De
van Martin Buber: wat
vraag
doen wij met ons Godsgeloof?
In de gratie bij God
NIEUWS VAN OVERAL
AS
O'
handiger
dan
ooit!
za
terd
ff
nummer
EN DE
Nederlander ie dt
eerste project
in Noord-Chili
Naar Calama
Wika De Haan:
van Hedenesse
naar Calama
Niet erboven
Ook de vrouwen
Slot actie „Brood
voor het hart
hoofdpijn,
verkoudheid,
griep...?
Zaterdag 6 juli 1963
.- J '*r
-
KERKEN HELPEN
ZUID-AMERIKA
1 sy 3^ SH v? ï.1 =sla:=
Cen aanval op de armoede,
daar gaat het om. Noord-
Chili, het gebied om Calama,
ten noordoosten van Antofa-
gasta, verkeert in een noodsi
tuatie. De aanpak van het werk
moet veelomvattend zijn: so
ciaal, economisch, opvoedkun
dig, cultureel, godsdienstig en
politiek. Het project omvat
„community development": ge
meenschapsontwikkeling: sa
men met de mensen naar de op
lossing van de problemen zoe
ken. Luisteren en vragen stel
len, een beeld vormen van de
situatie, dan vragen aan de
mensen: wat vindt U fout in uw
samenleving?"
AlWWWtf'j h.-LVWWWWWWV^AA/VWWWVWW
Wim de Haan (39) bereidt zich met
zijn echtgenote, Hanny C. de Haan-
Bakker, voor op hun nieuwe taak in
Noord-Chili, de leiding van het eerste
project van de Wereldraad van Ker
ken in Zuid-Amerika. Dit plan om
vat: het stichten van kleine coöpe
raties tegenover het grootgrondbe
zit, dat nu welig tiert, huizenbouw,
in plaats van golfplaten hutten waar
in of muurtjes, waartegen de bewo
ners nu slapen, nieuwe middelen van
bestaan scheppen (landbouw, vee
teelt, pluimveeteelt) waar nu één
man, die werkt in de kopermijn van
Anacondacopper in Chuquicamata,
zo'n vijftien familieleden moet on
derhouden in Calama, een modelfarm
bevloeiingswerken, onderwijs, huis
industrie. In het kort: het leven leef
baar maken.
Van een adjunct-directeurschap van
een vormingscentrum in het rus
tige West-Zeeuwsch-Vlaanderen, naar
een vreemd gebied in Zuid-Amerika.
„Je moet zoveel mogelijk in de we
reld brengen, in plaats van eruit te
halen. Ik heb op Hedenesse een jaar
lang over de onderontwikkelde ge
bieden gesproken. Op het laatst
stikte ik er bijna in: je praatte maar
over hulp, maar je deed niets. Ik wil
de graag de elementaire zaken varl
het vormingswerk op een andere
plaats voortzetten. Nu ja, er kwam
natuurlijk ook wel zin in avontuur
bij. Maar als dat er niet bij is, dan
lukt het ook niet".
Wim de Haan is de eerste wika, wer
ker in kerkelijke arbeid van de Ned.
Hervormde Kerk, die naar Zuid-
Amerika vertrekt. Een wika krijgt
een opleiding op de sociale academie
„De Horst" in Driebergen. Wim de
Haan, geboren in Amsterdam, was
eerst in de handel werkzaam, volgde
toen de opleiding tot wika, was ver
volgens drie jaar jeugdwerkleider
onder middelbare scholieren in Am
sterdam ('54-'57), daarna een jaar
lang evangelist in de hervormde ge
meente van Doesburg. Na Doesburg
volgden vier maanden plaatsvervan
gend directeur van het vormingscen
trum „De Oorsprong" in Sint Nico-
laas (Friesland) en in maart 1959
kwam hij als vormingsleider naar
Hedenesse, het enige Zeeuwse vor
mingscentrum, waarvan hij sinds be
gin 1961 adjunct-directeur is. Hanny
de Haan werd geboren onder de rook
van Rotterdam en is onderwijzeres.
Het echtpaar heeft twee kinderen:
Renske van acht jaar en Hans-Wil
lem van zes.
