S.E.R. achter hogere uitkeringen
krachtens sociale verzekeringswet
montana
Nazi-vervolgden kunnen
nu claims indienen
KLANKBORD
Akkoord met ontwerp van minister
VERHOGINGEN ZULLEN INGAAN
PER 1 JUNI EN PER 1 JULI
POLITIEKE STORM DOOR DE
BEKENTENIS VAN PR0FUM0
<*£*■51
S.E.R. adviseert
wijziging van
rijtijdenbesluit
25 mensen zullen eind november vertrekken
JONGEREN VRIJWILLIGERSPROGRAMMA GAAT NAAR KAMEROEN
VRIJDAG 7 JUNI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
De Sociaal-Economische Baad heeft zich in zijn besloten vergadering
van 24 mei verenigd met een hem door de minister van volksgezond
heid voorgelegd ontwerp algemene maatregel van bestuur tot ver
hoging per 1 juni 1963 van de uitkeringsbedragen krachtens de Alge
mene Oudersdomswet, de Algemene Weduwen- en Wezenwet, de inte-
rimwet Invaliditeitsrentetrekkers en tot verhoging per 1 juli 1963
van de kinderbijslagen krachtens de Algemene Kinderbijslagwet, de
Kinderbijslagwet voor loontrekkenden en de Kinderbijslagwet kleine
zelfstandigen.
In <lo brief die de minister op 13 mei
jl. aan de S.E.R. heeft gezonden by zyn
adviesaanvraag staat onder meer dat
het Indexcijfer der lonen per 31 mei '63
nog niet bekend was. De in het ontwerp-
algemene maatregel van bestuur voor
komende bedragen zyn gebaseerd op een
geschat indexcijfer der lonen per 31 mei
1963.
Geschatte bedragen
Volgens de in dit ontwerp voorkomende
geschatte bedragen zouden de uitke
ringsbedragen krachtens de verschei
dene sociale verzekeringswetten als
volgt kunnen luiden:
Tc rekenen van 1 juni 1963 af: ouder
domspensioen voor gehuwden 2436 jper
jaar (thans sinds de wijziging by de wet
van 25 mei 1962: ƒ2154). Ouderdoms
pensioen voor ongehuwden 1566 per
jaar (thans 1362).
Weduwenpensioen voor weduwen met
kinderen 2580 per jaar (thans ƒ2196).
Weduwenpensioen voor weduwen zon
der kinderen, alsmede voor tijdelijke we-
duwenuitkering 1800 per jaar (thans
ƒ1512). Wezenpensioen van wezen tot
10 jaar 570 per jaar (nu 486). Wezen
pensioen van wezen van 10 tot 16 jaar
ƒ852 per jaar (nu 732). Wezenpen
sioen van wezen van 16 tot 27 jaar 1116
per jaar (nu ƒ960).
1 n validiteitsrentetrekkers
genoemde bedragen zal, volgens het
ontwerp, eveneens per 1 juni 1963
ingaan. De geschatte bedragen in het
ontwerp luiden:
409S per jaar voor rentetrekkers inge
deeld in invalidlteitsklasse A (thans
39243324 per jaar voor rentetrek
kers ingedeeld in invaliditeitsklasse B
(thans 3188). 2562 per jaar voor ren
tetrekkers ingedeeld in invaliditeitsklas
se C (thans ƒ2454).
zesde kind en elk volgend kind 111,54
(thans ƒ107,64).
Voor de kinderbijslagwet voor loontrek
kenden en de Kinderbijslagwet voor klei
ne zelfstandigen: Voor het eerste kind
'67,08 nu (ƒ64,74). Voor het tweede
:ind 73,32 (nu 70,20).
De Sociaal-Economische Raad heeft te-
volksgezondheid aan de raad voorgelegd
ontwerp van een algemene maatregel
van bestuur waarin algemene regelen
over de aanpassing van de kinderbijsla
gen aan het indexcijfer van de lonen zijn
opgenomen.
De raad heeft zich met het ontwerp kun
nen verenigen.
