N.A.M. START DE EXPLOITATIE VAN HET GRONINGER AARDGAS Belgische ambtenaren weer aan het werk WENNEKER Commissaris der koningin stelt eerste boorput in gebruik In juni 1964 installatie met buizenleiding wellicht gereed Aardgasvoordeel moet aan allen ten goede komen' FRANS TEAM WINNAAR OP EEN MIDDELMATIG SONGFESTIVAL Victorie mokum. IN COLLECTIE HUIS DIOR GEEN LANGE ROKKEN De laatste der bleekgezichten rokmmS Bemanning Luchtmachtoefening N.A.V.O. hoven West-Europa De prijs Ministerie van Financiën Eenheidsvakhond: stakingsactie geschorst Overeenkomst Alg. Bijstandwet 1 januari 1965 van kracht GEEN VERRASSINGEN IN KNOKKE Paul Louka won bijzondere prijs Geknoei De laureaten Geen ontdekking? POLITIE EN MILITAIREN IN MALAKKA OEFENEN Miljoenen ONDER DE ROOK VAN MOKUM Eerste reactie: „teleurstellend" Dominerende kleur: kersthoomgroen Kerstboomgroen' Patou Jeleurstellend' VRIJDAG 26 JULI 1963 PROVINCIALE ZEEUW SE COURANT 3 De commissaris der koningin in de provincie Groningen, mr. C. L. W. Fock, heeft gistermiddag te Slochteren de exploitatie van het Gronin ger aardgas officieel doen aanvangen door in aanwezigheid van zeer vele wit gehelmde autoriteiten, onder wie de oud-minister van econo mische zaken drs J. W. de Pons in een moderne boortoren een handle over te halen tengevolge waarvan de put Slochteren 3 werd „inge- spud" (wanneer de beitel voor het eerst de grond in gaat spreken de boortechnici van inspudden) Slochteren had de eer als eerste gemeente in ons land deze moderne boorinstallatie binnen haar gren zen te zien boren. Voor de boring wordt gebruik gemaakt van een diesel elektrisch aandrijfsysteem van een geheel nieuw principe. Bij dit door de N.A.M. ontwikkelde systeem worden de generatoren en de elektromotoren in series ge schakeld waardoor een zogenaam de ring ontstaat, die door gelijk stroom wordt gevoed. Het gevolg is dat de installatie buitengewoon soepel geregeld kan worden en dat bediening tot in alle onderdelen mogelijk is vanaf de boorvloer met behulp van een centraal paneel. De installatie heeft een waarde van ruim drie miljoen gulden. Teneinde deze kost- hare installatie zo efficiënt mogelijk te benutten is het van belang zoveel mo gelijk meters te boren in zo kort moge lijke tijd en de tijd die nodig is voor op bouwen en afbreken tot een minimum te beperken. Hiertoe werden de nodige voorzieningen getroffen. Alvorens de commissaris der konin gin het startsein aan de N.A.M. mocht geven om het Slochteren-veld in produktie te brengen, vertelde ir. J. M. P. Bongaerts, directeur van de N.V. Nederlandse Aardolie Mij iets over de manier waarop de exploitatie van dit gasreservoir zal worden ver richt. Een studie heeft uitgewezen dat in theorie tot grote produktie per put gekomen kan worden, indien bui zen met grote diameter tot in de gas- voerende laag gebracht kunnen wor den. Door de grote diepte waarop de ze zich bevindt, ongeveer 2800 meter, en het dikke zoutpakket, waar men doorheen moet boren, ongeveer 1500 meter, zijn er echter technische be perkingen. Dit heeft geleid tot een ontwerp, waarbij door putten in groepen bij elkaar te plaatsen toch het bovengenoemde effect wordt verkregen. Men kwam tot een op timale groep van acht putten op 70 me ter van elkaar. Door deze putten bij elkaar te plaatsen is een gemakkelijke- ker controle mogelijk. Op 1 december a.s. hoopt de N.A.M. een tijdelijke aan sluiting te hebben op het bestaande S. G.B.