A JL. blijJjong..&& blijf fit.,.&c) fiets! INDONESISCHE COMMUNISTEN EISEN ZETELS IN HET KABINET Bij de foto's STIJGING VAN INLEG BIJ DE SPAARBANKEN IS VERBLUFFEND Indonesië opnieuw ontdekt (III) Soekarno's kunst: varen op de stromen (Advertentie) Een goede fiets koopt u alleen bij de vakman! Dat spreekt vanzelf! Van 30 maart tot en met 1 juni: Elke dag een fiets voor niets! Hoe? Vraag het uw fietsenhandelaar Wijzigingen in de Argentijnse regering In Argentinië is de minister van defen sie, dr. Astiguetta, tijdelijk aangewezen als staatssecretaris voor het leger, als opvolger van de afgetreden luitenant- generaal Rattenbach. De minister voor openbare werken, Zubiri, zal voorlopig optreden als minister van economische zaken, nadat Mendez Delfino als zoda nig was afgetreden. Eerder hadden al zes andere ministers en tien staatssecretarissen hun porte feuille beschikbaar gesteld. President Guido aanvaardde alleen het ontslag van generaal Rauch als minister van binnenlandse zaken. Deze moest het veld ruimen, nadat hij gepleit had voor het zonder vorm van proces aanhouden van profiteurs en voor een verzachting van het economische soberheidsprogram ook al zou dit eventueel leiden tot in flatie. Generaal Osiris Villegas werd tot minister van binnenlandse zaken be noemd. Waarnemers zagen hierin een bewijs, dat het leger de controle blijft uitoefenen op de politie en de voorbe reidingen voor de verkiezingen op 7 juli. Hiernaast: uw speciale verslaggever wordt door president Soekarno ten paleize ontvangen. Onder: Indonesiës nationale bevrij dingsmonument op Medan Merde- ka", het vroegere Koningsplein, in aanbouw. Het toordt 12ff meter hoog. Geheel onderin: communistische de monstratie bij de terugkeer van Soe karno uit Irian in Djakarta. Op de spandoeken wordt opneming van commutiistische ministers in het „in- ner"-kabinet gevraagd. Tegoeden per boekje lopen sterk uiteen (Door onze economische medewerker) Hoewel de kosten van levensonder houd heel langzaam maar toch re gelmatig stijgen, hoewel de waar de van de gulden dus langzaam maar zeker daalt, heeft de spaar- lust onder deze kruipende inflatie niet geleden. Integendeel, die lust wordt steeds groter. Er is in 1962 bijna f1100 miljoen naar de be kende men pleegt dafi te spre ken van traditionele spaarban ken gevloeid. En nemen wij de handelsbanken, die thans wel een vaste plaats onder de spaarbanken veroverd hebben, er bij, dan komen wij op ruwweg f 1250 miljoen. Dit cijfer gaat echter pas leven, als wij het vergelijken met de besparingen in 1958, het jaar dat de hausse na de be stedingsbeperking in 1957, weer begon: in miljoenen guldens 1958 1962 rijkspostspaarbank 127 244 alg. spaarbanken 146 344 boerenleenbanken 418 506 traditon. spaarbanken 691 1094 handelsbanken 117 158 totaal besparingen 808 1252 Inkomsten De stijgende spaarlust houdt uiter aard nauw verband met de stijgende inkomsten. Het nationale inkomen was in 1958 ruwweg 32% miljard gulden en in 1962 42% miljard gul den. En om een ander sprekend voor beeld te noemen: de lonen lagen in 1962 gemiddeld 23 hoger dan in 1958. Uiteraard speelt ook de verla ging van de loon- en inkomstenbe lasting een rol. Inderdaad was dit niet allemaal pure vooruitgang, omdat het leven in die ja ren zo'n kleine 9 duurder werd. Maar er bleven kennelijk toch voldoen de mogelijkheden over om steeds meer geld naar de spaarbank te brengen. De waardedaling van het geld verliep langzaam, dat de spaarders zich hier niet van bewust werden, deze kruipen de inflatie werkte althans niet als een rem. De grotere besparingen bij de boeren leenbanken moeten wij niet zonder meer aan hogere inkomsten van de landbou wers toeschrijven. Van grote invloed waren in 1962 de vervroegde