A JL.
blijJjong..&& blijf fit.,.&c) fiets!
INDONESISCHE COMMUNISTEN
EISEN ZETELS IN HET KABINET
Bij de foto's
STIJGING VAN INLEG BIJ DE
SPAARBANKEN IS VERBLUFFEND
Indonesië opnieuw ontdekt (III)
Soekarno's kunst: varen op de
stromen
(Advertentie)
Een goede fiets koopt u alleen bij de vakman! Dat spreekt vanzelf!
Van 30 maart tot en met 1 juni: Elke dag een fiets voor niets! Hoe? Vraag het uw fietsenhandelaar
Wijzigingen in de
Argentijnse regering
In Argentinië is de minister van defen
sie, dr. Astiguetta, tijdelijk aangewezen
als staatssecretaris voor het leger, als
opvolger van de afgetreden luitenant-
generaal Rattenbach. De minister voor
openbare werken, Zubiri, zal voorlopig
optreden als minister van economische
zaken, nadat Mendez Delfino als zoda
nig was afgetreden.
Eerder hadden al zes andere ministers
en tien staatssecretarissen hun porte
feuille beschikbaar gesteld. President
Guido aanvaardde alleen het ontslag
van generaal Rauch als minister van
binnenlandse zaken. Deze moest het
veld ruimen, nadat hij gepleit had voor
het zonder vorm van proces aanhouden
van profiteurs en voor een verzachting
van het economische soberheidsprogram
ook al zou dit eventueel leiden tot in
flatie. Generaal Osiris Villegas werd tot
minister van binnenlandse zaken be
noemd. Waarnemers zagen hierin een
bewijs, dat het leger de controle blijft
uitoefenen op de politie en de voorbe
reidingen voor de verkiezingen op 7 juli.
Hiernaast: uw speciale verslaggever
wordt door president Soekarno ten
paleize ontvangen.
Onder: Indonesiës nationale bevrij
dingsmonument op Medan Merde-
ka", het vroegere Koningsplein, in
aanbouw. Het toordt 12ff meter hoog.
Geheel onderin: communistische de
monstratie bij de terugkeer van Soe
karno uit Irian in Djakarta. Op de
spandoeken wordt opneming van
commutiistische ministers in het „in-
ner"-kabinet gevraagd.
Tegoeden per boekje
lopen sterk uiteen
(Door onze economische medewerker)
Hoewel de kosten van levensonder
houd heel langzaam maar toch re
gelmatig stijgen, hoewel de waar
de van de gulden dus langzaam
maar zeker daalt, heeft de spaar-
lust onder deze kruipende inflatie
niet geleden. Integendeel, die lust
wordt steeds groter. Er is in 1962
bijna f1100 miljoen naar de be
kende men pleegt dafi te spre
ken van traditionele spaarban
ken gevloeid. En nemen wij de
handelsbanken, die thans wel een
vaste plaats onder de spaarbanken
veroverd hebben, er bij, dan komen
wij op ruwweg f 1250 miljoen.
Dit cijfer gaat echter pas leven, als wij
het vergelijken met de besparingen in
1958, het jaar dat de hausse na de be
stedingsbeperking in 1957, weer begon:
in miljoenen guldens 1958 1962
rijkspostspaarbank 127 244
alg. spaarbanken 146 344
boerenleenbanken 418 506
traditon. spaarbanken 691 1094
handelsbanken 117 158
totaal besparingen 808 1252
Inkomsten
De stijgende spaarlust houdt uiter
aard nauw verband met de stijgende
inkomsten. Het nationale inkomen
was in 1958 ruwweg 32% miljard
gulden en in 1962 42% miljard gul
den. En om een ander sprekend voor
beeld te noemen: de lonen lagen in
1962 gemiddeld 23 hoger dan in
1958. Uiteraard speelt ook de verla
ging van de loon- en inkomstenbe
lasting een rol.
Inderdaad was dit niet allemaal pure
vooruitgang, omdat het leven in die ja
ren zo'n kleine 9 duurder werd.
Maar er bleven kennelijk toch voldoen
de mogelijkheden over om steeds meer
geld naar de spaarbank te brengen. De
waardedaling van het geld verliep
langzaam, dat de spaarders zich hier
niet van bewust werden, deze kruipen
de inflatie werkte althans niet als een
rem.