-net nabij Hoogezand. De levering zal dan echter nog gering zijn, ongeveer 300.000 kubieke meter per dag, daar dit de bestaande capaciteit van het net is. In juni 1964 hoopt de N.A.M. deze loka- tie in Slochteren met al zijn installaties gereed te hebben, waarbij vermoedelijk een afname van 6 miljoen kublieke me ter per dag kan worden verzekerd. Dan zal waarschijnlijk ook reeds een deel van de afvoerleiding naar het centrale afle- veringspunt ten zuiden van Hoogezand gereed zijn voor verkoop van Groninger gas aan de Gasunie. Advertentie Wetenschappelijk is vast komen te staan, dat de z.g. „bleekgezichten", uit de bekende Indianenboeken nagenoeg geheel zijn uitgestorven. Tot voor maan dag jl. was de heer MacSchatterbrane de laatste rechtstreekse afstammeling van de „bleekgezichten". Nu gebruikt Mac dagelijks NIVEA ZONnebadmidde- len, en het is frappant zo bruin als hij wordt (en zo snel!) Ja, ook U kunt in een ommezien bruin worden met NIVEA ZON, écht bruin, zelfs met weinig zon. Naar de rijksluchtvaartdienst heeft mee gedeeld zullen de geallieerde strijdkrach ten van centraal-Europa volgende maand een vier dagen durende N.A.V.O.- iuchtmachtoefening houden boven Frankrijk, Duitsland, België en Neder land. De oefening zal in de vroege ochtend van 17 augustus beginnen en om 16 uur om 20 augustus eindigen. Ons land ligt evenals België en West- Duitsland in het gebied, dat voor laag vliegen is aangewezen. De aan de oefe ning deelnemende toestellen zullen bo ven België en Nederland op hoogten tussen 300 en 1200 meter vliegen, boven Duitsland kunnen zij tot op 150 meter de grond naderen. Ir. Bongaerts deelde mee dat afge zien van het personeel dat de boorin stallatie bemand en het bewakings personeel de eigenlijke produktiestaf voor het gehele gasveld uit een spe ciaal in dit werk opgeleide kleine streng geselecteerde groep van ten hoogste veertig man bestaat. Intus sen blijft het aftasten van de Gronin ger concessie zijn voortgang vinden. Hiervan getuigt een boorinstallatie in Birum die deze maand haar werk zaamheden heeft aangevangen om gegevens te verstekken over de geo logische structuur van dit gebied. Een boring met verkenningskarakter wordt ook ontworpen bij Midwolda. Nadat mr. Fock had gesproken over de aanwendingsmogelijkheden van het gas Het resultaat van de onderhandelingen die op het ogenblik worden gevoerd tus sen de Gasunie en de gemeenten, zal in de eerste plaats moeten zijn een duide lijke verlaging van de inkoopprijs voor de gemeenten. Het is te verwachten dat de gemeenten de voordelen van de lagere inkoopprijs van het gas aan de afne mers zullen doorgeven. Dit heeft drs. De Pous op 23 juli toen nog minister van economische zaken meegedeeld in antwoord op schriftelijke vragen van het Tweede-Kamerlid de heer Van Pelt (p.s.p.). Bij het overleg tussen minister De Pous en de deelnemers in de Gasunie heeft vanaf het begin voorop gestaan, dat de voordelen van de aardgasvondsten aan alle gasverbruikers ten goede zouden moeten komen, mede omdat een verla ging van de prijs de gewenste omzet- vergroting tot stand kan brengen. Door een grotere omzet zullen de distributie- kosten kunnen dalen en dit zal een ver dergaande prijsverlaging mogelijk ma ken, zo verklaart drs. De Pous. Hij wijst er wel op dat het uit kostprijs- technische overwegingen aannemelijk is dat de verbruikers die meer gas gaan af nemen, een groter prijsvoordeel zullen hebben dan de afnemers bij wie de af name van gas min of meer gelijk blijft. (in de huishouding als brandstof, in be- drijfshuishoudingen voor ondervuring van elektrische centrales en als grond stof voor chemische processen) zei hij: bij deze gebruiksmogelijkheden zullen telkens de economische aspecten van grote betekenis zijn. Dat wil zeggen dat de prijs waarvoor het