MALAYSIA Hoe hoog zal
Djakarta het spel durven spelen?
AARDGAS UIT DESAHARAVOOR ENGELAND
Ook interesse voor de
gasvondst in ons land
Hemelvaart
WOENSDAG 22 MEI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Indonesië opnieuw ontdekt (V)
(Advertentie)
Drs. Barkman, (le nieuwe Nederlandse Chargé d'AJfaire in Djakarta, tij
dens het aanbieden van zijn inleiding;\trief aan de Indonesische minister
van buitenlandse zaken, dr. Soebandrio, die voor dit doel even terugkeerde
uit de bergen waar hij wegens ziekte rust moest houden.
steun te geven aan een plan, dat het
gevaar met zich meebrengt niet al
leen het welvarende, stabiele anti
communistische Malakka bloot te
stellen aun het communisme, dat de
Britten er ten koste van enorme of
fers in jarenlange strijd hebben uit
geroeid, maar ook nog een spring
plank in de enorme Indonc3i3ch-Phi-
lippijnse archipel te bieden; 3. dege
nen die zich het felst tegen het tot
stand brengen van Malaysia verzet
ten zijn China, en in de betrokken ge
bieden, de Chinese communisten...!
Dat duidt erop dat Pekings verwach
tingen minder hoog gespannen zijn,
dan de Nasoetions en Macapagals
vrezen.
Blijft de vraag wat Indonesië dan te
gen het tot stand komen van de fede
ratie Malaysia heeft.
Deviezenlek
De antwoorden lopen sterk uiteen.
Eén ervan was, dat het bepaald
niet alleen de guerrillastrijders van de
basis stelt dat nogal iets voor. Dat
deviezenlek Is de Indonesiërs een
voortdurende ergernis, temeer omdat
het ten noorden van de grens veeleer
wordt aangemoedigd dan bestreden.
Andere factoren zijn volgens insiders
hier, de diepe persoonlijke minach
ting die de Toengkoe en Soekarno
elkaar toedragen, waarbij wel vast
staat, dat een van de belangrijkste
punten van gram ligt in de steun die
de Toengkoe in een vermoedelijk on
doordacht ogenblik in het Nieuw-
Guineaconflict aan Nederland heeft
gegeven. Toch bestaat wel de over
tuiging bij de meeste waarnemers,
dat Soekarno te veel realist is om
door dergelijke gevoelens zijn politiek
te laten bepalen. Veel belangrijker in
de Indonesische overwegingen acht
men de volgende aspecten:
Soekarno staat op het standpunt,
dat de positie die hij voor Indonesië
in de wereld heeft opgebouwd, Indo
nesië het recht geeft in plannen tot
wijzigingen in de status quo in de In-
Eén generatie die het verleden
onder de Nederlanders niet meer
zal vergeten en een andere,
die nooit anders zal weten dan
van een onafhankelijk groot
en hopelijk gelukkig volk.
donesische invloedssfeer tevoren ge
kend te worden. Daar is in het geval
Malaysia geen sprake van geweest,
waarschynöjko mdat de Toengkoe van
gevoelen was, dat hij niets met Soe
karno te maken had. Hetgeen op zijn
zachtst gezegd een verbluffende ver
gissing was.
Malakka, hoe welvarend en
bloeiend ook, heeft een kwetsbare
economie, omdat men in verregaande
mate op één enkel produkt rubber
drqft, dat in toenemende mate
wordt bedreigd door synthetische pro-
dukten. Palmolie en tin heffen die
kwetsbaarheid niet op. De federatie
Malaysia daarentegen, met Singa
pore als enorm handels- en financieel
centrum, en met een grote variëteit
van economische produkten, wordt
niet alleen economisch een potentiële
reus, maar ook politiek. En het één
noch het ander is Djakarta, dat dui
delijk naar een sterk dominerende po
sitie in dat deel van de wereld streeft,
erg welkom. Te minder, nu het er nog
niet naar uitziet, dat het politiek
sterke Indonesië economisch spoedig
gezond zal zjjn.