De grotere besparingen bij de boeren
leenbanken moeten wij niet zonder meer
aan hogere inkomsten van de landbou
wers toeschrijven. Van grote invloed
waren in 1962 de vervroegde uitkerin
gen door het rijk van het melkgeld er
het betaalbaar stellen van de graan-
toeslag voor de lichte gronden.
Gemiddeld tegoed
Er is natuurlijk geen sprake van dat
ieder van ons even hard kan sparen.
Tal van mensen met een laag inkomen
zijn eenvoudig niet aan sparen toe. Mil
joenen in ons vaderland bezitten een
boekje (eind 1962 waren door de tra
ditionele spaarbanken meer dan 12 mil
joen boekjes uitgereikt).
Het gemiddelde spaartegoed per boekje
loopt erg uiteen:
eind 1958 eind 1962
rijkspostspaarbanken 435 593
alg. spaarbanken 692 962
boerenleenbanken 1683 1996
Maar een feit blijft, dat honderdduizen
den slechts een minimaal bedrag op een
boekje hebben staan. In zoverre ver
sluieren de mooie cijfers een brok reali
teit.
Bij de handelsbanken, die zich de
laatste jaren als spaarbanken heb
ben ontpopt, ligt het gemiddelde
spaartegoed een stuk hoger. In het
jaarverslag van de Nederlandsche
Bank wordt het voor eind 1962 op
bijna 4600 miljoen gesteld. De
spaarders bij de handelsbanken heb
ben zo kan veilig worden aange
nomen een groter inkomen dan
de spaarders bij de rijkspostspaar
bank en de algemene spaarbanken.
Een deel van de spaarders bij de
handelsbanken zal hun spaarreke
ning als een springplank voor een
andere vorm van belegging zien, o.a.
voor aankoop van effecten.
Spaarders bij de boerenleenbanken ne
men weer een andere positie in. Van
oorsprong zijn het banken, opgericht
door en voor landbouwers. Zij trekken
geld van de landbouwers aan om daar
mee andere landbouwers te kunnen hel
pen. De leden van de coöperatieve land-
bouwbanken kennen elkaar persoonlijk
en zij kunnen daardoor de aangevraag
de kredieten beoordelen. Zo was het in
het begin.
Geleidelijk aan is het karakter van de
boerenleenbanken veranderd. Het zijn
niet louter meer spaar- en kredietban
ken voor de landbouwers. In het jaar
verslag van de Coöperatieve Centrale
Boerenleenbank te Eindhoven (een over
koepelend orgaan van 600 boerenleen
banken; daarnaast bestaat nog de Coö
peratieve Centrale Raiffeisenbank te
Utrecht met circa 735 aangesloten boe
renleenbanken) lezen wij:
plaats van vest. aandeel in spaarteg.
agrarisch platteland 56
verstedelijkt platteland 26
steden 18
Niet alleen blijken de besparingen in
de steden sterker toe te nemen dan op
het platteland, maar ook neemt de
kredietverlening aan niet-agrariërs toe.
Met andere woorden, de boerenleenban
ken groeien geleidelijk aan uit tot alge
mene banken voor particulieren en klei
ne agrarische en niet-agrarische bedrij
ven. Zij worden of zijn moderne ban
ken die alle bankfuncties kunnen ver
vullen.
Veertien miljard
Elk jaar wordt door de wassende
sp^arstroom het tegoed bij de spaar
banken groter. Eind 1962 was er bij
alle spaarbanken te zamen (traditionele
4- commerciële spaarbanken) een te
goed gekweekt van 14.045 miljoen.
Om even de gedachten te richten: dit
is 1/3 van ons nationale inkomen in
1962. Hiervan kwam toe aan de spaar
ders van de rijkspostspaarbank 23
aan de spaarders van de algemene
spaarbanken 27% aan de spaarders
van de boerenleenbanken 39% en
aan de spaarders bij de handelsbanken
10
En nu tot slot de vraag: hoe staat het
met de spaarlust tot nu toe in 1963 1
Wij kunnen alleen maar zeggen: best.
In het eerste kwartaal van dit jaar
werd bij de traditionele spaarbanken
voor 488 miljoen gespaard tegen 354
miljoen in hetzelfde kwartaal van vo
rig jaar. Dat is een stijging van bijna
38 Het is inderdaad verbluffend.
kantoormachines
GEËMAILLEERDE WONING
Nederland beleeft de reprise van het ge
bruik van geëmailleerd staal in de
montagewoningbouw. Het systeem,
„Embouw" genoemd, werd ontwik
keld door de Arnhemse architect L.
