VICTOR DEPAEPE GEEFT SEIN
VOOR OPERATIE KING CHARLES
Kolonel-spion werd
jaar lang geschaduwd
KLANKBORD
244
Privilege van de Visscherie" op de proef gesteld
Brugse vissers gooien netten uit in
Britse territoriale wateren
Commissie van
juristen belast
met onderzoek
R.T.M. VERHOOGT DE TARIEVEN
MET ACHT TOT TIEN PROCENT
VIER JAAR VOOR WEDUWE, DIE
OUDE MAN VERWAARLOOSDE
IN NEDERLAND WERKT 1 OP DE 20 GEHUWDE VROUWEN
DONDERDAG 27 JUNI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
(Van onze Brugse correspondent)
Binnen enkele dagen start de operatie „King Charles the second".
Het bijzonder strijdvaardige Brugse gemeenteraadslid Victor De-
paepe vindt dat de Belgische autoriteiten nu lang genoeg hebben ge
talmd met betrekking tot het „Privilege van de Visscherie", dat door
koning Karei H van Engeland en Schotland in 1666 werd geschonken
aan de stad Brugge uit dankbaarheid voor genoten gastvrijheid. Vol
gens deze keure mogen „ten eeuwigen dage" 50 Brugse visserssloepen
ongehinderd hun netten gaan uitwerpen in de Britse territoriale wate
ren, waar zich rijke visgronden bevinden. De vraag is echter of dit
privilege thans nog rechtsgeldig is. De meningen zijn verdeeld, maar
iedereen schijnt het erover eens, dat het de taak is van een Britse
gerechtshof uit te maken of de keure nog enige waarde heeft.
Victor Depaepe is er rotsvast van over
tuigd dat dit inderdaad het geval is.
Drie jaar reeds is hij in de weer om het
recht van de Brugse vissers wettelijk te
doen erkennen, maar in eigen land
vindt hij weinig medewerking van het
ministerie van buitenlandse zaken en
van zijn eigen stadsbestuur, dat de
lichtlijnen, die van hogerhand worden
gegeven, stipt naleeft en geen enkel ri
sico wil lopen. Het gemeenteraadslid,
dat tevens bestuurder is van een visse-
rijorganisatie trok enkele weken gele
den zelfs naar Londen, waar hij in Hy
de Park voor een aandachtig publiek
ging pleiten voor zijn zaak.
Macmlllan wil helpen
Het geval van het Brugse visserij-
privilege wordt trouwens zeer sym
pathiek onthaald in Engeland. De
Britse eerste minister zegde enkele
dagen geleden in een brief aan Vic
tor Depaepe nog zijn steun toe. Hij
zal er over waken dat de Brugse
vissers hun eventuele rechten tot in
de puntjes kunnen verdedigen.
VICTOR DEPAEPE
Het ligt nu in de bedoeling van Victor
Depaepe om binnenkort te gaan viss
in de Britse territoriale wateren.
weet dat hij dan een overtreding
begaan. Hij zal de Britse havenauto
teilen overigens op de hoogte brengen
van de plaats, datum en uur, waarop
hjj zijn experiment zal wagen. Dit zal
gebeuren nabij het havenstadje New-
haven, dat de Zecbruggelingen overi
gens een gul onthaal zal bezorgen. Ze
zullen er kosteloos enkele dagen mogen
logeren.
Ook de Britse admiraliteit wil voor een
keertje de ogen dichtknijpen. Er wordt
naar een formule gezocht om slechts
een symbolische boete van één shilling
te vorderen. Normaal bedraagt de boe
te tenminste 100 pond.
Charles II klaar
De tocht zal ondernomen worden
met een scheepje van 125 pk, dat
voor de gelegenheid „Charles II"
werd gedoopt. Deze boot is de vroe
gere Nele, het verbindingsschip van
de onfortuinlijke „Radio Uilenspie
gel". Het staat vast dat het vaar
tuigje in de Britse territoriale wate
ren in beslag genomen zai worden,
maar het zal dan na enkele dagen
weer worden vrijgegeven.