Britten niet geïmponeerd
Het zijn dus bepaald ook wel andere
dan nobele revolutionaire, anti-
koloniale sentimenten, die Djakarta
in deze zaak bewegen. De vraag is
echter, hoever Indonesië in zijn strijd
tegen deze federatie Malaysia zal
durven gaan. Het succes van zijn con
frontatiepolitiek ten aanzien van
Nieuw-Guinea: de uitbuiting van de
vrees van de westelijke landen voor
een afglijden van Indonesië naar het
communisme zijn verontrustende fac
toren. Daar staat tegenover, dat de
Engelsen ook al vóór de zeer goed ge
organiseerde, lawaaierige demonstra
tie, die vrijdag voor hun ambassade
werd gehouden, zeer grimmig zijn ge
stemd en dat ze er geen twijfel aan
willen laten, dat Indonesië in Noord-
Borneo niet een spelletje als in
Nieuw-Guinea zal kunnen spelen.
„Hoe men de heren ook wil noemen,
.vrijheidsstrijders'of militairen, als
Indonesië met militairen in Noord-
Borneo aan de gang zal gaan, bete
kent dat dat Indonesië oorlogsdaden
pleegt. Daarop moet het effectieve
antwoorden in dezelfde trant ver
wachten", aldus een van de commen
taren die ik van. niet de eerste de
beste kreeg,
Een van de vele kampongs van
Djakarta, waar het leven niet
schijnt te veranderen en de poli-
tietc niet zeer dichtbij is.
OF DE PRIJS LAGER ZAL ZIJNIS DE VRAAG
(Van onze Londense correspondent)
Ju 1960 keurde de „Gas Council", die met onderscheidene vertakkin
gen heel Engeland bestrijkt, in principe de plannen goed om aard
gas vanuit de Sahara naar de Midlands te brengen. Die plannen zijn
nu, in 1963, in uitvoering én aangenomen mag worden, dat het indus
triële midden van Engeland in 1964 zal profiteren van een „rijk" gas,
dat met het tot nu toe in Engeland vervaardigde gas gemengd zal
worden, tegen een lagere prijs: 8,5 pence (ong. 45 cent) per „therm".
Dit vernamen wij in een onderhoud met één van de ingenieurs, die be
trokken is bij het aanleggen van de buizenleiding vanaf de monding
van de Thames (Canvey Island) tot aan Doncaster, even ten noorden
van de staalstad Sheffield.
Naar men weet werd een tiental jaren geleden in de toenmaals Franse
Sahara niet alleen een buitengewoon rijke olievoorraad aangeboord
(Hassi Messaoud), maar eveneens, in de noordwestelijke hoek van de
grote woestijn (Hassi R'Mel) een nog veel rijkere aardgasvoorraad,
die op ongeveer een duizend miljard kubieke meter wordt geschat,
terwijl het waarschijnlijk is, dat er een nog grotere hoeveelheid onder
de opperste aardkorst verborgen ligt.
De Fransen hebben in enkele jaren tijds pry's van ongeveer 6 pence (ong. 30
een leiding aangelegd vanaf deze plaatsjcent) per „therm", geleverd worden, een
naar de havenplaats Mostaganeni, ten heel stuk dus beneden de prijs van het
westen van Algiers. Na studies van de Saharagas. Dit bericht heeft de „Gas
beroemde onderwaterontdekker Cous- Council" onaangenaam getroffen; men
teau, heeft men verschillende plannen moet echter de verbrandingswaarde van
uitgewerkt of in overweging voor buis- het ene én het andere gas in aanmerking
leidingen over (le bodem van de Middel-
landse Zee, voor olie zowel als gas.
Wat het gas voor Engeland betreft: de
eerste ladingen, voor „proefstomen"
langs het reeds voltooide gedeelte van de
buisleiding naar de Midlands, zijn met
speciale tankers op de Thames aangeko
men en opgeslagen in enorme tanks op
Canvey Island. De aanvoer per tanker
geschiedt in liquide vorm; het gas is
door bevriezing vloeibaar gemaakt; dit
gebeurt in Arzew in Algerië waarna
„ontdooiing" plaats vindt na aankomst
in Engeland.
Vanaf Canvey Island is men begon
nen een buis aan te leggen met een
doorsnee van 45 centimeter, waar het
gas doorheen wordt geperst. Eind
april was men met de aanleg van die
buis al halfweg gevorderd en werd in
Hitchin, 60 km ten noorden van Lon
den, door de Eastern Gas Company
in haar hoofdbureau al reclame ge
maakt met een afbeelding die een
hele wand in beslag nam, voorstellen
de de fabriek die het gas moet men
gen met het Engelse gas en het hele
traject, dat het heeft af te leggen van
de Sahara naar de Midlands.