Boode in EUecom. In de gemeente
Rheden is de eerste bungalow volgens
het nieuwe procédé gebouwd. De
bouwtijd bedroeg 37 dagen.
De toegepaste emailpanelen bestaan uit
een zware kwaliteit plaatstaal, dat
aan beide zijden wordt geëmailleerd.
Aan de binnenzijde wordt een isola
tielaag aangebracht. De thermische
isolatie zou overeenkomen met 'n ge
metselde muur van ten minste 70 cm
dikte. De duurzaamheid van de ge
bruikte materialen zal een minimum
aan onderhoud verzekeren en daarbij
komt, volgens de architect, dat de
bouwkosten lager zijn dan bij de tra
ditionele bouw.
Nieuw is het gebruik van email in de
bouw niet. Reeds in 1908 moet een
Duitse architect het hebben toege
past. In de laatste jaren is er in toe
nemende mate gebruik van gemaakt
onder meer bij het hoofdkantoor van
de Esso in het Botlekgebied en bij de
pier in Scheveningen.
Buitenlanders krijgen deze zomer In
Zuid-Slavië een korting van 20 procent op
industriële goederen, boeken en handwerks-
produkten, zo meldt het Zuidslavische pers
bureau Tanjoeg. De korting geldt niet voor
voedingsmiddelen, tabak en motorbrandstof.
VRIJDAG 17 MEI 196S PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
(Van onze specicde verslaggever in Indonesië
2]ijn er twee mensen in Djakarta, die kunnen zeggen waar
het nieuwe Indonesië naar toe koerst Is er zelfs wel één
die het weet dat vroeg aan mij een buitenlands diplomaat
te Djakarta, met meer bezorgdheid dan schamperheid in zijn
stem.
Op het ogenblik waarop kort geleden de staat van oorlog en
beleg in Indonesië werd opgeheven, herkregen de erkende po
litieke partijen het recht om zonder voorafgaande goedkeuring
politieke bijeenkomsten en demonstraties te houden. De eer
sten die er gebruik van maakten en de enigen, volgens mijn
informaties, die zich daar ook lang op hebben voorbereid, wa
ren de communisten van Aidit en enige dicht naast de P.K.I.
liggende groepen.
Toen president Soekarno na zyn
triomfantelijk bezoek aan Irian
Barat, terugkeerde op het vliegveld
van Djakarta, ladden enkele duizen
den demonstranten in kleurige, me
rendeels rood-witte feestkledij een
dubbele haag gevormd langs de weg
die de president naar de stad zou af
leggen. De honderden spandoeken,
die zij hem voorhielden toen, vooraf
gegaan en gevolgd door formaties
van steeds drie jeeps met stevig be
wapende militairen, de wagen met
de goudkleurige standaard voorbij
schoot, verlangden van de president
dat hij thans zonder verder uitstel
de beginselen zal waar maken van
het door hemzelf gepredikte „nasa-
kom". Ook onomwonderer: „breng
communistische ministers in het ka
binet".
Een hooggeplaatst militair zei
„zolang ik zie, dat de president zi
Nasakom
Soekarno zelf is de advocaat van
„nasakom", een van die vele uit
afkortingen bestaande politieke slag
woorden die nog in geen enkel woor
denboek voorkomen. Het nu bij links
zo populaire „nasakom" staat voor
nationalisme, socialisme, ag&ma
(godsdienst), communisme en mili
tairen, de vijf stromingen die volgens
de president tot samenwerking moe
ten worden gebracht. De communis
ten lezen daarin, dat de P.K.I. op
voet van gelijkheid deel moet gaan
uitmaken van het kabinet. Soekarno
zelf ook Vlak voor hij naar Irian
Barat vertrok, verklaarde hij nog
in een rede voor een militaire vrou
wenorganisatie: „Ik heb in ons land
elementen met een communisten
fobie ontwaard. Maar met zoiets
kunnen we geen Indonesisch "socialis
me verwezenlijken".
Toen hjj drie dagen na zyn terug
keer by de herdenking van het
eeuwfeest van het Rode Kruis in
het kleine sportpaleis een paar
P.K.I.-vertcgenwoordigers onder zijn
gehoor ontdekte, bezorgde hjj hun
een even onthutsende als veelzeg
gende ovatie, door hun de gelegen
heid te geven, luide „ja" te getuigen
op zijn hartelijke vraag: „pak (va
dertje), jjj bent toch communist?"