De inhoud van dit ontwerp van een al
gemene maatregel van bestuur is in
grote lijnen analoog aan de regelen die
zijn neergelegd in de algemene ouder
domswet en in de algemene weduwen-
en wezenwet over de herziening van de
pensioenbedragen krachtens die wetten
als gevolg van de wijziging van de loon
index.
Kinderbijslag
Te rekenen van 1 juli 1963 af zouden,
volgens de geschatte bedragen in het
ontwerp, de nieuwe kinderbyslagbedra-
gon kunnen luiden:
Voor de Algemene Kinderbijslagwet voor
con derde kind 73,32 per kwartaal
(thans 70,20), voor een vierde en vijfde
kind ƒ99,84 (thans ƒ95,94). Voor een
EEN aardige toevallige ontmoe
ting met 'n stukje ver verle
den bracht mij, met haar auto,
naar een plaatsje aan zee, dat mij
nauwelijks bij zijn naam bekend
was; laat staan dat ik wist dat
het. een echt. badplaatsje is. Echte
hotels zijn er met; wel pensions
en optrekjes in de huizen van de
dorpelingen, die zelf graag in 't
schuurtje slapen gaan om het zo-
merslaatje dat zij uit hun winter
verblijven kunnen slaan. En uit
gebreide kampeerterreinen.
De meneer van een van de drie
cafés vertelde dut daar reeds,
over enkele weken, honderden
tenten zullen komen van duizen
den gasten. „De kruideniers en de
bakkers verdienen er goud aan,
als het maar even redelijk weer
is". ..En U zelf t" „Heb
ook niet te klagen".
Ik noem <lc naam van het plaatsje
aan het brede strand in ongerept
duingebied niet... Het is veel aar
diger als U het zelf ontdekt. Bo
vendien wil ik de heer Hilton niet
op het spoor zetten. De heer Hil
ton is een alleszins energiek per
soon, wicn ik de opbrengst van
zijn doorzettingsvermogen van
harte gaarne gun. Maar hij be
hoeft. niet overal zijn grage grijp-
handjes naar uit te s'trekken om
er, kraaiend van plezier, wéér zo'n
kast neer te zetten. Misschien is
mijn angst voor hem en voor de
verstoring van de liartveroverende
primitiviteit van het plaatsje een
beetje overdreven, maar ik laat
liet maar zo. Trouwens. U behoeft
maar van Cadzand tot Den Helder
langs de zee te gaan om het te
vinden.
Het is wel mooi dat het blijkbaar
nog kan-
Blijkbaar nog kan zonder zonne
terrassen en hotelportiers, zonder
tourncdos a la dit of dat of halve
kip met frieten tegen de spotprijs
van f 6,75 in. zonder ander nacht
leven dan dat van de natuurlijke
duisternis in de 'paar straatjes,
over de zee en dc duinen met als
enig begeleidend geluid verre
van de toeters en de trommen
dat van nachtvogels, de wind en
de zee.
Ik ben er maar een paar uur ge
weest, maar genoeg om mij pre
cies te kunnen voorstellen hoe het
zomerleven er zal zijn. De ge
meente heeft voor een badbednjf-
je zorg gedragen, dat wel. Er is
een rij badhokjes en U kunt er
stoelen voor op het strand huren,
maar de drie cafés zijn ongerept
met hun brede tapkast en-met-
spiegels, een biljart en attributen
van. de dorpsverenigingen voet
balclub, fanfare, gemengd koor en
klaverjas gezel schap. Ik heb ze, uit
pure nieuwsgierigheid, alle drie
bezocht en nioet erkennen dat één
ervan onheilspellende tekenen van
mondain verval vertoont: er lig
gen daar Perzische tapijtjes op
tafel en de stoelen zij er minder
rcclit-an rccht-uit en fiard dan bij
dc andere twee.
Er is over dit plaatsje niets anders
te zeggen dan dat- 't er is. Het
draagt een eigen goed-hollandse
naam, maar het behoort tot een
uitgebreide landelijke gemeente
ivier naam U en mij wèl bekend
is. Ilc ivist alleen niet dat er ook
een badplaatsje bij behoort.