Victor Depaepe worstelt echter nog
met één grote moeilijkheid. Volgens de
keure uit 1666 moet hij in het bezit
zijn van een zeebrief of geleidebrief,
afgeleverd door het stadsbestuur van
Brugge. Burgemeester P. Vandamme
heeft er echter nog niet toe kunnen be
sluiten dit document af te leveren.
Het ministerie van buitenlandse zaken
bracht ter zake onlangs een ongunstig
advies uit en dit is waarschijnlijk de
voornaamste reden van de stugge hou
ding van het Brugs stadsbestuur.
De Zeebrugse vissers zullen hun tocht
zeker niet alleen maken. Zij worden
vergezeld van een legertje journalisten,
persfotografen, televisie- en radiorepor
ters. Er zit inderdaad pittig nieuws in
de historie van het „Privilege van de
Visscherie".
Vroeger gebruikt
De Bruggelingen hebben vroeger dank
baar gebruik gemaakt van het voor
recht, dat hen door Karei II Stuart
werd verleend. Het Brugse stadsmagi
straat reikte regelmatig geleidebrie-
ven uit In de 17de eeuw en verder
1790 tot 1814.
Nadien werd niet meer gedacht aan de
keure. Brugge had immers geen vis
sersvloot meer.
In 1851 wilden opnieuw Brugse vissers
naar de Britse kustwateren varen, maar
ditmaal stuitten zij op verzet. Er ont
stond een discussie tussen de Belgi
sche en de Britse regeringen, het oor
deel werd ingewonnen van een Schotse
advocaat en van een Londens rechtsge
leerde. De eerste vond dat de keure van
166 geen waarde meer had en de twee
de was er van overtuigd dat het docu
ment nog steeds rechtsgeldig was.
De Britse regering vond dat een recht
bank er zich over moest uitspreken,
maar de stad Brngge aarzelde in 1951
om een proces in te spannen wegens de
hoge kosten, die daaraan zouden ver
bonden zjjn. Er was op dit ogenblik
slechts één reder, die zyn schepen naar
de Britse kustwateren kon sturen.
Thans ligt de toestand echter anders,
vermits door het aanleggen van de ha
ven van Zeebrugge, er thans te Brugge
een vloot bestaat van een 150-tal sc'
pen.
VERMOEDELIJK
VERTREK OP
2 JULI
Op een persconferentie te Zee-
brugge bevestigde gistermiddag
de heer Victor Depaepe, dat zijn
schip, de „Charles II", in de
eerstvolgende dagen naar de
Britse territoriale wateren zal
stevenen. Eén van de bemannings
leden van het vaartuig verklapte,
dat de tocht waarschijnlijk zal
worden gemaakt in de nacht van
de eerste op de tweede juli, wan
neer het weer gunstig is.
De netten zullen worden uitge
worpen naby Newhaven. Kapitein
aan boord is André Mahieu. Vic
tor Depaepe zelf maakt de tocht
mee als lichtmatroos. Hij is ech
ter nog steeds niet in het bezit
van een geleidebrief, zoals in de
oorkonde van 1666 wordt vereist.
Burgemeester Vandamme blijkt
overigens tegen alle verwachtin
gen in niet bereid dit document
af te leveren. Victor Depaepe, die
gemeenteraadslid is te Brugge,
heeft dan ook zijn laatste troef
op tafel gelegd. Hij wil de zaak
ter goedkeuring voorleggen aan
de gemeenteraad, die op vrijdag
28 juni vergadert. Indien hij er
in slaagt een meerderheid te krij
gen zal het stadsbestuur ver
plicht zijn een geleidebrief te ver
strekken. Zonder dit document
zullen er natuurlijk nog meer
moeilykheden rijzen voor de sloep
„Charles H" en de bemanning. In
de oorkonde staat immers niet
vermeld, dat alle Brugse vissers in
de Britse territoriale wateren mo
gen vissen. Hun aantal is beperkt
tot 50 en het is de taak van het
stadsbestuur de bevoorrechten
aan te wijzen. Tijdens de pers
conferentie van gisteren heeft
zich een incident voorgedaan. Er
werd met de journalisten aan
boord een korte tocht gemaakt
met de „Charles II", maar de
zeevaartpolitie stelde een proces
verbaal op omdat de schipper
geen toestemming zou hebben
gevraagd om in de haven te va
ren en tevens omdat er te veel
personen aanwezig waren op het
schip.