uitkerin gen door het rijk van het melkgeld er het betaalbaar stellen van de graan- toeslag voor de lichte gronden. Gemiddeld tegoed Er is natuurlijk geen sprake van dat ieder van ons even hard kan sparen. Tal van mensen met een laag inkomen zijn eenvoudig niet aan sparen toe. Mil joenen in ons vaderland bezitten een boekje (eind 1962 waren door de tra ditionele spaarbanken meer dan 12 mil joen boekjes uitgereikt). Het gemiddelde spaartegoed per boekje loopt erg uiteen: eind 1958 eind 1962 rijkspostspaarbanken 435 593 alg. spaarbanken 692 962 boerenleenbanken 1683 1996 Maar een feit blijft, dat honderdduizen den slechts een minimaal bedrag op een boekje hebben staan. In zoverre ver sluieren de mooie cijfers een brok reali teit. Bij de handelsbanken, die zich de laatste jaren als spaarbanken heb ben ontpopt, ligt het gemiddelde spaartegoed een stuk hoger. In het jaarverslag van de Nederlandsche Bank wordt het voor eind 1962 op bijna 4600 miljoen gesteld. De spaarders bij de handelsbanken heb ben zo kan veilig worden aange nomen een groter inkomen dan de spaarders bij de rijkspostspaar bank en de algemene spaarbanken. Een deel van de spaarders bij de handelsbanken zal hun spaarreke ning als een springplank voor een andere vorm van belegging zien, o.a. voor aankoop van effecten. Spaarders bij de boerenleenbanken ne men weer een andere positie in. Van oorsprong zijn het banken, opgericht door en voor landbouwers. Zij trekken geld van de landbouwers aan om daar mee andere landbouwers te kunnen hel pen. De leden van de coöperatieve land- bouwbanken kennen elkaar persoonlijk en zij kunnen daardoor de aangevraag de kredieten beoordelen. Zo was het in het begin. Geleidelijk aan is het karakter van de boerenleenbanken veranderd. Het zijn niet louter meer spaar- en kredietban ken voor de landbouwers. In het jaar verslag van de Coöperatieve Centrale Boerenleenbank te Eindhoven (een over koepelend orgaan van 600 boerenleen banken; daarnaast bestaat nog de Coö peratieve Centrale Raiffeisenbank te Utrecht met circa 735 aangesloten boe renleenbanken) lezen wij: plaats van vest. aandeel in spaarteg. agrarisch platteland 56 verstedelijkt platteland 26 steden 18 Niet alleen blijken de besparingen in de steden sterker toe te nemen dan op het platteland, maar ook neemt de kredietverlening aan niet-agrariërs toe. Met andere woorden, de boerenleenban ken groeien geleidelijk aan uit tot alge mene banken voor particulieren en klei ne agrarische en niet-agrarische bedrij ven. Zij worden of zijn moderne ban ken die alle bankfuncties kunnen ver vullen. Veertien miljard Elk jaar wordt door de wassende sp^arstroom het tegoed bij de spaar banken groter. Eind 1962 was er bij alle spaarbanken te zamen (traditionele 4- commerciële spaarbanken) een te goed gekweekt van 14.045 miljoen. Om even de gedachten te richten: dit is 1/3 van ons nationale inkomen in 1962. Hiervan kwam toe aan de spaar ders van de rijkspostspaarbank 23 aan de spaarders van de algemene spaarbanken 27% aan de spaarders van de boerenleenbanken 39% en aan de spaarders bij de handelsbanken 10 En nu tot slot de vraag: hoe staat het met de spaarlust tot nu toe in 1963 1 Wij kunnen alleen maar zeggen: best. In het eerste kwartaal van dit jaar werd bij de traditionele spaarbanken voor 488 miljoen gespaard tegen 354 miljoen in hetzelfde kwartaal van vo rig jaar. Dat is een stijging van bijna 38 Het is inderdaad verbluffend. kantoormachines GEËMAILLEERDE WONING Nederland beleeft de reprise van het ge bruik van geëmailleerd staal in de montagewoningbouw. Het systeem, „Embouw" genoemd, werd ontwik keld door de Arnhemse architect L. Boode in EUecom. In de gemeente Rheden is de eerste bungalow volgens het nieuwe