Trouwens: de cafémeneer vertelde
dat alle, bijna zestig, voor gasten
beschikbare beddenal lang be
sproken uitverkocht zijn. Er
kan geen kip meer bij. En nu ik
het toch over kip heb: er is nog
geen frietengelegenheid.
Laat meneer Hilton dat maar niet
te weten komen.
ELIAS
Kolenproduktie
8,4 pet. lager
In 1962 is de kolenproduktie, die zich
gedurende enkele achtereenvolgende ja
ren in stijgende lyn heeft bewogen, op
verontrustende wyze gedaald met onge
veer 8,4 procent. Een van de factoren,
die hierbij een rol spelen is een tekort
aan personeel, aldus het jaarverslag van
het bedrijfschap voor de steenkolenmjjn-
industrie.
Sedert 1958 is de personeelsbezetting
voortdurend gedaald met name doordat
het natuurlijk verloop slechts ten dele
werd gecompenseerd. Toch is het gelukt
de produktiviteit zodanig op te voeren,
dat aanvankelijk een geringe vermeer
dering der jaarproduktie kan worden
bereikt. Hierdoor kon het mijnbedrijf het
hoofd bieden aan de" prijsdalingen op de
kolenmarkt en zyn afzet op peil houden,
zonder dat verzuimdiensten behoefden te
worden ingelegd.
In de loop van 1961 bleek het moment te
zijn aangebroken, waarop, teneinde de
produktie te handhaven, voorkomen
moest worden, dat de personeelsbezet
ting nog verder zou teruglopen. Aange
zien op de krappe Nederlandse arbeids
markt onvoldoende personeel kon wor
den aangetrokken, zagen de ondernemin
gen zich genoodzaakt op beperkte schaal
buitenlandse arbeiders aan te trekken.
De werving van buitenlandse arbeiders,
die door verschillende oorzaken slechts
langzaam op gang is gekomen, heeft in
1962 niet geleid tot afdoende voorzie
ning in het personeelstekort.
In 1962 bedroeg de netto steenkolen-
produktie 11.573.000 ton het jaar daar
voor was het 12.621.000 ton.
MINISTER HAD VERHOUDING MET FOTOMODEL
Verklaring voor
Lagerhuis herroepen
De verklaring van de Engelse mi
nister van oorlog Profumo, dat
liij een verhouding had met het
Londense fotomodel Christine
Keeler, heeft in Engeland een
politieke storm teweeggebracht,
die enigszins te vergelijken valt
met die ten tijde van de Suez-
crisis.
Profumo stelde dinsdag ia een brief aan
premier Macmillan zyn portefeuille
en zyn Lagerhuiszetel beschikbaar.
Tevens herriep liy in de brief een on
langs in het Lagerhuis afgelegde ver
klaring over zyn betrekkingen met
mej. Keeler. II jj zei bjj die gelegen
heid, dat. in die verhouding niets on
betamelijks schooi. Dit was onwaar,
zo bekende Profumo.
De opschudding, die deze bekentenis
heeft verwekt is zo groot, dat de
kans voor de conservatieven om de
volgende algemene vèrkiezingen te
winnen, aanmerkelijk verkleind moet
worden geacht. Terugtreden van Pro
fumo uit het leabinet en het parle
ment komt juist op een tijdstip, dat
de conservatieven zich gereedmaken
voor hun verkiezingscampagne. Van
verschillende zijden werd de laatste
tijd de mogelijkheid zeer groot ge
noemd, dat de verkiezingen in de
herfst van dit jaar zouden worden
gehouden. Wellicht is het jongste
schandaal een reden voor Macmillan,
de verkiezingen tot volgend jaar uit
te stellen.
tenis, dat hij in een plechtige i
soonltfke verklaring in het Lagerhuis
over zijn verhouding met Christine
Keeler had gelogen.
Socialisten, die in de oppositie zyn, zul-|
len overigens naar van welinge
lichte zijde werd vernomen niet
op de verhouding tussen Profumo cn
Christine Keeler zelf terugkomen.
Wel zijn zij vastbesloten om van
Macmillan de verzekering te vragen,
dat deze verhouding de veiligheid
van het land niet in gevaar heeft
gebracht.