Een Nederlander zal samen
met een Argentijns ingenieur
de leiding hebben van het eer
ste ontwikkelingsproject van
de Wereldraad van Kerken in
Zuid-Amerika, dat eind dit
jaar in Noord-Cliili moet be
ginnen. Twaalf augustus ver
trekt wika (werker in kerke
lijke arbeidWim K. de Haan,
nu nog adjunct-directeur van
het hervormd vormingscen
trum ,JEledenesse" bij Cadzand,
met zijn gezin uit Nederland.
Eerst krijgt hij een voorberei
ding op zijn taak op de taal
school van de United Presby
terian Church van de Verenig
de Staten in San José op Costa
Rica. Tegen Kerstmis arri
veert hij in Calama. Dan be
gint een veelomvattend plan
om de bevolking aldaar te hel
pen: opzetten van landbouw en
veeteelt, huizenbouw, bestrij
ding van liet analfabetisme én
vele andere punten staan op
het programma van deze eer
ste Nederlandse wika, die in
Zuid-Amerika gaat werken, zo
als er al verscheidene elders in
de wereld bezig zijn. Voor het
project heeft de Wereldraad
150.000 dollar (een half mil
joen gulden) uitgetrokken. Gel
den, bijeengebracht door de
aangesloten kerken uit ver
scheidene landen. Minstens drie
jaar zal wika De Haan in
Noord-Chili blijven met zijn
gezin. Doel: „helping for self
help": de mensen zó opleiden
en zó samen met hen werken,
dat na drie jaar de Chilenen
zelf zijn taak kunnen overne
men. in bijgaand artikel ver
telt wika De Haan één en an
der over dit project.
Dit viertal gaat naar de
Chileense plaats
Noord-
Calama, een
middelgrote plaats van omstreeks
30.000 inwoners, in de uitloper van
de Atacamawoestjjn. Daar zal het
echtpaar samen met de Argentijnse
landbouwingenieur Justo Maccario
Op dit kaartje het noordelijke deel
van Chili aan de Grote Oceaan. Mid
denonder de plaats Calama in de
provincie Antofagastawaar wika
De Haan de leiding krijgt van het
eerste hulpproject van de Wereld
raad van Kerken in Zuid-Amerika.
(27) uit Buenos Aires en zijn echt
genote in het kader van de Inter-
church Aid (interkerkelijke hulp) van
de Wereldraad van Kerken het ont
wikkelingsproject opzetten. De di
recte werkgever is de Ayuda Chris
tiana Evangelica, de interkerkelijke
hulpsectie van de Chileense oecume
nische raad van kerken.
Eerst heeft het echtpaar nog contact
met de sectie voor Latijns-Amerika
van de Wereldraad van Kerken in
Rochester (staat New York) en daar
na volgt op de taalschool van de
United Presbyterian Church in San
José op Costa Rica een serie colleges
over de problematiek van Latijns-
Amerika en over Chili in het bijzon
der. De familieDe Haan zal daar
vanaf 2 september tot 13 december
huizen in een bungalow en vertrekt
dan naar Chili. Op deze taalschool,
waaraan veertig docenten zijn ver
bonden, komen allen samen, die door
de kerkelijke organen, baptisten,
methodisten, enzovoort, worden uit
gezonden.
De voorstudie voor Chili is veelom
vattend en intensief. Dit is, aldus
wika De Haan, beslist noodzakelijk,
om goed te kunnen starten in Calama
en het gebied van honderden kilo
meters er omheen.
Calama: een plaats, die ontstaan is
door het werk in de kopermijnen.
Middelen van bestaan zijn er weinig:
de nitraatwinning voor de salpeter
industrie is minder geworden, alleen
in de kopermijnen is nog werk. Eco
nomisch een labiele situatie. De be
woners, voor een belangrijk deel
analfabeet, worden onderhouden door
familieleden, die in de kopermijn wer
ken. De grond: woenstijn, regenval
is er slechts één dag per jaar: ge
middeld 2 mm, er groeien vrijwel al
leen cactussen. Er stroomt een enkel
riviertje, dat echter niet voor be
vloeiing van het land kan worden ge
bruikt: zout water, voorts vier oases
op een gebied van 120 km2. De bevol
king, mestiezen, afstammelingen van
de Zuidamerikaanse Indianen, wonen
in hutten van golfplaten of uit blik
ken opgebouwd. Somt slaapt men te
gen een muur. 's Zomers is dit wel
te doen, maar 's winters (juli-augus-
tus) is er zo'n acht tot negen graden
vorst.