Prijzen gelijk
Op de vraag of de bevolking het vol
gend jaar zowel van dit Saharagas
zou kunnen profiteren door een lagere
prys, als door het feit dat het veel min
der giftig is dau cokesgas, luidde het
antwoord dat er altijd bij nieuwe moge
lijkheden sprake van lagere prijzen is
maar dat in de werkelijkheid ten slotte
de prijzen gelijk blyven, als ze al niet,
mét (1e andere prijzen doodeenvoudig
omhoog gaan. Wat de giftigheid betreft:
het Saharagas is eigenlijk een „té ryk
gas". Vandaar dat het gemengd moet
worden met gas uit steenkool; de giftig
heid wordt dus wel enigszins vermin
derd, maar het gevaar van gasverstik-
king is er nog niet helemaal de wereld
mee uit. Niettemin wordt er op het ogen
blik wel hard aan gewerkt om óók het
gewone gas vry te maken van kool-
monoxyde.
Sedert kort is er echter een kink in de
vreugde van de „Gas Council" gekomen.
De „Daily Herald" heeft namelijk een
bericht gebracht, dat onmiddellyk door
Franse kranten Is overgenomen: hel gas
dat men uit olie haalt kan tegen een i van ingeslagen en ten tweede, omdat
In ieder geval is het akkoord inzake de
levering van Saharagas gesloten. Het
houdt in, dat g'edurende een periode van
15 jaren, per jaar 700.000 ton methaan
gas zal worden ingevoerd, waardoor het
hoofd kan worden geboden aan het toe
nemend verbruik van gas. De kosten er
van liggen 25 pet lager dan van het in
Engeland vervaardigde gas, dat 11 pence
(ong. 60 cent) per therm kost. Het mi
nisterie voor de energie heeft voorzien
in een program van 20 miljoen pond voor
de bouw van twee methaan- of aardgas
opslagplaatsen, een fabriek voor het
mengen van aard- en steenkoolgas, de
buisleiding en „gazodukten" (boven
grondse gasleidingen).
Bnisleiding vordert
De arbeid van het aanleggen ran de
buisleiding van de Theemsmon-
dïng naar het noorden van de Mid
lands voltrekt zich in een goed tempo,
af en toe met een snelheid van 10 mijl
(16 kin) in een week. De groef voor
de buis wordt door een graafmachine
gedolven en de buizen worden aan
elkaar gelast. De verwachting is dan
ook, dat tegen het einde van het jaar
het werk voltooid zal zijn. Wat nog
de meeste tijd heeft genomen, is de,
juridische kant van de zaak. Men
moet namelijk toestemming hebben
van landeigenaars of gemeenten voor
de aanleg van een blusleiding, die niet;
(liep onder (le grond komt te liggen.
Blijkbaar vreest men de vorst niet;
gas bevriest nu eenmaal niet zo gauw-
als water.
Voor industrie en particulieren zullen
drie soorten gas geleverd worden:
methaangas, butaangas en gas uit olie
gedistilleerd. Merkwaardig is, dat deze
drie gassen ook op drie verschillende
wjjzen afgeleverd worden; het methaan
gas via een huisleiding, butaan door mid
del van transport over de weg en het uit
olie geraffineerde gas per goederentrein.
Het is waarschijnlijk, dat het gas voor
industrie en huisbrand de komende jaren
een grote rol dan tot dusverre zal spe
len. Dit kan eveneens het geval zijn met
olie of petroleum, ten eerste, omdat'die
tijdens de strenge winter in de meeste
plaatsen altijd verkrijgbaar was de
;arages hadden er grote hoeveelheden
een Italiaanse firma op het toneel van
de concurrentiestrijd in dit land is ver
schenen. Het gebruik van elektriciteit
zal zeker niet in dezelfde mate omhoog
gaan, omdat de elektriciteitsvoorziening,
evenals de voorziening met steenkool in
de afgelopen winter 'héér veel te wensen
over heeft gelaten. De genationaliseerde
elektriciteitsindustrie heeft wel een pro
gramma opgesteld voor, het opvoeren
van de produktie met 4 pet binnen het
tydvak 1961-1970, maar in de jaren, die
vóór ons liggen zullen er, naar de N.E.D.