procédé gebouwd. De bouwtijd bedroeg 37 dagen. De toegepaste emailpanelen bestaan uit een zware kwaliteit plaatstaal, dat aan beide zijden wordt geëmailleerd. Aan de binnenzijde wordt een isola tielaag aangebracht. De thermische isolatie zou overeenkomen met 'n ge metselde muur van ten minste 70 cm dikte. De duurzaamheid van de ge bruikte materialen zal een minimum aan onderhoud verzekeren en daarbij komt, volgens de architect, dat de bouwkosten lager zijn dan bij de tra ditionele bouw. Nieuw is het gebruik van email in de bouw niet. Reeds in 1908 moet een Duitse architect het hebben toege past. In de laatste jaren is er in toe nemende mate gebruik van gemaakt onder meer bij het hoofdkantoor van de Esso in het Botlekgebied en bij de pier in Scheveningen. Buitenlanders krijgen deze zomer In Zuid-Slavië een korting van 20 procent op industriële goederen, boeken en handwerks- produkten, zo meldt het Zuidslavische pers bureau Tanjoeg. De korting geldt niet voor voedingsmiddelen, tabak en motorbrandstof. VRIJDAG 17 MEI 196S PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT (Van onze specicde verslaggever in Indonesië 2]ijn er twee mensen in Djakarta, die kunnen zeggen waar het nieuwe Indonesië naar toe koerst Is er zelfs wel één die het weet dat vroeg aan mij een buitenlands diplomaat te Djakarta, met meer bezorgdheid dan schamperheid in zijn stem. Op het ogenblik waarop kort geleden de staat van oorlog en beleg in Indonesië werd opgeheven, herkregen de erkende po litieke partijen het recht om zonder voorafgaande goedkeuring politieke bijeenkomsten en demonstraties te houden. De eer sten die er gebruik van maakten en de enigen, volgens mijn informaties, die zich daar ook lang op hebben voorbereid, wa ren de communisten van Aidit en enige dicht naast de P.K.I. liggende groepen. Toen president Soekarno na zyn triomfantelijk bezoek aan Irian Barat, terugkeerde op het vliegveld van Djakarta, ladden enkele duizen den demonstranten in kleurige, me rendeels rood-witte feestkledij een dubbele haag gevormd langs de weg die de president naar de stad zou af leggen. De honderden spandoeken, die zij hem voorhielden toen, vooraf gegaan en gevolgd door formaties van steeds drie jeeps met stevig be wapende militairen, de wagen met de goudkleurige standaard voorbij schoot, verlangden van de president dat hij thans zonder verder uitstel de beginselen zal waar maken van het door hemzelf gepredikte „nasa- kom". Ook onomwonderer: „breng communistische ministers in het ka binet". Een hooggeplaatst militair zei „zolang ik zie, dat de president zi Nasakom Soekarno zelf is de advocaat van „nasakom", een van die vele uit afkortingen bestaande politieke slag woorden die nog in geen enkel woor denboek voorkomen. Het nu bij links zo populaire „nasakom" staat voor nationalisme, socialisme, ag&ma (godsdienst), communisme en mili tairen, de vijf stromingen die volgens de president tot samenwerking moe ten worden gebracht. De communis ten lezen daarin, dat de P.K.I. op voet van gelijkheid deel moet gaan uitmaken van het kabinet. Soekarno zelf ook Vlak voor hij naar Irian Barat vertrok, verklaarde hij nog in een rede voor een militaire vrou wenorganisatie: „Ik heb in ons land elementen met een communisten fobie ontwaard. Maar met zoiets kunnen we geen Indonesisch "socialis me verwezenlijken". Toen hjj drie dagen na zyn terug keer by de herdenking van het eeuwfeest van het Rode Kruis in het kleine sportpaleis een paar P.K.I.