Voor dit gebied, 200 km uit de Chi
leense kust aan de Grote Oceaan,
heeft het Chileense ministerie van
TV* At. S8C0 :nfm'tó
Aöp&r Ai
SXi TtlftsiMè flAÖS»
landbouw, waarvan een specialist
aanwezig is, een plan opgesteld. Men
heeft uitgezocht welke grond voor
landbouw, welke voor veeteelt ge
schikt kan worden gemaakt en waar
beter pluimvee en bijvoorbeeld ko
nijnen kunnen worden geteeld.
Honderdvijftigduizend dollar, onge
veer een half miljoen gulden heeft de
Wereldraad van Kerken voor het pro
ject uitgetrokken. Het merendeel van
dit geld is afkomstig uit de actie
„Brot für die Welt", die in Duitsland
is gevoerd, verder is geld bijeenge
bracht door de kerken in India, Indo
nesië, Schotland, Nederland, Enge
land en Noord-Amerika.
De Argentijnse ingenieur Maccario
en wika Den Haan zullen als lei
ders van het project optreden, trach
ten de bewoners van het gebied „op
te voeden" tot zelfwerkzaamheid.
„Hier moet een mentaliteitsbeïnvloe
ding plaatsvinden", aldus wika Den
Haan. „Maar wij moeten niet bóven
de mensen staan, maar henzelf tot de
overtuiging brengen, dat het project
van belang is voor henzelf".
De methode van werken wordt in het
Engels „community development"
genoemd: gemeenschapsontwikke
ling, de leiding spreekt mee in de be
volking en het gaat in het bijzonder
om uitvoering van het werk door de
mensen zelf. Uiteindelijk moeten zij
zelf de leiders voortbrengen, die de
taak van de Argentijnse ingenieur en
van wika De Haan kunnen overne
men. Dit tweetal wil onder andere een
modelfarm opzetten en de mensen
helpen bij de ontwikkeling van land
bouw, veeteelt en pluimveeteelt.
Daarbij heeft men met een belang
rijk probleem te maken: het groot
grondbezit. Tweehonderd boeren zijn
pachter van totaal 40.000 hectare
grond, in bezit van twee mensen. Er
is een welig tierend agrarisch com
munisme: dertig procent van de men
sen is communist door gebrek aan
geld en levensmogelijkheden. „Het zal
dus zaak zijn", aldus wika De Haan,
„de kwestie van het grootgrondbezit
aan te pakken: het communisme is
bezig inheems te worden er is veel
infiltratie van het buitenland, vooral
vanuit Peking. Dit komt voorname
lijk, omdat de bevolking is losgeko
men van de bindingen met de R.-K.
Kerk (94 procent van de Chilenen is
r.-k.). Ik geloof, dat hier de Kerk van
Christus op de één of andere manier
vanuit het evangelie via een andere
weg nieuwe gedachten kan gevenhet
in de praktijk brengen van de mede
menselijkheid".
Daarbij moeten wij als leiders niet
eigen wijsheden verkondigen,
maar zoveel mogelijk mensen moe
ten meedenken en meewerken in het
project, waarbij een goede verstand
houding van het grootste belang is.
Daarvoor is een voorbereidend stuk
werk nodig. „Als wij bijvoorbeeld
landbouwcoöperaties willen stichten,
moeten de mensen eerst weten wat
dit zijn en zij moeten er iets in zien:
mentaliteitsbeïnvloeding. Belangrijk
is hierbij ook het contact met de ker
ken ter plaatse om dus zoveel moge
lijk medewerkers te verkrijgen". In
de provincie Antofagasta zijn ver
scheidene kerken: baptisten, metho
disten, anglicanen. Het zijn alle zen
dingskerken, die in een overgangs
fase naar inheemse zelfstandige ker
ken, verkeren, waarbij zij dus eigen,
inheemse predikanten krijgen. Het
Leger des Heils heeft in Calama een
„community centre", een gemeen
schapscentrum, waarmee de mensen
van de wereldraad in ieder geval zul
len samenwerken. Wim de Haan: „je
kunt je niet permitteren gescheiden
te werken, maar je moet samen de
moeilijkheden zien op te lossen, met
die mensen, die de problemen zien.