Maar is Soekarno zo vastbesloten
deze weg op té gaan, en com
munisten te brengen in de leidende
groep van het kabinet, in de kring
dus van de vice-presldenten Op
het ogenblik zitten in het grote ka
binet de leider van de P.KJ., Aidit,
en de felle Lukman. Maar zij behe
ren geen portfeuillcs en hun invloed
is gering, omdat beslissende be
voegdheden slechts bij de acht vice-
presidenten liggen. In die kring zit
ten ze niet. De benoeming van de
financiële expert Oetomo Supardan
is afgehouden door zijn benoeming
tot vice-president van de Bank In
donesia.
Is thans het tijdstip aangebroken
waarop Soekarno een of twee com
munisten in die kleine kring zal
binnenvoeren, zoals de P.K.I. meent
dat hij overeenkomstig het „nasa-
kom"-bcginsel en het „manipol us-
dek" (politiek manifest) heeft ge
predikt Djakarta gist er naar, mi
nisters, politici, militairen en diplo
maten, niemand weet het antwoord.
me:
t zulke
mooie messcherpe vouwen in zijn
broek heeft, weet ik dat hij geen
communist kan zijn". Zó had ik het
nog niet bekeken. Maar de plooi was
onberispelijk, al de drie keren dat ik
Soekarno ontmoette.
In zijn geïmproviseerde rede in het
kleurrijke badmintonsportstodion,
waarin bij meer over de wereld
ideologieën dan over het jubilerende
Rode Kruis sprak, bracht Soekarno
voor het eerst sinds lang weer
een groepje Nederlanders onder zjjn
gehoor ontwaard hebbend het
stadion in verrukking door zich tot
K.L.M.'s Van Konijnenburg te wen
den met de woorden: „Nietwaar,
vriend Van Konijnenburg, een van
jullie ministers heeft toch gezegd,
Indonesië mag Nieuw-Guinea wel
hebben, maar Soekarno niet, want
die is communist. Soekarno commu
nist en met een wanhoopsge
baar: „oh, la la".
„Was onze door jullie zo verketterde
geleide democratie iets anders dan
het. afwenden van een zekere en
grote P.K.I.-ovcrwinning bij een ge
wone verkiezing van ons parle
ment vroeg me een als fel anti
communist bekend staand officier
van het Indonesisch leger.
Best-georgan'sperde
Inderdaad, de P.K.I. is sinds lang
de enige goed georganiseerde par
ty, en veruit do sterkste in stemmen,
vooral op .lava. Aidits hoogst intel
ligente tactiek om de nationaal ver
eerde Soekarno niet alleen te ont
zien, maar hem met de mond zelfs
steeds weloverwogen te steunen,
heeft aan de P.K.I. geen windeieren
gelegd. Niet alleen onder de arbei
ders! maar vooral onder de toch
zeer behoudende Javaanse boeren
bevolking telt Aidit een miljoenen-
aanhang.
In hoeverre de P.K.I, op die aanhang
kan rekenen, als deze partij een ge
welddadige greep naar de absolute
macht zou doen, staat overigens nog
te bezien. Maar het ziet er voorlo
pig ook beslist niet naar uit, dat de
slimme Aidit zich tot geweld zal
laten verleiden. Hij is meer dan wie
ook gebaat met herstel van de ge
wone democratie, omdat dat de ze
kerste en snelste weg lijkt naar een
communistische meerderheidspositie,
door gebrek aan organisatie bij zijn
tegenstanders. Aidit hoopt voorlo
pig door Soekarno in het zadel te
worden gebracht. Temeer omdat hij
toch geen kans bij het volk by
de massa van zijn eigen achterban
zal hebben, in een conflict met
Soekarno. De democratische weg
dus. En daarna... maar zou dat Soe
karno niet duidelijk zijn
Volgens langjarige waarnemers van
de Indonesische politieke worstelin
gen, is het duidelijk, dat Soekarno
weinig wordt aangelokt door de ge
dachte zijn „nasakom"-leer zó te in
terpreteren, dat opneming van com
munisten in de „innercirele" van zyn
regering geboden zou zijn- Zou hjj
overigens ooit de hoop hebben ge
had dat het Indonesische commu
nisme een zekere eigen Indonesische
identiteit, bijvoorbeeld, naar Joego-
slavisch model, zou krijgen, dan
moet president Soekarno die hoop
wel in rook hebben zien vervliegen.