Betrekkingen met Moskou verkoeld
De Zweedse premier Tage Erlan-
der heeft gisteravond in een radio
interview gezegd, dat de spionage-
zaak Wennerstroem de betrekkin
gen tussen Zweden en Rusland ge
schaad heeft. „De hartelijke be-
trekkingen waarnaar we streefden
zijn gestoord", zei hij.
De premier vertelde, dat de kolonel een
jaar lang geschaduwd is voor hij afge
lopen vrijdag gearresteerd werd. Eind
maart deelde de veiligheidspolitie de re
gering mee, dat Wennerstroem ver
dacht werd, maar toen was er nog on
voldoende bewijsmateriaal voorhanden
om hem te arresteren.
Commissie
De Zweedse regering heeft gister
avond een commissie van drie juris
ten ingesteld om na te gaan, hoe een
zo hoog geplaatste officier als Wen
nerstroem zjjn spionageactiviteiten
15 jaar lang kon volhouden zonder
verdacht te worden. Erlander zei,
dat zijn regering daarvoor juristen
had aangezocht (evenals premier
Macmillan in Engeland ten aanzien
van de zaak-Profumo) in plaats van
een parlementscommissie, omdat ju
risten geschoold zijn om zonder voor
oordelen te werken.
Schade
Het Zweedse kabinet heeft gisteren sa
men met militaire deskundigen bespro
ken, hoe de schade van 15 jaar spionage
zeten Turkse rovers, die zich in
ciersuniformen van het Turkse leger
hadden gestoken, hebben in het gebied
van Malazgirt, in Oost-Anatolië, de 45
inzittenden van drie auto's aangehouden
en van vrijwel alles beroofd. „Vrijwel",
want de onfortuinlijke reizigers werden
door de rovers naar een naburige rivier
gebracht, waar zij zich tot op hun hemd
moesten uitkleden.
soenendienst van de Deense stad
se heeft iets bedacht om de eenden in
de parken ervan te weerhouden de
bloemperken te vernielen. De bloemen
zullen voortaan worden bestrooid met
niespoeder.
Nieuw kabinet in
Israël kreeg
vertrouwen
De nieuwe Israëlischo premier, Levi
Esjkol, heeft gisteren iu het parlement
raet 64 tegen 48 stemmen een vertrou
wensvotum gekregen voor zyn nieuwe
regeriug.
Deze regering is een coalitie van dezelf
de vier partijen, die ook in de vorige re
gering van Ben Goerion vertegenwoor
digd waren. Verwacht wordt, dat zij in
grote trekken eveneens dezelfde politiek
als die van het kabinet-Ben Goerion zal
volgen.
Luchtvaartgesprek
Nederland - Japan
In Tokio zjjn op het ogenblik onder
handelingen gaande tnssen een delega
tie uit Nederland en autoriteiten van
Japan over een wijziging van de lucht
vaartovereenkomst tussen beide lenden.
Een wh'zlging wordt nodig geoordeeld
omdat de route over het poolgebied van
Amsterdam via Tokio naar Biak thans
niet verder gaat dan Tokio omdat de
verbinding met Blak is vervallen. Ne
derland zou gaarne zien dat de lijn over
het poolgebied voortaan via Tokio en
Manilla naar Bangkok zou leiden.
Premier Erlander ontkende daarna, dat
er ook gesproken zou zijn over het be
zoek dat premier Kroesjtsjew aan Zwe
den wil brengen.
Het onderzoek zal zich in de eerste
plaats bewegen rond de vraag hoe het
mogelyk was dat Wennerstroem zijn ac
tiviteiten vijftien jaar lang kon ver
richten zonder dat er iets van uitlekte.