-vertcgenwoordigers onder zijn gehoor ontdekte, bezorgde hjj hun een even onthutsende als veelzeg gende ovatie, door hun de gelegen heid te geven, luide „ja" te getuigen op zijn hartelijke vraag: „pak (va dertje), jjj bent toch communist?" Maar is Soekarno zo vastbesloten deze weg op té gaan, en com munisten te brengen in de leidende groep van het kabinet, in de kring dus van de vice-presldenten Op het ogenblik zitten in het grote ka binet de leider van de P.KJ., Aidit, en de felle Lukman. Maar zij behe ren geen portfeuillcs en hun invloed is gering, omdat beslissende be voegdheden slechts bij de acht vice- presidenten liggen. In die kring zit ten ze niet. De benoeming van de financiële expert Oetomo Supardan is afgehouden door zijn benoeming tot vice-president van de Bank In donesia. Is thans het tijdstip aangebroken waarop Soekarno een of twee com munisten in die kleine kring zal binnenvoeren, zoals de P.K.I. meent dat hij overeenkomstig het „nasa- kom"-bcginsel en het „manipol us- dek" (politiek manifest) heeft ge predikt Djakarta gist er naar, mi nisters, politici, militairen en diplo maten, niemand weet het antwoord. me: t zulke mooie messcherpe vouwen in zijn broek heeft, weet ik dat hij geen communist kan zijn". Zó had ik het nog niet bekeken. Maar de plooi was onberispelijk, al de drie keren dat ik Soekarno ontmoette. In zijn geïmproviseerde rede in het kleurrijke badmintonsportstodion, waarin bij meer over de wereld ideologieën dan over het jubilerende Rode Kruis sprak, bracht Soekarno voor het eerst sinds lang weer een groepje Nederlanders onder zjjn gehoor ontwaard hebbend het stadion in verrukking door zich tot K.L.M.'s Van Konijnenburg te wen den met de woorden: „Nietwaar, vriend Van Konijnenburg, een van jullie ministers heeft toch gezegd, Indonesië mag Nieuw-Guinea wel hebben, maar Soekarno niet, want die is communist. Soekarno commu nist en met een wanhoopsge baar: „oh, la la". „Was onze door jullie zo verketterde geleide democratie iets anders dan het. afwenden van een zekere en grote P.K.I.-ovcrwinning bij een ge wone verkiezing van ons parle ment vroeg me een als fel anti communist bekend staand officier van het Indonesisch leger. Best-georgan'sperde Inderdaad, de P.K.I. is sinds lang de enige goed georganiseerde par ty, en veruit do sterkste in stemmen, vooral op .lava. Aidits hoogst intel ligente tactiek om de nationaal ver eerde Soekarno niet alleen te ont zien, maar hem met de mond zelfs steeds weloverwogen te steunen, heeft aan de P.K.I. geen windeieren gelegd. Niet alleen onder de arbei ders! maar vooral onder de toch zeer behoudende Javaanse boeren bevolking telt Aidit een miljoenen- aanhang. In hoeverre de P.K.I, op die aanhang kan rekenen, als deze partij een ge welddadige greep naar de absolute macht zou doen, staat overigens nog te bezien. Maar het ziet er voorlo pig ook beslist niet naar uit, dat de slimme Aidit zich tot geweld zal laten verleiden. Hij is meer dan wie ook gebaat met herstel van de ge wone democratie, omdat dat de ze kerste en snelste weg lijkt naar een communistische meerderheidspositie, door gebrek aan organisatie bij zijn tegenstanders. Aidit hoopt voorlo pig door Soekarno in het zadel te worden gebracht. Temeer omdat hij toch geen kans bij het volk by de massa van zijn eigen achterban zal hebben, in een conflict met Soekarno. De democratische weg dus. En daarna... maar zou dat Soe karno niet duidelijk zijn Volgens langjarige waarnemers van de Indonesische politieke worstelin gen, is het duidelijk, dat Soekarno weinig wordt aangelokt door de ge dachte zijn „nasakom"-leer zó te in terpreteren, dat opneming van com munisten in de „innercirele" van zyn regering geboden zou zijn- Zou hjj overigens ooit de hoop hebben ge had dat het Indonesische commu nisme een zekere eigen Indonesische identiteit, bijvoorbeeld, naar Joego- slavisch model, zou krijgen, dan moet president Soekarno die hoop wel in rook hebben zien vervliegen. In het