Direct na zijn terugkeer uit Canada
heeft Harold Wilson, leider van de
Labourparty, zich telefonisch in ver
binding gesteld met ,de premier die
momenteel in Schotland met vakan
tie is. Macmillan zou hem hebben
toegezegd, dat het onderzoek momen
teel naar dit aspect van de kwestie
gaande is, voor de hervatting van de
parlementaire werkzaamheden, op 17
juni, zal zijn voltooid.
Profumo heeft in zyn brief aan Mac
millan waarin hij zijn in het Lager
huis afgelegde verklaring herriep,
gezegd dat hij nimmer staatsgehei
men heeft prijsgegeven.
Van socialistische zyde zal er echter naar
alle waarschijnlijkheid de nadruk op
worden gelegd, dat de plaatsvervan
gend marine-attaché van de Russi
sche ambassade Eugene Ivanov, die
inmiddels naar Moskou is terugge
keerd, eveneens bevriend was met
Christine Keeler en Profumo i
scheidene malen heeft ontmoet.
Gelogen
Wat politici, publiek en pers het meest
heeft geschokt in deze geruchtma
kende affaire is Profumo's beken-
Advertentie!
nieuwste dress- en
weekend-shirts in
tricot enkalon, bel-o-fast
en sanfor plus poplin.
(Advertentie)
Nota gecoördineerd
energiebeleid in
E.E.G.-landen
De raad van Nederlandse Werkgevere
bonden heeft de minister van economi
sche zaken een nota gestuurd, waarin
het standpunt is weergegeven van de
energiecommissie van de verbonden
over het gecoördineerd energiebeleid in
de zes landen van de Europese Economi
sche Gemeenschap. De commissie onder
schrijft in principe volledig de uiteinde
lijke doelstelling: een open gemeen
schappelijke energiemarkt.
De commissie constateert, dat het tot
stand komen van een gemeenschappe
lijke energiepolitiek voornamelijk wordt
fehinderd door het ontbreken van een
uidelijke doelstelling op langere ter
mijn. Volgens de commissie dient met
verdere studies over de overgangsmaat
regelen te worden gewacht tot over de
doelstelling voor de eindfase tussen de
regeringen overeenstemming is bereikt.
Als consequenties van het beginsel
noemt de commissie: 1. het geleidelijk
beëindigen van overheidsbemoeiing en
steun op energiegebied; 2. harmonisatie
van concurrentieregels; 3. uitsluitend
contingentérihg van invoer zowel
voor kolen als voor olie uit landen
met staatshandel; 4. mogelijkheid van
overheidsmaatregelen bij niet-structu-
rele, tijdelijke marktverstoringen, die de
produktiecapaciteit dreigen te vernieti
gen.
Het Wereldgebeuren
neerunds QHO°iS
Velasques sigaren worden bij honderden, duizenden, miljoenen en
miljoenen vervaardigd volgens de modernste produktiemethoden
(Patent 86596). Daardoor kan Velasques de prijs aantrekkelijk
en de kwaliteit constant houden.
Profiteer daarvan. Proef 'n Velasques enUw keus is gemaakt!
Demonstraties in Teheran tegen plannen
van de regering voor vrouwen eman
cipatie en de verdeling van het groot
grondbezit in Perzië hebben tot'zulke
ernstige onlusten geleid, dat in de Perzi
sche hoofdstad, de staat van beleg is
afgekondigd. Er zouden twintig doden
te betreuren zijn.
De foto toont demonstranten, veelal be
horende tot de mohammedaanse Sjia-
sékte, met spandoeken, vlaggen en het
portret van één van de gearresteerde
leiders in het centrum van Teheran.
Uitwijzingsbevel
tegen Wallace
niet onrechtmatig
De president van de rechtbank in Den
Haag, jhr. mr. G. W'itsen ElJas, heeft
gistermorgen beslist dat. het uitwijzings
bevel can de staat der Nederlanden te
gen de 34-jarige Amerikaan C- W. Wal
lace niet onrechtmatig kan worden ge
noemd Ais gevolg daarvan kan dus de
man op transport naar Amerika worden
gesteld. Tegen de beslissing heeft Wal
lace direct hoger beroep laten aanteke
nen.