De commissie die met het onderzoek is
belast, zal voorts moeten uitmaken of
het geval-Wennerstroem aanleiding is
om maatregelen van speciale aara te
treffen die herhaling in de toekomst zul
len voorkomen.
Erlander zei dat, „natuurlijk", andere
landen op de hoogte zouden worden ge
houden van facetten In de zaak-Wenner-
stroem die voor hen van belang zouden
kunnen zjjn.
Kolonel Wennerstroem
'n gróót
kwaliteitssucces!
Prinses Beatrix
weer voor t.v.
over Dousadj
Prinses Beatrix zal, in verband
met het door jongeren van de
Europese werkgroep uit te voeren
project-Dousadj in Perzië, in het
N.T.S.-programma van maandag
I juli wederom voor de camera's
verschijnen. De prinses, die op 29
april de actie tot herbouw van het
door een aardbeving verwoeste
dorp Dousadj inleidde, zal nu een
kort woord spreken ter begelei
ding van de filmreportage, die
Piet Kaart en Aad v. d. Heuvel
enkele weken geleden in Dousadj
hebben gemaakt.
Zij arriveren in Dousadj op het
moment dat een begin werd ge
maakt met de grondwerkzaam
heden voor de bouw van het nieu
we dorp, dat in de onmiddellijke
omgeving van de verwoeste neder
zetting werd geprojecteerd en dat
115 huizen, een school, een moskee
en een hospitaal zal omvatten.
Dertig jongeren van de Europese
werkgroep, onder wie zes Neder
landers. hebben de eerste spaden
in de droge aarde gestoken en
wanneer de eerste optimistische
indrukken bestendig blijven, hoopt
de groep het project binnen vijf
maanden voltooid te hebben. Zij
worden geassisteerd door tien
studenten uit Teheran en zestig
mannen uit de 550 zielen tellende
bevolking. De werkzaamheden
staan onder leiding van een aan
nemer uit Teheran. Vandaar wor
den ook de materialen voor het
dorp aangevoerd.
Het is niet uitgesloten, dat in de
late herfst nog een reportage zal
worden gemaakt. Dan van het
geheel herrezen dorp, dat beter
ingericht en vooral deugdelijker
geconstrueerd zal zfln dan de
voormalige onderkomens. Een
reeds nu dankbare bevolking zal
daarvan kunnen profiteren. Een
bevolking, die er, volgens de sa
menstellers van de reportage,
wonderwel van doordrongen is
door wie en waarom zij wordt ge
holpen.
MET INGANG VAN MIDDEN-JULI
Verhoging geldt
niet voor
veerdiensten
De Rotterdamsche Tramweg Maat
schappij zal haar tarieven medio juli
met gemiddeld acht tien procent ver
hogen, zo heeft de president-commissa
ris drs. D. J. Wansink gistermiddag be
kend gemaakt'in de jaarvergadering te
Rotterdam.
De verhoging is niet van toepassing op
de veerdiensten. Er zullen speciale vijf
daagse weekabonnementen worden inge
voerd. Drs. Wansink verwacht dat het
bedrijf uit deze tariefsverhoging jaar
lijks 200-000 gulden extra aan inkomsten
zal verkrijgen.
De R.T.M. is na de transactie tussen de
N.S. en de gemeente Rotterdam nu voor
80 procent eigendom van de Nederland-
sche Spoorwegen; de gemeente Rotter
dam participeert voor bijna 20 procent.
In verband daarmee heeft de Rotterdam
se wethouder voor openbare nutsbedrij
ven, de heer H. W. Jettinghoff, het voor
zitterschap van de raad van commissa
rissen gistermiddag vóór de jaarverga
dering overgedragen aan drs. Wansink.
Bovendien werd het college uitge
breid met een vertegenwoordiging
van de N.S., mr. J. P. A. van Balie-
goyen de Jong, waardoor de Spoor
wegen nu elk vier zetels bezetten;
de negende plaats ln het college is
een „kwaliteitszetel" voor een com
missaris namens de obligatiehou
ders.
Drs. Wansink maakte verder bekend dat
de investeringen dit jaar iets lager zul
len zijn dan die over 1962. Het perso
neel is nu verzekerd op een niveau dat
'ebruikelijk is by streekvervoerbedrij-
ven.