gas op de markt wordt gebracht bepalend kan zijn voor het gebruik dat men ervan zal gaan ma ken. Ik kan me niet aan de indruk ont trekken dat over de prijs wel eens iets te gemakkelijk wordt gedacht. Deze zal aanlokkelijk moeten zijn ook om de concurrentie met de andere energiebron nen aan te kunnen. Het toekomstige suc ces van de N.AM. zal echter in hoge ma te afhankelijk zijn van de verkooppoli- tiek van de Gasunie en van de politiek van de regering. Mr. Fock releveerde ten slotte nog even de reservering van 25 miljard kubieke meter voor het noorden des lands. De beschikbaarheid van het gas tegen een adequate prijs kan er toe bijdragen dat in het noordelijke probleemgebied een aantal industriële bedrijven wordt ge vestigd, die door hun karakter een be langrijke structuurverbetering in de to taliteit van de industriële bedrijvigheid aandringen. Er wordt niet meer gestaakt door douane- en belastingambtenaren in België. „In alle diensten is het werk hervat", zo deelde het Belgi sche ministerie van financiën gis teren omstreeks het middaguur mee. Afgevaardigden van de eenheidsvakbond van financiën, die de staking tien dagen geleden proclameerden hebben er overi gens de nadruk op gelegd, dat de huidi ge werkhervatting slechts mag worden beschouwd als een schorsing van de stakingsactie. „Alle problemen zijn nog niet opgelost", verklaarden zij. Een er van is de erkenning van hun organisa tie. Tijdens de woensdagavond gehouden bespreking op het ministerie van finan ciën met vertegenwoordigers van de wel erkende vakbonden werd een voor lopige overeenkomst aanvaard betref fende salarissen en arbeidsvoorwaarden voor het personeel der belastingdiensten. Geholpen door de speurhond „Rex" zoekt de politie hier in de bosjes langs een eenzame weg bij Banwell in het En gelse graafschap Somerset naar sporen van de drie daders van de gruwelijke moord op de vijftienjarige liftster Bar bara Herron. Barbara en haar zeventien jarige vriendin, Joan McMulty, die op hun vakantietocht een lift hadden gekre gen van drie jongens in een grote oude bruine auto, werden op deze plaats met messen aangevallen, waarbij Barbara op gruwelijke wijze om het leven werd ge bracht en Joan zeer ernstig werd ge wond. Voor sommige categorieën ambtenaren werd een salarisverhoging van 1000 tot 1500 per jaar in het vooruitzicht gesteld. De Gazet van Antwerpen meldde, dat berichten in sommige Nederlandse bla den volgens welke de Belgische douane tijdens de 10-daagse staking geen con trole zou uitoefenen, hebben geleid tot de aanhouding van vijf botersmokke- laars. Zij werden gesnapt aan grens posten in Limburg. Er kon 20.000 kg boter in beslag worden genomen. Het ligt in de verwachting dat de Alge mene Bijstandswet in werking zal tre den op 1 januari 1965. Dit heeft de vroe gere minister van maatschappelijk werk, mej. dr. M. A. M. Klompé, de gemeente besturen meegedeeld. De wet is dezer dagen in het staatsblad verschenen. Een aantal bepalingen van de wet. be trekking hebbende op de voorzieningen, die door de gemeentebesturen moeten of kunnen worden getroffen in verband met een juiste uitvoering van bijstands verlening, is inmiddels in werking ge treden. Deze bepalingen betreffen de opdracht tot het vaststellen door de ge meenteraad van voorschriften terzake de behandeling van aanvragen om bij stand en betreffende de behandeling van bezwaarschriften. De bepalingen hebben voorts betrekking op de bevoegdheid van de gemeenteraad tot het instellen van een college voor de verlenging van bijstand en van een commissie van ad vies. f Advertentie) fWVWVWWVWWWVWWVWWVWWWVWWW (Van onze