Wij zijn per slot maar met twee man.
Verder zijn de pinkstergroepen er
werkzaam, de „Pentacostales", de
enige pinkstergroepering, die lid is
van de Wereldraad.
Samen met deze kerken zullen Justo
Maccario en Wim de Haan de
gedachten van de zorg van de kerk
voor de wereld tot uitdrukking trach
ten te brengen. Zij kennen elkaar
reeds: de Argentijn en zijn echtgeno
te hebben op de huwelijksreis gelo
geerd bij wika De Haan. De vrouwen
zullen behalve de huishoudelijke
werkzaamheden meewerken in het
project van de Wereldraad. Hanny de
Haan-Bakker: „taallessen geven voor
jongeren en ouderen, onderwijs, reke
nen, hygiëne, leren hoe men op een
goede, goedkope manier met de be
staande middelen kan koken, naaien.
De eenvoudigste dingen, waarbij wij
als geciviliseerden niet meer stil
staan. Misschien ook huisvlijt ontwik
kelen. Ook apostolaatswerkzaamhe-
den: een zondagsschoolklas bijvoor
beeld".
Wim de Haan hoopt ook, indien nood
zakelijk, als voorganger te kunnen
optreden in gemeenten, waar de pre
dikantsplaats vacant is.
„De christelijke naastenliefde moet in
daden gestalte krijgen".
Met een radio-uitzendingmor
genavond zondag 7 juli
om tien over half zeven over
Hilversum I (I.K.O.R.) wordt
de actie „Brood voor het hart"
van de Nederlandse Zendings
raad officieel besloten. In deze
uitzending maakt men het
eindresultaat bekend van de
actie, die tot doel had een aan
tal protestantse kerken in Azië
Afrika, en Zuid-Amerika aan
de middelen te helpen voor het
opzetten van eenvoudige lec
tuurcentra, om periodieken te
stichten en distributie- en
verkoopapparaten op te bou
wen. Het programma omvat
voorts vraaggesprekken rond
om het voorlopig eindresultaat
en mededelingen over de wijze,
waarop de Nederlandse kerken
in de toekomst steun aan het
lectuurwerk van de jonge ker
ken in genoemde landen zul
len blijven geven.
nimliniMiinimiiiniimimiiiiuiiinniniinMninnnininmniininmimiiHiinnmmiMiinniltiiinnminnTiniinimnnmnTinnnimnirntïir^
i
Inderdaad bemerk ik, dat er b\j
God geen aanneming des persoons
is, maar onder elk volk is, wie Hem
1 vereert en gerechtigheid werkt. Hem
welgevallig.
1 Hand. 10 vs 34 en 35.
I Dit woord van Petrus klinkt, alsof hij een ontdekking doet en zo
is 't ook. Heel argeloos laat hij merken, dat hij altijd gedacht
heeft, dat God voorliefde koestert voor het éne volk boven het an-
dere. Nu was dit de joden eigen, te menen dat zij bijzonder in de
gratie stonden bij God, en dat zij daarom alleen God op rechte wij-
ze vereren konden. Daar lieten zij zich op voorstaan. En nu doet
I Petrus de beschamende ontdekkingdat ook een heiden als de Ro-
1 meinse officier Cornells tot God kan bidden en barmhartig kan zijn.
Zo iets had hij nooit kunnen geloven.
1 Maar is dit niet hetzelfde meerderioaardigheidsgevoel, dat ons al-
I len in het bloed schijnt te zitten ten opzichte van andere, met name f
donkerkleurige rassen f Merkwaardig, maar hier schijnt te gelden:
hoe donkerder, hoe minderwaardiger! En toch kunnen juist de ne-
1 gers ons zo beschamen door hun kinderlijk geloof, dat tegen alle
1 beproeving in stand houdt, en door hun grote liefde tot de Heer.
