aan het einde. Die pop was
veel groter dan voorzien: de benen
bengelden uit de tas. Men kon dus
niet naar buiten via de grote ingang.
Er werd een andere uitweg gezocht,
maar die leidde naar de kelder.
Dan maai- door het venster. Maai
er zaten heel wat mensen in het
parkje in de zon. Deze werden met
een foefje van „heeft er iemand mijn
bal gezien" afgeleid. Op dat moment
werd de zak met opsinjoorke in de
struiken gedropt. Boem! Sommige
baders hadden blijkbaar wel iets ge
hoord, maar onze cartoonist wist ze
wel te misleiden. Uiteindelijk was het
zover dat de zak met de buit veilig
in de auto geraakte evenals cortoo-
niste-reporter Dani, die zijn eerste
filmloze fotoreportage achter de rug
had.
Vandaar werd gereden naar een rus
tige plek in de duinen (zelfs met dit
heerlijk augustusweer blijken die nog
te bestaan aan de Belgische kust) en
werd de camera (mét film deze keer)
weer bovengehaald om de „bewijsfo-
to's" te maken.
ledereen heeft zo z'n
eigen genoegens. Ze geven
het leven kleur en
Opsinjoorke was de voorafgaande
zondag gestolen op de tentoonstelling
over Mechelen en Tongeren, die
plaats had in het stadhuis te Blan-
kenberge. Dat had alvast in de krant
gestaan. Maar de drie, die men in
middels de boeien had afgedaan en
die de daders van deze „snode daad"
bleken te zijn, lieten verstaan dat zij
nu eens de juiste versie gingen ver
tellen.
Iedereen ging zitten. Hubrecht Go
bert, de organisator van dit „Salon
van de Humor", stelde ons het drie
tal voor: de cartoonisten Dani en Pi
cha met zijn verloofde. Ze werden ge
decoreerd met een grote kartonnen
humoristenorde. waarna zij hun ver-
Zaterdagnamiddag trokken zij ge
drieën naar het stadhuis van Blan-
kenberge. Er bleek een bewaker te
zijn terwijl er ook een zeer lang
zaam voortschuivend echtpaar aan
wezig was in de bovenzaal waar „op
sinjoorke" in zijn plexiglazen kast
gevangen zat. Dani moest de bewa
ker bezighouden terwijl Picha en zijn
verloofde moesten zien dit echtpaar
af te leiden en hun slag te slaan.
Dani vertelde aan de bewaker dat hij
een reportage moest maken over
Tongeren. De bewaker had blijkbaar
iets gehoord over plubic relations en
deed zijn best om zo behulpzaam mo
gelijk te zijn. Dani noteerde en foto
grafeerde, maar hoorde tussendoor:
kxK=2._" ~t ie
0 Op ae Amerikaanse luchtmachtbasis Ed
wards in Californië zijn proeven genomen
met een jachtbommenwerper van het type
F-5A, die een snelheid heeft van 1600 km
per uur. Het toestel, dat vervaardigd wordt
door de Northrop vliegtuigfabriek, kan lan
den in de directe omgeving van slagvelden.
Het kan geschut, bommen, raketten en na
palmbommen vervoeren.
(i De Iraakse regering heeft plannen opge
steld om het percentage Irakezen dat bij
de oliemaatschappijen in het land werkt te
verhogen. Volgens het blad „Al Arab" zal
dit percentage dit jaar van 75 tot 80 procent
stijgen.
In Moskou is een perstentoonstelling ge
opend. Volgens deze manifestatie heeft de
Russische pers een dagelijkse oplage van
80 miljoen exemplaren, of 1/3 van het totaal
aantal exemplaren in de wereld.
Maar wat was nu de bedoeling
vroeg de persman.
Wel vooreerst hebben wij als deel
nemers aan het Salon van de Humor
enige tijd geleden een brief gekregen,
waarin een ieder cartoonist werd ge
vraagd naar best vermogen propa
ganda te maken voor deze tentoon
stelling. IJ ziet: wij hebben ons best
gedaan.
Tevens is deze stunt bedoeld om de
stichting van een groep Belgische
jonge cartoonisten aan te kondigen.
Deze stichting zal waarschijnlijk in
september e.k. te Brussel plaatsvin
den.
Sommige journalisten verdenken er
Hubrecht Gobert, de handige plubic
relationsman van Heist van de „zo
veelste ontvoering van opsinjoorke"
te hebben uitgedacht. Hij ontkent
evenwel. Dit neemt niet weg dat hij
er niet alleen inslaagt ieder jaar weer
een en ander te brengen dat de aan
dacht vestigt op deze gezellige fami
liebadplaats, maar tevens weet hij er
de t.v., de radio en de pers toe te be
wegen ruime aandacht aan zijn eve
nementen te schenken.
Onder het thema „Het Toeristisch
Verkeer" wordt deze tentoonstelling
van de humor gehouden die tot 16
augustus iedere dag van 10 tot 13 en
van 15 tot 22 uur voor het publiek
gratis toegankelijk is.
Er werden 165 cartoons ingestuurd
door de volgende Belgische specialis
ten in dit genre: Brasser, Bugh, Buth,
Cabra, Cockx, Crabbe, Cram, Dani,
Jo de Meester, Bob de Moor, Den-
kens, Frankivo, Freddy, Ray Gilles,
GoT, Guido, Guno, Horn, HugoKé,
Hullaert, Joke, Lempereur, Lie, Linck
Miltor, Picha, Ploeg, Sehleiper, Sleen,
Tuur, Vanbogaerd, Horn jr., Bot het
Moorke, Vendenveen jr.
Het gemeentebestuur van Heist dat
met het eerste Salon van de Humor
in 1962 aan 17.136 bezoekers een
totaal van 2.810.304 glimlachen ont
futselde, rekent op meer dan 3.000.000
glimlachen bij de 165 toeristisch ver
keerde cartoons.