Brugse correspondent) Er heerste gisteravond in de hel verlichte auditiezaal van het Casi no in Knokke niet de minste span ning voor de finale van de lustrum- uitgave van de „Europabeker voor Zangvoordracht". Iedereen wist dat de Fransen verdiend zouden winnen en dit gebeurde dan ook. Frankrijk behaalde 486 punten tegen Engeland 436 punten. De winnaars ont vingen 200.000 francs en de Britten 100.000 francs. De overige teams ont vingen elk 50.000 francs. Ze behaalden in de schiftingswedstrijden de volgende punten: 3. België 800,5 pnt.; 4. Duits land 771,5 pnt.; 5. Nederland 768 pnt.; en 6. Italië 736 pnt. De speciale prijs van de pers, waaraan een bedrag van 20.000 francs verbon den is, ging naar de Belg Paul Louka, die. na de wedstrijd een recital ten beste gaf, waarmee hij veel succes oogstte. Eigenlijk hing over dit internationale songfestival dit jaar een atmosfeer van lusteloosheid. Er was geen sensatie, die voor het grote publiek toch de pikante saus is, die de schotel zoveel aantrek kelijker maakt. Bovendien kan moeilijk verbloemd worden dat er maar erg mid delmatig werd gezongen. Dit jaar dus geen topgebeuren en vooral geen sterke persoonlijkheden, die hun tegenstrevers overschaduwden en aan de Belgische kust de gedroomde springplank vinden naar de roem. Aanvankelijk zag het er naar uit dat de internationale jury onder leiding van Emile De Radoux, ditmaal bij zonder eerlijk zou te werk gaan bij de puntentoekenning, maar de opti misten kregen het deksel op hun neus. Er waren weer onbegrijpelijke vergissingen en berekeningen, die in het verleden reeds oorzaak waren van een devaluatie van dit songfes tival. Vele jonge kleinkunstenaars durven het immers niet meer aan hun reeds verworven faam in de waagschaal te stellen, omdat zij vre zen niet volkomen naar hun werke lijke waarde beoordeeld te worden. De Nederlandse kolonie was zondag avond ontgoocheld. Er werd zelfs een ogenblik gedreigd met „staking", maar zover kwam het uiteindelijk niet. De verbolgenheid van de Nederlanders was dit jaar zeker gegrond. Het team van Willem O. Duys, dat beslist geen gek figuur sloeg op het festival, verloor achtereenvolgens van de Belgen en de Britten. Het is een onloochenbaar feit dat de Britten na hun optreden tegen Nederland al te gul met punten werden bedacht. Gevolg van dit geknoei; bit terheid in de Nederlandse rangen maar ook kwade gezichten in het Bel gische kamp, daar de Engelse deelne mers hierdoor hun ploeg voorbijstreef den met anderhalf puntje, waardoor de Britten in de finale kwamen. Er steekt natuurlijk iets ongerijmds in. De Bel gen boekten een overwinning op de Ne derlanders en de Britten en toch verza melden ze uiteindelijk minder punten dan deze laatsten! De jury, die gewoonlijk op elk festival onder vuur wordt genomen, zou nog voor meer verrassingen zorgen. De Fransen, die maandagavond voor het eerst voor de helwitte schijnwerpers in de snikhete auditiezaal van het Casino stonden, werden stormachtig toege juicht. Ze verdienden dit ook. Het is zonder enige twijfel de meest sympa thieke en vooral homogene ploeg. De Italianen hadden eerst uitgepakt met enkele pseudo-operanummers en een reeks erg banale liedjes, waarin zij bewezen over een zangerige, knappe stem te beschikken, waarmede dan ook alles gezegd is. Met nog meer over gave werd juist daarom geluisterd naar het verkwikkende, spirituele, echt- Franse chanson, uitstekend gepresen teerd door Anton Valery, Nicole Croi- sille, Billy Nencioli en een enigszins zwakkere Gerard Melet. Erg melodra matisch bracht Jacqueline Danno een interpretatie van „Et maintenant..." van