C. (National Economie Development
Council) in zijn jongste rapport mee
deelt, „meer en langduriger interrupties"
van de elektriciteitsvoorziening zijn dan
al verwacht werd.
De Britse Gas Council staat bij de
verbetering, die de aanvoer van gas
uit de Sahara zal brengen, niet stil.
Zij schijnt ook belang te stellen in de
gasvondst in Nederland; voorlopig is
hierover nog geen enkele overeen
komst gesloten. Zij zoekt het ook nog
dichterbij. Samen met een Ameri
kaans olieconcern. Pan American In
ternational Exploration, zal er over
een gebied van 20.000 vierkante En
gelse mijlen van het Noordzeebed,
vóór de kust van Yorkshire, Lincoln
shire en Suffolk naar olie en aardgas
worden gezocht. Men is daartoe over
gegaan, aangespoord door de aanwe
zigheid van aardgas, dat in 1960 in
de provincie Groningen werd gevon
den.
Meer bnizen
Verwacht kan worden, dat de gas
buisleiding uit zal groeien tot|
méér buisleidingen, verder naar het;
noorden en het noordwesten, in dei
eerste plaats naar Liverpool en dat,
die buisleidingen verdubbeld zullen I
worden en vertakkingen zullen krij
gen. Transport per buisleiding is se
dert een eeuw enorm toegenomen in
de wereld.
Er zitten verscheidene voordelen aan
verbonden, waarvan het voornaamste
wel is, dat de wegen minder belast
worden. De buitengewoon lange olie
leidingen, die in het Midden-Oosten
door woestijngebieden lopen, zijn wel
bekend. Minder bekend is, dat de eer
ste buïsleiding nu al bijna een eeuw
geleden werd aangelegd in Pennsyl-
vanië over een lengte van 10 km. He
den is het buizennet in de Verenigde
Staten niet minder dan 2,3 miljoen
km lang, waarvan alleen al één mil
joen km dient voor het transport van
olie. In Europa is men pas veel later
met de aanleg van buizen voor olie
(en gas) begonnen, feitelijk pas in de
tweede helft van deze eeuw. Er lopen
thans leidingen van Le Havre naar
Parijs, van Rotterdam naar Keulen,
van Wilhelmshaven naar Keulen, ter
wijl een groot gedeelte van de buislei
ding Marseille-Straatsburg-Karlsruhe
al voltooid is.
Het is dan ook zeer de vraag of de in
voer van gas uit de Sahara in Engeland
op den duur per schip zal blijven plaats
vinden. Er zijn plannen om het gas van
Hassi R'Mel via Tunis en vervolgens per
onderzeese buisleiding naar Sicilië te
pompen, waarna het zjjn reis door Italië
en door Frankrijk zou vervolgen. Ook
Spanje zou vanuit het westen van Alge
rije een buisleiding krijgen. Dat zijn ech
ter toekomstplannen, die ongetwijfeld
voor een groot deel verwezenlijkt kun
nen worden. Op het ogenblik wacht de
Engelse industrie met smart op een
goedkoper gas, evenals de Engelse huis
vrouw dat doet, gas, dat wonderlijk ge
noeg helemaal uit de Sahara komt.
Wie is als de Here onze God, die.zeer
hoog woont, die zeer laag neerziet
in de hemel en op de aarde.
Psalm 113 5, 6.
Op weg naar de berg der hemelvaart hebben de discipelen gevraagd
naar het herstel van het koningsschap voor Israël. Zal dat een de
zer dagen geschieden?
De Here Jezus ontkent dit niet. Hij zegt alleen dat het hun zaak
niet is de tijden of gelegenheden te weten waarover de Vader de
beschikking aan zich heeft gehouden. De dag van de hemelvaart
heeft alles te maken mét het Koningsschap waarvan Israël door
Gods beloften wist. Maar, de discipelen hadden, toen zij op weg wa
ren naar de Olijfberg daarover waarschijnlijk andere gedachten dan
hun Meester.