De Amerikaan was door de rechtbank in
Amsterdam veroordeeld tot twee jaar
gevangenisstraf wegens handel in ver
dovende middelen. De staat beschouwde
hem ais ongewenste vreemdeling en be
val, nadat in 1962 de straf was uitgeze
ten, zijn uitwyzing. Evenwel wacht de
Amerikaan in de V.S. een straf, even
eens voor handel in narcotica. In ver
band hiermee werd gesteld, dat uitwn-
zing hier tevens uitlevering betekent,
waarom de president van de rechtbank
werd gevraagd de uitwijziging niet toe
te staan.
De president constateerde gistermorgen
dat uitwijzing een materie is van over
heidsbeleid, waarin door de rechter niet
kan worden ingegrepen, tenzij een daad
van willekeur of machtsmisbruik aan
wezig is. Dit is hier naar het oordeel van
de president niet het geval.
0 De Franse Nationale Vergadering heeft
een wetsvoorstel aanvaard dat verzekering
tegen wettelijke aansprakelijkheid verplicht
stelt voor ski-liften en andere in bergen
gebruikte kabelbanen. In een toelichting
werd gezegd, dat in de afgelopen twee jaar
zeven personen om het leven zijn gekomen
en vijfenvijftig gewond bij ongelukken met
dergelijke vervoermiddelen.
De Sociaal-Economische Raad heeft de
staatsecretarissen van sociale zaken en
volksgezondheid en van verkeer en wa
terstaat geadviseerd het rijtijdenbesluit
zo te wyzigen dat, wat het nationale
vervoer aangaat, geleidelijk de 51-urige
werkweek kan worden verkort en in elk
geval op 1 januari 1966 op 48 uur kan
worden gesteld.
De raad gaat er in zyn advies verder
van uit dat het eerste "lid van artikel 9
van het rijtijdenbesluit reeds met ingang
van 1 januari 1964 zo wordt gewijzigd
dat de werktijd per week maximaal 48
uur zal bedragen berekend over een aan
eengesloten tyd van drie weken, waarbij
het maximum in een wëek 55 uur mag
bedragen.
De raad heeft dit advies vastgesteld in
z(jn besloten vergadering van 24 mei j.l.
MR. VAN THIEL WEER
VOORZITTER VAN DE
TWEEDE KAMER
(Van onze parlementaire redacteur)
H.M. de Koningin heeft mr. Van Thiel
uit de haar aangeboden voordracht be
noemd tot voorzitter van de Tweede
Kamer. In dc gisteren gehouden verga
dering dezer Kamer heeft mr. Van Thiel
het voorzitterschap aanvaard met het
uitspreken van een korte redevoering
waarin hjj speciaal de leden die voor het
eerst, hun intrede in de Kamer gedaan
hebben een welkom toeriep.
Aangezien het aantal fracties is toege
nomen, zal het nodig zijn, vond hij, aat
men bij de discussie een wyze zelfbeper
king in acht neemt, wil men ze binnen
redelijke perken houden.
Als binnen afzienbare tijd een nieuw ka
binet mocht worden benoemd, zal over
de regeringsverklaring gedebateerd kun
nen worden.
De Kamer hield zich daarna geruime
tijd bezig met de benoeming van talrijke
commissies. Als tijdstip, waarop aan de
ministers mondeling vragen kunnen woe
den gesteld, wees de Kamer aan de don
derdag aan het begin van de vergade
ring;
BIJ CENTRAAL AFWIKKELINGSBUREAU
V oor schotbetaling
in december
(Van onze Haagse redactie)
Het centraal afwikkelingsbureau
Duitse schade-uitkeringen te Am
sterdam stelt thans degenen die
menen aanspraken te hebben op
een uitkering ingevolge de regeling
inzake uitkeringen aan nazi-ver
volgden in staat hun claims in te
dienen.