Vorig jaar heeft geen rentebetaling en
inkoop van de zgn. restantbewijzen
plaats gehad, hetgeen kritiek tot gevolg
GERECHTSHOF IN DEN BOSCH DEED UITSPRAAK
Overwicht op
knecht was
fataal
Het gerechtshof te 's-Hertogen-
bosch heeft gistermorgen de 53-
jarige weduwe A. G. H. M.-C. te
Tull-Schinnen veroordeeld tot een
gevangenisstraf van vier jaar met
aftrek van het voorarrest, dat op
28 september 1962 is ingegaan.
Het hof achtte wettig en overtuigend
bewezen het primair ten laste gelegde
misdrijf: iemand, tot wiens onderhoud,
verpleging of verzorging ze krachtens
wettelyke overeenkomst verplicht was,
in hulpeloze toestand te brengen en te
laten, welk feit de dood tengevolge heeft
gehad.
Het hof neemt daarby tevens aan, dat
de 62-jarige Theike Otten door het over
wicht dat verdachte op hem had, door
haar van het voorzien in eigen onder
houd, verpleging en verzorging werd
afgehouden. De oude man stierf op 21
september 1962.
De rechtbank in Maastricht had de
vrouw overeenkomstig de eis tot de
zelfde straf veroordeeld. De advo-
caat-geyeraal in 's Hertogenbosch
had zes jaar gevangenisstraf geëist.
De verdediging werd voor de rechtbank
en het hof gevoerd door mr. H. J.
Prickarts uit Heerlen, die zich onder
beroepen had op een ter zitting
rapport
verminderd toerekeningsvatbaar is. De
verdediger heeft bovendien als verzach
tende omstandigheden aangevoerd, het
in gebreke blijven van de buurtgenoten,
de gemeenschap van Tull-Schinnen en
de plaatselijke overheid.
Politie-onderzoek
in een Londense
foto-studio
Rechercheurs hebben gisteren een on
derzoek ingesteld in een foto-studio in
Londen na berichten over de diefstal
van foto's en geluidbanden, die een scha
kel zouden vormen in het Profumo-
schandaal.
De gestolen goederen zouden volgens
kranteberichten betrekking hebben op
dé vroegere Russische marine-attaché
Ivanow, die een verhouding met het
fotomodel Christine Keeler zou hebben
gehad. D efotograaf, Jimmy Morrison,
zou reeds geruime tijd geheimzinnige
telefoontjes hebben gehad waarbij hij
werd gewaarschuwd niet naar de politie
te gaan, aldus de „Evening News".
had van de enige aandeelhouder buiten
de N.S. en de gemeente Rotterdam. Drs.
Wansink verklaarde, dat de liquidatie
geen inkoop en rentebetaling had toege
laten.
Hij zei zeer nadrukkelijk dat het bestuur
zich zijn verantwoordelijkheid tegen
de crediteuren bewust is. De kw
van de restauttoewyzen zal elk jaar
worden afgewogen tegen de andere be-
kijf.
langen van het bedri
Sportterrein voor
blinden geopend
In het boseomplex van het Koninklijk
Instituut tot Onderwijs van Blinden aan
de rijksweg te Bussum (gemeente Hul
zen) is een sportterrein voor blinden in
gebruik genomen.
Het terrein, dat gelegen is in een zeven
meter diepe vallei, speciaal voor dit doel
uitgegraven, kan op het gebied
sportonderricht aan blinden uniek voor
Europa worden genoemd. Het is voor
zien van akoestische wallen, die tevens
als windvangers fungeren. Voorts zijn
de sintelbanen in de bochten verhard,
zodat de blinde atleten kunnen voelen
wanneer ze van richting moeten veran
deren. Het gehele terrein is zodanig aan
gelegd, dat de blinden terstond de
overgang van het grote binnenveld
voor balspelen naar de sprintbaan en
springbakken voelen. Er is tevens
ruimte gereserveerd voor het kogelsto
ten. De sprintbaan heeft een lengte van
120 meter, waarvan twintig meter is
bestemd voor het uitlopen.