Waarom toch die zelfverheffing en dat hun-niet-gunnen, waar wij
i zelf recht op menen te hebben? Omdat wij blank zijnMaar heb-
ben we daarom iets vóór bij God? Bij God moeten ive immers alle-
maal onze stand ophouden en allen leven door dezelfde gratie?
I In deze gratie te staan bij God, kan daarom nooit iets zijn om
trots op te zijn of je zelf op te verheffen boven anderen. Want gra-
tie is genade. Die bewijst Hij allen gelijkelijk. Hij ziet de persoon
I niet aan.
Toch is er één beslissend verschil. Daarbij gaat 't er om, of wij de
God-van-deze-gratie vereren en dat tonen door gerechtigheid te
1 werken, dat is liefde en barmhartigheid te bewijzen, en dat te doen...
1 zonder aanzien des persoons.
I GOES, C. METSELAAR
i
TiiuimimiminimiiimimmnimniinniinniiiHiiniininiimiimuminmninimmimiiminiimunnmiiimnmiHsniimiiniiiiiiHinmiinni
WIKA DE HAAN
...met gezin naar Chili...
In plaats van een predikant zal
een team van het evangelisch man
nenwerk uit Württemberg deze zo
mer het campingwerk op de zuide
lijke oever van het Gardameer voor
zijn rekening nemen. De groep zal
gedurende het hoofdseizoen zijn ten
ten opslaan op een tweetal campings.
Van daar uit zullen evangelische
kerkdiensten en dagsluitingen gehou
den wórden op vijf campings. Enkele
van deze campings bieden plaats
voor 10.000 mensen. Voor een gees
telijke verzorging van vakantiegan
gers op West-Duitse campings zijn er
acht grote rijdende kerken en een
aantal kleinere voertuigen.
Op initiatief en onder auspiciën
van het r.-k. vormingscentrum De
Horstink te Amersfoort en het in
stituut kerk en wereld te Driebergen
zal half oktober worden begonnen
met het uitgeven van een schrifte
lijke cursus over het communisme.
De cursus omvat 14 lessen (één les
per veertien dagen, omvang ca. 20
pagina's per les) en heeft voorname
lijk betrekking op het communisme
in de Sowjet-Unie. Achtereenvolgens
worden de historie, de politiek, de
economie, de cultuur, de leer en de
invloed van het communisme be
handeld. Vooraanstaande kenners
van het communisme in binnen- en
buitenland zijn bereid gevonden de
lessen te schrijven. Doel van de cur
sus is te komen tot openheid in de
confrontatie door een heldere uit
eenzetting van de feiten en tot oor
deelsvorming door inzicht in ver
houdingen en achtergronden. Men
kan zich aanmelden bij kerk en we
reld te Driebergen en bij De Hor-
stink te Amersfoort.
Vertegenwoordigers van het werk
der „binnenschuiermission" uit
Frankrijk, Zwitserland, Duitsland en
Nederland kwamen in Bremen bijeen
op de vierde internationale confe
rentie, waar zij zich bezighielden met
de vele menselijke, sociaie en kerke
lijke problemen, die de varende ge
meente ontmoet. Deze gemeente om--
vat in. Duitsland ruim 8000 vaartui
gen, die daar op de verschillende
waterwegen thuishoren. Vierduizend
daarvan zijn gezinsbedrijven. Ook
werd nu de nadruk gelegd op de
noodzaak meer sociaal-cultureel vor
mingswerk te doen, vooral onder de
jongeren. Een groot probleem ver
schijnt thans in deze kringen, daar
in het bijzonder door het toenemen
van de duw-vaart op de Rijn meer en
meer de gezinnen niet meer aan
boord blijven. Het worden zo man-
nenbedrijven aan boord. En de ge
zinsscheiding komt steeds meer voor
met alle gevolgen van dien.
Deze week is de aandacht gevestigd op de jood
se filisoof, socioloog en theoloog Martin Bu
ber, hoogleraar aan de universiteit te Jerusalem.