Gilbert Bécaud. Er kwamen zelfs traantjes bij te pas, wat haar een da verend applaus bezorgde. Het klinkt on gelooflijk, maar dit scheen het ook dik te doen bij de juryleden, zodat achteraf smalend werd beweerd dat Jacqueline Danno zeker 10 punten kreeg per traan. Frankrijk veroverde inderdaad een fan tastisch aantal punten, namelijk onge veer honderd meer dan de Italianen en vijftig meer dan alle andere ploegen. Frankrijk verdiende beslist ruim schoots te winnen, maar zeker niet met een dergelijk puntenverschil. Hierdoor stond het reeds vast wie de beker en de daaraan verbonden 200.000 Belgische francs in de wacht zou slepen.... en daarmede was ook de spanning er uit. Wat Jacqueline Danno betreft. La ten we elkaar niet verkeerd begrij pen. Zij acteert en zingt bijzonder knap. Alleen „Et maintenant" deed ze met haar traantjes wel wat ge weld aan.... maar misschien was dit wel de bedoeling! Ook in de Duitse ploeg zitten geen hoogvliegers, wel enkele sympathieke mensen, die vrij goed een liedje bren gen, maar dit is dan ook alles. Nana Gualdi, Mary Roos, René Kolo, Teddy Parker of Gisela Marell gaven niet de indruk ooit kleinkunstenaars met we reldfaam te zullen worden, al werden van laatstgenoemde reeds heel wat platen in Duitsland op de markt ge bracht. Te Knokke wordt het kaf van het ko ren gescheiden. Als men de reeds uit gebreide lijst van de deelnemers aan dit festival in de voorgaande jaren na loopt, springen dadelijk enkele bekende namen in het oog. Het zijn steeds figu ren, die de kans Knokke met beide handen grepen. Wij denken aan Inge Brandenburg, Udo Jürgens, Isabelle Aubret, Hannelore Auer, Simonne Politie en militairen op Malakka zullen het komende weekeinde grootscheepse oefeningen houden. Eerder is aangekon digd dat de regeringen van Malakka, Singapore en Engeland zich zorgen ma ken over „extremistische acties te elf der ure" om de vorming van de fede ratie Maleisië tegen te gaan. Aanleiding zijn tevens de berichten over gedeeltelijke mobilisatie in Indonesië als onderdeel van de „confrontatie"-politiek van dat land ten opzichte van de voor gestelde unie tussen Malakka, Singapore en Brlts-Borneo, die op 31 augustus zal ingaan. De niet zo gelukkige Nederlandse ploeg in Knokke poseerde op de Zeedijk, Van links naar rechts Ed win Rutten, Ansje van Branden berg, Gert Timmerman, Rob de Nijs en Ciska Peters. Langlois, Rita Reys, Willy Alberti, Cor- ry Brokken, Teddy Schölten en meer recent nog Luce Klein, Alain Barrière, Anneke Grönloh, Mieke Telkamp, Lize Marke en Staf Wezenbeek. Het Wereidgebeuren Dat nu juist de lustrumuitgave van de ze Europabeker geen meevaller is ge worden, mag men beslist niet op reke ning van het Casino schuiven. De orga nisatie was tip top in orde. Er was een 80-man sterke persgroep uit binnen- en buitenland present, radio- en televisie zenders zonden de programma's uit en de deelnemers werden uitstekend bege leid door het orkest van Francis Bay en door het kwintet van Willy Albi- moor. Als elk jaar kostte dit festival weer ve le miljoenen, waarvan er een paar gul werden geschonken door een aperitief- merk. Men zal nu proberen nog wat te dokte ren aan één zieke, blijkbaar ongenees lijke plek; de samenstelling van de ju ry. (Advertentie) Tot voor kort lagen er enkele plaatsjes onder de rook van Am sterdam: Diemen, Amstelveen, Slo ten, Ransdorp enz. Maar nu ligt heel Nederland onder de rook van Mokum. Onder de getfrige rook van die lekkere siga ret in dat leuke pakje. Overal waar sigarenwinkels zijn - overal waar rokers en rooksters wonen vindt men die sympathieke sigaret. En iedereen drukt