Europees overleg
zeescheepvaart
Vandaag vindt in Parys een gedachten-
wisseling plaats tussen de ministers, die
in een tiental Europese landen verant
woordelijk zjjn voor de zeescheepvaart
en vertegenwoordigers van de reders-
verenigingen in deze landen.
De ministers, die reeds een aantal malen
bjjeen zyn geweest, zowel in Londen als
in Parijs, om zich te beraden over
moeilykheden welke aan de zeesch
vaart in de weg worden gelegd door
overheidsingrijpen van een aantal niet-
Europese landen, hebben gemeend, om,
alvorens conclusies te trekken, uit hun
tot dusverre gevoerd overleg, een ge-
dachtenwisseling met de reders te moe
ten organiseren.
Aan de bespreking In Parys wordt van
Nederlandse regeringszijde deelgenomen
door staatssecretaris Stykel. Van re
derszijde zullen aanwezig zyn mr. L. ter
Braake en mr. J. Prins, respectievelijk
voorzitter en algemeen secretaris van
de Koninklijke Nederlandse Redersver
eniging en de heer P. C. van Houten, di
recteur van de „Holland-Amerika Lijn'*
Belgische regering
heeft succes in
taalstrijd
De Belgische regering heeft in de Ka
mer een eerste succes geboekt met haar
wetsontwerpen betreffende de taalkwes
tie. Met 161 tegen 55 stemmen heeft de
Kamer het voorstel van de regering
goedgekeurd het openbare debat over
deze wetsontwerpen vandaag te doen
beginnen.
Het betreft echter slechts een succesje
over de te volgen procedure en politieke
waarnemers menen dat de regerir
Lefèvre nog niet aan het eind van
moeilykheden is. Bij de stemming over
de te volgen procedure stemden 18 van
de 31 Franstalige afgevaardigden van
de Christelijke Volkspartij voor, terwijl
30 van de 65 man tellende Vlaamstalige
groep van deze meerderheidspartij tegen
stemden. De rest van deze laatste groep
onthield zich van stemming.
Meer dan de helft van de Vlaamse
C.V-P.-groep heeft eveneens zyn misnoe
gen geuit over het plan van de regering
om zes Vlaamse gemeenten aan het
tweetalige Brussel toe te voegen.
Informatienota van het N.I.V.E.
Teruggang totaal
aantal vrouwelijke
werkkrachten
In Nederland werkt 1 op de 20
gehuwde vrouwen, in de Ver
enigde Staten 1 op de 3. Daar er
een teruggang van het totale
aantal vrouwelijke werkkrach
ten in onze industrie wordt ge
constateerd, kan deze verhou
ding nog ongunstiger worden.
Toch zien velen inschakeling van de
gehuwde vrouw in het arbeidsproces
als het enige middel om de beroeps
bevolking belangrijk uit tc breiden,
aldus het Nederlands Instituut voor
Efficiency dat over dit onderwerp
een informatienota (liaar achtste)
heeft opgesteld.
Het instituut heeft een „beperkte en
quête" gehouden naar ervaringen in
het bedrijfsleven. In de informatie
nota ligt de nadruk op de mogelijkhe
den om meer gehuwde vrouwen in
het arbeidsproces in te schakelen.
Het valt op dat in Nederland gehuw
de vrouwen slechts 3-4 procent van
de beroepsbevolking uitmaken, ter
wijl voor andere landen veelvouden
daarvan worden genoemd: V.S.,
Frankrijk en Engeland 25-30 procent,
West-Duitsland zelfs meer
procent.
Studie
De informatienota zegt dat van
maatregelen op grote schaal om het
verk aan te passen aan de vrouw
nog geen sprake is. Men weet nog
te weinig van de invloed van de aard
van het werk op de geestelijke en
lichamelijke gesteldheid van de
vrouw. Er moet een studie worden
gemaakt van de arbeidsenergie van
de vrouw in haar eigen ritme en
daarnaar moeten de arbeidstijden
worden geregeld.