Daartoe is nodig, dat de betrokkenen
een speciaal aanmeldingsformulier aan
vragen via invulliug en opzending van
een strookje, dat te vinden is in een of
ficiële publikatie van het ministerie van
financiën, die vandaag in alle dag- en
weekbladen is opgenomen. De regeling
kan eerst in werking treden wanneer
het verdrag met Duitsland van kracht-
wordt. Verwacht wordt dat dit op 1
augustus het geval zal zijn.
De aanmeldingsformulieren zullen wor
den geverifieerd met behulp van het
Roode Kruis en het ministerie van justi
tie. Voor wat de invaliditeit betreft met
behulp van de diensten van het departe
ment van maatschappelijk werk en de
buitengewone pensioenraad.
V erhoudingsgetal
Aan elke aanvrager wordt een verhou
dingsgetal toegekend volgens de hieron
der vermelde regels:
voor een overlydensgeval een vast ver
houdingsgetal van 100;
voor invaliditeit een vast verhoudings
getal van 50;
voor sterilisatie een vast verhoudingsge
tal van 50;
voor vrijheidsberoving wordt een ver
houdingsgetal toegekend gelijk aan het
aantal volle weken in gevangenschap
doorgebracht (met afronding naar bo
ven). Voor sterdragen een verhoudings
getal gelijk aan een derde van het aan
tal volle weken gedurende welke de
verplichting tot ster dragen op de be
trokkene heeft gerust (met afronding
naar boven). Het totaal voor verdeling
beschikbare bedrag (d.m. 125 miljoen of
113 miljoen gulden) wordt onder de aan
vragers verdeeld naar gelang van de
grootte der aan hen toegekende verhou
dingsgetallen.
In totaal kan krachtens de regeling
aan een aanvrager, die alleen gerech
tigd is, geen hoger getal dan 200
worden toegekend. Voor uitkeringen,
waarin een aanvrager niet alleen ge
rechtigd is, doch met anderen te
zamen aanspraken heeft, geldt dit
maximum van 200 niet.
Twee colleges
Bij K-B- zal een raad van advies worden
ingesteld, die tot laak zal hebben de
minister van financiën te adviseren. In
het geval de afwikkeling van de aan
vragen wordt vertraagd en de minister
reeds wil overgaan tot het uitkeren van
een bedrag per eenheid van de verhou
dingsgetallen. Ook adviseert de raad
over beslissingen inzake het verlenen van
voorschotten. Ook is er een college van
scheidslieden waarbjj men in beroep kan
komen tegen alle beslissingen van het
afwikkelingsbureau.
De bedoeling is in december te beginnen
met het uitbetalen van voorschotten. Dit
is echter alleen mogelyk met betrekking
tot de claims, die dan zyn geverifieerd
en akkoord bevonden.
0 In de archieven van het museum Hermi
tage in Leningrad is een schilderij „Boer met
kip" ontdekt, dat is geïdentificeerd als een
werk van de Nederlandse schilder en
Abraham Bloemaert (1564-1051). Het
was vergeleken met een ander gesigneerd
schilderij van Bloemaert in het.
Landbouwinstituut
opnieuw op
gang brengen
Het Nederlandse jongeren vrij-
willigersprogramma gaat hulp
verlenen in de Afrikaanse repu
bliek Kameroen, zo is gisteren
in Den Haag vernomen. In Den
Haag is positief gereageerd op
een desbetreffend verzoek uit
Kameroen. Gehoopt wordt dat
de Nederlandse ploeg, die uit on
geveer 25 mensen zal bestaan,
eind november per boot naar
Kameroen zal reizen om daar
aan dit eerste project van bet
jongeren vrijwilligersprogram-
ma te gaan werken.
Een tiental vrijwilligers zal worden
betrokken by het weer op gang bren
gen van een landbouwinstituut. op
middelbaar niveau te Bamboei in
West-Kameroen. Hiervoor zyn onder
anderen mensen nodig van verschil
lende opleiding op het gebied van de
landbouw en veeteelt.
bestaat uit liet geven van kort
sussen aan de plattelandsbevolking
in eenvoudige landbouwkundige tech
nieken.
Er zal een demonstratiegToep worden
samengesteld, die met een vrachtauto
langs de dorpen trekt om landbouw^
demonstraties te geven.