z'n tevredenheid over dit feit uit met de woorden: MOKUM ROKUM'. Dè sigaret voor Nederland, 'n Vondst... en 25 voor 1 gulden! A'VVlA'VVtAA'VVVV*A'VVVVVVV*AAAAAAAAAA/WWVVWIfWWVVVWWt/UIAA#IA/WVV\AfWWWVI#tA/\/\A4VVWVVWtA#V\AA#VI#WVWWWWVWWV\A#W\AAA/\AJ\AAAA/IAAAAAAAAAAA/WlWV\A Op de herfst- en wintermode- presentaties in Parijs is giste ren het huis Dior aan het woord gekomen. Welnu, de rokken val len tot net over de kniekap, de taille is met een ceintuur aan gegeven en de schouders zijn breed. De collectie van Dior, ontworpen door de couturier Mare Bohan, omvatte pakjes met korte jasjes en rechte rokken, en een „ochtendtailleur" met een langer tot de hals toegeknoopt jasje, gedragen op een ingenomen jumper. Bohan had al van te voren aangekon digd dat hij geen radicale veranderin gen zou aanbrengen. De omstreden mantelpakken van Bo han sloten nauw om het middel, meer dan sinds een paar jaar in Pa rijs is getoond. Het jasje eindigde bijna onderaan de heup met splitten van de zoom tot de taille. Twee rijen knopen liepen van brede revers naar onder. De rok was smal, en de man nequin droeg als regel een gecein- tuurde suède blouse op heuplengte bij, met een hals die bijna tot de kin reikte. Voor op straat werd een deux-pieces getoond, die blousde op de heup. Heel veel van de toiletten hadden le ren ceintuurs, en de mouwen waren lang en hadden manchetten. Maison Dior, dat op een overweldi gende belangstelling mocht rekenen, toonde overhemdjaponnen in zij en lame, en ook japonnen van rechte snit, zonder ceintuur en diepe vier kante decolleté's ter accentuering van de vrouwelijke lijn. De namiddagtoiletten van Bohan mengden tweed met stiksel, kant en zij. Zijn mantels hadden grote kra gen en er waren er onder met brede armsgaten en schouders waarop na druk was gelegd. De dominerende kleur van Bohans collectie was „kerstboomgroen". mouwen of lange mouwen. Ze hadden of een hooggesloten hals of een extra lage vierkante halslijn die de buste platter maakte. De mannequins van Dior droegen het haar kort met een „eendestaart" van achter voor overdag, en pruiken en toupets voor de avond. Een klein grapje van Bohan was een klein zwart kapje met twee duivelshoren- tjes, gedragen bij een geëigende zwarte cocktailjapon met grand de colleté. Bij een pakje in tweed grijs-suède schoenen met platte hak en veters tot het midden van de kuit. Uit commentaren die op Diors col lectie geleverd werden, was op te maken dat er geen eenstemmige in stemming bestond. Een vooraanstaand deskundige noem de haar „teleurstellend", en hij vond niet dat het algemene publiek veel voor de vierkante schoudermantels en nauwsluitende jasjes tot op het einde van de heup zou gaan voelen. In tegenstelling tot voorspellingen, heeft Dior de cocktailtoiletten kort gehouden. De avondtoiiletten waren lang en nauw, soms met korte pof- Maison Patou, waarvoor Michel Go- ma ontwerpt, toonde woensdag zijn schoeisel. Laarzen werden gedragen bij een kameelharen mantel met splitten tot aan de taille. De panden wapperden onder het lopen. Goma's silhouet was a la jockey. De ruggen van zijn toiletten japon nen, mantels en pakjes blousden als van een deelnemer aan een Ierse derby. Zijn mantels zaten ruimer dan verleden jaar, maar toch nog in strakke lijn. Velen hadden verhoogde schouders en bollende mouwen. Groen velours was favoriet bij Goma. Zo was er een blouse in deze kleur en stof die gedragen werd bij een houtskoolgrijs flanellen pakje. De mannequin droeg er een „bolhoed" van dezelfde kleur en stof bij. vuwHvwvwwwvuwwuuvwwwNnnMMwwuvwmmMmvHwwwwtivifwwHVWwwuvuwuwwuwuMWVWWtfwwvwwwwuwvwvwvvuwvvinemnnMwwwinMivwwwwwwwwuwww