badmintonstadion liep onaan getast door al de grollen en potsen waarmee hij zijn gehoor in verruk king bracht, als de rode draad het betoog dat Indonesië sinds eeuwen een eigen identiteit heeft, in staat het goede te halen uit Jeffersons zowel mani fest. Maar voor Indonesië niet het een of het ander... voor Indonesië de pantjasila, de vijf beginselen: geloof in God, nationalisme, menselijkheid, soevereiniteit van het volk en so ciale rechtvaardigheid. Soekarno heeft de communisten op straffe van verbod van de party de bittere pil laten slikken, het* eerste van deze beginsolen duidelijk te onder schrijven. Maar h(j heeft daarmee van Aidit geen Tito, en van P.K.I. geen revisionistische organisatie ge maakt. Invloed van Peking Integendeel, de P.K.I. wordt in 1 steeds sterkere mate beïnvloed door de Peking-lijn. Het was geen te verwaarlozen incident, toen eind april tjidens het congres van Azia- tisch-Afrikaanse journalisten in het pershuis te Djakarta de sterk radi caal beïnvloede Indonesische verte genwoordiging de Chinese delegatie stevig terzijde stond in de afwijzing van het dringend verzoek van de Sowjetrussische waarnemersdelega- tie om gewoon lidmaatschap van de Aziatisch-Afrikaanse journalisten- organisatie. De Chinezen achten de Sowjet-Unie geen Aziatische mo gendheid, het bezit van Siberië ten spjjt. De Indonesiërs stonden aan hun kant. De vraag is, of Soekarno tegen de sterke stroom van aanhoudende P.K.I.-aandrang kan blyven oproei en. Die vraag zal volgens waarne mers worden bepaald door de kracht van andere stromen, met name van die stroom, die bepaald wordt door de legerleiding. Soekarno is een groot en volgens sommigen, die zeker niet zijn blinde bewonderaars kunnen worden genoemd, zelfs een zeldzaam begaafd politicus. Hij kent de stromen. Zijn kunst is, er op te varen. Hulp Een westelijk diplomaat zei me „als Soekarno communisten in zijn kabinet opneemt, verspeelt hij daarmee niet alleen de hoop op uit breiding van de Amerikaanse hulp, die Indonesië dringend nodig heeft voor herstel van zijn economie, maar zelfs de bestaande hulp. De Amerikaanse ambassadeur Jones, die in Nederland althans in sommige Nederlandse kringen bepaald niet erg is gezien, doet zich voor als de typische vertegenwoordiger van een beleidslijn in Washington, welke er veel en met name een ernstig dieptepunt in de betrekkingen met bondgenoot Nederland voor over had om te voorkomen, dat Indonesië door een zich toespitsend militair conflict over Nieuw-Guinea definitief in communistisch vaarwater zou ko men. Uit gesprekken met Amerika nen is me duidelijk geworden, dat Washington in het enkele feit van de opneming van communisten in het „innercabinet" geen aanleiding zou vinden om zijn hulp te staken en Indonesiës weg naar het commu nisme vrij te maken. Wat wel be slissend zou zijn is de vraag of de huidige hulp zowel als de toekom stige nog iets zou uithalen, als de P.K.I. op de aanwending van die hulp een beslissende invloed krijgt in het kabinet. Want de P.K.I. heeft voor lopig maar één belang: dat er niets verbetert in Indonesië. Dat is de beste conditie voor haar verdere groei. Dat zien niet alleen Amerika nen, maar vele van Indonesiës lei ders- Iets anders is echter of het Amerikaanse congres, dat zich in toenemende mate tegen de astrono mische Amerikaanse hulpprogram ma's verzet, in een dergelijke ont wikkeling geen gerede aanleiding zou vinden, de hulp aan Indonesië met één pennestreek te schrappen. Dat vooral is een van de stromen waarmee Soekarno by de uitzetting van z(jn koers rekening heeft te hou den. En vandaar de vraag, hierbo ven geciteerd: „is er zelfs één in Djakarta die het al weet (Advertentie)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 5