In het badmintonstadion liep onaan
getast door al de grollen en potsen
waarmee hij zijn gehoor in verruk
king bracht, als de rode draad het
betoog dat Indonesië sinds eeuwen
een eigen identiteit heeft, in staat
het goede te halen uit Jeffersons
zowel
mani
fest. Maar voor Indonesië niet het
een of het ander... voor Indonesië de
pantjasila, de vijf beginselen: geloof
in God, nationalisme, menselijkheid,
soevereiniteit van het volk en so
ciale rechtvaardigheid. Soekarno
heeft de communisten op straffe
van verbod van de party de bittere
pil laten slikken, het* eerste van
deze beginsolen duidelijk te onder
schrijven. Maar h(j heeft daarmee
van Aidit geen Tito, en van P.K.I.
geen revisionistische organisatie ge
maakt.
Invloed van Peking
Integendeel, de P.K.I. wordt in
1 steeds sterkere mate beïnvloed
door de Peking-lijn. Het was geen
te verwaarlozen incident, toen eind
april tjidens het congres van Azia-
tisch-Afrikaanse journalisten in het
pershuis te Djakarta de sterk radi
caal beïnvloede Indonesische verte
genwoordiging de Chinese delegatie
stevig terzijde stond in de afwijzing
van het dringend verzoek van de
Sowjetrussische waarnemersdelega-
tie om gewoon lidmaatschap van de
Aziatisch-Afrikaanse journalisten-
organisatie. De Chinezen achten de
Sowjet-Unie geen Aziatische mo
gendheid, het bezit van Siberië ten
spjjt. De Indonesiërs stonden aan
hun kant.
De vraag is, of Soekarno tegen de
sterke stroom van aanhoudende
P.K.I.-aandrang kan blyven oproei
en. Die vraag zal volgens waarne
mers worden bepaald door de kracht
van andere stromen, met name van
die stroom, die bepaald wordt door
de legerleiding. Soekarno is een
groot en volgens sommigen, die
zeker niet zijn blinde bewonderaars
kunnen worden genoemd, zelfs een
zeldzaam begaafd politicus. Hij kent
de stromen. Zijn kunst is, er op te
varen.
Hulp
Een westelijk diplomaat zei me
„als Soekarno communisten in
zijn kabinet opneemt, verspeelt hij
daarmee niet alleen de hoop op uit
breiding van de Amerikaanse hulp,
die Indonesië dringend nodig heeft
voor herstel van zijn economie, maar
zelfs de bestaande hulp.
De Amerikaanse ambassadeur Jones,
die in Nederland althans in sommige
Nederlandse kringen bepaald niet
erg is gezien, doet zich voor als de
typische vertegenwoordiger van een
beleidslijn in Washington, welke er
veel en met name een ernstig
dieptepunt in de betrekkingen met
bondgenoot Nederland voor over
had om te voorkomen, dat Indonesië
door een zich toespitsend militair
conflict over Nieuw-Guinea definitief
in communistisch vaarwater zou ko
men. Uit gesprekken met Amerika
nen is me duidelijk geworden, dat
Washington in het enkele feit van
de opneming van communisten in
het „innercabinet" geen aanleiding
zou vinden om zijn hulp te staken
en Indonesiës weg naar het commu
nisme vrij te maken. Wat wel be
slissend zou zijn is de vraag of de
huidige hulp zowel als de toekom
stige nog iets zou uithalen, als de
P.K.I. op de aanwending van die hulp
een beslissende invloed krijgt in het
kabinet. Want de P.K.I. heeft voor
lopig maar één belang: dat er niets
verbetert in Indonesië. Dat is de
beste conditie voor haar verdere
groei. Dat zien niet alleen Amerika
nen, maar vele van Indonesiës lei
ders- Iets anders is echter of het
Amerikaanse congres, dat zich in
toenemende mate tegen de astrono
mische Amerikaanse hulpprogram
ma's verzet, in een dergelijke ont
wikkeling geen gerede aanleiding
zou vinden, de hulp aan Indonesië
met één pennestreek te schrappen.
Dat vooral is een van de stromen
waarmee Soekarno by de uitzetting
van z(jn koers rekening heeft te hou
den. En vandaar de vraag, hierbo
ven geciteerd: „is er zelfs één in
Djakarta die het al weet
(Advertentie)