Het bedrijfsleven biedt te weinig
promotiekansen en legt het accent
van de vrouwenarbeid nog te veel op
de ongeschoolden- en meisjesarbeid.
De getrouwde vrouw staat gewoon
lijk anders in het bedrijfsleven dan
de ongehuwde vrouw, omdat een
groot deel van haar persoonlijkheid
gebonden is aan de achtergrond van
de normale gezinsstructuur. Zij zal
haar baan trachten aan te passen
aan haar huiselijke behoeften.
Weinig directies hebben het idee ge
accepteerd dat getrouwde vrouwen
als werknemers een normaal ver
schijnsel zijn geworden. Aanpassings
maatregelen orden daardoor meest
al ad hoe getroffen.
Part time werk schijnt de beste op
lossing te bieden om de behoeften
van de industrie en de wensen van
de getrouwde vrouwen met elkaar in
overeenstemming te brengen. De er
varingen hiermee zijn echter in ons
land nog uiterst summier.
Het Wereldgebeuren
Boter op 't hoofd
Het zal metselaarszoon Antonin No-
votny vermoedelijk wel zeer aan
het hart gaan, dat de kritiek op zijn
beleid zich de laatste tijd heeft ver
scherpt en steeds persoonlijker wordt,
ook al heeft nog niemand van de critici
de moed gevonden zijn naam voluit te
noemen. Niettemin zijn er voldoende
verwijzingen naar zijn persoon om hem
een beetje bang te maken.
Tsjecho-Slowakije is een van de com
munistische satelietlanden, die het
langst hebben geaarzeld voor zij van de
destalinisatie een serieuze zaak maak
ten. De oorzaak daarvan is ongetwij
feld, dat vele kameraden op hoge pos
ten met een flinke hoeveelheid boter op
het hoofd lopen en aan de spits van de
ze optocht gaat partij-secretaris No
votny, een handige rot in het politieke
vak. die ondanks de Stalin-verguizing
in Rusland, Polen en Hongarije nog
steeds buiten schot wist te blijven. No-
votny vermijdt wijselijk in het revisio
nistische zonnetje te treden dat elders
achter het ijzeren gordijn de ijzige kil
te van het communisme een beetje heeft
ontdooid. Hoe lang hij dat nog kan
doen is thans echter een actuele vraag
geworden. Met het voorbeeld van War
schau en Boedapest voor ogen eisen
schrijvers en kunstenaars in Tsjecho-
Slowakije voortdurend luider om meer
geestelijke vrijheid en een rehabilitatie
van de slachtoffers der Slansky-pro-
cessen. Steeds stoutmoediger wordt de
taal, die de jongere generatie van kun
stenaars in bijvoorbeeld het partij-
weekblad „Kulturny Zivot" bezigt. An
tonin Novotny is er niet ongevoelig
voor gebleven. Hij heeft wel begrepen,
dat hij de teugels enigszins zal moeten
vieren wil hij zelf niet het slachtoffer
worden van de nieuwe geest onder zijn
„kameraden".
De eerste daad, die Novotny onder de
druk van zijn vooruitstrevende par
tijleden stelde, was het laten vallen van
zijn oude medewerker Bacilek. Dit ge
beurde vorige maand. Karol Bacilek
was de beruchte inquisiteur uit de Sta-
linperiode, die een leidende rol speelde
bij de processen tegen .Slansky en an
dere vooraanstaande communisten. Als
minister van binnenlandse veiligheid
oefende hij een felle terreur uit. Op de
zelfde manier echter waarop Bacilek
tien jaar geleden zyn tegenstanders liet
arresteren en achter gevangenismuren
liet verdwijnen, werd hij vorige maand
zelf behandeld. Plotseling was hij spoor
loos verdwenen. Pas nadat een aantal
partijbladen maatregelen tegen vroege
re Stalnisten hadden geëist, maakte de
regering bekend, dat Bacilek was aan
gehouden in verband met zijn Stalinis
tische verleden.
Daarvoor reeds had Novotny getracht
een andere zondebok te vinden in de
persoon van de minister van binnen
landse zaken, Barak.