Vanuit Moskou begint de victorie. Deze vrije variant op een oud ge zegde is uitstekend van toepassing op de' stemming, welke gisteren in de hoofdstad van de Sowjet-Unie heerste, nadat de hoge onderhandelaars van Amerika, Engeland en Rusland binnen de barokke entourage van het Tsaristi sche Spiridonowkapaleis hun paraaf neoben geplaatst onder een beperkt kernstopverdrag, waarover binnen veer tien dagen overeenstemming werd be reikt. Ook in het westen signaleert men zoiets als een „wat-kan-ons-nu-nog-gebeuren"- enthousiasme. Maar ondanks alle op luchting is er de wrange gedachte aan de vele verkenningen, besprekingen, on derhandelingen en ruzies, die aan de tot standkoming van deze overeenkomst vooraf gingen en die meer dan 17 jaar in beslag namen. En onwillekeurig komt dan de gedachte op: wat heeft Kroesj- tsjew ertoe bewogen om na zo lange tijd het westen de voet dwars te hebben ge zet, nu plotseling toe te geven met een royaal gebaar van „waar wil je de hand tekening hebben?" Wat is er allemaal besproken de afge lopen twee weken in Moskou en wat is daarvoor ter sprake gekomen tijdens de voorzichtige verkenningen van de Ame rikanen? Vrijwel niets is daarover uit gelekt. En zelfs voordat het verdrag werd goedgekeurd, wist niemand buiten de betrokken regeringen, wat er in stond. Slechts enkele feiten kon men te weten komen en dan nog na veel moeite door bepaalde veronderstellingen aan diplo maten en politici in Moskou en Washing ton voor te leggen, waarna in enkele ge vallen iets werd toegegeven. Op die ma nier kwam men er ten slotte achter, dat premier Kroesjtsjew zijn befaamde niet- aanvalsverdrag tussen Navo en War- schau-pact niet als prealabele voorwaar de had gesteld, maar dat hij over dat onderwerp wel graag' verder wilde pra ten. Voorts kwam men er achter, dat het verdrag een aantal ontsnappingsclausu les kent. Deze laatste ontdekking is wel licht voldoende om een al te grote geest drift te temperen. Opgevallen Is dat van gastheer Kroesjtsjew tijdens de onderhande lingen nogal wat initiatief is uitge gaan. Hij was het ook, die de wens te kennen gaf, dat na de officiële aanvaar ding van het verdrag door de betrokken regeringen, verder gesproken zal wor den over de vele andere onderwerpen, die de sfeer tussen oost en west vertroe belen. Welke bedoelingen heeft Kroesj tsjew In enkele westerse landen, met name in Frankrijk en West-Duitsland, waar een uiterst voorzichtige houding tegenover Rusland wordt aangenomen, is er al op gewezen, dat bepaalde eenzij dige concessies (van de kant van Rus land) gevaarlijk kunnen zijn. Door nu onbeperkt te geven, zou Rusland straks wel eens hoge eisen kunnen stellen. Vandaar de ongeruste vraag wat de re den kan zijn van Kroesjtsjews uitver koopstemming. Men heeft naarstig gezocht naar een verklaring en de meest voor de hand lig gende gegrepen. Zo is alle hartelijkheid van de Russen tegenover het westen on middellijk in verband gebracht met het Russisch-Chinese geschil. Heeft Kroesjtsjew de Chinezen op stang- willen jagen met een opzienbarende stunt Sommige westerse diplomaten menen van wel. En voor hun mening pleiten de gebeurtenissen van gisteren in Moskou, waar de onderhandelingsde legaties het niet eens konden worden over het protocol. Het verdrag op zich zelf was sneller in kannen en kruiken dan het feestje, waarmee het gevierd moest worden. De Britten en Amerika nen gaven de voorkeur aan een intieme sobere plechtigheid. De Russen daaren tegen wilden zo veel mogelijk vuurwerk afsteken. De parafering van het ver drag moest een show van jewelste wor