Woensdag heeft hjj uit handen van prins Bern-
hard de Erasmusprijs ontvangen en van hetgeen
professor Beek by die gelegenheid heeft gezegd,
hebben wij het een en ander kunnen lezen. Deze
week dinsdag heeft er reeds een artikel gestaan
in dit dagblad over de boeiende figuur van Bu
ber, dat vooral ging over het zogenaamde chassi-
disme, waardoor Buber sterk is beïnvloed en
waarvan wij waarschijnlijk niet zouden weten,
wanneer hij er niet over had geschreven. En hij
heeft dat gedaan op zulk een wijze dat wij tel
kens weer voor de vraag komen te staan: En
wat doen wij nou met onsGods-geloof Is het
alleen maar een overgeleverde zaak, een stuk tra
ditie, of is het iets waardoor ons doen en laten
in het dagelijkse leven wordt bepaald?
Vanuit zijn joodse geloof stelt hij zich zelf en
zijn medegelovigen deze vraag, maar hij heeft het
wel geweten dat dit een vraag is die bij alle ge
loof gesteld kan en moet worden. Mede daarom
is het dat Buber een lezerskring heeft, die ver
uitreikt boven die van zijn eigen volksgenoten.
In onze studietijd zijn we het eerst met de ge
schriften van Buber in aanraking gekomen. Hoe
het precies kwam, weet ik niet meer, maar in
eens waren nagenoeg alle theologen in Utrecht
bezig met Buber en Rozenzweig en andere joodse
schrijvers. De latere professor K. H. Miskotte,
die van alle dingen wist waarvan zijn studiege
noten nog helemaal niets Wisten, had reeds heel
wat van deze joodse schrijvers gelezen. Hij is er
later ook op gepromoveerd met een proefschrift:
„Het wezen der joodse religie; bijdrage tot de
kennis van het joodse geestesleven in dezen tijd."
Toen hebben we voor het eerst een boek van Bu
ber gelezen, de legende van Baal-Sjem. We zijn
daardoor geboeid geworden, zonder precies te
kunnen zeggen waarom. Was het de taal van
Buber? Was het die mystiek waarvan dit boek
zo vol is Was het dat we hier in aanraking kwa
men met een heel eigensoortig joods leven, waar
mee we reeds een weinig kennis hadden gemaakt
door de boeken van Jean en Jerome Tharaud
over het joodse leven in de Karpathen? We we
ten het niet. Eerst meer dan tien jaar later heb
ben we iets meer begrepen van de uitzonderlijke
betekenis van Buber. Dat is geschied vooral ook
door het genoemde proefschrift van professor
Miskotte, dat tegenwoordig antiquarisch onge
veer tienmaal meer kost dan de oorspronkelijke
prijs is geweest.
In het artikel in dit dagblad van 2 juli, hebt IJ
reeds kunnen lezen dat Buber niet te verstaan
is zonder het chassidisme. De chassisdiem wilden
zeer wetsgetrouwe joden zijn. Doch er is bij hen
toch ook iets anders, waardoor zij onderscheiden
zijn van andere joden die zeer stipt wilden leven
naar de wet van Mozes en de inzettingen en over
leveringen der vaderen. Het chassidisme is een
mystieke beweging geweest en als zodanig was
het een reactie tegen al te wettische vroomheid.
Er zijn vele soorten mystiek, maar oorspronkelijk
duidt dit woord aan een bepaald stuk van het
godsdienstige leven en wel dat stuk, dat beheerst
wordt door een verlangen naar vereniging met
God, een gevoel van verbondenheid met Hem.
Het is een inwendig zich geraakt weten door
God. De ziel ervaart rechtstreeks Gods aanwe
zigheid. In alle godsdiensten treffen we deze
mystieken aan. Het kan blijven bij een stil over
peinzen van Gods verborgen omgang, een stil ge
nieten van de graden van verbondenheid die men
heeft bereikt. Bij de grote mystieken blijft het
echter niet bij gevoelens en beschouwingen. Zij
zijn eveneens mensen van de daad geweest en zo
is het ook een werkelijkheid in zijn eigen le
ven, waarnaar hij telkens weer heeft gezocht en
nog zoekt. Het gaat er hem om „dat een mens
in het gewone leven, met doelbewuste harts
tocht aanwerkt op de verlossing der wereld; dan
worden de zwervende vonken van de Schechina
(het tegenwoordig zijn van God onder de mensen,
zoals bij Israël in de woestijn met de wolkko
lom, die des nachts een lichtende wolk was - H.)