Wanneer wij de Hemelvaartsdag vierengaat liet om het Konings
schap van God of, wat hetzelfde is, om het Koningsschap van Jezus
Christus. Hij is onze Koning, onze eeuwige Koning. Zo belijden
wij het immers in de kerk? Hij is gezeten aan de rechterhand Gods!
Door Hem is het dat God regeert.
..Die zeer hoog woont." Doch, in Christus heeft de hoge God onder
ons gewoond. Hij heeft ons lot gedeeld en Hij heeft alles gekend
wat ons bevangen houdt, tot zelfs alle machten van de hel toe. En
nu is Hij in de hemel. Hij, die zich met ons heeft verenigd, tot
zelfs in de dood toe; Hij, die is opgewekt uit de doden, opdat wij
met Hem zouden leven; Hijdie het hoofd i.s van het lichaam, waar
van wij leden mogen zijn. De Hemelvaartsdag zegt ons dat wij om
hoog mogen zien, hoger dan de bergen. Hij. die onze hoop is, woont
zeer hoog. Op de een of andere manier zal op de Hemelvaartsdag
klinken hetsursum corda, de harten omhoog!
»Die zeer laag neerziet." Wij zijn nog steeds op de aarde met alles
wat ons verschrikt en beangst. Wij behoeven nochtans niet het ge
voel te hebben dat wij verweesd zijn achtergelaten. Toen Duitsland
in 19J/5 capituleerde, zaten er nog heel wat- mensen in de concentra
tiekampen. Van geallieerde zijde- kwam toen het bericht, via de ra
diodat niemand zijn kamp mocht verlaten. Een teleurstelling? Ik
geloof het niet. Men zat er toen, ook al was de ellende dezelfde ge
bleven, toch reeds geheel anders. Men zat er vol hoop en verwach
ting, want men wistze vergeten ons niet. Zo.mogen ivij nu hier
op aarde leven temidden van alles wat wij graag anders zouden wil
len. We mogen verder gaan, gelovende in de Heer, die zeer hoog
woont, die zeer laag neerziet. Zijn Koningsschap staat eeuwig vast.
H.
(Van onze speciale verslaggever in Indonesië).
Qe federatie Malaysia, zoals die door Lon-
v den en Tengkoe Abdoel Rahman wordt
nagestreefd, biedt zoveel mogelijkheden voor
indringing van buiten, dat zij een hoogst be
denkelijke basis voor vreemde dominatie
in het typische domein van de Maleiers kan
worden, zowel in politiek, economisch als in
militair opzicht. Dat ligt voor Indonesië geo-
strategisch bijzonder gevoelig", aldus ver
klaarde tijdens een gesprek dat wij met hem
hadden, Indonesië's minister van defensie,
Abdul Haris Nasoetion, in een poging het
Indonesisch verzet tegen de plannen tot vor
ming van Malaysia te verklaren.
Verstandige conclusies
Men hoopt nochtans, dat Indonesië
wanneer het weet, waaraan het
zou beginnen, verstandige conclusies
zal weten te trekken. En een buiten
lands diplomaat hier, wees me in dit
verband op de uiteenzetting die Na
soetion ons hier zaterdag heeft ge
geven over de Indonesische voorberei
dingen voor de actie-Irian. Toen heeft
het zich er tevoren terdege van over
tuigd, of het anderen dan Nederland
tegenover zich zou krygen. Pas toen
duidelijk was, dat dat niet het geval
zou zjjn, werd het plan opgesteld, dat
thans is uitgevoerd. „In het geval
Malaysia", aldus deze zegsman, „weet
Indonesië dat het een heel andere si
tuatie heeft te wachten. Engeland Is
vastbesloten, en Australië heeft doen
weten, dat het zal steunen.
Vandaar dat we ondanks de toene
ming van spanning, niet zonder hoop
zijn op de resultaten van het overleg
tussen de drie regeringsleiders, dat
voorlopig gepland is voor de tweede
helft van mei".