Er zullen speciale huishoudkundige
cursussen voor vrouwen worden ge
geven. Ten slotte zullen enkele sport
leraren voor bepaalde scholen worden
uitgezonden.
In augustus zal de opleiding van deze
ploeg moeten beginnen.
Huisvesting
De regering van Kameroen zorgt
voor de huisvesting van de vrijwilli
gers. Voor het vervoer ter plaatse
moeten de vrijwilligere zelf zorgen.
Zij zullen vier of vijf jeeps meene
men. Ook de vrachtauto voor de land-
bouwdemonstratie gaat met de vrij
willigers naar Kameroen.
50 mensen
Het jongeren vrijwilligersprogramma
hoopt dit jaar in totaal vijftig men
sen te kunnen uitzenden. Om deze
vijftig mensen te kunnen rekruteren
heeft men naar schatting vier- tot
vijfhonderd aanmeldingen nodig van
mensen met een opleiding van ver
schillende- aard en verschillend ni
veau.
De kandidaten dienen de Nederlandse
nationaliteit te bezitten, niet ouder
dan 35 en niet jonger dan 21 te zijn
en bereid te zyn met hel jongeren
vrywilligereprogramma een verbinte
nis voor ongeveer twee jaar aan te
De dansende
derwischen
De heer Geoffrey Godsell, een redac
teur van het Amerikaanse dagblad
The Christian Science Monitor, die vier
jaar lang door alle landen van het Mid
den-Oosten reisde, kwam aan het eind
zijn langdurige tocht tot de con
clusie, dat Perzië van alle landen die hij
bezocht de meeste contrasten te zien
gaf. Gedurende zijn gehele verblijf in
Perzië werd hij het meest getroffen door
de daar heersende tegenstellingen: krot
ten grenzen er aan paleizen, verwaar
loosde bedelaars strompelen door het
stof, dat extravagante Amerikaanse
„sleeën" in de straten van Teheran doen
opstuiven; op het land zag hij hoe arme
boeren nauwelijks konden bestaan van
hetgeen hun armzalige stukjes land op
brachten, terwijl de grootgrondbezitters
met hun rijkdom bijna geen raad wisten.
Perzië is een land van zwart-wit-situatie.
De middeleeuwse pracht en praal van de
moskeeënstad Isfahan contrasteert bij
voorbeeld fel met de bouwvallige armen-
buurten. Pompeuze pracht en primitieve
eenvoud zijn beide karakteristiek voor
het Perzisch panorama en religieuze in
getogenheid ontmoet men er even zeer
als godsdienstige ruzies, die zoals
deze week het land soms in een chaos
van oproer en revolutie storten.
Want Perzië, vanouds bekend als on
der meer het land van de „dansende
derwischen" kent ook zijn contrasten
op geestelijk gebied. De bévolking is
voor het grootste deel mohammedaans,
maar de mohammedanen zijn er ver
deeld in talrijke sekten, wier verdraag
zaamheid sterk varieert.
Op het platteland heersen de moham
medaanse leiders als despoten over de
onwetende bevolking. Van de ruim twin-
miljoen Perzen is bijna negentig pro
cent analfabeet. De religieuze leiders
op de dorpen willen dat het liefst zo
houden. Zij zijn het wat dat betreft vol
komen eens met de grootgrondbezit
ters, die in de opkomst van de Perzi
sche plattelanderalleen maar een be
dreiging zien van hun leefwijze.
Tegen deze twee machtige groepen, de
mohammedaanse geestelijkheid en
de grootgrondbezitters voert sjah Mo
hammed Reza momenteel een harde
strijd. De sjah heeft al enkele jaren ge
leden een landhervormingsprogramma
laten opstellen door de regering-Ajnini.