in iedere vertwijfelde ziel, in ieder donker ding,
teruggevoerd in de eenheid van het god
delijk wezen". „Wie in heiligheid, in Godgewijd
heid eet en drinkt en zaken doet, die verlost me
de en vernieuwt de doelloos wervelende werel
den." „De enkeling is ieder uur geroepen, het is
steeds weer „zijne ure". Juist dit individuele ech
ter is het objectieve, is het verborgen verband
met de mensen en met God." Op deze wijze
krijgt het menselijk leven, ook in zijn alledaag
se verloop, een bijzonder gewicht. God heeft de
mens in de orde der schepselen zo gesteld, dat
hij het wezen is van waaruit een wending kan
komen, als hij zich n.l. door God laat gebruiken.
Er is een wederkerigheid tussen God en mens, die
ernstig genomen moet worden. „Maar welke we
derkerigheid? die van de daad! welke daad? de
arbeid van de verwerkelijking van God in de we
reld." Bij alle mystieke denken en peinzen bij Bu
ber, valt er grote nadruk op het doen van de wil
van God.
In het licht van deze gedachtengang, zullen we
het leven van Buber moeten zien. Op 19 no
vember 1933, toen de schaduwen van het onweer
dat over de joden in Duitsland zou losbarsten al
donkerder werden, heeft Buber een rede gehou
den bij de heropening van het joodse leerhuis in
Frankfort. Hij zegt in deze rede, dat onder alle
verbindingen met de volkeren die het jodendom
in de nop der geschiedenis heeft gekend, geen
enkele andere „ondanks alles, zulk een diepe
vruchtbaarheid heeft gehad als de Duits-joodse".
Na geconstateerd te hebben dat deze verhouding
in een zware crisis gekomen is. gaat hij verder:
„vanuit deze verhouding zal de volksopvoeding
moeten geschieden". Hij pleit er zelfs dan voor
dat men elkaar ais broeders tegemoet zal treden.
„Het gaat er om uit deze grote nood een deugd
te maken." Uit deze zelfde gedachtengang, die
niet los te maken is van heel zijn denken, maar
daarmee volkomen één is, komt het ook voort dat
Buber, die sinds 1938 in Palestina woonde, een
andere houding tegenover Duitsland voorstond na
de oorlog, dan zijn landgenoten en dat hij ge
waarschuwd heeft toen het proces tegen Eich-
mann begon, niet uit wraakgevoelens te handelen.
Joden waren door God geroepen een andere hou
ding aan te nemen. Hij heeft dit gedaan op de
zelfde wijze als hij een andere houding tegen
over het christendom heeft bepleit, hoewel, door
de eeuwen heen het christendom ook niet met
schone handen staat. God wil dat er verzoening
kome en Hij wil tevens dat wij mensen daaraan
meewerken.
Toen Buber enkele maanden geleden vijf en tach
tig jaar werd, kreeg hij ook een gelukwens van
David Ben Goerion, toen nog eerste minister van
Israël. Hij ondertekende het schrijven: „Uw
vriend, bewonderaar en tegenstander". Dat „te
genstander" zal wel voornamelijk slaan op de
wijze waarop Buber de stichting van een Ara-
bisch-joodse staat heeft voorgestaan, omdat hij
geloofde dat het Gods wil was dat joden en Ara
bieren zich verzoenden. Tot op de dag van van
daag houdt hij niet op, zijn kritiek te uiten op
de stichting van de staat Israël zoals deze ge
worden is. Het is daarom te begrijpen dat Buber
bij de grote massa van Israël geen geliefd per
soon is en dat zijn boeken meer worden gele
zen buiten zijn eigen land dan daarin. Hoewel
hij zionist was, wilde hij geen overheersende po
sitie. „Eigen onafhankelijkheid moet niet worden
verworven ten koste van eens anders onafhanke
lijkheid. Nederzetting van joden moet geen Ara
bische boer verdringen, joodse immigratie moet
niet schade veroorzaken aan de politieke status
van de tegenwoordige bewoners." „Een herboren
joods volk in Palestina dient niet alleen te stre
ven naar vreedzaam samenleven met het Ara
bische volk, doch ook naar een begripvol samen
werken met dat volk voor openlegging en ontwik
keling van het land." „Bereikt men een succes
volle oplossing, dan zal daarmee een eerste stap,
misschien wel een pioniersstap ondernomen zijn,
in de richting van een rechtvaardige levens
vorm tussen het ene en het andere volk." Hij is
en blijft van oordeel dat Israël door God geroe
pen is in deze wereld zulk een bijzondere daad
te stellen.