Weliswaar zit de zaak zo vast dat
men van een gordiaanse knoop kan
spreken, maar toch is men niet pessi
mistisch. „Men zal er echter niet uit
komen, indien er niet een heel nieuwe
sublieme formule wordt gelanceerd",
gaf een Aziatisch diplomaat me te
kennen. Sommigen spreken in dit
verband van een vorm van economi
sche samenwerking, waarvan vooral
Indonesië op korte termijn steun voor
herstel van zijn economie zou kunnen
ondervinden. Toen ik daar minister
president Djuanda naar vroeg, was
diens antwoord:
„Een oplossing voor het probleem
Malaysia tussen Indonesië, de Philip-
pijnen en Malakka is zonder twijfel
een voorwaarde voor een noodzake
lijke economische samenwerking in
antwoord op de blokvorming in
E.E.G.-verband; andersom kan zo'n
samenwerking voor de oplossing van
het probleem Malaysia van beslissen
de betekenis zijn".
Het lijkt een nogal cryptisch ant
woord, maar het wijst, wel een weg.
De vraag wat Nasoetion precies be
doelde toen hij sprak over een „basis
voor vreemde dominatie", „kan ik in
mjjn positie niet nader beantwoorden,
maar iedereen zal het begrijpen". Wat
hij bedoelde was de mogelijkheid, dat
het gehele gebied van Noord-Borneo
open zou komen te liggen voor domi
natie door Rood-China als dit gebied
staatkundig deel zou worden van een
staat Malaysia. Het is dezelfde vrees
die van Philippjjnse zjjde in diploma
tieke uiteenzettingen wordt geuit.
Manilla maakt er geen geheim van,
dat het vreest, dat vroeger of later
het gehele vasteland van Zuidoost-
Azië, met inbegrip van Singapore en
Malakka, naar de richting van Rood-
China zal omvallen.
In de huidige situatie komt de com-
munistisch-Chinese expansie dan ech
ter voor de waterscheiding te staan,
en het voorbeeld van Formosa heeft
aangetoond, dat zij bij de waterschei
ding wel lean worden tegengehouden.
Zouden de gebieden van Noord-Bor
neo echter staatkundig deel gaan uit
maken van een nieuwe staat Malay
sia, dan betekent een geslaagde com
munistische greep naar de macht in
Malakka en Singapore, dat de com
munisten tevens legitiem aan de
macht komen in Noord-Borneo. Dan
zijn ze over de drempel, aldus deze
Philippijnse argumentatie. Die wordt
blykens zijn hierboven geciteerde uit
spraak door Nasoetion dus volkomen
ondersteund.
Argumenten pro en contra
T Titgangspunt voor die redenering
U is, de aanwezigheid van zeer gro
te Chinese volksgroepen in Singa
pore, Malakka, Serawak en Noord-
Borneo. Bijna vier miljoen op een to
taal van ruim negen miljoen. In Sin
gapore alleen ruim een miljoen Chi
nezen op een bevolking van 1,5 mil
joen, en het is voor niemand een ge
heim, dat onrustbarend velen van hen
op Peking gerichte communisten zijn.
Maakt dat het gevaar waarvan Na
soetion en president Macapagal spre
ken reëel? Er zijn enkele factoren, die
er sterk tegen pleiten: 1. De Toeng-
'ku is een zeer fel anti-communist die
de communistische partij in Malakka
buiten de wet heeft gesteld; 2. men
kan ook van de Britse regering nau
welijks verwachten dat zij bereid is
34-jarige opstandelingenleider, Sheik
A. M. Azahari zijn, die van Kaliman-
ten (Indonesisch Borneo) uit de gren
zen van de nog onder Britse leiding
staande gebieden overtrekken. Een
zeer recente controle in Serawak
heeft naar ik verneem, niet minder
dan 84 plaatsen aan het licht ge
bracht, waar met de regelmaat van
een klok Indonesische produkten over
de grens naar Serawak worden ge
smokkeld. Gemiddeld passeert langs
deze posten een hoeveelheid goederen
van 500 kilo per overgangsplaats de
grens illegaal. Ruim veertig ton per
dag alleen in dat gebied. Op jaar-
Juist, een góed
uitziende regen
jas die best be
schermt, dat is
'n combinatie die
niet makkelijk
te vinden is. Of
tóch? Maar dan
óók nog licht in't
dragen, en sterk
voor jaren, en
keurig kreukher-
stellend na tang
zitten? Ook dat?
JA, TERLENKA -
beste partner
buiten de deur
in elk seizoen.
in vele prijsklassen