Maar het was hem niet gelukt deze
„vertrouweling van Kroesjtsjew" te
doodverven als een doorknede Stalinist.
De arrestatie van Bacilek is overigens
niet geheel ongevaarlijk voor Novotny,
want zeker niet iedereen in Tsjecho-
Slowakye zal vergeten zyn, dat Baci
lek tijdens het proces tegen Slansky alle
eer voor het bijeengaren van bewysma-
teriaal aan Novotny schonk.
VTovotny's methode om na het Stalin-
tijdperk de schuld aan alle politie
ke misdrijven af te schuiven, heeft ja
renlang succes gehad. Hij stelde het
eenvoudig zo voor, dat een collectieve
schuld rustte op de communistische
partij; naturlijk was de ene functionaris
iets meer fout geweest dan de andere,
maar van een zuiver persoonlijke ver
antwoordelijkheid kon men toch niet
spreken, volgens Novotny.
De Tsjechen en de Slowaken hebben
dat verhaaltje van hun leider lange tijd
geslikt, maar nu in alle buurlanden met
het Stalinistische verleden wordt afge
rekend, willen ook velen in Tsjecho-
Slowakije wel eens van Stalinistische
smetten worden bevrijd.
De Tsjeehoslowaakse Prawda schreef
bijvoorbeeld dezer dagen dwars tegen
de Novotny-lijn in: „het is eenvoudig
logisch en voor ieder normaal denkend
mens natuurlijk, dat niet de hele partij
en alle communisten verantwoordelijk
zijn voor de betreurenswaardige conse
quenties van de persoonsverheerlijking".
Het blad ging nog verder en schreef:
„vóór alles zijn concrete figuren ver
antwoordelijk voor het verraad aan de
communistische normen, figuren, die
beschermd door hun hoge posities
schadelijke methoden invoerden".
Ten slotte richtte de „Prawda" een re
gelrechte aanval op Novotny door te
schrijven, dat „de ideeën van de partij
chef als een dogma boven elke discussie
verheven waren".
Ma;
niet alleen op ideologisch
bied ondervindt Novotny ernstige
kritiek, ook zijn economische beleid i~
niet zo gelukkig geweest, dat iedereen
daarover juichen kan.
De produktie is ver achtergebleven bij
de raming en bij de resultaten van vo
rig jaar. Het partij-orgaan „Rude Pra-
vo" gaf pas nog een reeks cijfers, die
duidelijk de achteruitgang demon
streert. Zo zou de produktie van cokes
153.000 ton lager zijn dan het streefcij
fer, voorts werd 296.000 ton minder ge
walst staal geproduceerd dan was ge
pland, terwijl machinerieën ter waarde
van ongeveer een miljard gulden nim-
gemaakt en allee
mer werden gemaakt en alleen op pa
pier bestonden.
Op het gebied van de landbouw is de-
toestand al even treurig. De melkop-
brengst was 42 miljoen liter lager dan
vorig jaar en de kippen legden 56 mil
joen eieren minder.
Er is een ernstig tekort aan kolen,
staal, beton en elektrische energie. De
spoorwegen kampen met een alles stag
nerende vervoersachterstand en Radio
Praag meldde dat tweeduizend soldaten
naar de kolenmijnen van Ostrawa
moesten worden gezonden om de pro
duktie op gang te houden.
Zo kampt Tsjecho-Slowakije met vele
problemen, die vooral het hoofd van
Novotny pijnigen. Op alle manieren
wordt aan zyn gezag geknaagd- Dat er
iets zal moeten gebeuren is begrijpelijk.
Zal Novotny eindelijk het voorbeeld
van Polen en Hongarije volgen en de
teugels nog verder laten vieren?
PRESIDENT NOVOTNY
kritiek van alle kanten....
India en de Sowjet-Unle hebben een
nieuwe handelsovereenkomst getekend, waar-
word' voorzien in jaarlijkse uitwisseling
i goederen ter waarde van 400 miljoen
roebel (ongeveer 1600 miljoen gulden), twee
maal zoveel als de handedl van vorig Jaar
tussen beide landt..