De Erasmusprijs is ingesteld voor personen oi
organisaties die een uitzonderlijke verdienste heb
ben gehad voor de Europese cultuur. Tot deze
personen behoort Buber zonder enige twijfel en
zijn invloed reikt nog verder. H.
Twaalf jongemannen uit Mont-
toori, metselaars, timmerlui, een
elekiricien en een schilder, gaan in
hun zomervakantie het r.-k. paro
chiekerkje van Annay la Cote in
FrankrijK opknappen. Zij zijn lid van
de Katholieke Aroeiders jeugdbewe
ging en helpen de Nederlandse pas
toor P. Hanrath. Ze logeren bij in
woners van het dorpje.
Samenwerking is er sinds kort
tussen Pro Rege en de centrale van
katholieke militaire tehuizen bij de
oprichting van militaire tehuizen in
Duitsland. Men heeft besloten tot
bouw van zes kleine en 7 grote te
huizen. Beurtelings zal van protes
tantse en van rooms-katholieke zijde
een project worden uitgevoerd. Het
eerste Nederlandse tehuis staat in
Handorf bij Münster. Het tweede
komt in Rheine.
Gouden en zilveren kerkelijke
voorwerpen uit de oude abdij van
Oignies kan men tot en met 15 juli
bekijken in het gemeentehuis van
Nijvel (B.). De voorwerpen zijn voor
het merendeel vervaardigd door broe
der Hugo, befaamd kunstsmid,* gra
veerder en ciseleerder uit de middel
eeuwen.
Gezamenlijk zullen de kerken van
Hengelo (O.) naar buiten treden op
de expositie voor industrie en handel
(S.O. '63) van 2 tot 14 september in
deze plaats. In een plantsoen komt
een overdekte pergola. Aan weers
zijden daarvan zullen bepaalde situ
aties worden uitgebeeld om de be
zoeker aan het nadenken te zetten
over leven en geloof. Ook zijn er
fototableaus. In het centrum van de
1600 m2 grote kerkelijke inzending
komt een 15 meter hoog kruis van
ijzeren steigerpalen.
Vijf punten noemde de evangelist
Billy Graham onlangs in Duitsland,
die hij nastreeft in zijn „veldtoch
ten". Allereerst gaat het er om de
kerken bij hun eigenlijke taak van de
verkondiging te helpen. Daarnaast
wil hij de leden der kerken, die maar
weinig van het evangelie weten, met
de hele inhoud en ernst van Gods
boodschap confronteren. Vervolgens
is zijn opzet zijn hoorders aan te
sporen de bijbel te lezen. Als vierde
taak ziet hij om ook onkerkelijken,
atheïsten, heidenen en aanhangers
van andere godsdiensten door de
verkondiging van het evangelie op te
roepen tot een beslissing. En ten
slotte wil hij getuigen van zijn ge
loof en van zijn verzekerd zijn van
het heil in Christus „om daarmee an
deren aan te moedigen hetzelfde te
doen".
(Advertentie)
Een goed idee. Strips van twee!
'ASPRO' is thans verpakt in rose
cellofaan in strips van twee tablet
ten, de juiste dosering om U snel
van Uw pijn af te helpen. Vertrouw
op 'ASPRO' de veilige doeltref
fende pijnstiller, want U weet het
...2 'ASPRO's èn... U bent
weer fit!
Zo drukt U
het tablet uit
het stripje...
Z
Z
2 ASPRO s^...t{i&iCufeek fit!