Premier Amini, de eerste in dé lange
rij van Perzische minister-presidenten,
die niet afkomstig was uit de bevoor
rechte klasse van gegoede burgers heeft
enige tijd zijn best gedaan om in de
geest van de sjah hervormingen door
te voeren. Maar verleden jaar moest hij
zijn pogingen staken. „Zonder geld kan
ik 't niet bolwerken", verklaarde de pre
mier, die daarmee de kern van Perzië's
grote moeilijkheden raakte. Ondanks de
revenuën van de olie-industrie heeft
Perzië te kampen met een groot ge
brek aan geld. De ontwikkeling van het
land was daardoor zo achtergebleven,
dat een zeer streng beleid noodzake
lijk was.
Onder premier Amini werd daarmee een
begin gemaakt. Maatregelen werden ge
nomen om de handelsbalans in even
wicht te brengen. Het onderwijs kreeg
bijzondere aandacht en wat het land
bouwprogramma betreft gaf de sjah zelf
het. voorbeeld door een deel van de-kei
zerlijke domeinen onder de nietsbezit-
tende boeren te verdelen.
Ook het bezit' van de landheren werd
aangetast. Bepaald werd, dat zij slechts
een bepaald aantal hectaren mochten
behouden. De rest moest onder de land
bouwers worden verdeeld.
Premier Amini stond voor een bijna ho
peloze taak, toen hij de plannen van de
sjah moest uitvoeren. Niet alleen had
hij te kampen met een ernstig kastekort,
maar tevens ondervond hij grote tegen
werking in regeringskring. Kabinets
wijzigingen brachten geen oplossing. De
grootgrondbezitters vormden een mach
tige lobby en de corruptie onder de amb
tenaren was zo groot, dat dr. Amini
zich openlijk over deze toestanden be
klaagde. „Het is geen geheim", zo ver
klaarde hij in 1961, „dat misbruik van
gouvernementele macht en het gekom-
Elotteer van opportunisten en zwende-
lars tot een nationale plaag zijn ge
worden. Maak een eind aan deze situa
tie, schep een zuivere sfeer, waarin eer
en eerlijkheid de jeugd tot voorbeeld
kan strekken", zo luidde de oproep, die
.rentier op het volk deed.
Amini sprak echter tevergeefs. Ten
slotte gaf hij de strijd op.
De opvolger van Amini, premier Asso-
dollah Allam, heeft de lijn van zijn
voorganger voortgezet. Hij heeft de
weerstand van de reactionaire elemen
ten in Perzië echter niet kunnen breken.
De relletjes van deze week. die de ern
stigste waren sedert premier ?.Iossadeoh
werd afgezet, zijn volgens Allam goéd
georgamseérd door de samenwerkende
p"ootgrondbezitters en de mohamme
daanse leiders. De minister van justi-
titie verklaarde, dat hij bewijzen had,
dat de geestelijke leiders, van %vie er
enkelen zyn gearresteerd, geld hadden
gegeven aan de belhamels De bedoeling
was, dat zij ongeregeldheden zouden
veroorzaken om het land revolutierijp
te maken.
De mohammedaanse geestelijkheid speel
de dit spel zeer handig. Zij stookten
hun volgelingen op onder het mom van
een soort „heilige strijd" ter verdediging
van de islamietische geloofswaarden en
zij lieten het aan de betaalde oproer
kraaiers over om de linkse elementen
eveneens tot revolutie aan te zetten. Zo
ontstond de paradoxale situatie, dat
rechtse reactionaire groeperingen de
steun kregen van linkse pro-Nasser-
rebellen, twee uitersten, die zich tegen
de gematigde regering van de sjah keer
den. Tot deze linkse ontevredenen be
horen vooral de studenten, die nog
steeds vol bewondering zijn voor èx-
-remier Mossadeqh, de man die inder-
ijd de Anglo-Iranian Oil Company naar
de (olie)-pypen van Perzië wilde laten
dansen, maar die het conflict ten slot
te smadelijk verloor.
Voorzover thans valt te voorspellen,
zal de sjah ook deze strijd waarschijn
lijk wel winnen. Hij heeft het (sterke)
leger op zijn hand. De onlusten bewij
zen wél, dat het land van de „dansen
derwischen" voorlopig nog niet hele
maal rijp is voor een hervorming, zoals
de siah d'e graag wenst.
SJAH REZA
,.in onmin met grootgrondbezitters...