den. De hele wereld moest ervan onder de indruk komen. Een fraai staaltje van Kroesjtsjews theorie, dat men niet het westen beter kan praten dan vechten. Vanuit Moskou begint de victorie. Zo is er dus toch nog even gekibbeld in Moskou. Wanneer het echter bij ruzietjes over de feestviering blijft, mogen we allemaal tevreden zijn. Het verdrag zelf geeft namelijk ernstiger zorgen. Door de ontsnappingsclausule, die het elk der partners mogelijk maakt de kernproeven in de ruimte, de atmosfeer en onder water te hervatten, wanneer zulks in het belang van de eigen veilig heid nodig is, verliest de overeenkomst veel van zijn waarde. Zonder die clausule zou het verdrag on aanvaardbaar zijn geweest voor de mili taire chefs in minstens twee van de drie verdragslanden waar het verdrag nog door de regeringen moet worden goed gekeurd. In Rusland zal dat weinig be zwaren opleveren, maar in Amerika bij voorbeeld dient het Congres zich erover uit te spreken. En reeds nu hebben enke le senatoren verklaard, dat zij hun stem niet kunnen geven aan het ontwerp. De democratische senator Henry Jack son uit Washington heeft zich al zeer sceptisch uitgelaten en zijn bekende re publikeinse collega Barrv Goldwater uit Arizona is er vierkant tegen. Van deze beide senatoren is het bekend, dat zij vaak dezelfde inzichten hebben als de Amerikaanse militaire leiders. De houding van deze topmilitairen is uiter mate belangrijk, omdat zij hun invloed kunnen uitoefenen op de Congresleden, wanneer die over het verdrag moeten be slissen. Hoe zij over de zaak denken is nog niet bekend, maar president Kenne dy heeft gisteren langdurig met hen ge sproken over de in Moskou bereikte re sultaten. Het comité van verenigde chefs van staven, bestaande uit generaal Maxwell D. Taylor, voorzitter, generaal Earle Wheeler (leger), admiraal George W. Anderson (marine), generaal David M. Shoup (mariniers) en generaal Cur tis E. LeMay (luchtmacht) begaf zich daarvoor speciaal naar het Witte Huis. Een andere moeilijkheid is de houding van Frankrijk. President Kennedy en premier Macmillan hebben giste ren beiden een beroep gedaan op president de Gaulle om het verdrag te respecteren en voortaan kernproeven in de ruimte, de atmosfeer en onder water achterwege te laten. De Gaulle heeft nog niet geantwoord op de brieven uit Lon den en Washington, maar de eerste re acties uit Parijs op de gebeurtenissen in Moskou geven weinig hoop. Minister van buitenlandse zaken Couve de Murville gaf een verklaring uit, waarin hij zei, dat de overeenkomst specifiek een aan gelegenheid is voor landen, die reeds vol doende proeven hebben genomen in de ruimte, de atmosfeer en onder water. Frankrijk, aldus de Franse minister, heeft reeds jaren geleden besloten een atoomprogramma te verwezenlijken, dat het noodzakelijk voor zijn verdediging en nuttig voor Europa acht. Zolang er geen sprake is van een werkelijke ontwape ning zal Frankrijk dit programma voort zetten, aldus minister Couve de Murville. En aan de andere kant hebben we dan ook nog te maken met communistisch China. Dat land zal zich door geen enkel verdrag laten tegenhouden. Begin volgend jaar zullen de Italiaanse steden Aneona en Bari met de Zuidslavische steden Zadar en Dubrovnik worden verbon den door moderne veerboten, die ongeveer duizend passagiers en honderd auto's kunnen vervoeren. Volgens radio-Moskou wonen in de Sow- jetrepubliek Georgië 2100 mannen die hon derd jaar of ouder zijn. De oudste van hen is 121 jaar. Zijn enige klacht is dat hij wat hardhorend wordt, aldus de Russiehe radio.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 3